Transcript Bożena Balcerzak-Paradowska - konferencja

Bożena Balcerzak-Paradowska
Instytut Pracy i Spraw Socjalnych
Rekomendacje dla polityki rodzinnej
Wnioski z warsztatów
Panel I.Wartość pracy matki/ojca w domu w
rozwiązaniach systemowych krajów UE
Wnioski- wartość pracy w rodzinie – wymiar rodzinny i społeczny =
inwestycje w młode pokolenie
- Wymiar społeczny kapitału ludzkiego: opieka zdrowotna,
edukacja
- Solidarność międzypokoleniowa _ od starszego do młodszego
pokolenia
- - Wycena pracy w rodzinie wg zapotrzebowanie na różne
dobra i usługi
c.d.
• Transfery – redystrybucja czasu i dochodów
od bezdzietnych do rodzin z dziećmi
C,d.
• - „moja przyszłość zależy od twoich dzieci”:
• - , zasoby pracy, emerytury, system opieki
zdrowotnej, innowacyjność, kreatywność
społeczna
Rekomendacje
• - potrzeba nowego kontraktu miedzy
generacyjnego – w kierunku najmłodszych
• - uwzględnienie w wydatkach społecznych (
publicznych) kosztów wychowania młodego
pokolenia
Panel II. Różne modele godzenia ról zawodowych i
rodzinnych rodziców dzieci
Wnioski- potrzeba zaangażowania wielu podmiotów w formułowanie
modelu godzenia pracy z życiem pozazawodowym
- - potrzeba działań o charakterze świadomościowym
uwzględniających zaangażowanie obu płci i faz życia
rodzinnego
- - wykorzystanie dobrych praktyk w zakresie gżzr z
uwzględnieniem uwarunkowań kulturowych, aksjologicznych
Rekomendacje
• - przyspieszenie prac nad ustawą dotyczącą
opieki nad
dziećmi do lat 3 uwzględniającą różne formy opieki(żłobek,
klub dziecięcy, dzienny opiekun, niania)
• -komplementarność z formami opieki wewnątrzrodzinnej( np..
Urlop wychowawczy)
• - uproszczenie procedur tworzenia placówek opieki nad
dziećmi( przepisy budowlane, sanitarne)
• - promowanie relacji partnerskich w rodzinie
Panel III. Rozwiązania podatkowe i systemy świadczeń
społecznych w krajach UE jako instrumenty polityki
rodzinnej
• Wnioski• -istnieje różnorodność podejść do systemów głównych
instrumentów polityki rodzinnej( zależne od modelu welfare
state):
• -system podatkowy –podejście zindywidualizowane; brak ulg
podatkowych vs. bezpłatny dostęp do usług publicznych;
większe znaczenie dla świadczeń
• - potrzeba uwzględniania sytuacji rodzinnej podatnika(
równość vs. różnorodność); różne mechanizmy
c.d.
•
•
•
•
•
•
ulgi, iloraz rodzinny,wspólne rozliczenie
- pytanie o możliwość wykorzystania systemu podatku VAT
dla celów polityki rodzinnej ( niższy VAT na dobra i usługi na
zaspakajanie potrzeb rodziny; uwzględnienie faktu, ze rodziny
wielodzietne są „płatnikami” w większym stopniu od
pozostałych
Preferencje podatkowe dla pracodawców
Zróżnicowany system zasiłków rodzinnych
- funkcja dochodowa/kompensacyjna (wydatki w określonych
sytuacjach
-funkcja egalitaryzujaca( wg dochodu,liczby dzieci)
-
c.d.
• - funkcja stymulująca (zachęcająca do różnych
zachowań- pozytywnych i negatywnych)
• - uniwersalność vs selektywność (
selektywność; „trwała” - „postępująca”)
• - oprócz świadczeń pieniężnych istnieją
świadczenia w naturze (rzeczowe, usługi)
• Inicjatywy lokalne
Rekomendacje
• - umocnienie ulg podatkowych jako instrumentu polityki
rodzinnej ( państwo „nie daje” lecz „nie zabiera”)
• - zmiana w systemie ulg podatkowych – jest to system
selektywny; nieefektywny dla rodzin o niskich dochodach,
rozszerzenie mozliwości wspólnego rozliczania
• - wykorzystanie systemu podatku VAT dla celów polityki
rodzinnej – postulat pod adresem UE
• Wzmocnienie skuteczności instrumentów bezpośrednich
poprzez zmiany świadomości(decydentów,społeczeństwa)
c.d.
• - zmiana kryterium dochodowego w systemie
świadczeń rodzinnych
• - dostosowanie rozwiązań do sytuacji rodzin w
kraju ( kwestie społeczne)i sytuacji
indywidualnych
• - systemy prewencyjne a nie interwencyjne
Panel IV. Rodzina, praca, godzenie ról
w mediach
• Wnioski
• Konieczność stworzenia lobby prorodzinnego w mediach
promującego tezę:
• - Inwestycja w rodzinę podstawą rozwoju gospodarczego i
dobrobytu społecznego
• - Konieczność przeprowadzenia szkoleń dla środowiska NGO
w zakresie współpracy z mediami
• - Promowanie wartości prorodzinnych i wzorców kulturowych
w mediach przez osobowości medialne
c.d.
• Nowa misja mediów:
• - wartości
• - wizerunek – pozytywny obraz rodziny
• Kampania świadomościowa( promocja
ojcostwa,partnerstwo,eliminacja stereotypów)
• Edukowanie do odbioru przekazu (umiejętność selekcji i
wartościowania informacji)
Wnioski dla polityki rodzinnej
• Wnioski kierunkowe
• Jednym z wyzwań stojących przed polityką rodzinną są zmiany w sferze
pracy i ich oddziaływanie na życie rodzinne.
• Związek pracy z rodziną przejawia się w :
• - oddziaływaniu na postawy matrymonialne i prokreacyjne
• - kształtowaniu się społeczno- ekonomicznych modeli rodziny
• - strategii rodzin w godzeniu obu sfer życia
• - realizacji poszczególnych funkcji rodziny
Wnioski c.d.
• - zapobieganiu ubóstwu i wykluczeniu społecznemu rodzin
• - podejmowaniu działań dostosowawczych w sytuacji niepewnego
zatrudnienia ( przejściowych rynków pracy):
• -- planowania biografii zawodowej w powiązaniu z biografią rodzinną
• -- stworzenia możliwości wyboru strategii zależnie od potrzeb rodziny
• -- potrzeby prowadzenie polityki rodzinnej skierowanej do obojga
partnerów w rodzinie i budowania modelu partnerskiego
Wnioski c.d.
• -- stworzenie systemu pozwalającego na łagodne przejście do
poszczególnych faz : życie zawodowe – rodzinne;
– wycena pracy nieopłaconej na rzecz gospodarstwa domowego i
wychowania dzieci – jako podstawa rekompensaty utraconych
zarobków? Jako „zapłata” za pracę społecznie użyteczną ?
– wzmacnianie różnych form własnej przezorności na czas przejścia w
„etap niezarobkowy”
Propozycje rozwiązań
w zakresie godzenia ról zawodowych z rodzinnymi
• Zasady:
• - zapewnienie równych szans kobiet i mężczyzn w dostępie do
rynku pracy
• - respektowanie równych praw kobiet i mężczyzn mających
obowiązki rodzinne
• - tworzenie możliwości swobodnego wyboru rozwiązań
sprzyjających godzeniu ról zawodowych z rodzinnymi
• - wielości form i podmiotów realizujących
Propozycje rozwiązań c.d.
•
Świadczenia pracownicze
• - wydłużanie wymiaru urlopu macierzyńskiego + zmiany
proporcji wykorzystania między ojca a matkę
• - uelastycznienie wykorzystania urlopu wychowawczego (np.
do 8 roku życia dziecka; wymiar zależny od liczby dzieci?)
• - zmiana zasad przyznawania zasiłku wychowawczego (
kryterium dostępu, wysokość świadczenia)
• - ułatwienie reaktywizacji zawodowej osób na urlopie
wychowawczym
Propozycje rozwiązań c.d.
•
•
•
•
Opieka zinstytucjonalizowana
- Rozwój placówek opieki: żłobków i przedszkoli
- Podniesienie jakości usług
- Zwiększenie dostępu do usług placówek (zasady odpłatności,
dodatek na usługi opiekuńcze)
• - Rozwój innych form opieki nad dzieckiem
• - Rozwój usług opiekuńczo-wychowawczych i kulturalnorekreacyjnych dla dzieci i młodzieży w wieku szkolnym;
zwiększenie dostępu
Propozycje rozwiązań c.d.
• Organizacja pracy
• - Upowszechnianie niestandardowych form zatrudnienia i
elastycznych form organizacji czasu pracy – dostosowanie do
potrzeb pracownika
• -Upowszechnianie programów: praca życie/ zakłady przyjazne
rodzinie; promowanie dobrych praktyk
• - Ułatwienia dot. powrotu do pracy
• - Tworzenie zachęt do zwiększenia zainteresowania
pracodawców działaniami na rzecz przyjaznego rodzinie
środowiska pracy i środowiska lokalnego
Propozycje rozwiązań c.d.
• Tworzenie społecznego klimatu przyjaznego rodzinie
• - promowanie różnych modeli rodziny i strategii rodzinnych
• - działania na rzecz kształtowania partnerskich stosunków w
rodzinie
• - edukacja rodzinna i prorodzinna
• - poradnictwo rodzinne
• - rozwój inicjatyw lokalnych na rzecz tworzenia prorodzinnego
klimatu społecznego; promowanie dobrych praktyk
„Nowe” wyzwanie obecność osób starszych w rodzinie
• Ułatwienie sprawowania opieki nad starsza osobą zależną:
• -- wewnątrzrodzinnej - jaka pomoc dla osób pracujących i
mających obowiązki opiekuńcze? ( elastyczne formy pracy dla
osób w starszych grupach wieku?)
• -- zewnętrznej: sprawowanej w domu (opiekunki)
•
instytucjonalnej