Transcript Document

Podstawy prawne
biznesu
Pojęcie i rodzaje przedsiębiorców
Pojęcie przedsiębiorstwa

Termin „przedsiębiorstwo występuje w
trzech znaczeniach:
1. podmiotowym
2. przedmiotowym
3. funkcjonalnym
Przedsiębiorstwo w znaczeniu
podmiotowym


W znaczeniu podmiotowym
przedsiębiorstwo występuje jako podmiot
stosunków prawnych, czyli podmiot praw i
obowiązków w zakresie prawa cywilnego
(np. przedsiębiorca, przedsiębiorstwo
państwowe).
Termin przedsiębiorstwo w tym znaczeniu
jest synonimem pojęcia przedsiębiorca.
Przedsiębiorstwo w znaczeniu
przedmiotowym
Art. 551 Kodeksu Cywilnego
Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych
i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.
Obejmuje ono w szczególności:
1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione
części (nazwa przedsiębiorstwa);
2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów,
towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub
ruchomości;
3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub
ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości
wynikające z innych stosunków prawnych;
4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5) koncesje, licencje i zezwolenia;
6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8) tajemnice przedsiębiorstwa;
9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Przedsiębiorstwo w znaczeniu
przedmiotowym

Z definicji zawartej w art. 551 KC wynika,
że wyeksponowane są trzy elementy:
1. zespół składników,
2. zespół dóbr o materialnym i
niematerialnym charakterze,
3. zespół ten jest przeznaczony do
realizacji określonych zadań
gospodarczych.
Przedsiębiorstwo w znaczeniu
przedmiotowym


Zespół składników oznacza uwypuklenie
elementów organizacji jako pewnej
zorganizowanej struktury.
Użyte w przepisie określenie „składniki
materialne i niematerialne” jest
doprecyzowane przez przykładowe
wyliczenie, co wchodzi w skład
przedsiębiorstwa.
Przedsiębiorstwo w znaczeniu
przedmiotowym


W skład przedsiębiorstwa wchodzą przede wszystkim
prawa a w tym:
- prawa na dobrach materialnych tzn. prawa do rzeczy,
własność i inne prawa rzeczowe
- prawa na dobrach niematerialnych: m.in. firma, znaki
towarowe, wzory użytkowe,
- prawa obligacyjne wynikające np. z najmu i
dzierżawy,
- zobowiązania i obciążenia
Sytuacje faktyczne które nie mają charakteru praw
podmiotowych lecz wpływają dodatnio lub ujemnie na
jego wartość np. klienci, lokalizacja, dobra lub zła
renoma (goodwill)
Pojęcie przedsiębiorcy



Art. 4. Ustawy o swobodzie działalnośći
gospodarczej stanowi:
1. Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest
osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka
organizacyjna nie będąca osobą prawną, której
odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną wykonująca we własnym imieniu działalność
gospodarczą.
2. Za przedsiębiorców uznaje się także
wspólników spółki cywilnej w zakresie
wykonywanej przez nich działalności
gospodarczej.
Pojęcie przedsiębiorcy w KC

Art. 431.
Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba
prawna i jednostka organizacyjna, o której
mowa w art. 331 § 1, prowadząca we
własnym imieniu działalność gospodarczą
lub zawodową.
Pojęcie przedsiębiorcy
Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest:
- osoba fizyczna
- osoba prawna
- nie mająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego
(jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna)
spełniająca następujące warunki:
- wykonuje działalność gospodarczą
- działalność taką prowadzi we własnym imieniu (na swój
rachunek, ponosi ryzyko jej prowadzenia, podejmuje decyzje co
do sposobu jej wykonywania)
 Wspólnicy spółki cywilnej są przedsiębiorcami (art. 4 ust. 2)

Pojęcie przedsiębiorcy w ustawie o
KRS












Za przedsiębiorców uznaje się podmioty, do których odnosi się
obowiązek wpisu do rejestru. Obowiązkowi temu podlegają:
europejskie zgrupowania interesów gospodarczych,
spółki prawa handlowego,
spółki europejskie
spółdzielnie, spółdzielnie europejskie,
przedsiębiorstwa państwowe
jednostki badawczo-rozwojowe,
przedsiębiorcy zagraniczni w zakresie drobnej wytwórczości
towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych,
inne osoby prawne, jeżeli wykonują działalność gospodarczą,
oddziały przedsiębiorców zagranicznych działających na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
główne oddziałów zagranicznych zakładów ubezpieczeń.
Pojęcie przedsiębiorcy



Przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą po
uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców w
Krajowym Rejestrze Sądowym albo do Ewidencji
Działalności Gospodarczej, zwanej dalej „ewidencją”.
Spółka kapitałowa w organizacji może podjąć działalność
gospodarczą przed uzyskaniem wpisu do rejestru
przedsiębiorców.
Wpisowi do ewidencji podlegają przedsiębiorcy będący
osobami fizycznymi.
Przepis ten interpretowany w związku z art. 4 u o
swobodzie działalności gospodarczej wskazuje na to, że
status przedsiębiorcy nabywa się dopiero po uzyskaniu
wpisu do rejestru przedsiębiorców, nie zaś przez samo
podjęcie działalności gospodarczej, przed
Osoba fizyczna jako przedsiębiorca

Podstawowe informacje o osobach fizycznych
- pojecie osoby fizycznej: jednostka ludzką każdy człowiek od chwili
poczęcia aż do smierci
- zdolność prawna: właściwość polegająca na tym aby być podmiotem
praw i obowiązków w zakresie prawa cywilnego; przysługuje każdemu
człowiekowi (art. 8 K.C.); nabywa je każdy z chwilą urodzenia, ważne jest
aby dziecko przyszło na świat żywe, zdolność prawna jest normatywną
cechą każdego człowieka.
- zdolność do czynności prawnych; możliwość nabywania własnym
działaniem w drodze czynności prawnych praw i obowiązków. Nie
przysługuje każdemu.
- pełna zdolność - ukończone 18 lat i nieubezwłasnowolniona, kobieta
16 lat po zawarciu małżeństwa;
- częściowa - wiek w przedziale 13-18 lat lub częściowo
ubezwłasnowolniona;
- brak zdolności - wiek poniżej
13 lat lub całkowite
ubezwłasnowolnienie;
Osoba fizyczna jako przedsiębiorca



Podjęcie działalności gospodarczej przez osobę
fizyczną (art. 14 u.s.d.g, art. 36 k.r.s.)
Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna która,
podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą oraz
posiada pełną zdolność do czynności prawnych.
Aby rozpocząć działalność gospodarczą należy:
- dokonać zgłoszenia do ewidencji działalności
gospodarczej
- dokonać zgłoszenia statystycznego;
- dokonać zgłoszenia obowiązku podatkowego;
- założyć rachunek bankowy;
Pojęcie osoby prawnej



Osobami prawnymi są Skarb Państwa oraz te
jednostki organizacyjne, którym szczególne
przepisy przyznają osobowość prawną.
Osoby prawne posiadają zdolność prawną i
zdolność do czynności prawnych od chwili
powstania.
Jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość
prawną z chwilą wpisu do właściwego rejestru,
chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Rodzaje osób prawnych





Korporacyjne – substratem są członkowie,
klasycznym przykładem są stowarzyszenia
Zakładowe – substratem jest majątek, np.
fundacje
Mieszane – pomieszanie elementów
korporacyjnych i majątkowych z dominacją
jednego z nich np. spółdzielnie
Państwowe
Prywatne
Organy



Organ jest stałym, niezbędnym, ustrojowym
składnikiem każdej osoby prawnej, który tworzą
osoby fizyczne, objawiający wolę osoby prawnej
i umożliwiający działanie tej osoby w ramach jej
zdolności prawnej.
Osoba prawna działa przez swoje organy w
sposób określony w ustawie i opartym na niej
statucie.
Osoba prawna może mieć kilka organów
(zarząd, rada nadzorcza, komisja rewizyjna itp..)
Teoria organów

Teorię organów w prawie polskim kształtują:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Powzięcie i objawienie przez organ woli osoby
prawnej
Udział osób fizycznych w działalności organu
Uznanie organu za konieczny składnik osoby
prawnej
Negacja podmiotowości prawnej organu
Zdolność do czynności prawnych osoby prawnej
Zakres kompetencji organów osoby prawnej
Zdolność do czynności prawnych
osoby prawnej



Każda osoba prawna posiada pełną
zdolność do czynności prawnych.
Zdolność do czynności prawnych osoby
prawnej jest realizowana przez jej organy.
Organy nie posiadają własnej zdolności do
czynności prawnych gdyż nie są
samodzielnymi podmiotami stosunków
prawnych.
Powzięcie i objawienie przez organ
woli osoby prawnej




Wola osoby fizycznej będącej członkiem organu
stanowi wolę osoby prawnej dzięki temu, że jest
przypisana przez prawo osobie prawnej.
Wola osoby fizycznej uznawana jest za wolę
organu, ta zaś za wolę całej osoby prawnej
Jeżeli w skład organu osoby prawnej wchodzi
kilka osób o woli osoby prawnej decyduje wola
większości.
Na zewnątrz jedynym podmiotem działającym
jest osoba prawna a nie jej organ.
Udział osób fizycznych w
działalności organu



Organ osoby prawnej tworzą osoby
fizyczne.
W skład organów osób prawnych mogą
wchodzić tylko osoby fizyczne posiadające
pełną zdolność do czynności prawnych.
Tylko wyjątkowo w skład organów osób
prawnych mogą wchodzić osoby prawne
(ustawa o Narodowych Funduszach
inwestycyjnych).
Uznanie organu za konieczny
składnik osoby prawnej


Organ jest trwale wpisany w strukturę
osoby prawnej i jest koniecznym jej
składnikiem.
Przepisy regulujące ustrój osoby prawnej
muszą przewidywać istnienie przynajmniej
jednego organu.
Negacja podmiotowości prawnej
organu



Wola osoby prawnej objawiana jest na
zewnątrz przez jej organy.
W stosunkach zewnętrznych występuje
tylko jeden podmiot, którym jest osoba
prawna a nie organ.
Organ osoby prawnej nie jest nigdy
samodzielnym podmiotem prawa.
Zakres kompetencji organów osoby
prawnej


Zakres kompetencji organów określają
ustawy i oparty na nich statut osoby
prawnej.
Zakres umocowania do działania
odpowiada zdolności prawnej osoby
prawnej.
Konsekwencje przyjęcia teorii
organów



Wady oświadczenia woli osób fizycznych
tworzących organ są wadami woli osoby
prawnej.
Dobra lub zła wiara osób fizycznych tworzących
organ przypisywana jest osobie prawnej.
W sferze odpowiedzialności, zarówno
kontraktowej jak i deliktowej, powstanie
odpowiedzialności w wyniku działania organów
traktowana jest jako następstwo czynu
własnego, a nie cudzego.