Transcript Slayt 1
KARAYOLU TAŞIMA KOTALARI: KAVRAM, TÜRK EKONOMİSİNE ETKİLERİ VE MİLLETLERARASI HUKUKTAKİ YERİ Sançar Sefer SÜER TOBB Ticaret ve TIR Dairesi Başkanı 08.10.2010 SUNUM PLANI 1- Dış Ticarete Genel Bakış 2-TOBB’un Taşımacılık Alanında Verdiği Hizmetler 3- Taşıma Kotalarının Türk Özel Sektörüne Olumsuz Etkileri 4- Milletlerarası Hukukta Transit Serbestisine Genel Bakış 5- GATT Md. V ve Doha Kalkınma Gündemi 6- Sonuç Dış Ticaret- Genel Bakış Ulaşım Yöntemlerine Göre İhracat (000 ABD Doları) Türkiye Toplam 2000 27 774 906 13 080 017 93 957 12 013 620 2 338 492 248 819 2008 132 027 196 66 443 247 1 260 202 50 902 371 10 435 259 2 986 117 2009 102 135 007 47 119 360 906 906 42 392 952 9 764 044 1 951 744 Deniz Yolu Dem ir Yolu Karayolu Hava Yolu Diğer Karayolu Taşımacılığının Önemi 2008 2009 İhracat 50.902.371 42.392.952 Karayolu * İthalat 41.296.231 33.514.497 Ticaret 92.198.602 75.907.449 İhracat 132.027.196 102.135.007 Toplam * İthalat 201.963.574 140.924.236 Ticaret 333.990.770 243.059.243 İhracat 39% 42% İthalat 20% 24% Ticaret 28% 31% Oran * 1.000 $ İhracatın değer bazında % 42’si karayolu ile gerçekleştirilmiştir. Kaynak: TÜİK TOBB’un Taşımacılık Alanında Verdiği Hizmetler TIR Karnesi K Belgesi Geçiş Belgesi ATA Karnesi, Serbest Dolaşım Belgeleri Sayısal Takograf Kartı Dağıtımı Coğrafi Dağılım TIR Karnesi Vermeye Yetkili Odalar Geçiş Belgesi Vermeye Yetkili Odalar ( + Trieste) ATA Karnesi Vermeye Yetkili Odalar Neden? *Seri taşıma gerektiren ürünlerin (Tekstil, yaş meyve-sebze, vs.) ihracattaki ağırlığı *Konum *Diğer modların özellikleri Taşıma Kotalarının Türk Özel Sektörüne Olumsuz Etkileri Sorun: Yetersiz taşıma kotaları! Uluslararası Karayolu Taşıma Kotası: İki ve çok taraflı anlaşmalarla belirlenen, karayolu ile uluslararası eşya taşımacılığı yapan araçların, yabancı ülke topraklarını kullanmalarına izin verilen yıllık sefer sayısı •İkili ve çok taraflı anlaşmalarla sayısı belirlenir •Yıllık bazda teati edilir TÜRLERİNE GÖRE BELGELER •Çok taraflı (UBAK, KEİ) - İki taraflı • Tek kullanım - Çok kullanım •İkili-Transit-Üçüncü Ülke-Dönüş Yükü-Tektip •Yeşil motor (EURO) normları •Bonus (Demiryolu kullanımı, araç yükleme…) Yol güvenliği Çevre Kaygısı? Almanya ve Almanya üzerinden yapılan 150.000 taşıma sayısı Avusturya transit geçilerek yapılan taşıma sayısı Avusturya'dan temin edilen belge sayısı 145.000 15.000 Mevcut Kotalar ve İhtiyaçlarımız Avusturya Tektip İspanya Tektip İtalya Tektip İtalya Transit Macaristan Tektip (Ücretsiz) Romanya Transit (Ücretsiz) Yunanistan İkili Mevcut Kota İhtiyaç 15 000 5 260 31 000 6 000 21 500 25 000 20 000 145 000 8 000 38 000 12 000 45 000 50 000 30 000 Kotanın Belirlendiği Yıl 2004 2009 2008 2008 2004 2008 2008 Maliyetler Maliyet Geçiş Sayısı Bulgaristan Karayolu 200 000 ile Transit Geçiş Romanya Karayolu ile 20 000 Transit Geçiş Macaristan Karayolu 17 000 ile Transit Geçiş Macaristan-Avusturya 12 000 Tren ile Geçiş Slovenya- Avusturya 14 000 Tren ile Geçiş Birim Maliyet Toplam Maliyet 83 € (Geçiş Ücreti) 16,6 Milyon € 200 € (Belge Ücreti) 4 Milyon € 400 € (Belge Ücreti) 6,8 Milyon € 930 € (Tren Ücreti Bileti) 500 € (Tren Bileti Ücreti) 11,1 Milyon € 7 Milyon € Taşıma Kotalarının Türk Ekonomisine Etkileri: Zaman maliyeti İhracatta gelir kaybı Ticaret sapması Dış ticarette ekstra maliyet Öngörülemezlik Belli bir kotanın tükenmesi üzerine taşıma Türk nakliyecisi tarafından gerçekleştirilememekte veya yüksek ek maliyetle gerçekleştirilmektedir. Kotalar ile İlgili Uluslararası Mevzuat •AB Gümrük Birliği •Transit Serbestisi •GATT Md. 5 ve Doha Kalkınma Gündemi Ankara Anlaşması Md. 10/2-a (anlaşmanın hedeflerine aykırı her türlü koruma sağlayan tedbirin yasaklanması) Katma Protokol 1/95 sayılı OKK Kotalar ile İlgili Milletlerarası Mevzuat •AB Gümrük Birliği •Transit Serbestisi •GATT Md. 5 ve Doha Kalkınma Gündemi Milletler Cemiyeti Şartı Md. 23 (e) Transit Serbestisi Hakkında Sözleşme (Barselona Sözleşmesi)- 21 Ekim 1921 Açık Deniz Sözleşmesi, 30 Eylül 1962, Md. 2-3 Denize Sahili Bulunmayan Devletlerin Transit Ticareti Hakkında Sözleşme (New York Sözleşmesi) 9 Haziran 1967 BM Deniz Hukuku Sözleşmesi, 16 Kasım 1994, Bölüm X, Md. 124 5- GATT Md. V ve Doha Kalkınma Gündemi 1. “…taşımaların toprakları üzerinden yapıldığı akit tarafın sınırları ötesinde başlayan ve sona eren tam bir seferin sadece bir bölümünü teşkil ettiği hallerde; bir akit tarafın toprakları üzerinden transit halinde olduğu kabul edilir. …” 2.Uluslararası transit ile diğer akit tarafların topraklarına yönelik ya da toprakları dışına yönelik transit taşımalar için en elverişli olan güzergahlar kullanılmak suretiyle, her bir akit tarafın toprakları üzerinden transit serbestisi vardır. Gemilerin bandıralarına, menşe-hareketgiriş-çıkış ya da varış yerine dayalı ya da eşyaların, gemilerin ya da diğer taşıma şekillerinin mülkiyeti ile bağlantılı herhangi bir duruma dayalı hiçbir ayrım yapılamaz. GATT Md. V ile Ne Amaçlanıyor? -Transit Geçiş Serbestisi -Transit Geçiş Rejiminde ayrımcılık yapılmaması -Gereksiz gecikmelerin yaşanmaması ve transit geçişe ilişkin kısıtlamaların kaldırılması -Transit ücretlerinin ve gümrük formalitelerinin “makul” seviyeye çekilmesi -Taşıma modları arasında ayrım yapılmaması, zorunlu mod uygulamasının ancak zorunlu hallerde, makul şekilde ve objektif kriterlere dayanarak yapılması -Transit geçişle ilgili prosedürlerin şeffaf olması ve yayımlanması, bunların belli standartlara tabi olması GATT Md. V Panama- Kolombiya Panel Kararı Md. V ilk defa DTÖ uyuşmazlıkların çözümü mekanizmasında 27 Nisan 2009 tarihli panel kararında ayrıntılı değerlendirilmiştir. Türkiye, gözlemci 3üncü ülke konumundadır. Panama’dan ve Panama kanalı üzerindeki Colon Serbest Bölgesinden Kolombiya’ya ihraç veya yeniden ihraç edilen tekstil, konfeksiyon ve ayakkabı türündeki eşyalara ilişkin Kolombiya tarafından getirilen muhtelif gümrük tedbirlerine ilişkindir. •AB, Panama’nın görüşüne yakın kısıtlamaya karşı • Aktarma zorunluluğu vb. GATT m.V’e aykırı Belge olmaması hali Doha Kalkınma Gündemi -Türkiye’nin DTM tarafından yürütülen girişimleri -Ticaretin Kolaylaştırılması Müzakere Grubu, TN/TF /W/146 nolu belge - Yeni taslakta 11. Madde Sonuç -Taşıma kotaları ticarete tarife dışı engel teşkil etmektedir -Kotalar bütüncül bir şekilde ele alınmalıdır -AB mevzuatından ve / veya milletlerarası hukuktan doğan haklar aranmalıdır Teşekkürler. Tel. 0312 218 22 40 E-posta: [email protected]