Transcript Somatotip dağılımlar

VÜCUT KOMPOZİSYONU
FİZİK YAPI VE SINIFLANDIRMASI
SOMATOTİP
FİZİK YAPI VE SINIFLANDIRMASI
 Yapılan araştırmalar, fizik yapının performansa ait çeşitli
öğeler ve davranış karakteristiklerinden oluşan bir bütün
olduğunu göstermiştir.
 Yapının değişmeyen karakteristikleri ile sportif performans
arasındaki ilişkilerin, ayırıcı istatistik yöntemlerle
belirlenmesi yoluyla spor dalına uygun birey modellerinin
saptanması mümkündür.
 Bireyin fiziki yapısının genetik ve çevresel faktörler
açısından incelenmesi çok eski tarihlere kadar uzanır.
Örneğin tüberkülozun uzun ve ince tiplerde, koroner
hastalıkların ise yağlı ve adaleli tiplerde daha çok ölüme
neden olduğu eskiden beri bilinmektedir. Ruh hastalıklarının
da bireylerin fizik yapısıyla ilgili olduğu ileri sürülmektedir
Fizik Yapının Yakın Tarih İçindeki Sınıflandırılması
Viola sınıflaması: 20. yüzyıl başlarına kadar
kullanılan bu sınıflamada kişiler fizik yapı
bakımından longitip, brakitip ve normotip olarak
tanımlanmışlardır.
Kretschmer sınıflaması: Alman psikiyatrisi
Kretschmer tarafından ortaya konan bu sınıflamada
tipler piknik, leptosom (astanik) ve atletiktir. Bu
sınıflama, 1930 yıllarına kadar kullanılmıştır.
Sheldon sınıflaması: Bu sınıflamada tipler
endomorf, mezomorf ve ektomorf olarak
adlandırılmaktadır.
 Modern sınıflamanın kurucusu Amerikalı psikolog Sheldon,
kendi adıyla anılan "yapı tipi" kavramını 1940 yılında ortaya
koymuştur.
 Sheldon sınıflaması fizik yapıya göre kişilik ve davranış
modellerinin ayırımını amaçlayan araştırmalarda geniş ölçüde
kullanılmıştır
 Sheldon 4000 üniversite öğrencisinin ön, yan ve arkadan,
boyutlan standart hale getirilmiş, fotoğraflarını çekerek
çalışmalarını sürdürmüş ve bugün yaygın bir şekilde kullanılan
Sheldon Atlası'nı meydana getirmiştir.
 Antraskopik olarak incelendikten sonra her bireyin tipi üç
ayrı bileşenle ifade edilmiştir. Bu bileşenler l'den 7'ye
kadar eşit aralıklı puanlarla değerlendirilmiş ve endomorfi,
mezomorfi ve ektomorfi puanı olarak adlandırılmışlardır.
 Her bir yapı yan yana 3 sayı ile de gösterilmektedir. Birinci
sayı endomorfi, ikinci sayı mezomorfi ve üçüncü sayı ise
ektomorfi puanını göstermektedir.
 Endomorflar; küresel bir
görünümde, yuvarlak başlı, göğüs
hizasından ileriye çıkmış yağlı
büyük karınlı, üst kol ve uyluğu
fazla yağlı, ancak ince bilekli
penguen tipli kol ve bacaklıdır.
 Endomorflarda karaciğer, dalak
akciğerler ve kalbin büyük olduğu
ileri sürülmektedir.
 İlk bakışta fazla yağlı görünen bu
tiplerde yağlar en çok göğüs ve
karında toplanmıştır.
 Erkeklerde göğüsler ender olarak
kıllıdır.
 Zayıflamış olsalar bile Sheldon
un deyimi ile "aç kalmış bir
endomorf" olup, ektomorf yada
mezomorf olamazlar, bu tiplerde
yağlılık yapıya kaçınılmaz olarak
bağlıdır.
 Mezomorf (1-7-1) bir erkek
Herkül imajı ile
özdeşleştirilebilir. Kas ve kemik
yapısı ileri derecede göze
çarpan kübik görünümlü bir
tiptir.
 Bu tiplerde baş gövdeye göre
büyük, omuzlar ve göğüs geniş,
kol ve bacaklar fazla adelelidir.
 Vücut kütlesine oranla kalp
adalesi büyük ve-az yağlıdır.
 Ektomorfik kişi; ( 1-1-7)
doğrusal görünüşlüdür. İnce
soluk benizli, geniş alınlı, dar
göğüs ve karınlı, ufak kalpli,
ince kol ve bacaklıdır. Bu tipler
yağsız ve adalesiz olmalarına
karşın vücut kütlesine oranla
geniş bir cilt yüzeyine
sahiptirler.
 Orta somatotip; insanların
fizik yapıları çoğunlukla aşırı
uçlarda değildir.
 İnsanlar bütün somatotip
özeliklerden etkilenirler.
Somatotip Diyagramı









Endomorf
Mezomorf
Ektomorf
Mezo-endomorf
Endo-mezomorf
Ekdo-mezomorf
Mezo-ektamorf
Endo-edomorf
Ekdo-endomorf
 Somatotip elemanları üzerinde Munroe tarafından yapılan bir
araştırmada somatotipin yaşam süresince sabit kaldığı ve
hastalıklar, ağırlık antrenmanlarıyla oluşan kas hipertrofisi,
aşırı beslenme veya zayıflama gibi faktörlerden önemli
derecede etkilenmediği görülmüştür.
Heath-Carter sınıflaması
 Araştırmamızda da kullanılan “Heath-Carter” metodu
çeşitli antropometrik ölçümler arasından faktör analiziyle
somatotipi fotoğraflara gerek kalmadan kolayca saptayan bir
yöntemdir.
 Bu Yöntem, Sheldon atlası kullanılarak somatotipi belirlenen
kişilere ait bazı ölçümler üzerinde yapılan istatistik analizler
sonucu hesaplanmış tablolara dayanmaktadır.
 Bu tablolara göre; endomorfi puanı belirlemek için triseps,
subskapula, suprailiak ve medial baldırdan yağ-kalınlıkları
ölçülmektedir.
 Mezomorfi puanı için humerus, femur kondülleri arası
genişlik, kasılmış üst kol çevresi alt bacak çapı ve triseps ile
alt bacak yağ kalınlıkları ölçülmekte
 ektomorfi puanı için de ponderal indeks ve ağırlık
ölçümlerinden yararlanılmaktadır.
 Heath-Carter
metodunda puanların
üst limiti Sheldon
metodundaki gibi 7 de
kalmamakta, daha
yukarı değerlere de
(9’a kadar)
çıkabilmektedir.
Somatotip dağılımlar
Somatotip dağılımlar
Somatotip dağılımlar
 Bazı kısa mesafe koşularında ırklara göre somatotip dağılımları
Somatotip dağılımlar
 Güreşçiler ve halterçilerin ırklara göre somatotip dağılımları
Somatotip dağılımlar