Transcript konulu bir sunum için t?

Makedonya Cumhuriyeti’nde
İŞ ORTAMI VE YATIRIM İMKANLARI
.
Neden Makedonya?
Avantajlı
konum
Mükemmel
altyapı
Rekabetçi
İşgücü
Yatırım
teşvikleri
Yüksek kar ve artan rekabet gücü
Yabancı
yatırımcılara
dostça tavır
sergileyen
bir Hükümet
Konum ve ulaşım altyapısı
• Pan Avrupa Koridorları Karayolu :
- Doğu- Batı Koridor 8, ve
- Kuzey- Güney Koridor 10
• Karayolu ağı: 9,205 km
• Demiryolu ağı: 900 km
• Uluslararası havalimanları:
- Üsküp
- Ohri
•
Uluslararası limanlar*:
- Selanik (Yunanistan) : 250 km
- Dures (Arnavutluk) : 300 km
* Üsküpten mesafe
Siyasal ve ekonomik gorünüm
• Siyasi ve ekonomik istikrar
• Büyümeyi düşünen şirketler için stratejik konumda
• Güney Doğu Avrupa ülkeleri arasında 2001 de Avrupa
Birliği ile İstikrar ve İşbirliği Anlaşmasını imzalayan ilk
ülke
• Avrupa Birliği ve NATO’ya aday ülke
• Bir çok ülke ile imzalanmış Serbest Ticaret anlaşması
• İstikrarlı hükümet
• Hükümetin yatırımcılara yönelik hizmet ve
desteklerinin artarak devam etmesi
Gelişmiş iş yapma ortamı
• Hükümet iş yapma ortamını geliştirmek için çeşitli projelere
imza atmakta
• Bürokrasi reformları - belge, masraf ve süreyi azaltma amaçlı
• Şirket kurma işlemleri tek bir kurum tarafından
yürütülmektedir (Tek durak ofis)
• Sınır ötesi ticaret için (Tek durak ofis)
• Yabancı yatırmcıların ve şirketlerin kendilerine ait arsa satın
alma imkanları
• Modern elektronik kadastro
• Elektronik vergi ödeme sistemi
• Ödenen sosyal primlerde azaltmalar
• Serbest Vize Rejimi
ÖDÜLLER
3rd BEST REFORMER
IN THE WORLD
4th BEST REFORMER
IN THE WORLD
World Bank’s Doing Business 2010 Report
World Bank’s Doing Business 2008 Report
GÜNEY DOĞU AVRUPA ÜLKELERİ ARASINDA REFORMLAR ALANINDA SON ÜÇ
YILDA EN İYİ DEVAMLILIK GÖSTEREN ÜLKE
Based on the World Bank’s Doing Business Report 2008 , 2009 and 2010
2009
Tax Misery &
Reform Index
5th MOST TAX FRIENDLY
COUNTRY IN THE WORLD
BEST EUROPEAN ECONOMIC
DEVELOPMENT REGION 2008
Forbes Magazine
Institute of Transport Management, UK
Yabancı Yatırımlar için yasal çerçeve
• Makedonya Anayasası, yabancı yatırımcılara eşit
muameleyi garanti etmekte
• Yabancı yatırımcıların mülkiyet hakkını korur
• Makedonya Cumhuriyeti çok taraflı Yatırım Garanti
Kuruluşuna üyedir MIGA (Multilateral Investment
Guarantee Agency)
• Yatırımların korunmasına yönelik çok sayıda ülke ile ikili
anlaşmalar
• Yabancılara şirketlerin %100 sahibi olma hakkı
• Yıl içinde elde edilen kazancın yurt dışına transferinde
herhangi bir sınırlama yoktur
Makroekonomik göstergeler
Reel GSYIH büyüme oranı
ENFLASON
Düşük enflasyon oranı:
5.9
2.8
2003
4.1
2004
4.1
2005
4.0
2006
2007
5.0
2008
yıllık ortalama son 10 sene içinde %2 den düşük
-0.7
2009
0.7
2010
Ihracat $
İstikrarlı para birimi- Denar/ MKD
1.4
1.7
2.0
2.4
2003
2004
2005
2006
3.4
2007
3.9
2.7
2008
2009
3.3
424
323
2005
2006
2007
€ 488
587
97
2004
Son on yıl içinde (€1= MKD 61.3)
2009’de ortalama brüt ücret
699
118
DM/EUR ya endeksli Makedon Denarı
2010*
Yabancı yatırım $
2003
(2003: 1.2%, 2004: -0.4%, 2005: 0.5%, 2006: 3.1%, 2007: 2.3%,
2008: 8,3% 2009: -0.8%, 2010: -1.6%
2008
252
296
2009
2010
Dış ticaret hacmi
Toplam Dış Ticaret (milyon $)
MAKEDONYA - TüRKiYE
300
248
149
160
2004
2005
178
2006
2007
Kaynak: Makedonya Cumhurıyetı Merkez Bankası
2008
En iyi şartlar
• %10 şahsi gelir ve kurumlar vergisi
(Avrupa’da en düşük oranlar arasında)
• Dağıtılmamış karlara % 0 vergi
•Çifte vergilendirmenin önlenmesi için
Avrupa’nın bir çok ülkesi ile çift taraflı
anlaşma
KURUMLAR VERGİSİ
MACEDONYA*
ROMANYA
% 16
POLONYA
% 19
SLOVAKYA
% 19
HIRVATİSTAN
% 20
ÇEK CUMHURİYETİ
% 20
% 20
TÜRKİYE
ŞAHSİ GELİR VERGİSİ)
MACEDONYA*
ÇEK CUMHURİYETİ
ROMANYA*
• %2- % 5 arasında emlak vergileri
% 10
SLOVAKYA
% 10
% 15
% 16
% 19
POLONYA
% 32
TÜRKİYE
• %18 oranında KDV, bazı ürünlerde % 5
• AB, EFTA, CEFTA ülkeleri, Türkiye ve
Ukrayna ile serbest ticaret anlaşmaları,ve
650 milyonluk bir pazara ulaşım
% 35
HIRVATİSTAN
% 45
KDV
MAKEDONYA
% 18
TÜRKİYE
% 18
ÇEK CUMHURİYETİ
% 19
ROMANYA
% 19
SLOVAKYA
% 19
HIRVATİSTAN
% 22
POLONYA
% 22
Düz vergi sistemi – Prıce Water House Coopers Vergİ Analizlerİ
SOSYAL SİGORTA PRİMLERİ
Makedonya- Sosyal Sigorta Primleri
21.2%
9.2%
1.6% 0.5%
2008
2009
2010
2011
2012
% 32.5
19%
1.4% 0.5%
7.5%
18%
7.3%
18%
7.33%
17.5%
Emeklilik sigortası
1.2% 0.5%
1.2%
7.33%
Sağlık Sigortası
0.5%
1.2% 0.5%
İstihdam Sigortası
% 28.4
% 27
% 27
% 26.5
Ek sağlık sigortası
Diğer ülkeler ile kıyaslama - Sosyal Sigorta Primleri
Makedonya
Türkiye
Polonya
Hırvatistan
% 27
% 33.5
% 31.2 - % 34.1
% 37.2
Çek Cumh.
% 45
Slovakya
% 48.6
Macaristan
% 49
% 40.4 - % 53.3
Ukrayna
Romanya
% 41.2 - % 52.4
Source: PriceWaterhouseCoopers (Taxes at a glance 2009), National Investment Promotion Agencies
Ortalama Aylık brüt ücretler
2009 yılında Orta ve Doğu Avrupa Ülkelerinde
Ortalama aylık brüt ücretler
€ 1,439
€ 1,051
€ 893
€ 615
€ 469
€ 488
Serbia
Macedonia
€ 713
€ 717
Hungary
Poland
€ 745
€ 781
€ 643
Bosnia and Montenegro
Herzegovina
Ortalama aylık brüt ücret
Kaynak: Viyana Uluslararası Ekonomi Çalışmaları Enstitüsü
Slovakia
Estonia
Czech
republic
Croatia
Slovenia
İŞ YAPMA KOLAYLIĞI 2011
Dünya Sıralaması
38
42
46
Macedonia
Slovenia
Hungary
51
Bulgaria
56
Romania
63
66
70
Czech
Republic
Montenegro
Poland
84
Croatia
110
112
Bosnia and
Herzegovina
Turkey
89
Serbia
Ekonomik Özgürlükler
Dünya Sıralaması
55
Macedonia
60
63
66
67
68
Bulgaria
Romania
Slovenia
Turkey
Poland
76
Montenegro
101
104
Serbia
Bosnia and
Herzegovina
82
Croatia
Vergi Ödeme Kolaylığı
Dünya Sıralaması
132
102
52
5
22
31
Macedonia Bosnia and Montenegro
Herzegovina
112
114
Turkey
Romania
60
35
Bulgaria
Croatia
Serbia
Poland
Czech
Republic
Sürdürülebilir iş gücü arzı
• Nüfusun %41,5’i 30 yaşın altında
• Önemli Entellektuel Sermaye
> Üniversite kayıtlarında 2009’da 2006’ ya göre % 65 artış
> Lise mezunlarının % 85 i üniversitelere kayıt olmakta
> Büyük projelerin ihtiyacına göre Meslek Liseleri ve Üniversiteler ek eğitim
programları düzenlemekte
• GSMH’nın 6 % si eğitim harcamalarına ayırılıyor
Kolej ve Üniversitelere Giriş Yapan
Öğrenci Sayısı
48,368
57,011
64,254
63,437
Kolej ve Üniversiteleden Mezun
Sayısı
57,894
10,839
10,232
2008
2009
8,360
6,213
2005/2006
2006/2007
2007/2008
2008/2009
2009/2010
2006
2007
Yaygın yabancı dil kullanımı
• Makedonya’da her öğrenci ilkokul birinci sınıftan itibaren ingilizce
oğrenmeye başlar
• Lisede iki yabancı dil zorunludur, İngilizcenin yanısıra Almanca,
Fransızca veya Rusça
• İngilizce üniversitelerde iki yıl zorunlu ders olarak görülmekte
• Bölge dilleri yaygın bır şekilde konuşulmakta (Sırpça, Hırvatça,
Bulgarca, Arnavutça, Yunanca ve Türkçe)
•Türkçe ilkokul ve lise eğitimi verilmekte
Yabancı Diller
İlk okul oğrencileri (
toplamdan yüzde
olarak)
Lise oğrencileri (
toplamdan yüzde
olarak)
İngilizce
%91
%94
Fransızca
%22
%32
Almanca
%13
%21
Türkçe
%3
%2
Rusça
%1
%2
Source: State Statistical Office of the Republic of Macedonia (Education 2008/2009)
YATIRIM İMKANLARI
Yatırım İmkanları
Hedef Sektörler
• Otomotiv ( ana ve yan sanayi)
• İletişim ve bilişim teknolojileri
• Tıbbi cihazlar ve eczacılık ürünleri
• Ziraat ve gıda işletmeciliği
• Enerji
• İnşaat ve emlak
• Tekstil
• Turizm
Yatırım imkanları
Makina ve Otomotiv Yan Sanayi
• Geleneksel mühendislik ve imalat
• Beceri sahibi ve azimli işgücü
• Parça üretimi 1960‘larda Sırbistan’da
bulunan Zastava fabrikası ihtiyaçları
için başlamış
• OEM ihtiyaçları için Johnson Controls,
Johnson Matthey, Montupet, Iskra,
V.Orlandi, Borteknik Otomotiv (Free
Economic Zone), Hi-Tech
• Pazarlar:AB, Rusya, Türkiye, Afrika
• Şirketlerin çoğunda ISO 9001 / TS
6949 kalite sertifikaları bulunmakta
Yatırım İmkanları
İletişim ve bilişim teknolojileri
• Bölgenin en iyi telekomünikasyon
şebekesi – % 100 dijital sistem
• Microsoft, HP, IBM gibi dünyaca ünlü
yazılım ve donanım şirketlerinin
Makedonyada satış ve servis
temsilcilikleri var
• Hükümetin destekleyici Projesi:100,000
öğrenci için bedava bilgisayar ve
ücretsiz internet erişimi
• Doğu ülkelerde IT kadrolarda eksiklik
hissediliyor, dış kaynak kullanma
ihtiyacı – Çozümünüz Makedonya
olabilir!
• Rekabetçi maaliyetlerde iyi eğitim
görmüş iş gücü
• Kalite teminatı ve başlatılmış
standardizasyon prösedürleri
Yatırım imkanları
Sağlık Sektorü
Tıbbi cıhazlar ve eczacılık ürünleri
• Dünyanın 30 ülkesine ihracat yapan
mevcut ecza sanayisi
• İyi eğitilmiş ve çok sayıda tıp ve
eczacılık mezunları
• Destekleyici mevzuatlar
• Eczacılık alanında dünya liderleri
arasında olan bir çok şirketle lisans
anlaşmaları
• Mevcut fabrika arazileri
• Geleneksel üretim
Yatırım imkanları
Zıraat ve gıda işletmeciliği
•
•
•
•
•
Çok uygun iklim
Çevreye duyarlı imalat teknikleri
Gıda işletmeciliği teknolojileri
Bölge pazarlarına çok iyi ulaşım
Ürünlerde tanınan kalite anlayışı
En büyük yatırım imkanları
• sebze ve meyve –
üretim,depolama,dagıtım ve işleme sanayisi
• şarap üretimi
• koyun ve keçi peyniri üretimi
Yatırım İmkanları
Tekstil
• Avrupa Birliği pazarında Makedonya
tekstil üreticilerinin itibarı yüksek
•Yabancı pazarların ihtiyaçlarını
karşılamada esneklik ve hazırlık
• Modern donanım
• Avrupa Birliği Pazarına 1-2 günde ulaşım
• Yabancı Yatırımlar için uygun görülen
alanlar: hazır giyim ve örme sanayisi (knit
production industries)
Yatırım imkanları
Turizm
Tarihi ve kültürel miras
• 4,293 arkeolojik şehir bulunmakta
• 992 kilise ve manastır, 150,000 m2 freskler, 23,000
ıkon (dünyanın dördüncü en değerli koleksiyonu)
• 228 cami, hanlar, hamamlar ve eski çarşılar
• 47 kale ve hisar
Göllerin ülkesi
• 1,100 e yakın maden suyu kaynağı ve 60’ tan çok
kaplıca ve spa merkezleri
• En önemli nehirler: Vardar – Ege Deniziı,Siyah DrimAdriatik Denizi, Radika, Crna Reka, Lepenec, Pcinja
ve diğerleri
• Üç büyük göl (Ohri, Doyran and Prespa) ve birçok
küçük göl
Kayak Merkezleri
• En büyükleri: Mavrovo, Popova Şapka, Kojuf
Yatırım imkanları
Teknolojik Endüstriyel Kalkınma Bölgeleri
Yatırım imkanları
Teknolojik Endüstriyel Kalkınma Bölgeleri
Altyapı avantajları
• Telekomünikasyon şebekesi
• Merkezi ısıtma
• Aydınlatma
• Yangın koruma sistemi-Havaalanı İtfaiyesi bir kaç dakikalık
mesafede
• Güvenlik izleme sistemleri
• Su arıtma tesisleri
• Doğalgaz boru hattı
Yatırım imkanları
Teknolojik Endüstriyel Kalkınma Bölgeleri
MALİ İMKANLAR
VERGİ
Kurumlar vergisi
Şahsi gelir
vergisi
VERGİ ORANLARI
TIDZs içinde
TIDZs dışında
%0
%10
10 sene içinde
%0
10 sene içinde
%10
0%
% 18
Emlak vergisi
% 0.1-% 0.2
% 0.1-% 0.2
Özel tüketim
vergisi
0%
5% - 62%
KDV
GÜMRÜK
ÜRÜN
TIDZs içinde
TIDZs dışında
Ham madde
0%
%15’e kadar
makina
0%
5% - 20%
• Alt yapıya ücretsiz bağlanma
• İnşaat maaliyetlerinde 500.000 €’ya kadar özel teşvikler
• AB’ye ihracatı hızlandıran Green Customs Channel uygulaması
• 99 yıllık vade ile cazip arazi kiralama imkanları
Yatırım İmkanları
TIDZ “Üsküp”
•
$ 40m’lık otomotiv parça üretim tesisi;
• ilk başta 150 ileride 500 çalışan;
• İlk aşama üretimi- Almanya ve Fransa pazarı
ağırlıklı
• 55 M $ lık yatırım;
•500 den fazla çalışan;
• katalizatör üretimi.
Johnson Controls
12.12.2007
Başbakan Gruevski ve Johnson Matthey, Stratejık
Planlama Müdürü, Mr.Jaffray arasında İşbirliği
Anlaşmasının imzalanması
March 2007
Başbakan Gruevski ve Mr. Majus, CFO arasında İşbirliği
Anlaşmasının imzalanması
May 2008
Başbakan Gruevski ve Mr.Sesok, CEO arasında İşbirliği
Anlaşmasının imzalanması
May 2008
Yatırım İmkanları
TIDZ “Üsküp”
Başbakan Gruevski ve Sn. Machelin arasında İşbirliği
Anlaşmasının imzalanması
Eylül,2008
Başbakan Gruevski ve Sn. John Shen,
arasında İşbirliği Anlaşmasının imzalanması
Ekim 2008
Başbakan Gruevski ve Sn .Atık arasında İşbirliği
Anlaşmasının imzalanması
Eylül,2008
Başbakan Gruevski ve Sn Kırman, Sn. Arıkan arasında
İşbirliği Anlaşmasının imzalanması
Mart, 2009
.
HİZMETİNİZDE
Invest in Macedonia HİZMETİNİZDE…
• Tek kurum ve proje yönetim yaklaşımı
• VIP yatırımcı turları
• Mevcut yer ve araziler
• İnsan kaynakları,inşaat,menkul kıymetler,vergi sistemi
bilgileri ve danışmanlık
• Üniversiteler ve yerli şirketlerle ziyaretler
• Yerel ve merkezi Hükümet organları ile bağlantı kurma
• Mevzuat alanında doğru yönlendirme
Teşekkürler…
MAKEDONYA CUMHURİYETİ YABANCI YATIRIMI DESTEK VE TANITIM AJANSI
Alev SÜLEYMAN
Tel : 0536 913 74 04
e-mail: [email protected]
web: www.investinmacedonia.com