Transcript Μέγεθος επιχείρησης και αμοιβές στην ελληνική αγορά εργασίας

Μέγεθος επιχείρησης και αμοιβές στην
ελληνική αγορά εργασίας: Ενδείξεις απο
ενοποιημένα στοιχεία εργαζόμενων και
εργοδοτών
Γιαννακόπουλος Νικόλαος (PhD)
Λαλιώτης Ιωάννης (PhD Candidate)
Νταούλη Άννα (Professor)
Ντεμούσης Μιχάλης (Professor)
Τμήμα Οικονομικών Επιστημών
Πανεπιστήμιο Πατρών
Μάρτιος, 2010
1
Δομή παρουσίασης
•
•
•
•
•
•
•
Εισαγωγικά
Στόχοι της μελέτης
Θεωρητικές προσεγγίσεις
Δεδομένα
Εμπειρική εξειδίκευση
Αποτελέσματα εκτιμήσεων
Συμπεράσματα
2
Εισαγωγικά
• Διεθνώς, παρατηρείται θετική σχέση μεταξύ αμοιβών και
μεγέθους επιχείρησης
(Oi and Idson, 1999, HanbLaborEcon-Vol.A).
• Δηλαδή, οι εργαζόμενοι σε επιχειρήσεις μεγάλου μεγέθους
εμφανίζονται να έχουν ένα μισθολογικό πλεονέκτημα
(wage- premium) έναντι των εργαζομένων σε επιχειρήσεις
μικρότερου μεγέθους.
• Το πλεονέκτημα αυτό είναι διαφορετικό από τις
μισθολογικές διαφορές που παρατηρούνται και οφείλονται
– στο φύλο του εργαζόμενου
– στη χώρα γέννησης του εργαζόμενου
– στη συμμετοχή του εργαζόμενου σε εργατικό συνδικάτο
– κλπ (ατομικά χαρακτηριστικά)
3
Εισαγωγικά
Γιατί μας ενδιαφέρει αυτή η σχέση;
• Γνωρίζουμε ότι οι παρατηρούμενες μισθολογικές διαφορές
μπορεί να είναι αποτέλεσμα είτε ατομικής επιλογής των
εργαζομένων (self-selection) είτε επιλογής των εργοδοτών
(agent) που γίνεται με βάση κάποιο εμφανές χαρακτηριστικό
του εργαζόμενου (discrimination).
• Στην περίπτωση που εξετάζουμε, παρατηρούμε ότι
επιχειρήσεις διαφορετικού μεγέθους (unknown agent)
πληρώνουν με διαφορετικό τρόπο όμοιους εργαζόμενους.
• Συνεπώς, παρατηρείται μια «ανωμαλία» στη λειτουργία της
αγοράς εισροών. Υποθέτουμε συνήθως ότι οι επιχειρήσεις
προσλαμβάνουν εργατικού δυναμικού μέχρις ότου η αξία
του οριακού προϊόντος ισοδυναμεί με το μισθό όπως αυτός
προσδιορίζεται εξωγενώς στην αγορά εργασίας.
4
Τι γνωρίζουμε διεθνώς...
Χώρα
Μισθολογικό πλεονέκτημα
bˆ
(lnw=a+blns+cH+e)
Βιβλιογραφική πηγή
Βέλγιο
0.051
Δανία
0.012
Ιρλανδία
0.049
Ιταλία
0.047
Ισπανία
0.068
ΗΠΑ
0.047
Troske (1999, RevEconStat, data 1992)
Νορβηγία
0.025
Σουηδία
0.021
Φινλανδία
0.020
Albaek et al. (1998, LabEcon, data:
Norway 1989; Sweden 1991; Finland
1985 )
Καναδάς
0.035
Reilly (1995, JHumRes, data 1979)
Ελλάδα
?
?
Lallemand et al. (2007, Empirica, data
1995)
5
Τι γνωρίζουμε για το μέγεθος της
επιχείρησης στην Ελλάδα...
Κατανομή επιχειρήσεων με βάση το μέγεθος της
απασχόλησης στην Ελλάδα, 2002
Μέγεθος
επιχείρησης
Αριθμός
επιχειρήσεων
%
επί του
συνόλου
Σύνολο
879.318
100.00
0-4
844.917
96.09
%
επί του
συνόλου
(μέγεθος ≥10)
100.00
(#16.688)
-
5-9
17.713
2.01
-
10-19
8.588
0.98
51.5
20-29
2.908
0.33
17.4
30-49
2.335
0.27
14.0
50-59
1.534
0.17
9.2
100 και άνω
1.323
0.15
7.9
Πηγή: Μητρώο επιχειρήσεων , έτος 2002 (ΕΣΥΕ, www.statistics.gr )
6
Τι γνωρίζουμε για τη σχέση παραγωγικότητας
και μεγέθους επιχείρησης στην Ελλάδα...
Σχήμα 1. Συντελεστής συσχέτισης μεταξύ παραγωγικότητας (q/h) και
μεγέθους των επιχειρήσεων, ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας
Corr [q/h;size] ανά ΣΤΑΚΟΔ
Linear (Corr [q/h;size] ανά ΣΤΑΚΟΔ)
0.80
0.63
0.60
0.40
0.48
0.48
30-49
50-59
0.34
0.25
0.18
0.20
0.00
0-4
5-9
10-19
20-29
100 και ανω
-0.20
-0.40
-0.33
Πηγές: Τα στοιχεία για την αξία του ακαθάριστου προϊόντος και τις συνολικές ετήσιες ώρες εργασίας ανά
κλάδο οικονομικής δραστηριότητας (ανά 1ψήφιο ΣΤΑΚΟΔ ) για το έτος 2002 προήλθαν από την βάση
δεδομένων: STAN Database for Industrial Analysis (OECD). Τα στοιχεία για την κατανομή των επιχειρήσεων με
7
βάση το μέγεθος (ανά 1ψήφιο ΣΤΑΚΟΔ ) προήλθαν από το Μητρώο Επιχειρήσεων της ΕΣΥΕ για το έτος 2002.
Τι γνωρίζουμε για τη σχέση παραγωγικότητας
και μεγέθους επιχείρησης στην Ελλάδα...
• Επιπρόσθετες ενδείξεις για τη χαμηλή
παραγωγικότητα του μικρού μεγέθους επιχειρήσεων
στην ελληνική οικονομία (Nicolitsas, D. 2007):
– Ο μέσος όρος των μηνιαίων αμοιβών συσχετίζεται θετικά
με το μέγεθος της επιχείρησης
• ακόμα και όταν λαμβάνονται υπόψη το επίπεδο εκπαίδευσης και
το επάγγελμα των εργαζομένων, ο κλάδος οικονομικής
δραστηριότητας και η περιφέρεια που δραστηριοποιείται η
επιχείρηση
– Στον κλάδο της μεταποίησης, το επίπεδο της
παραγωγικότητας της εργασίας για επιχειρήσεις με
αριθμό εργαζομένων (≥20) είναι περίπου 4% μεγαλύτερο
συγκριτικά με επιχειρήσεις με αριθμό εργαζομένων (≥10)
8
Στόχοι της μελέτης
• Η εκτίμηση της ελαστικότητας του μισθού ως προς το
μέγεθος της επιχείρησης για την Ελληνική οικονομία
• Ο έλεγχος διαφόρων θεωρητικών προσεγγίσεων
(υποθέσεων) αναφορικά με την εξήγηση του
μισθολογικού πλεονεκτήματος των εργαζομένων σε
επιχειρήσεις μεγάλου μεγέθους
– Να σημειωθεί ότι η σχετική βιβλιογραφία της οικονομικής
επιστήμης δεν έχει εντοπίσει ένα και μόνο παράγοντα που
συμβάλλει στη δημιουργία διαφορετικών αμοιβών (για
ομοιογενή τύπο εργασίας) ανά επίπεδο μεγέθους της
επιχείρησης
(Winter-Ember and Zweimuller, 1999,
AmerEconRev).
9
Θεωρητικές προσεγγίσεις
• Νεοκλασική προσέγγιση (Neoclassical)
– Διαφορές στα ποιοτικά χαρακτηριστικά του ανθρώπινου δυναμικού
(επίπεδο εκπαίδευσης, εργασιακή εμπειρία, ικανότητες, δεξιότητες,
κ.λπ.).
– Αντισταθμιστικές αμοιβές λόγω διαφορετικών συνθηκών εργασίας
(compensating wage differentials).
• Θεσμική προσέγγιση (Institutional)
– Επιχειρήσεις στις οποίες δεν υπάρχουν εργατικά σωματεία
συμπεριφέρονται έτσι ώστε να αποφευχθεί η δημιουργία τους,
καταβάλλοντας υψηλότερες αμοιβές (στρατηγική θετικών εργασιακών
σχέσεων).
– Δύναμη αγοράς (Μονοπώλια-Ολιγοπώλια). Επιχειρήσεις με μεγάλο
μέγεθος χαρακτηρίζονται από αυξημένη πιθανότητα εμπλοκής σε
μονοπωλιακές πρακτικές και μοιράζονται με τους εργαζόμενους τα
μονοπωλιακά κέρδη.
• Εναλλακτικές προσεγγίσεις (Additional explanations)
– Επιλογή του μεγέθους της επιχείρησης από τον εργαζόμενο (selfselection)
– Έλεγχος/εποπτεία (Monitoring)
– Εξαγωγική δραστηριότητα επιχείρησης
– Αριθμός υποκαταστημάτων
10
Δεδομένα
•
•
•
•
•
•
Μίκρο-δεδομένα για την Ελλάδα από την Έρευνα Διάρθρωσης και Κατανομής των Αμοιβών
στις Επιχειρήσεις (Structure of Earnings Survey, 2002)-ΕΣΥΕ
Η SES είναι η μοναδική βάση δεδομένων στην Ελλάδα που ενοποιεί δεδομένα εργαζομένων
–επιχειρήσεων
Δειγματοληψία σε επίπεδο καταστήματος
– Αντιπροσωπευτικό δείγμα όλων των καταστημάτων στη χώρα με τουλάχιστον 10
εργαζόμενους και άνω στους κλάδους (Γ-Κ, 2-ψήφιος κωδικός NACE Rev. 1 ).
– Ερευνήθηκαν συνολικά 5.281 τοπικές μονάδες και 49.153 απασχολούμενοι από σύνολο
31.622 τοπικών μονάδων (μέγεθος δείγματος 16,7%) και 983.129 απασχολούμενων
(μέγεθος δείγματος 5,0%).
Στοιχεία εργαζομένων: (π.χ., ακαθάριστο ωρομίσθιο, αμοιβές παραγωγικότητας, ηλικία,
εκπαίδευση, διάρκεια απασχόλησης στην τρέχουσα επιχείρηση, φύλο, επάγγελμα, κ.λπ.)
Στοιχεία επιχειρηματικών μονάδων: (π.χ., κλάδος οικονομικής δραστηριότητας, μέγεθος
επιχειρηματικής μονάδας, επίπεδο κάλυψης σύμβασης εργασίας κ.λπ.)
Πλεονεκτήματα της SES
– ακριβή και αξιόπιστα δεδομένα αμοιβών
– δυνατότητα αντιστοίχησης του εργαζόμενου με την επιχείρηση στην οποία εργάζεται
11
Table 2. Descriptive statistics for the full sample and by employer size.
Full sample
[10-19]
[20-49]
[50-99]
[100-249]
[250-499]
[500-999]
Gross hourly wage (€)
8.045
6.081
6.898
7.727
8.187
8.733
Standard deviation of gross hourly wage
5.085
3.451
4.198
4.715
5.167
5.167
Employee’s age
36.734
35.283
36.496
36.533
36.776
37.974
Years of schooling
11.595
11.008
11.293
11.643
11.696
11.451
Tenure in establishment (yrs)
6.605
4.204
5.020
5.661
6.056
8.049
Female (0/1)
0.402
0.405
0.400
0.386
0.399
0.380
Foreign (0/1)
0.057
0.121
0.087
0.049
0.037
0.037
Blue collar worker (0/1, ISCO 71-93)
0.402
0.436
0.456
0.402
0.416
0.468
Paid overtime (0/1)
0.159
0.029
0.067
0.117
0.145
0.250
Shift work, night/weekend work (0/1)
0.142
0.061
0.080
0.115
0.181
0.184
Productivity bonus (0/1)
0.143
0.034
0.062
0.108
0.141
0.164
Profit bonus (0/1)
0.022
0.003
0.002
0.001
0.007
0.005
Piece payments (0/1)
0.066
0.009
0.021
0.025
0.047
0.074
Unlimited employment contract (0/1)
0.907
0.911
0.928
0.892
0.893
0.903
Limited employment contract (0/1)
0.089
0.087
0.069
0.101
0.097
0.088
Apprentice/trainee contract (0/1)
0.004
0.002
0.002
0.007
0.010
0.008
Supervisory worker (0/1)
0.122
0.067
0.102
0.120
0.129
0.125
Multi-unit firm (0/1)
0.560
0.224
0.322
0.447
0.575
0.732
Firm level bargaining (0/1)
0.096
0.100
0.092
0.097
0.122
0.113
Global exporter (0/1)
0.153
0.079
0.117
0.137
0.228
0.245
Mining and quarrying (0/1)
0.007
0.004
0.017
0.004
0.007
0.021
Manufacturing (0/1)
0.337
0.279
0.335
0.349
0.391
0.504
Electricity, gas, and water supply (0/1)
0.001
0.001
0.001
0.001
0.003
0.000
Construction (0/1)
0.056
0.055
0.060
0.073
0.047
0.051
Wholesale and retail trade; repair etc (0/1)
0.263
0.346
0.281
0.250
0.254
0.184
Hotels and restaurants (0/1)
0.116
0.189
0.156
0.113
0.128
0.080
Transport, storage and communication (0/1)
0.079
0.054
0.059
0.085
0.045
0.048
Financial intermediation (0/1)
0.061
0.002
0.006
0.014
0.018
0.013
Real estate, renting and business activities (0/1)
0.080
0.071
0.084
0.113
0.107
0.099
Number of employees
40393
5626
7753
5069
5990
3896
Number of establishments
2667
536
857
434
557
171
Source: Structure of Earnings Survey-2002, National Statistical Service of Greece. All numbers have been weighted by sampling weights
9.048
5.399
37.148
11.570
7.251
0.395
0.022
0.428
0.262
0.238
0.111
0.016
0.027
0.910
0.089
0.001
0.133
0.904
0.070
0.302
0.000
0.455
0.000
0.138
0.165
0.110
0.018
0.029
0.083
2908
64
[≥1000]
10.299
6.035
37.530
12.403
10.539
0.430
0.017
0.257
0.318
0.200
0.357
0.103
0.225
0.904
0.095
0.002
0.180
0.931
0.079
0.084
0.000
0.192
0.000
0.010
0.274
0.025
0.190
0.284
0.025
9151
48
12
Εμπειρικό Υπόδειγμα
Τυπική παλινδρόμηση ωρομισθίου (Mincer, 1974, OLS)
lnwi=α+βlnsi+γκ Xiκ+δμZiμ+ζλDiλ+ui
(1)
όπου, wi το ωρομίσθιο του εργαζόμενου i,
si το μέγεθος της επιχειρηματικής μονάδας που εργάζεται το
άτομο/εργαζόμενος i,
Xi δέσμη κ ατομικών χαρακτηριστικών του εργαζόμενου i,
Zi δέσμη μ χαρακτηριστικών της επιχειρηματικής μονάδας στην οποία
απασχολείται ο εργαζόμενος i,
Di δέσμη λ μεταβλητών ελέγχου και
ui ο διαταρακτικός όρος της παλινδρόμησης του ωρομισθίου για τον
εργαζόμενο i.
13
Διαδικασία εκτίμησης-Υποθέσεις για έλεγχο
1.
Ανθρώπινο κεφάλαιο (Mincer, 1974)
a. Ζ=0
b. Χ= (ηλικία, εκπαίδευση, προϋπηρεσία στην τρέχουσα επιχείρηση)
c. D=(φύλο, χώρα γέννησης, επάγγελμα, κλάδος οικονομικής
δραστηριότητας και περιφέρεια/έδρα της επιχείρησης)
2. Σύνθεση προσόντων του εργατικού δυναμικού σε επίπεδο επιχείρησης:
Εργαζόμενοι με αυξημένα προσόντα τείνουν να εργάζονται σε
επιχειρήσεις μεγαλύτερου μεγέθους (Barron et al. 1987; Kremer and
Maskin, 1996; Troske, 1999; Barth and Dale-Olsen, 2005).
a. Z=(μέσος όρος εργασιακής εμπειρίας, ποσοστό εργαζομένων με
τουλάχιστον πτυχίο ΑΕΙ, ποσοστό ειδικευμένου εργατικού
δυναμικού)
b. Χ, D
14
Διαδικασία εκτίμησης-Υποθέσεις για έλεγχο
3.
Δύναμη αγοράς: Επιχειρήσεις που λειτουργούν σε αγορές με
μονοπωλιακή δύναμη πληρώνουν στους εργαζόμενους μέρος από τα
μονοπωλιακά κέρδη (Weiss, 1966; Mellow, 1982; Stewart, 1990; Troske,
1999)
a. Z=(δείκτης συγκέντρωσης ανά 2φιο ΣΤΑΚΟΔ με βάση το τζίρο ανά
4φιο ΣΤΑΚΟΔ )
b. Χ, D
4. Υποκατάσταση Κεφαλαίου-Εργασίας: Το Κεφάλαιο και η Εργασία είναι
συμπληρωματικοί παραγωγικοί συντελεστές και ταυτόχρονα η
παραγωγή επιχειρήσεων μεγάλου μεγέθους είναι εντάσεως κεφαλαίου
(Hamermesh, 1980, 1993; Brown and Medoff, 1989 Reilly, 1995; Troske,
1999)
a. Z=(λόγος κεφαλαίου προς εργασία ανά 2φιο ΣΤΑΚΟΔ )
b. Χ, D
15
Διαδικασία εκτίμησης-Υποθέσεις για έλεγχο
5.
Συλλογικές διαπραγματεύσεις: Οι συμβάσεις εργασίας που
συνάπτονται σε επίπεδο επιχείρησης οδηγούν σε υψηλότερους μισθούς,
άρα ερμηνεύουν ένα μέρος της μισθολογικής διαφοράς (Plasman et al.
2006; Lallemand et al. 2007).
a. Z=(ψευδομεταβλητή για διαπραγμάτευση σε επίπεδο επιχείρησης)
b. Χ, D
6. Λειτουργικά χαρακτηριστικά επιχείρησης: Οι μισθολογικές διαφορές
μεταξύ μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων μπορούν να ερμηνευθούν
από συγκεκριμένα λειτουργικά χαρακτηριστικά, όπως λειτουργία πολλών
καταστημάτων (Wagner, 1995) ή εξαγωγική δραστηριότητα (Schank et al.
2007).
a. Z=(εξαγωγέας σε παγκόσμιο επίπεδο, ύπαρξη περισσότερων από
μιας τοπικών μονάδων)
b. Χ, D
16
Διαδικασία εκτίμησης-Υποθέσεις για έλεγχο
7.
Συνθήκες εργασίας στην επιχείρηση: Οι μεγάλες επιχειρήσεις
αποζημιώνουν τους εργαζομένους για πιθανές μη ελκυστικές συνθήκες
εργασίας (Brown and Medoff, 1989; Albaek et al. 1998; Lallemand et al.
2007).
a. Z=(ποσοστό εργαζομένων που λαμβάνουν επιμίσθια, π.χ.,
υπερωρίες, επίδομα αδείας, 13ος -14ος μισθός, bonus, διάθεση
κερδών, πληρωμές σε είδος και τύπος σύμβασης εργασίας)
b. Χ, D
8. Διασπορά αμοιβών: Η διασπορά των αμοιβών εντός της επιχείρησης
είναι μεγαλύτερη στις μεγάλες επιχειρήσεις λόγω αυξημένης
ετερογένειας του εργατικού δυναμικού (Davis et al. 1991; Davis and
Haltiwanger, 1996) ή λόγω ανταγωνισμού μεταξύ των εργαζομένων
εντός της επιχείρησης (Lazear and Rosen, 1981).
a. Z=(διαφορά (ln) ωρομισθίου μεταξύ υψηλόμισθων (μ.ο. 4ου
τεταρτημορίου) και χαμηλόμισθων εργαζομένων (μ.ο. 1ου
τεταρτημορίου))
b. Χ, D
17
Διαδικασία εκτίμησης-Υποθέσεις για έλεγχο
9.
Ικανότητες Διευθυντικών Στελεχών: Οι μισθολογικές διαφορές μπορεί
να οφείλονται στο ό,τι οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις διοικούνται από πιο
ικανά στελέχη που επιλέγουν και πιο παραγωγικούς εργαζόμενους
(Lucas, 1978; Troske, 1999).
a. Z=(μέσος όρος εργασιακής εμπειρίας διευθυντικών στελεχών,
ποσοστό διευθυντικών στελεχών με τουλάχιστον πτυχίο ΑΕΙ)
b. Χ, D
10. Εποπτεία/Έλεγχος: Επιχειρήσεις μεγάλου μεγέθους πραγματοποιούν
πιο αποτελεσματική επίβλεψη των εργαζομένων τους (Reilly, 1995;
Troske, 1999).
a. Z=(ποσοστό εργαζομένων που ασκούν επίβλεψη προς το σύνολο
των εργαζομένων στην επιχείρηση)
b. Χ, D
18
Διαδικασία εκτίμησης-Υποθέσεις για έλεγχο
11. Πυκνότητα εργατικών σωματείων: Οι μισθολογικές διαφορές υπέρ των
εργαζομένων σε μεγάλες επιχειρήσεις εξηγούνται από τη
δραστηριοποίηση εργατικών συνδικάτων σε αυτές (Mellow, 1982; Idson
and Feaster, 1990; Albaek et al. 1998).
a. Z=(ποσοστό εγγεγραμμένων εργαζόμενων προς συνολικό αριθμό
εργαζομένων ανά 2φιο ΣΤΑΚΟΔ)
b. Χ, D
19
Αποτελέσματα εκτιμήσεων
Table 2. Establishment-size wage premium for different model specifications (estimated coefficient of lnsize)
[1]
[2]
[3]
[4]
[5]
[6]
[7]
Human Capital
.047
(.002)***
-
-
-
-
-
-
-
-
.046
(.002)***
-
-
-
-
-
-
-
.045
(.002)***
-
-
-
-
-
-
.046
(.002)***
-
-
-
-
-
.047
(.002)***
-
-
-
-
.047
(.002)***
-
-
Workforce skill
Market power
K/L ratio
-
-
Bargaining level
-
-
-
Operating characteristics
-
-
-
-
Working conditions
-
-
-
-
-
-
.029
(.002)***
-
-
-
-
-
-
-
Within-wage dispersion
Occupation
Industry
Region
Number of employees
Number of
establishments
[8]
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
40393
2667
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
.029
(.002)***
Yes
Yes
Yes
Robust standard errors in parentheses. Asterisks ***, ** and * indicate statistical significance at 1%, 5% and 10%, respectively. All results are
20
weighted using the weight variable included in the SES database. Source: Greek Structure of Earnings Survey, 2002 (SES)
Αποτελέσματα εκτιμήσεων
Table 3. Establishment-size wage premium for different model specifications (estimated coefficient of lnsize)
[9]
Managerial skill
Percent supervisory
Union density
Occupation
Industry
Region
R-squared
Observations
[10]
[11]
Only size
Size plus
managerial
skill
Only size
Size plus
percent
supervisors
Only size
.048
(.002)***
-
.047
(.002)***
-
-
-
-
Size plus
union
density by
sector
-
-
.043
(.002)**
-
-
-
.045
(.002)***
-
Yes
Yes
Yes
.392
Yes
Yes
Yes
.397
Yes
Yes
Yes
.369
Yes
Yes
Yes
.371
35126
32886
.045
.044
(.002)***
(.002)**
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
.477
.478
32083
Robust standard errors in parentheses. Asterisks ***, ** and * indicate statistical significance at 1%, 5% and 10%, respectively. All results are
weighted using the weight variable included in the SES database. All specifications include the human capital variables. Source: Greek
Structure of Earnings Survey, 2002 (SES). Union density has been calculated by using data by sector of economic activity [from the 30th
Congress of the Greek General Confederation of Labour (GSEE), 2001] on the total number of unionized members to the total number of
employees in each sector.
21
Αποτελέσματα εκτιμήσεων
(Κλάδος μεταποίησης)
Table 4. Establishment-size wage premium for different model specifications (estimated coefficient of lnsize)
[Manufacturing]
[1]
[2]
[3]
[4]
[5]
[6]
[7]
Human Capital
.070
[8]
(.002)***
-
-
-
-
-
-
-
-
.066
(.003)***
-
-
-
-
-
-
-
.073
(.003)***
-
-
-
-
-
-
.072
(.003)***
-
-
-
-
-
.068
(.003)***
-
-
-
-
.074
(.003)***
-
-
Workforce skill
Market power
K/L ratio
-
-
Bargaining level
-
-
-
Operating characteristics
-
-
-
-
Working conditions
-
-
-
-
-
-
.046
(.003)***
-
-
-
-
-
-
-
Within-wage dispersion
Occupation
Yes
Industry
Yes
Region
Yes
Number of employees
Number of establishments
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
14059
1046
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
.051
(.003)***
Yes
Yes
Yes
Robust standard errors in parentheses. Asterisks ***, ** and * indicate statistical significance at 1%, 5% and 10%, respectively. All results are
22
weighted using the weight variable included in the SES database. Source: Greek Structure of Earnings Survey, 2002 (SES)
Αποτελέσματα εκτιμήσεων
(Κλάδος μεταποίησης)
Table 5. Establishment-size wage premium for different model specifications (estimated coefficient of lnsize)
[Manufacturing]
[9]
Managerial skill
Percent supervisory
Union density
Occupation
Industry
Region
R-squared
Observations
[10]
[11]
Only size
Size plus
managerial
skill
Only size
Size plus
percent
supervisors
Only size
.068
(.003)***
-
.066
(.003)***
-
-
-
-
Size plus
union
density by
sector
-
-
.064
(.003)**
-
-
-
.065
(.002)***
-
Yes
Yes
Yes
.448
Yes
Yes
Yes
.450
Yes
Yes
Yes
.436
Yes
Yes
Yes
.438
12689
12021
.074
.074
(.003)***
(.004)**
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
.506
.507
8861
Robust standard errors in parentheses. Asterisks ***, ** and * indicate statistical significance at 1%, 5% and 10%, respectively. All results are
weighted using the weight variable included in the SES database. All specifications include the human capital variables. Source: Greek
Structure of Earnings Survey, 2002 (SES). Union density has been calculated by using data by sector of economic activity [from the 30th
Congress of the Greek General Confederation of Labour (GSEE), 2001] on the total number of unionized members to the total number of
employees in each sector.
23
Αποτελέσματα εκτιμήσεων
(Κλάδος υπηρεσιών)
Table 6. Establishment-size wage premium for different model specifications (estimated coefficient of lnsize) [Services]
[1]
[2]
[3]
[4]
[5]
[6]
[7]
[8]
Human Capital
.042
(.002)***
-
-
-
-
-
-
-
-
.041
(.002)***
-
-
-
-
-
-
-
.031
(.002)***
-
-
-
-
-
-
.042
(.002)***
-
-
-
-
-
.042
(.002)***
-
-
-
-
.047
(.002)***
-
-
Workforce skill
Market power
K/L ratio
-
-
Bargaining level
-
-
-
Operating characteristics
-
-
-
-
Working conditions
-
-
-
-
-
-
.028
(.002)***
-
-
-
-
-
-
-
Within-wage dispersion
Occupation
Yes
Industry
Yes
Region
Yes
Number of employees
Number of establishments
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
25691
1593
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
.020
(.003)***
Yes
Yes
Yes
Robust standard errors in parentheses. Asterisks ***, ** and * indicate statistical significance at 1%, 5% and 10%, respectively. All results are
weighted using the weight variable included in the SES database. Source: Greek Structure of Earnings Survey, 2002 (SES)
24
Αποτελέσματα εκτιμήσεων
(Κλάδος υπηρεσιών)
Table 7. Establishment-size wage premium for different model specifications (estimated coefficient of lnsize) [Services]
[9]
Managerial skill
Percent supervisory
Union density
Occupation
Industry
Region
R-squared
Observations
[10]
[11]
Only size
Size plus
managerial
skill
Only size
Size plus
percent
supervisors
Only size
.043
(.002)***
-
.042
(.003)***
-
-
-
-
Size plus
union
density by
sector
-
-
.037
(.002)**
-
-
-
.038
(.002)***
-
Yes
Yes
Yes
.405
Yes
Yes
Yes
.409
Yes
Yes
Yes
.379
Yes
Yes
Yes
.380
22140
20595
.046
.034
(.002)***
(.004)**
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
Yes
.463
.474
22908
Robust standard errors in parentheses. Asterisks ***, ** and * indicate statistical significance at 1%, 5% and 10%, respectively. All results are
weighted using the weight variable included in the SES database. All specifications include the human capital variables. Source: Greek
Structure of Earnings Survey, 2002 (SES). Union density has been calculated by using data by sector of economic activity [from the 30th
Congress of the Greek General Confederation of Labour (GSEE), 2001] on the total number of unionized members to the total number of
employees in each sector.
25
Συμπεράσματα
• Πράγματι, το μέγεθος της τυπικής ελληνικής επιχειρηματικής
μονάδας είναι ιδιαιτέρως μικρό.
• Το παραπάνω είναι προβληματικό διότι, η σχέση
παραγωγικότητας της εργασίας και μεγέθους επιχείρησης
είναι θετική.
• Η ελαστικότητα του ωρομισθίου ως προς το μέγεθος της
επιχειρηματικής μονάδας ανέρχεται σε ≈0.047 ή ≈5% (βασική
εξειδίκευση).
• Δηλαδή, δυο όμοιοι (ως προς τα ατομικά χαρακτηριστικά
τους) εργαζόμενοι λαμβάνουν διαφορετικές αμοιβές όταν
εργάζονται σε επιχειρηματικές μονάδες διαφορετικού
μεγέθους.
• Άρα, ο μισθός της αγοράς (που προσδιορίζεται εξωγενώς)
αποκλίνει από την αξία του οριακού προϊόντος του
εργαζόμενου.
26
Συμπεράσματα
• Που οφείλεται αυτή η απόκλιση;
• Σύμφωνα με τα ευρήματα της παρούσας εργασίας το
παραπάνω οφείλεται κυρίως
– στις συνθήκες εργασίας (π.χ., υπερωρίες, επίδομα αδείας,
13ος -14ος μισθός, bonus, διάθεση κερδών, πληρωμές σε
είδος και τύπος σύμβασης εργασίας).
– στη διασπορά των αμοιβών εντός της επιχειρηματικής
μονάδας.
• Από πλευράς θεωρητικής προσέγγισης, οι Νεοκλασικές
υποθέσεις ερμηνεύουν σημαντικό μέρος του size-wage
premium (compensating differentials/efficiency wage, internal
labor markets)
• Δηλαδή, η πιο ομοιόμορφη κατανομή των προσόντων και
δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού μειώνει το size-wage
premium
27
Συμπεράσματα
•
•
Προτάσεις πολιτικής προς διερεύνηση
– Η αύξηση του αριθμού των επιχειρήσεων με μεγάλο μέγεθος (ιδιαίτερα
στον κλάδο της μεταποίησης) αναμένεται να συντελέσει στην αύξηση των
αμοιβών στο σύνολο της οικονομίας δηλαδή, μετατόπιση της κατανομής
του μεγέθους των επιχειρήσεων προς τα δεξιά.
– Με δεδομένη τη χαμηλή παραγωγικότητα της εργασίας σε μικρού
μεγέθους επιχειρήσεις (≤10), ενδυνάμωση των κινήτρων για άσκηση
επιχειρηματικής δραστηριότητας ώστε να αξιοποιηθούν οι υπάρχουσες
οικονομίες κλίμακας.
Κατευθύνσεις μελλοντικής έρευνας
– Έλεγχος της υπόθεσης για την επιλογή του μεγέθους της επιχείρησης από
τους εν-δυνάμει εργαζόμενους (self-selection)
– Διερεύνηση των ατομικών χαρακτηριστικών (e.g., risk aversion) των ενδυνάμει επιχειρηματιών αναφορικά με τη δημιουργία μονάδων
διαφορετικού μεγέθους (μεγάλο vs. μικρό, κ.λπ.)
– Δημιουργία ενοποιημένων βάσεων δεδομένων για το σύνολο των
ενεργών επιχειρηματικών μονάδων ανεξαρτήτως μεγέθους (≥0)
– Διερεύνηση της έκτασης στην οποία η υφιστάμενη διάρθρωση κινήτρων
επηρεάζει το μέγεθος της επιχείρησης και την παραγωγικότητα της
εργασίας.
28
Τι μάθαμε...
Χώρα
Μισθολογικό πλεονέκτημα
bˆ
(lnw=a+blns+cH+e)
Βιβλιογραφική πηγή
Βέλγιο
0.051
Δανία
0.012
Ιρλανδία
0.049
Ιταλία
0.047
Ισπανία
0.068
ΗΠΑ
0.047
Troske (1999, RevEconStat, data 1992)
Νορβηγία
0.025
Σουηδία
0.021
Φινλαδία
0.020
Albaek et al. (1998, LabEcon, data:
Norway 1989; Sweden 1991; Finland
1985 )
Καναδάς
Ελλάδα
0.035
0.047
Lallemand et al. (2007, Empirica, data
1995)
Reilly (1995, JHumRes, data 1979)
Daouli, J., M. Demoussis, N.
Giannakopoulos, I. Laliotis (2010, data
2002)
29
Σας ευχαριστούμε για την πρόσκληση,
την προσοχή σας και το ενδιαφέρον σας