Transcript pobierz prezentację 308.50 Kb

Zmiany w regulacjach UE z zakresu
bezpieczeństwa w lotnictwie cywilnym –
SMS w ATO
(Air Crew Regulation 1178/2011)
Bezpieczeństwo w Lotnictwie Cywilnym, Warszawa, 20 czerwca 2013
1
Plan prezentacji:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Wprowadzenie
Nowe unijne podstawy prawne
Rozporządzenie wykonawcze nr 1178/2011
Daty obowiązywania nowych wymagań
Wymagania dla zatwierdzonych organizacji
szkolenia lotniczego
SMS jako element systemu zarządzania
Akceptowalne sposoby spełnienia wymagań
Alternatywne sposoby spełniania wymagań
Implementacja SMS w organizacji
2
1. Wprowadzenie
Lotnictwo cywilne uznaje się za bezpieczne dopóty, dopóki tzw.
ryzyko bezpieczeństwa i możliwość wystąpienia błędów
operacyjnych w działaniu są kontrolowane oraz utrzymywane
na rozsądnym, uznanym za dopuszczalny, poziomie.
Jak w każdym systemie stworzonym i zarządzanym przez człowieka,
również w lotnictwie błędy i pomyłki oraz awarie techniczne
występowały, występują i będą występować , mimo wszelkich
podejmowanych wysiłków zmierzających do zapobiegania im.
3
1. Wprowadzenie
W kontekście przyczyn błędów, w ostatnich latach uwagę
przeniesiono z czynników technicznych (lata 70-te) i Human Factors
(lata 90-te) na czynniki organizacyjne (lata 2000).
Uwzględnienie czynników organizacyjnych pozwoliło na określenie
założeń dla opracowania i wdrożenia Systemu Zarządzania
Bezpieczeństwem.
4
1. Wprowadzenie
Świadomość nieuchronności:
•
awarii sprzętu,
•
popełniania błędów i pomyłek przez personel,
•
błędów operacyjnych,
- w tak skomplikowanym systemie jakim jest lotnictwo cywilne,
wywołuje konieczność tworzenia różnego rodzaju barier
ochronnych (przepisy, procedury, szkolenia personelu, systemy
zgłaszania zdarzeń, zabezpieczenia technologiczne)
zmniejszających ryzyko katastrofy jako konsekwencji
niezamierzonego błędnego zadziałania człowieka lub techniki.
5
2. Nowe unijne podstawy prawne
Konieczność wdrożenia Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem przez
organizacje lotnicze prowadzące działalność w państwach
członkowskich UE, wynika z sukcesywnie wprowadzanych nowych
przepisów prawa unijnego.
Zgodnie z deklaracją zawartą w preambule rozporządzenia 216/2008,
lotnicze przepisy unijne w całości uwzględniają zalecenia zawarte w
aneksach do Konwencji Chicagowskiej.
Między innymi konieczność wprowadzenia SMS w zatwierdzonych
organizacjach szkoleniowych wynika wprost z zapisów rozporządzenia
1178/2011 - Załącznik VII (Part-ORA) pkt. ORA.GEN.200 (a) 2 i 3 i jest
realizacją zaleceń zawartych w Aneksie I do Konwencji dotyczących
wdrożenia SMS w organizacjach szkolenia lotniczego.
6
2. Nowe unijne podstawy prawne
Kluczowym unijnym aktem prawnym wydanym w zakresie
lotnictwa cywilnego jest obecnie Rozporządzenie Parlamentu
Europejskiego i Rady (WE) nr 216/2008 z dnia 20 lutego 2008 r.
w sprawie wspólnych zasad w zakresie lotnictwa cywilnego i
utworzenia Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego oraz
uchylające dyrektywę Rady 91/670/EWG, rozporządzenie (WE) nr
1592/2002 i dyrektywę 2004/36/WE.
7
2. Nowe unijne podstawy prawne
Podstawowym celem rozporządzenia
podstawowego WE nr 216/2008 jest
ustanowienie i utrzymanie wysokiego,
ujednoliconego poziomu bezpieczeństwa
lotnictwa cywilnego w Europie (patrz: art. 2 ww.
rozporządzenia).
EASA: „Your safety is our mission”
8
2. Nowe unijne podstawy prawne
Rozporządzenie bazowe
nr 216/2008
Rozporządzenie wykonawcze
nr 1178/2011 & nr 290/2012
Zał. 1 – Part-FCL
Zał. 2 – Konwersja lic.
Zał. 3 – Uznawanie lic.
Zał. 4 – Part-MED
Zał. 5 – Part-CC
Zał. 6 – Part-ARA
Zał. 7 – Part-ORA
Rozporządzenie wykonawcze
nr 805/2011) – w najbliższym
czasie zostanie zastąpione
przez IR UE Part-ATCO*
Rozporządzenie wykonawcze
nr 2042/2003
Zał. 1 – Part-M
Zał. 2 – Part-145
Zał. 3 – Part-66
Zał. 4 – Part-147
AMC
AMC
GM
GM
CS - FSTD
CS
9
3. Rozporządzenie wykonawcze nr 1178/2011
Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1178/2011 z dnia 3 listopada 2011
r. zmienione rozporządzeniem (UE) nr 290/2012 z dnia 30 marca
2012 r. w sprawie załóg lotniczych:
a) reguluje wszelkie zagadnienia związane ze szkoleniem,
egzaminowaniem,
badaniami
lekarskimi
oraz
licencjonowaniem personelu lotniczego (pilotów oraz
personelu pokładowego) i stanowi zbiór wymagań
stawianych zatwierdzonym organizacjom szkoleniowym
(ATO), centrom medycyny lotniczej oraz operatorom
szkoleniowych urządzeń symulacji lotu (FSTD);
b) Część-ARA (Załącznik nr VII) rozporządzenia określa
wymagania stawiane Nadzorom Lotniczym w ww. zakresie;
10
3. Rozporządzenie wykonawcze nr 1178/2011
Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1178/2011 z dnia 3 listopada 2011
r. w sprawie załóg lotniczych:
c) opublikowane zostało w Dzienniku Urzędowym UE w dniu
25 listopada 2011 r. (Dz. U. UE L 311 z 25.11.2011, s. 1);
d) weszło w życie dnia 15 grudnia 2011 r.;
e) stosowane jest generalnie od dnia 8 kwietnia 2012 r.
(w Polsce, na podstawie złożonej do KE notyfikacji - od dnia
8 kwietnia 2013 r. –za wyjątkiem części przepisów, które
stosowane są od dnia 19 marca 2013 r. lub zostały
odroczone w notyfikacji na dalsze terminy;
f) zostało zmienione (rozszerzone o Załączniki V-VII)
rozporządzeniem (UE) nr 290/2012 z dnia 30 marca 2012 r.
– publikator: (Dz. U. UE L 100 z 5.04.2012, s. 1);
11
3. Rozporządzenie wykonawcze nr 1178/2011
g) po „rozszerzeniu” zawiera 7 załączników:
• Załącznik 1: Część-FCL – wymagania dla poszczególnych
licencji i wpisywanych do nich uprawnień;
• Załącznik 2: Warunki konwersji krajowych licencji oraz
uprawnień samolotowych i śmigłowcowych;
• Załącznik 3: Warunki uznawania licencji wydanych przez
kraje trzecie lub w ich imieniu;
• Załącznik 4: Część-MED (zawiera wymagania medyczne);
•Załącznik 5: Część-CC (zawiera wymagania dot. personelu
pokładowego);
•Załącznik 6: Część-ARA (zawiera wymagania dot. nadzoru);
•Załącznik 7: Część-ORA (zawiera wymagania dla
organizacji szkoleniowych ATO, operatorów FSTD oraz
centrów medycyny lotniczej).
12
3. Rozporządzenie wykonawcze nr 1178/2011
h) ma rangę aktu prawnego obowiązującego bezpośrednio we
wszystkich krajach Unii Europejskiej;
i) z założenia zawiera wszelkie wymagania dotyczące
licencjonowania członków załóg lotniczych ustanowione
wcześniej w Załączniku I ICAO do Konwencji Chicagowskiej;
j) od dnia 8 kwietnia 2012 roku (z uwzględnieniem różnych
dla poszczególnych wymagań i konkretnych państw
okresów przejściowych) zastąpiło mające do tej pory
zastosowanie wymagania JAR-FCL oraz część przepisów
krajowych w zakresie licencjonowania i ma pierwszeństwo
przed odmiennymi (sprzecznymi) regulacjami krajowymi w
tym zakresie.
13
4. Daty obowiązywania nowych wymagań
Nowe organizacje szkoleniowe, które chcą szkolić do nowych licencji
Part-owskich muszą spełnić wymagania dotyczące SMS już od 18
marca 2013 roku.
Organizacje JAR-owskie muszą dostosować swoje systemy zarządzania
do nowych wymagań , w tym wdrożyć SMS, do dnia 8 kwietnia 2014 r.
Krajowe ośrodki szkolące do licencji szybowcowej i balonowej mają na
to czas do 8 kwietnia 2015r.
14
5. Wymagania dla zatwierdzonych
organizacji szkolenia lotniczego
Przepisy dotyczące ATO, operatorów FSTD oraz AEMC zawarte są w
części ORA (tzw. Part-ORA - Załącznik 7 do rozp. UE nr 1178/2011).
Określają one m.in. wspólne dla ww. organizacji lotniczych wymagania
w zakresie:
• systemu zarządzania (ORA.GEN.200)
• zlecania czynności w podwykonawstwo (ORA.GEN.205)
• personelu (ORA.GEN.210)
• zaplecza (ORA.GEN.215)
• prowadzenia dokumentacji (ORA.GEN.220)
W kolejnych podczęściach Part-ORA sprecyzowane zostały wymagania
specyficzne dla danego rodzaju organizacji lotniczej.
15
5. Wymagania dla zatwierdzonych
organizacji szkolenia lotniczego
M.in., zgodnie z ORA.GEN.200 „System zarządzania” organizacja musi
opracować, wdrożyć i utrzymać system zarządzania, który m.in.
obejmuje:
1) wyraźnie zdefiniowany zakres obowiązków i odpowiedzialności w
całej organizacji, w tym bezpośredniej odpowiedzialności kierownika
odpowiedzialnego za bezpieczeństwo;
2) opis ogólnych zasad i reguł rządzących organizacją w odniesieniu
do bezpieczeństwa, określanych jako »polityka bezpieczeństwa«;
3) identyfikację zagrożeń bezpieczeństwa lotniczego związanych w
działalnością organizacji, ich ocenę i zarządzanie powiązanym
ryzykiem, w tym podjęcie działań zmierzających do zmniejszenia
ryzyka i zweryfikowania ich skuteczności;
16
6. SMS jako element systemu zarządzania
Dla organizacji oznacza to konieczność wdrożenia Systemu
Zarządzania Bezpieczeństwem (SMS) jako elementu składowego
systemu zarządzania, ukierunkowanego na świadome ograniczanie
prawdopodobieństwa zaistnienia katastrofy poprzez identyfikację
zagrożeń i ryzyk, które mogą mieć wpływ na organizację, w taki
sposób, żeby można było zastosować odpowiednie środki
ograniczające ryzyko.
SMS zapewnić ma systemowe (zorganizowane ), zintegrowane i
proaktywne podejście do zarządzania bezpieczeństwem.
SMS określa strukturę organizacji, odpowiedzialność i obowiązki
głównych członków personelu oraz dokumentuje politykę i
procedury dla skutecznego zarządzania bezpieczeństwem.
17
7. Akceptowalne sposoby spełnienia wymagań
Decyzjami Dyrektora Wykonawczego EASA zostały wprowadzone
akceptowalne sposoby spełnienia wymagań (AMC) oraz materiały
doradcze (GM), stanowiące tzw. soft law (poniższe zostały również
przetłumaczone na j. polski oraz opublikowane w Dzienniku
Urzędowym ULC) – tłumaczenia są dostępne na stronie internetowej
Urzędu w zakładce: „Personel lotniczy – Nowe prawo UE”:
• Decyzją nr 2011/015/R z dnia 15 grudnia 2011 r. – AMC i
do Części-MED (61 stron);
• Decyzją nr 2011/016/R z dnia 15 grudnia 2011 r. – AMC i
do Części-FCL (562 strony);
• Decyzją nr 2012/005/R z dnia 19 kwietnia 2012 r. –
do Części-CC (4 strony);
• Decyzja nr 2012/006/R z dnia 19 kwietnia 2012 r. – AMC i
do Części-ARA (61 stron);
• Decyzja nr 2012/007/R z dnia 19 kwietnia 2012 r. – AMC i
do Części-ORA (68 stron).
GM
GM
GM
GM
GM
18
7. Akceptowalne sposoby spełnienia wymagań
Akceptowalne sposoby spełnienia wymagań oraz wytyczne dotyczące
SMS zostały zawarte w Sekcji II „AMC i GM do Załącznika VII” (str.1116) w podziale na następujące obszary/zagadnienia:
• Informacje ogólne dotyczące wdrażania SMS w organizacji
• organizacja i zakres odpowiedzialności za bezpieczeństwo w dużych
organizacjach
• kierownik ds. bezpieczeństwa
• zespół ds. działań w zakresie bezpieczeństwa w dużych organizacjach
• zarządzanie ryzykiem w zakresie bezpieczeństwa
• wewnętrzny system zgłaszania zdarzeń
• szkolenie oraz komunikacja w zakresie bezpieczeństwa
• dokumentacja systemu zarządzania bezpieczeństwem w organizacji
• podręcznik zarządzania bezpieczeństwem
19
8. Alternatywne sposoby spełniania wymagań
ORA.GEN.120 Sposoby spełnienia wymagań
a) Organizacja może wykorzystywać alternatywne sposoby spełnienia
wymagań wobec akceptowalnych sposobów przyjętych przez
Agencję, w celu osiągnięcia zgodności z rozporządzeniem (WE) nr
216/2008 i przepisami wykonawczymi do niego.
b) Jeżeli organizacja pragnie wykorzystać alternatywne sposoby
spełnienia wymagań, przed ich wdrożeniem musi przekazać
właściwemu organowi pełen opis tych sposobów. Opis ten musi
uwzględnić wszelkie zmiany instrukcji lub procedur mogące mieć
istotne znaczenie, a także ocenę potwierdzającą zgodność z
rozporządzeniem (WE) nr 216/2008 oraz przepisami wykonawczymi
do niego.
Organizacja może wdrożyć te alternatywne sposoby spełnienia wymagań
po ich wcześniejszym zatwierdzeniu przez właściwy organ oraz po
otrzymaniu powiadomienia zgodnie z ARA.GEN.120 lit. d).
20
9. Implementacja SMS w organizacji
Dostosowanie SMS do charakteru, wielkości i złożoności organizacji
powinno uwzględniać m.in. :
• liczbę pracowników
• liczbę posiadanych zatwierdzeń i kategorii
• liczbę i stopień złożoności typów statków powietrznych,
użytkowanych lub obsługiwanych
• liczbę baz
• częstotliwość operacji lotniczych
• długość drogi startowej
• procedury instrumentalnych przylotów i odlotów
• czynniki środowiskowe
• itp
21
9. Implementacja SMS w organizacji
Pierwszym krokiem przy opracowaniu dobrego SMS jest
zidentyfikowanie elementów zarządzania bezpieczeństwem jakie,
być może, już istnieją/funkcjonują w organizacji.
Mogą to być m.in.: system dobrowolnego zgłaszania zdarzeń,
działalność zespołów bezpieczeństwa, omawianie zdarzeń na
odprawach i szkoleniach z pracownikami, procedura weryfikacji i
optymalizacji roboczych procedur, system szkoleń okresowych, …
W następnym kroku należy dokonać dokładnej analizy
porównawczej (analizy luk ) w obecnym systemie w porównaniu z
nowymi wymaganiami, na podstawie której można opracować i
sporządzić plan implementacji.
22
9. Implementacja SMS w organizacji
Elementy tworzące system zarządzania bezpieczeństwem w małej
organizacji lotniczej:
1. Wyznaczenie osoby odpowiedzialnej w organizacji za SMS (dowolny etatowy członek
kadry kierowniczej )
2. Dopisanie wszystkim członkom kadry kierowniczej zadań związanych z zarządzaniem
bezpieczeństwem
3. Ustanowienie, zatwierdzenie i rozpowszechnienie Polityki Bezpieczeństwa
4. Opracowanie procedury identyfikacji zagrożeń i ich konsekwencji, analizy ryzyk i ich
ograniczania
5. Przeprowadzenie identyfikacji zagrożeń i opracowanie własnego rejestru zagrożeń
6. Przeprowadzenie analizy ryzyk i zaplanowanie wdrożenia nowych lub udoskonalenia
istniejących barier ochronnych
7. Opracowanie i wdrożenie procedury zarządzania zmianą
8. Opracowanie i wdrożenie ERP (Planu działań w sytuacji awaryjnej)
9. Opracowanie Podręcznika/Instrukcji SMS
10. Zaplanowanie cyklu szkoleń i spotkań z personelem
23
9. Implementacja SMS w organizacji
Nie ma jednego, uniwersalnego, modelu systemu zarządzania bezpieczeństwem,
który będzie dobrze dopasowany do wszystkich rodzajów organizacji lotniczych.
Organizacje powinny dostosować swój SMS w taki sposób, żeby odpowiadał ich
wielkości, rodzajowi i złożoności operacji oraz zagrożeniom i towarzyszącym im
ryzykom, związanym z ich działaniami.
Elementy tworzące system zarządzania bezpieczeństwem oraz ich powiązania
powinny być w zasadzie takie same dla każdej organizacji, ale poziom
szczegółowości powinien odzwierciedlać wielkość, stopień złożoności i poziom
ryzyka napotykanego w konkretnej organizacji.
Szczegółowy opis poszczególnych elementów Systemu Zarządzania
Bezpieczeństwem oraz ich oddziaływania na siebie dodatkowo można odnaleźć w
Podręczniku Zarządzania Bezpieczeństwem ICAO Doc 9859, który został
opublikowany w zakładce "Zarządzanie bezpieczeństwem - Program
bezpieczeństwa".
24
Dziękuję za uwagę.
25