Transcript Prezentacja do wykładu
Nadużycia na rynku kapitałowym
Robert Wąchała, Poznań 8 czerwca 2010 r.
Nadużycia na rynku kapitałowym
Delikty administracyjne
(rola UKNF – przeprowadzenie postępowania administracyjnego)
Przestępstwa giełdowe
(rola UKNF – przygotowanie zawiadomienia, udział w postępowaniu karnym)
DELIKTY ADMINISTRACYJNE
Delikty administracyjne - rodzaje
1. Rozpowszechnianie nierzetelnych lub nieprawdziwych informacji (manipulacja informacją) 2. Dokonywanie transakcji w okresie zamkniętym 3. Naruszanie obowiązków informacyjnych przez emitentów 4. Naruszanie obowiązków notyfikacyjnych przez akcjonariuszy 5. Naruszenie obowiązków związanych z wezwaniami 6. Naruszanie przepisów prawa, zasad uczciwego obrotu lub interesów zleceniodawców przez firmy inwestycyjne
Rozpowszechnianie nierzetelnych lub nieprawdziwych informacji – manipulacja informacją
Rozpowszechnianie za pomocą środków masowego przekazu, w tym internetu, lub w inny sposób fałszywych lub nierzetelnych informacji albo pogłosek, które wprowadzają lub mogą wprowadzić w błąd w zakresie instrumentów finansowych przez inną osobę niż dziennikarz, jeżeli osoba ta wiedziała lub przy dołożeniu należytej staranności mogła się dowiedzieć , że są to informacje nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd.
Manipulacja informacją o spodziewanych wynikach finansowych – Bioton S.A.
• „Skonsolidowane przychody w całym roku sięgną 350
mln zł, a kwota 50 mln zł będzie pochodziła z konsolidacji ukraińskiego Indaru.”
(parkiet.com, 4.09.2007) • „Jeżeli nie uda się skonsolidować wyników ukraińskiej
firmy, to mamy w zanadrzu jeszcze jeden, zupełnie nowy projekt. Dlatego mogę podtrzymać szacunek 350 mln zł.” - dodaje prezes Wilczęga. (..)
(parkiet.com,6.09.2007) • KNF ukarała prezesa zarządu karą pieniężną 100 tys. zł
Manipulacja informacją o transakcjach opcyjnych – Duda S.A.
• zapewnienie prezesa zarządu o niezawieraniu przez emitenta transakcji opcyjnych • zapewnienie prezesa zarządu o niezawieraniu przez emitenta transakcji spekulacyjnych i braku ryzyka dla wyniku finansowego • KNF ukarała prezesa zarządu karą pieniężną – 200 tys. zł
Manipulacja informacją o transakcjach opcyjnych – Duda S.A.
Dokonywanie transakcji w okresie zamkniętym
Osoby: • będące członkami zarządów lub rad nadzorczych emitenta, • będące prokurentami lub pełnomocnikami emitenta, • będące pracownikami emitenta, • inne, pozostające z emitentem w stosunku zlecenia lub innym stosunku prawnym o podobnym charakterze nie mogą w czasie okresu zamkniętego nabywać lub zbywać, na rachunek własny lub osoby trzeciej akcji emitenta, praw pochodnych dotyczących akcji emitenta oraz dokonywać innych czynności prawnych powodujących lub mogących powodować rozporządzenie takimi instrumentami finansowymi.
Kara pieniężna - do 200 000 zł
Dokonywanie transakcji w okresie zamkniętym - cd
Okresem zamkniętym jest: • w przypadku informacji poufnej – okres od wejścia w posiadanie, • w przypadku raportu rocznego – 2 m-ce przed przekazaniem raportu do publicznej wiadomości, chyba że nie miała dostępu do danych finansowych, na podstawie których sporządzono raport, • w przypadku raportu półrocznego – 1 m-c przed przekazaniem raportu do publicznej wiadomości, chyba że nie miała dostępu do danych finansowych, na podstawie których sporządzono raport, • w przypadku raportu kwartalnego – 2 tyg. przed przekazaniem raportu do publicznej wiadomości, chyba że nie miała dostępu do danych finansowych, na podstawie których sporządzono raport.
Dokonanie transakcji przez członka RN Swarzędz S.A. w okresie zamkniętym
Chronologia zdarzeń: • decyzja zarządu i akceptacja RN dotycząca złożenia wniosku o przeprowadzenie likwidacji spółki • przeprowadzenie transakcji sprzedaży akcji przez kilku członków rady nadzorczej • raport o zwołaniu walnego zgromadzenia z projektem uchwały o likwidacji spółki
Naruszenie obowiązków informacyjnych przez emitentów
Emitent jest zobowiązany do równoczesnego przekazywania KNF, spółce prowadzącej ten rynek regulowany oraz do publicznej wiadomości: • informacji poufnych • informacji bieżących • informacji okresowych Sankcja administracyjna – wykluczenie z obrotu na rynku regulowanym na czas określony lub bezterminowo albo kara pieniężna do 1 000 000 zł albo obie te kary łącznie
Informacja poufna - definicja
Informacja poufna
• określona w sposób precyzyjny – w wystarczającym stopniu umożliwia ocenę potencjalnego wpływu na cenę, • dotycząca bezpośrednio lub pośrednio emitenta, lub instrumentu finansowego albo nabywania lub zbywania takiego instrumentu, • nie przekazana do publicznej wiadomości, • po przekazaniu mogłaby w istotny sposób wpłyną na cenę – mogłaby zostać wykorzystana przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych przez racjonalnie działającego inwestora.
Termin przekazania – nie później niż w ciągu 24 godzin
Obowiązki informacyjne – raporty bieżące
Grupy informacji – podstawowy katalog: • znaczące aktywa, • znacząca umowa, • istotne postępowania przed sądem, • zmiany w kapitale zakładowym, • zmiany praw z papierów wartościowych, • podział lub połączenie emitenta.
• prognozy.
Termin przekazania – nie później niż w ciągu 24 godzin
Obowiązki informacyjne – raporty okresowe
• Raporty kwartalne • Raporty półroczne • Raporty roczne • Raporty jednostkowe • Raporty skonsolidowane Termin przekazania - określa emitent podając to w formie raportu bieżącego na początku roku
Obowiązki informacyjne – ogólne reguły
• Raporty bieżące i okresowe – regulacje: - Rozporządzenie Ministra Finansów - Regulamin GPW, Regulamin BonSpot • Raporty bieżące i okresowe powinny zawierać informacje odzwierciedlające specyfikę opisywanej sytuacji oraz powinny być sporządzone w sposób rzetelny i kompletny • Raport ma przedstawiać prawdziwy, rzetelny i kompletny obraz opisywanego zdarzenia • Gdy jest to uzasadnione należy w raporcie zamieścić dodatkowe informacje, ale emitent nie może prowadzić w ten sposób działań marketingowych dotyczących jego działalności • Raport zawierający informację poufną musi być aktualizowany
Obowiązki informacyjne – obieg informacji
• Adresaci informacji – inwestorzy, KNF, GPW.
• Sposób korzystania inwestorów – agencje informacyjne, OAM, strona internetowa spółki.
• Sposób przekazywania – system ESPI.
• Opóźnienie przekazania informacji poufnej: - gdy wykonanie obowiązku mogłoby naruszyć słuszny interes emitenta, - decyzja emitenta, - zawiadomienie KNF z podaniem przyczyn i terminu przekazania raportu opóźnionego.
Notyfikacje inwestorów - progi
Obowiązek zawiadomienie o przekroczeniu progów głosów na WZA spółki publicznej powstaje przy następujących poziomach: • 5%, 10%, 25%, 33%, 50%, 75%, • powyżej 10% - przekroczenie o każde 2% (rynek oficjalnych notowań giełdowych) 5% - pozostałe rynki, • powyżej 33% - przekroczenie o każde 1%.
Po przekroczeniu progu 10% - notyfikacje powinna zawierać informacje dotyczące zamiarów dalszego zwiększania udziału w spółce publicznej w okresie 12 miesięcy od złożenia tego zawiadomienia oraz celu zwiększania tego udziału.
Notyfikacje inwestorów - procedura
• Inwestor dokonuje zawiadomienia w ciągu 4 dni roboczych od dnia, w którym dowiedział się o zmianie udziału lub przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć, a w przypadku zmiany wynikającej z nabycia akcji spółki publicznej w transakcji zawartej na rynku regulowanym – 6 dni sesyjnych od dnia zawarcia transakcji. • Inwestor zawiadamia KNF oraz spółkę, której akcji dotyczy nabycie lub zbycie.
• Spółka przekazuje otrzymaną informację do publicznej wiadomości.
• Obowiązek zawiadomienia nie powstaje w przypadku zawarcia transakcji kupna i sprzedaży rozliczonych w tym samym dniu.
Wezwania - rodzaje
• Wezwanie związane z nabyciem na rynku wtórnym w okresie 60 dni 10% akcji (12 miesięcy – 5% akcji w przypadku przekroczenia 33%).
• Wezwanie na przekroczenie 33% - wezwanie do 66 %.
• Wezwanie na przekroczenie 66% - wezwanie na wszystkie akcje.
• Wezwanie związane z przywróceniem akcji formy dokumentu – wezwanie na wszystkie akcje.
Wezwania – cena minimalna
Cena zaproponowana w wezwaniu nie może być niższa niż: • średnia ważona cena rynkowa z 6 miesięcy, • najwyższa cena zapłacona w przeciągu 12 miesięcy, • średnia ważona cena rynkowa z 3 miesięcy – (wezwania na wszystkie akcje).
Możliwość zaproponowania ceny niższej od ceny minimalnej dla akcjonariuszy powyżej 5%.
Obowiązek dopłat – w przypadku, nabycia w okresie 6 m-cy akcji po cenie wyższej niż w wezwaniu ogłoszonym na podst. art. 74
Wezwania - tryb
• Wezwanie jest ogłaszane i przeprowadzane za pośrednictwem domu maklerskiego.
• Podmiot wzywający zobowiązany jest do ustanowienia stosownego zabezpieczenia. Ustanowienie zabezpieczenia powinno być udokumentowane zaświadczeniem banku lub innej instytucji finansowej udzielającej zabezpieczenia • Możliwe jest odstąpienie od wezwania – gdy inny podmiot ogłosił wezwanie.
• KNF może najpóźniej na 3 dni robocze przed rozpoczęciem przyjmowania zapisów zgłosić żądanie: - wprowadzenia niezbędnych zmian lub uzupełnień wezwania, - przekazania wyjaśnień dot. treści wezwania.
Naruszenie przepisów prawa przez firmy inwestycyjne
Sankcje administracyjne jakie mogą być nałożone na firmy inwestycyjne: • cofnięcie zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej • ograniczenie zakresu wykonywanej działalności maklerskiej • odstąpienie od zastosowania sankcji o których mowa powyżej i nałożenie kary pieniężnej do wysokości 500.000 zł
Firmy inwestycyjne – forma działalności
Formy prowadzenia działalności maklerskiej: • domy maklerskie • banki prowadzące działalność maklerską • banki powiernicze • zagraniczne firmy inwestycyjne bez oddziału • zagraniczne firmy inwestycyjne z odziałem Agenci firm inwestycyjnych (pośredniczą w zawieraniu umów, przekazywaniu zleceń)
Firmy inwestycyjne – zakres działalności maklerskiej
Czynności działalności maklerskiej: • działalność brokerska • działalność dealerska • zarządzanie portfelami • oferowanie maklerskich instrumentów finansowych • prowadzenie rachunków papierów wartościowych • doradztwo inwestycyjne • organizowanie ATS
Maklerzy i doradcy inwestycyjni
• Działalność licencjonowana – egzamin przed Komisją Egzaminacyjną powoływaną przez Przewodniczącego KNF • Warunki formalne: - pełna zdolność do czynności prawnych, - korzystanie z pełni praw publicznych, - nie karanie za przestępstwa „gospodarcze”.
• Konieczność zatrudnienia prze firmy inwestycyjne: - 1 maklera – do działalności brokerskiej, - 2 doradców inwestycyjnych – do zarządzania portfelem, - maklera i doradcy – do doradztwa inwestycyjnego.
Przypadki odebrania licencji na prowadzenie działalności maklerskiej (1993-2007)
Nazwa podmiotu Data decyzji Komisji 1.
2.
3.
Górnośląski Bank Gospodarczy S.A. 4.
5.
Dom Maklerski Broker SA Bank Promocji Eksportu „Animex Bank” SA Poznański Dom Maklerski P&P SA Biuro Maklerski Certus Sp. z o. o. Dom Maklerski „P&V” S.A. 6.
7.
8.
Miejski Dom Maklerski S.A. Dom Maklerski Partner S.A. 9.
Sur5Net S.A.
10. WGI Dom Maklerski S.A. 25.06.1993
10.11.1994
08.08.1994
02.02.1995
01.02.1996
10.09.1996
16.01.1998
09.10.1998
27.09.2001
04.04.2006
PRZESTĘPSTWA GIEŁDOWE
Przestępstwa giełdowe - rodzaje
1. Manipulacja instrumentem finansowym 2. Ujawnienie i wykorzystanie informacji poufnej 3. Ujawnienie tajemnicy zawodowej 4. Prowadzenie działalności maklerskiej bez zezwolenia 5. Podawanie nieprawdy lub zatajanie prawdziwych danych w prospekcie emisyjnym i raportach spółek publicznych 6. Publiczne proponowanie nabycia papierów wartościowych
Przestępczość giełdowa
• dlaczego z nią walczyć?
• zasadnicze trudności w ściganiu
Manipulacja instrumentem finansowym
Art. 183
1. Kto dokonuje manipulacji, o której mowa w art. 39 ust. 2 pkt 1-3, pkt 4 lit. a lub pkt 5-7, podlega grzywnie do 5.000.000 zł albo karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5, albo obu tym karom łącznie.
2. Kto wchodzi w porozumienie z inną osobą mające na celu manipulację, o której mowa w art. 39 ust. 2 pkt 1-3, pkt 4 lit. a lub pkt 5-7, podlega grzywnie do 2.000.000 zł.
Przykłady manipulacji cenowych
1.
Marking the close
– kupowanie lub sprzedawanie instrumentów finansowych na zakończeniu notowań. 2.
Colluding in the after market of an Initial Public Offer
inwestorów. – nabywanie akcji bezpośrednio po debiucie giełdowym przez podmioty, które nabyły akcje w ofercie pierwotnej, w celu podwyższenia ceny oraz przyciągnięcia zainteresowania innych 3.
Abusive squeeze
– wykorzystywanie posiadania dominującego udziału w podaży lub popycie na dany instrument finansowy, bądź wpływu na mechanizm dostarczenia instrumentów finansowych i/lub instrumentu bazowego, w celu wpływu na cenę po której inni uczestnicy rynku muszą dostarczyć, przyjąć lub odłożyć dostawę instrumentu finansowego.
Przykłady manipulacji cenowych - c.d.
4.
Creation of a floor in the price pattern
– przeprowadzanie transakcji lub składanie zleceń (najczęściej przez emitenta lub podmiot dominujący) w taki sposób, aby zapobiec spadkowi ceny akcji, który rodziłby określone negatywne konsekwencje (dla tych akcji lub raitingu emitenta).
5.
Excessive bid-ask spreads
– nadużycie posiadanego wpływu na „rynek” (brak konkurencji) i doprowadzanie przez działających w porozumieniu pośredników rynkowych do poszerzenia spread’u lub utrzymywania go na sztucznym poziomie.
6.
Transakcje w celu sztucznego ustalenia ceny instrumentu finansowego na innym rynku –
przeprowadzanie transakcji na jednym rynku w celu spowodowania mylnego wrażenia co do ceny akcji danego instrumentu finansowego lub powiązanego z nim instrumentu i ustalenia się sztucznej ceny na innym rynku.
Przykłady transakcji wprowadzających w błąd
1.
Wash sales
– przeprowadzanie szeregu transakcji kupna lub sprzedaży instrumentu fiansowego przy czym nie następuje zmiana stanu posiadania określonego inwestora/grupy inwestorów. 2.
Painting the tape –
przeprowadzanie szeregu transakcji o których informacja dostęna jest publicznie, w celu wywarcia wrażenia zwiększonego zainteresowania określonym instrumentem finansowym lub spowodowania wzrostu ceny. 3.
Improper matched orders
– transakcje przeprowadzane w wyniku zleceń kupna i sprzedaży składanych w tym samym czasie, z tym samym limitem cenowym, z tym samym wolumenem, przez rożne, ale działające w porozumieniu osoby.
Przykłady manipulacji za pośrednictwem fikcyjnych zachowań
1.
Concealing ownership
– transakcje przeprowadzane w celu ukrycia stanu posiadania określonych instrumentów finansowych. 2.
Rozpowszechnianie fałszywych lub nierzetelnych informacji
przekazu lub w inny sposób, które wprowadzają lub mogą wprowadzić w błąd w zakresie instrumentów finansowych. za pomocą środków masowego 3.
Pump and dump
– zajęcie długiej pozycji na instrumencie finansowym, a następnie nabywanie i/lub rozpowszechnianie nierzetelnych, pozytywnych informacji dotyczących tego instrumentu. 4.
Trash and cash
– przeciwieństwo Pump and dump; zajęcie krótkiej pozycji, dalsza sprzedaż aktywów i/lub rozpowszechnianie nierzetelnych, negatywnych informacji. 5.
Otworzenie pozycji i zamknięcie jej natychmiast po wypełnieniu stosownego obowiązku informacyjnego
– dokonywane najczęściej przez zarządzających i innych dużych inwestorów, do których decyzji inwestycyjnych inni uczestnicy rynku przywiązują znaczną wagę, odczytujące je jako sygnały co do przyszłego kształtowania się ceny instrumentów finansowych.
400 000 350 000 300 000 250 000 200 000 150 000 100 000 50 000 0
Studium przypadku - Pażur
Wolumen Kurs 50,00 45,00 40,00 35,00 30,00 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0,00
Studium przypadku - ZPUE
80 60 40 20 0 200 180 160 140 120 100 17,50 5 101350
Kurs i wolumen obrotu spółki ZPUE S.A. w dniu 7.12.2001 r.
17,55 80 101955 182 161007 19,00 19,00 100 161007 19,00 99 161007 19,00 34 161007 19,00 25 161007 19,00 10 161007 19,50 19,00 18,50 18,00 17,50 17,00 16,50
Studium przypadku - ZPUE
Chronologia zdarzeń
• • • • • • • • • • sierpień 2002 r. – złożenie zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa; lipiec 2003 r. - postanowienie o powołaniu biegłego z zakresu publicznego obrotu papierami wartościowymi; październik 2003 r. – sporządzenie przez biegłego z zakresu publicznego obrotu papierami wartościowymi opinii; kwiecień 2005 r. – powołanie biegłego z zakresu fonoskopii w celu ustalenia osoby faktycznie składającej zlecenie kupna, w fazie przed zamknięciem sesji, na akcjach ZPUE (biegły ustalił, że zlecenia składał wiceprezes zarządu ZPUE); lipiec 2005 r. – sporządzenie aktu oskarżenia wobec prezesa i wiceprezesa zarządu spółki ZPUE oraz inwestora powiązanego z prezesem zarządu spółki ZPUE; maj 2006 r. – pierwsza rozprawa przed Sądem Rejonowym w Kielcach; listopad 2007 r. – zmiana składu orzekającego w sprawie (prowadzenie rozprawy od początku); styczeń 2008 r. – pierwsza rozprawa prowadzona przez zmieniony skład orzekający; sierpień 2008 r. – wydanie wyroku skazującego prezesa i w – ce prezesa zarządu spółki ZPUE oraz uniewinnienie inwestora powiązanego z prezesem zarządu spółki ZPUE; grudzień 2008 r. - złożenie apelacji przez obrońców prezesa i w – ce prezesa zarządu spółki ZPUE;
Studium przypadku – 4 luty
Motywy manipulacji
• zysk (także na innych instrumentach, innym rynku) • zwiększanie wartości portfela aktywów • umożliwienie dokonania transakcji pakietowych • transfer środków pomiędzy rachunkami inwestycyjnymi • wyłudzenie kredytów bankowych • optymalizacja podatkowa
Ujawnienie informacji poufnej
Art. 181
Kto wbrew zakazowi o którym mowa w art. 156 ust. 2 pkt 1, ujawnia informację poufną, podlega grzywnie do 2 mln zł albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie.
Wykorzystanie informacji poufnej
Art. 182
1. Kto wbrew zakazowi o którym mowa w art. 156 ust. 1, wykorzystuje informację poufną, podlega grzywnie do 5 mln zł albo karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5, albo obu tym karom łącznie.
2. Jeżeli czynu określonego w ust. 1 dopuszcza się osoba, o której mowa w art. 156 ust. 2 pkt 1 lit. A, podlega ona grzywnie do 5 mln zł albo karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8, albo obu tym karom łącznie
Okoliczności wskazujące na wykorzystanie informacji poufnej
• Otwarcie rachunku tuż przed przeprowadzeniem transakcji • Nietypowe zachowanie inwestycyjne w stosunku do dotychczasowych działań inwestycyjnych • Żądanie natychmiastowego wykonania zlecenia bez względu na cenę • Zwiększenie obrotu przez głównych akcjonariuszy lub insiderów przed ważnymi wydarzeniami w spółce • Zwiększenie obrotu na akcjach spółki przed ogłoszeniem informacji poufnych • Transakcje pracowników firmy inwestycyjnej poprzedzające transakcje klientów
Prowadzenie działalności bez zezwolenia
Art.178
Kto bez wymaganego zezwolenia lub upoważnienia zawartego w odrębnych przepisach albo nie będąc do tego uprawnionym w inny sposób określony w ustawie, prowadzi działalność w zakresie obrotu maklerskimi instrumentami finansowymi, podlega grzywnie do 5 mln zł.
Studium przypadku - Digit Serve LTD
Studium przypadku - Digit Serve LTD
• Podejrzenie popełnienia przestępstwa polegającego na prowadzeniu, bez wymaganego zezwolenia, działalności w zakresie obrotu maklerskimi instrumentami finansowymi (zarządzanie kapitałem) • Suma zgromadzonych środków: ok. 40 mln zł. (wg doniesień prasowych) • Daty : - 31.08.2004 r. rejestracja spółki w brytyjskim Companies House (kapitał zakładowy 1.000 £ podzielony na 1.000 zwykłych udziałów o wartości 1 £ każdy).
- 24.03.2006 r. pierwsza zidentyfikowana wpłata od klienta na terenie RP - 05.07.2007 r. zawiadomienie KNF o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa oraz umieszczenie nazwy spółki na liście „Ostrzeżenia publiczne”
Studium przypadku - Digit Serve LTD
Studium przypadku - Digit Serve LTD
Studium przypadku - InterBrok
• Podejrzenie popełnienia przestępstwa polegającego na prowadzeniu, bez wymaganego zezwolenia, działalności w zakresie obrotu maklerskimi instrumentami finansowymi • Suma zgromadzonych środków: ok. 230 mln zł (wg doniesień prasowych) • Daty: - 11.12.2003 r. rejestracja spółki jawnej w KRS - 30.09.2006 r. pierwsza zidentyfikowana wpłata - 20.02.2007 r. zawiadomienie KNF o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa oraz umieszczenie nazwy spółki na liście „Ostrzeżenia publiczne” - 26.04.2007 r.- zatrzymanie przez CBŚ współwłaścicieli spółki - 09.05.2007 r. ogłoszenie upadłości spółki.
Studium przypadku - InterBrok
Studium przypadku - InterBrok
Studium przypadku - InterBrok
Studium przypadku - WGI
• WGI powstała w roku 1999 (zarządzanie środkami finansowymi na rynku walutowym) • 2004 r. – konieczność uzyskania zezwolenia • Inwestowanie w obligacje wyemitowane przez spółkę zależną (klienci wyrazili na to zgodę) – przedstawiane jako „technika rozliczeniowa” • Istota – podwójna księgowość • 2006 r. – cofnięcie zezwolenia • Roszczenia klientów na 316 mln zł • Uruchomienie systemu rekompensat (ponad 1 tys. inwestorów) • Odzyskanie środków z USA
Publiczne proponowanie nabycia instrumentów finansowych Art. 99
Kto publicznie proponuje nabycie papierów wartościowych bez wymaganego ustawą zatwierdzenia prospektu emisyjnego lub memorandum informacyjnego (...) podlega grzywnie do 1 mln zł albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.
Studium przypadku – Rentier DK
Studium przypadku – Rentier DK
• Podejrzenie popełnienia przestępstwa polegającego na publicznym proponowaniu nabycia papierów wartościowych (obligacji) bez wymaganego ustawą o ofercie zatwierdzenia prospektu emisyjnego • Suma zgromadzonych środków: 6 mln zł (wg doniesień prasowych) • Daty: - 09.11.2007 r. rejestracja spółki, kapitał zakładowy 50 tys. zł - 02.04.2008 r. pierwsza zidentyfikowana wpłata - 10.07.2008 r. zawiadomienie KNF o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa oraz umieszczenie nazwy spółki na liście „Ostrzeżenia publiczne” - 09.03.2009 r. śmierć podejrzanego, kontynuacja (od 07.04.2009 r.) działalności pod szyldem Rentier.DK Partnerzy
Studium przypadku – Rentier DK
Emitent zobowiązuje się do wykupienia OBLIGACJI IMIENNEJ RENTOER DK przed upływem 10 lat od dnia jej wystawienia, na pisemne żądanie obligatariusza, jednak nie wcześniej niż w 3 roku po jej wystawieniu za cenę stanowiącą: - w trzecim roku od dnia jej wystawienia – 20 % wartości nominalnej OBLIGACJI bez odsetek (…) - w dziesiątym roku od dnia jej wystawienia – 90 % wartości nominalnej OBLIGACJI bez odsetek
(„Prospekt emisyjny dziesięcioletnich obligacji imiennych Rentier.DK”)
Studium przypadku – Rentier DK
Studium przypadku – Rentier DK
Piramida finansowe na świecie
„Osiągnięcia” • blisko 50 lat działalności • 65 mld USD strat (szacunki prokuratorów) • klienci: czołowe instytucje finansowe, fundacje, uniwersytety • inwestycje głównie w papiery wartościowe i nieruchomości (likwidator firmy stwierdził że przez ostatnie 13 lat działalności fundusz w ogóle nie inwestował powierzonych środków) Bernie Madoff przyznał się do 11 stawianych mu zarzutów Skazany w czerwcu 2009 r. na 150 lat więzienia (maksymalny dopuszczalny wymiar)
Statystyka dot. przestępstw zawiadomienia KNF i KPWiG
Czyn zabroniony
Proponowanie nabycia Prowadzenie działalności bez zezwolenia Niedokonanie zawiadomienia o nabyciu/zbyciu znacznego pakietu Nabycie znacznego pakietu bez wezwania/zezwolenia Nieprawdziwe informacje w prospekcie/raportach Nieprzekazanie aneksu do prospektu emisyjnego Ujawnienie lub wykorzystanie tajemnicy zawodowej Ujawnienie lub wykorzystanie informacji poufnej Manipulacja
Liczba zawiadomień
4 1
35
1 -
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Razem
21 6 26 1 20 10 4 11 3 7 20 5 15 4 11 9 2 7 21 4 1 4 11 5 2 6 4 2 1 1 4 142 40 66 3 1 2 6 6 4 1 4 1 4 3 4 5 7 3 20 27 8 1 1 1 1 1 1 3 2 1 5
54
8 4
33
10 2
33
6 4
47
12 12
61
9 11
49
5 6
45
7 12
45
15 16
46
8 8
47
13 11
42
1 16 10
42
12 114 102
579
Statystyka dot. przestępstw wyroki sądów
Czyn zabroniony
Proponowanie nabycia Prowadzenie działalności bez zezwolenia
2002
1 Niedokonanie zawiadomienia o nabyciu/zbyciu znacznego pakietu Nabycie znacznego pakietu bez wezwania/zezwolenia Nieprawdziwe informacje w prospekcie/raportach Nieprzekazanie aneksu do prospektu emisyjnego Ujawnienie lub wykorzystanie tajemnicy zawodowej Ujawnienie lub wykorzystanie informacji poufnej Manipulacja
Liczba wyroków ogółem
1 -
2 2003
2
2004
-
2005
2
2006
1
2007
-
2008
-
2009
-
Razem
6 3 1 1 5 -
3
1 1 1
6
1 3
11
1 1 3
7
2 1 8
12
1 8
12
1 4
5
2 5 4 27
59