Transcript Krzywdzenie dziecka w rodzinie - marzenia.malbork.pl

Krzywdzenie
dziecka w rodzinie
Przygotowała: Natalia Wyszyńska, psycholog w
Specjalistycznym Ośrodku Wsparcia przy
stowarzyszeniu „Agape” w Nowym Stawie
Nie wiemy dokładnie, ile jest w Polsce
dzieci krzywdzonych. Wiele z nich
nigdy nie otrzymuje należytej pomocy
Przyczyna: brak diagnozy i reakcji
Krzywdzenie lub maltretowanie
dziecka
to wszystkie formy fizycznego i/lub emocjonalnego
złego traktowania, zaniedbania, wykorzystania
seksualnego lub komercyjnego, doznane od osoby,
odpowiedzialnej za dziecko, której ono ufa lub która
ma władzę nad nim, skutkujące faktyczną lub
potencjalną krzywdą dziecka dla jego zdrowia,
możliwości przetrwania, rozwoju albo godności.
Raport z konsultacji w sprawie zapobiegania
krzywdzeniu dzieci (1999), Światowa Organizacja
Zdrowia (WHO).
„Dziecko krzywdzone…
…to takie, które cierpi z powodu niewłaściwego
zachowania innych osób- głównie rodziców i
opiekunów- w stosunku do niego, a przy tym
doznaje poczucia niesprawiedliwości i bezsilności.
Proces krzywdzenia to zarówno zamierzone, jak i
niezamierzone działanie osoby dorosłej, ujemnie
wpływające na zdrowie, rozwój fizyczny lub
psychospołeczny dziecka”
Definicja podana przez Komitet Ochrony Praw Dziecka
Czynniki ryzyka krzywdzenia dzieci
Wynikające ze struktury i funkcjonowania rodziny:

sytuacje kryzysów w rodzinie (naturalne i losowe),

głębokie konflikty małżeńskie lub rodzinne,

klimat agresji,

zaburzenia więzi uczuciowej i seksualnej,

choroba psychiczna lub zaburzenia emocjonalne w rodzinie,

przewlekłe choroby somatyczne lub inwalidztwo w rodzinie,

zakłócenia w komunikacji wewnątrzrodzinnej,

zakłócenia w zakresie ról pełnionych przez poszczególnych członków rodziny,

posiadanie dzieci z różnych związków,

posiadanie dzieci przysposobionych,

znaczna różnica wieku pomiędzy rodzicami/ opiekunami dziecka,

niekorzystna sytuacja ekonomiczno-bytowa,

wielodzietność,

samotne rodzicielstwo.
[Jolanta Zmarzlik
Fundacja „Dzieci Niczyje”]
Czynniki ryzyka krzywdzenia dzieci
Wynikające z cech rodzica:

uzależnienia,

upośledzenie,

problemy emocjonalne, choroba psychiczna,

doświadczenie krzywdzenia w rodzinie generacyjnej,

brak satysfakcji w obecnym związku,

niewystarczające umiejętności rodzicielskie,

wcześniejsze nieudane związki,

brak akceptacji ciąży,

rozczarowanie związane z płcią dziecka.
[Jolanta Zmarzlik
Fundacja „Dzieci Niczyje”]
Czynniki ryzyka krzywdzenia dzieci
Związane z osobą dziecka:

dziecko niepełnosprawne fizycznie lub umysłowo,

dziecko przewlekle chore somatycznie,

specyficzne cechy dziecka (nadpobudliwość, trudności z jedzeniem,
trudności ze snem, moczenie, zanieczyszczanie się),

nawykowy szacunek dziecka do osób dorosłych,

naturalne potrzeby dziecka (bliskości, ciepła, akceptacji, uwagi,
troski….),

naturalna seksualność dziecka,

wiek dziecka i naturalna ciekawość poznawcza,

brak wiedzy i możliwości obiektywnej oceny zachowań osób
dorosłych.
[Jolanta Zmarzlik
Fundacja „Dzieci Niczyje”]
Rodzaje przemocy wobec dzieci




przemoc fizyczna
zaniedbanie
przemoc emocjonalna
przemoc seksualna
Skutki krzywdzenia i zaniedbywania
mogą być różnorodne









oszpecenie,
zaburzenia emocjonalne,
uszkodzenia mózgu,
opóźnienia rozwoju
zaburzenia zachowania,
zaburzenia rozwoju osobowości,
zaburzenia psychiczne,
śmierć,
często także krzywdzeni, jako osoby dorosłe,
krzywdzą swoje dzieci.
Jak rozpoznać dziecko
krzywdzone?



Umiejętność rozpoznawania przemocy wobec
dziecka w rodzinie to jedyna droga ku temu, by
proceder zatrzymać. Zauważenie, że dzieje się coś
niepokojącego i reakcja, to warunek uzyskania
pomocy przez dziecko.
Osoby, które krzywdzą dziecko na ogół starają się
to ukryć, więc częstokroć wobec otoczenia
zachowują się bez zarzutu
Niektórzy rodzice, bądź opiekunowie nie zdają
sobie w pełni sprawy z tego, że krzywdzą swoje
dziecko. Ta grupa dorosłych zazwyczaj nie ukrywa
swojego zachowania.
Jak rozpoznać dziecko
krzywdzone?
PRZEMOC FIZYCZNA

1.
2.
3.
4.
5.

1.
2.
DZIECKO
obrażenia ciała
strach przed rodzicem/ opiekunem
podawany przez dziecko opis pochodzenia obrażeń jest
niewiarygodny
odmawianie przebierania się na lekcjach wf
zachowania agresywne, buntownicze
RODZIC/ OPIEKUN
stosuje surowe metody wychowawcze, jest zazwyczaj
wobec dziecka oschły i krytykujący
opis pochodzenia obrażeń jest niewiarygodny
Jak rozpoznać dziecko
krzywdzone?
ZANIEDBYWANIE

1.
2.
3.
4.
5.
6.

1.
2.
3.
DZIECKO
kradzieże (również żywności) i inne zachowania
antyspołeczne
brak podstawowej opieki medycznej
zaniedbane lub niestosowne ubranie, nieprzyjemny zapach
dziecko pije alkohol, zażywa narkotyki
absencja szkolna
stawianie oporu, bunt, agresja
RODZIC/OPIEKUN
brak kontaktu z rodzicem/ opiekunem
niezaradność życiowa, trudności emocjonalne
ciągła nieobecność rodzica w domu
Jak rozpoznać dziecko
krzywdzone?
PRZEMOC EMOCJONALNA

1.
2.
3.
4.

1.
2.
3.
4.
DZIECKO
zachowanie nieadekwatne do wieku
samookaleczanie się
hipochondria
zaburzenia odżywiania się
RODZIC/ OPIEKUN
nie branie pod uwagę możliwości dziecka
odrzucanie dziecka
faworyzowanie rodzeństwa
przypisywanie dziecku cech negatywnych obwinianie,
krytykowanie, poniżanie dziecka
Jak rozpoznać dziecko
krzywdzone?
PRZEMOC SEKSUALNA

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

1.
2.
3.
DZIECKO
rozbudzenie seksualne
trudności z chodzeniem, siadaniem
odmawia przebierania się na lekcjach wf
wycofanie, depresyjność, „tajemnica”
pogorszenie wyników w nauce
ciąża lub choroba weneryczna
nagły przypływ gotówki lub wejście w posiadanie
wartościowych przedmiotów
RODZIC/ OPIEKUN
izoluje się
nadopiekuńczość
przekraczanie granic intymności w relacji z dzieckiem
Rozpoznanie
Występowanie pojedynczego objawu
nie świadczy jeszcze o krzywdzeniu
dziecka, jednakże powtarzanie się
symptomu lub zespół objawów
współwystępujących z określonymi
zachowaniami u opiekunów mogą z
dużym prawdopodobieństwem
świadczyć o krzywdzeniu dziecka
Źródła informacji





Dziecko
Rodzina
Osoby trzecie
Dokumentacja
Wyniki badań p-p, medycznych
Sprawcy przemocy wobec dzieci czują się
zazwyczaj bezkarni. Są przekonani, że nikt
nie ma prawa wtrącać się w ich życie
rodzinne.
Przemoc w rodzinie jest przestępstwem!
Osoba, która jest świadkiem przemocy wobec
dziecka ma moralny i prawny obowiązek
zareagowania
(Kodeks postępowania karnego- art. 304, Kodeks postępowania
cywilnego- art. 572,Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z
29 lipca 2005r.- art. 12)
Podjęcie działań

Dzieci doznające przemocy w rodzinie
są w podwójnie trudnej sytuacji: z
jednej strony cierpią, z drugiej strony
mogą być silnie związane
emocjonalnie ze sprawcą. Nie należy
zapominać, że dziecko nadal ma
prawo kochać rodzica/ opiekuna
Podjęcie działań
Rozmowa z dzieckiem (Standardy WHO, 2006)
- wybieramy dogodne, spokojne miejsce
- posiadamy czas na rozmowę
- zachowujemy spokój i nie okazujemy złości, zszokowania, zakłopotania
- zezwalamy, aby dziecko mówiło własnym językiem (np.slang, wulgaryzmy)
- stosujemy pytania otwarte („Czy mógłbyś opowiedzieć, co się stało?”),
dostosowane do wieku
- nie zakładamy od razu, kto krzywdzi dziecko
- unikamy potępiania rodzica krzywdzącego dziecko
- nie pocieszamy („Nie martw się”, „Będzie dobrze”) a staramy się
zaakceptować uczucia dziecka, takie jak: złość, wstyd, lęk, napięcie
- zapewniamy dziecko, że nie ponosi winy, że dobrze, iż podzieliło się swoim
problemem
- zapewniamy, że dziecko otrzyma pomoc
- informujemy dziecko, z kim jeszcze będziemy o tym rozmawiać (nigdy nie
obiecujemy tajemnicy!)

Podjęcie działań
Rozmowa z rodzicem/ opiekunem
- wybieramy dogodne, spokojne miejsce i posiadamy czas na
rozmowę
- wyrażamy swoje zaniepokojenie („Martwię się zachowaniem
syna/ córki, ponieważ…”) i informujemy o tym, co wiemy
-Gdy sprawcą nie jest rodzic/ opiekun: udzielamy wsparcia;
podajemy sposoby zachowania się wobec dziecka; polecamy
profesjonalną pomoc prawną, psychologiczną; ustalamy
dalsze postępowanie (zawiadomienie prokuratury, policji
pomoc medyczna)
- Gdy sprawcą jest rodzic/ opiekun: zadaniem jest pozyskanie
rodzica do współpracy; zawieramy konkretną umowę, czego
oczekujemy i w jakim terminie (np. podjęcie terapii); jeśli
rodzic nie wywiązuje się z założeń umowy, bądź odmawia
współpracy, powiadamiamy prokuraturę, sąd rodzinny lub
policję. Jeśli uznamy, że życie lub zdrowie małoletniego jest
zagrożone natychmiast powiadamiamy w/w instytucje.

Wielu rodziców jest w stanie, przy
odpowiedniej pomocy, zaprzestać
krzywdzenia dziecka i nabyć nowe
umiejętności wychowawcze.
Dziękuję Państwu za uwagę