Transcript Sektor bankowy wobec nowych wyzwań w finansowaniu JST

Sektor bankowy wobec nowych wyzwań
w finansowaniu JST
Jarosław Sułkowski
Dyrektor
Regionalny Oddział Korporacyjny w Krakowie
PKO Bank Polski
2
3
4
5
www.wroclaw.pl
Utrzymany wzrost dochodów JST pomimo
spowolnienia gospodarczego
Wzrost dochodów JST w III kw. 2012 r. w porównaniu z poprzednim kwartałem br., pomimo spadku tempa
wzrostu dochodów podatkowych.
Dochody i wydatki JST w 3Q ogółem (w mld zł) i
zmiana 3Q/2Q w (%)
50
Dochody z CIT i PIT (mld zł)
15%
3Q 10
40
1,5
7,0
10%
30
110%
3Q 11
20
1,5
5%
93%
10
0
0%
3Q 10
3Q 11
7,7
3Q 12
106%
1,4
8,2
3Q 12
dochody
wydatki
0
2
4
6
PIT
CIT
zmiana dochody 3Q/ 2Q r/ r (prawa skala)
zmiana wydatki 3Q/ 2Q (prawa skala)
6
8
10
Lepszy wynik budżetowy po III kw. 2012 r.
Nadwyżka budżetów po 3 kwartałach 2012 r. daje realne podstawy do zmniejszenia planowanego deficytu
sektora JST
Wynik planowany i wykonany (w mld zł)
10
0,9
6
7,1
3,2
Wynik budżetowy wg kategorii JST (w mld zł)
0
3Q 11
3Q 12
4
-10
-13,5
-20
-21,2
-30
2
0
-28,7
-40
-2
3Q 10
wynik wykonany
3Q 11
3Q 12
wynik planowany
gminy
miasta na
prawach
powiatu
powiaty województwa
7
Brak zagrożenia przekroczenia ustawowo dozwolonej
granicy 60% dla łącznego wskaźnika zobowiązań w
dochodach
Wysoki średni wskaźnik zadłużenia miast na prawach powiatu, może wskazywać na problemy niektórych z
nich z uzyskaniem dodatkowych źródeł finansowania inwestycji
Wskaźnik zadłużenia JST (udział zobowiązań w
dochodach) ogółem
70%
40%
33,1%
50%
35,1%
40%
30%
24,0%
20%
20%
10%
10%
0%
0%
3Q 10
3Q 11
granica
ustawowa
45,1%
60%
ustawowa
50%
30%
70%
granica
60%
Wskaźnik zadłużenia JST (udział zobowiązań w
dochodach) wg kategorii JST
3Q 12
udział zobowiązań w planowanych dochodach
60% dochodów
31,7%
30,8%
gminy
3Q 11
25,0%
miasta na
prawach
powiatu
3Q 12
8
powiaty województwa
ziemskie
60% dochodów
W III kw. 2012r. wyraźne wyhamowanie wzrostowego
trendu zobowiązań JST
Wyhamowanie dotychczas dynamicznego tempa wzrostu zobowiązań – zadłużenie wzrosło w III kw. 2012 r. o
ok. 0,4 mld zł wobec 3,3 mld w III kw. 2011 r.
Zobowiązania JST ogółem (w mld zł)
Zobowiązania JST w III kw. 2012r. (w mld zł)
80
40%
39%
59,4
6
64,8
60
4,3
30%
45,5
31%
4
40
3,3
20%
9%
20
10%
2
0,3
0
3Q 10
zobowiązania
3Q 11
3Q 12
0%
0
3Q 10
3Q 11
3Q 12
zmiana r/r (prawa skala)
9
Spadek nakładów inwestycyjnych w III kw. 2012 r.
Wyraźny spadek tempa wzrostu wydatków inwestycyjnych w III kw. 2012 r.
Wydatki ogółem JST (w mld zł)
50
Wydatki inwestycyjne
12%
11%
40
90%
82%
15
63%
8%
30
20
20
6%
43,4
60%
10
44,0
38%
42,3
4%
10
5
12,0
11,1
3Q 10
3Q 11
30%
8,5
1%
0
0%
3Q 10
wydatki
3Q 11
3Q 12
zmiana 3Q/2Q (prawa skala)
0
0%
3Q 12
wydatki inwestycyjne
zmiana 3Q/2Q (prawa skala)
10
Spadek inwestycji publicznych w 2013 r.
 zgodnie z wieloletnimi prognozami finansowymi
dziesięć największych miast w Polsce zamierza
wydać w przyszłym roku na inwestycje 8,3 mld zł to o 1,5 mld zł mniej, niż wynika z planu na 2012 r.
 samorządy głównie kończą
rozpoczęte,
priorytet
mają
zapewnionym finansowaniem
11
inwestycje już
inwestycje
z
Samorządy i banki wobec nowych wyzwań
LIMITY:
 rozporządzenie MF z 23.12.2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji
tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego, w tym do długu Skarbu
Państwa (nowa definicja „kredytów i pożyczek”)
 ustawa o finansach publicznych (indywidualny wskaźnik zadłużenia od 2014r.)
 nowe wytyczne Ministerstwa Finansów (ograniczenie deficytu budżetowego jednostek
samorządu terytorialnego w stosunku do dochodów)
wzrost poziomu zadłużenia samorządów
do granicy limitów określonych w przepisach prawa
 brak możliwości zaciągania kolejnych zobowiązań obciążających bezpośrednio budżet samorządu
 brak możliwości udzielenia poręczenia lub gwarancji podmiotowi zależnemu od samorządu
 uzupełnienie oferty banków i instytucji
finansowych
 zmiana podejścia do struktury
zabezpieczania transakcji realizowanych
przez podmioty powiązane z
samorządami
 poszukiwanie instrumentów i struktur
finansowania nie wywierających
bezpośredniego wpływu na wskaźniki długu
i obsługi zadłużenia samorządu
 „delegowanie” zadań do podmiotów
zależnych
12
LIMITY
rozporządzenie MF z 23.12.2010 r. w sprawie szczegółowego
sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do
państwowego długu publicznego, w tym do długu Skarbu
Państwa
„kredyty i pożyczki, przy czym do tej kategorii zalicza się również:
1.
umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym, które mają wpływ na poziom długu
publicznego,
2. papiery wartościowe, których zbywalność jest ograniczona,
3. umowy sprzedaży, w których cena jest płatna w ratach,
4. umowy leasingu zawarte z producentem lub finansującym, w których ryzyko i korzyści z
tytułu własności są przeniesione na korzystającego z rzeczy,
5. a także umowy nienazwane o terminie zapłaty dłuższym niż rok, związane z
finansowaniem usług, dostaw, robot budowlanych, które wywołują skutki ekonomiczne
podobne do umowy pożyczki lub kredytu, z uwzględnieniem podziału na:
a) krótkoterminowe — o pierwotnym terminie zapłaty nie dłuższym niż rok lub
podlegające spłacie na żądanie,
b) długoterminowe — o pierwotnym terminie zapłaty dłuższym niż rok.”
13
LIMITY ustawa o finansach publicznych do 2013r.
• zadłużenie po wyłączeniach /dochodów - max. 60%
• obsługa zadłużenia po wyłączeniach/dochodów - max. 15%
problemy:
• zwiększenie kwoty zadłużenia i obsługi zadłużenia z tytułu umów podpisanych przed
01.01.2011r. w świetle nowej definicji „kredytów i pożyczek” z rozporządzenia Ministra
Finansów z 23.12.2010r.
• ograniczone możliwości restrukturyzacji zadłużenia (limit 15%)
• wzrost ryzyka kredytowego finansowania samorządów dla banków
NOWE WYTYCZNE MINISTERSTWA FINANSÓW
ograniczenie deficytu budżetowego jednostek samorządu terytorialnego w stosunku do
dochodów – 4 proc. w roku 2012, 3 proc. w roku 2013 do 1 proc. w roku 2015
problemy:
• nałożenie dodatkowego limitu na finanse samorządów
• ograniczenie elastyczności zarządzania budżetem rocznym i wieloletnim samorządów
14
Czy każda umowa ppp kwalifikowana jest do długu?
DECYZJA EUROSTAT 28/2004
 podstawowe ryzyka związane z przedsięwzięciami PPP:
• ryzyko budowy (opóźnienie w zakończeniu robót, wzrost kosztów),
• dostępności (niedostarczenie zakontraktowanej ilości usług, wzrost
kosztów, jakość usług)
• popytu (pojawienie się konkurencji, zmiana cen, pojawienie się
nowych trendów rynkowych)
podział ryzyk w zależności od którego przedsięwzięcie wpływa lub nie na
poziom długu
jeżeli partner prywatny ponosi ryzyko związane z budową oraz jedno z
dwóch – ryzyko dostępności albo popytu, wówczas przedsięwzięcie nie
będzie skutkowało powiększeniem długu
15
Samorządy i Banki wobec nowych wyzwań
Wzrost ryzyka kredytowego finansowania samorządów przez banki
Samorządy
Banki

pozyskanie finansowania zaplanowanych
inwestycji vs. uregulowania dot. kwalifikacji
różnych form finansowania do kredytów
i pożyczek oraz ograniczonego budżetu
funduszy unijnych

kontynuacja działalności kredytowej wobec
samorządów w niestabilnym otoczeniu
prawnym i przy dużej niepewności w
odniesieniu do rzeczywistego stanu
finansów jednostki

strategia zarządzania długiem w krótkiej i
długiej perspektywie czasu w nowym i
niestabilnym otoczeniu prawnym, w tym
restrukturyzacja zadłużenia

struktury finansowania inwestycji

kompleksowa współpraca z samorządami

zapewnienie źródła zewnętrznego kapitału
dla realizacji projektów infrastrukturalnych w
dobie stagnacji gospodarczej i w obliczu
problemów branży budowlanej

aktywne zarządzanie finansami samorządu z
wykorzystaniem dostępnych produktów
oferowanych przez banki, firmy leasingowe i
faktoringowe

poszukiwanie nowych źródeł dochodów
16
Współpraca sektora finansowego z samorządami

zarządzanie płynnością bieżącą
(analiza przepływów finansowych między samorządem i
podmiotami zależnym, wykup wierzytelności wykonawców wobec
podmiotu zależnego od JST)

uwolnienie środków zamrożonych w aktywach trwałych
(leasing zwrotny nieruchomości)

wykorzystanie potencjału spółek zależnych od samorządów
(powierzenie realizacji inwestycji wraz z pozyskaniem
finansowania spółkom zależnym samorządów)

zarządzanie grupą kapitałową samorządu i podmiotów zależnych
(wsparcie korporacyjne i finansowe podmiotów zależnych przez
samorząd na podstawie umów, w tym zabezpieczenie spłaty
kredytu w oparciu o umowę wsparcia zwartą pomiędzy
samorządem, spółką komunalną oraz bankiem)

finansowanie krótko- i długoterminowe z wykorzystaniem
dostępnych instrumentów inżynierii finansowej (kredyt, wykup
wierzytelności, w tym z wydłużonym okresem spłaty, emisja
obligacji, leasing zwrotny, partnerstwo publiczno – prywatne i inne
modele project finance, fundusze inwestycyjne)
17
Oferta PKO BP dla Sektora Publicznego
Obsługa transakcyjno - depozytowa
 rachunki bankowe, w tym rachunek rozliczeń warunkowych, rachunek skonsolidowany
 cash pooling wirtualny – konsolidacja ujemnych i dodatnich sald w ramach wielu rachunków
 bankowość elektroniczna – iPKO Biznes
 System Wirtualnych Rachunków Kontrahenckich (identyfikacja płatności masowych):
– pełna integracja z systemem księgowym (indywidualne raporty),
– rozbudowana identyfikacja w oparciu o 16-znakowy identyfikator,
– księgowanie na wielu rachunkach rzeczywistych (infokod),
– dostęp do środków bezpośrednio po zaksięgowaniu wpłaty,
– raporty dostępne po każdej sesji przychodzącej
 wpłaty zamknięte księgowane on-line - księgowanie bezpośrednio na rachunku Klienta niezwłocznie po
zarejestrowaniu wrzutu koperty w systemie. Księgowania realizowane są przez 24 h na dobę, 7 dni w
tygodniu.
 PKO masowe wypłaty - umożliwia rezygnację z własnej sieci punktów kasowych, wypłata świadczenia na
rzecz beneficjentów (którzy nie muszą posiadać rachunków bankowego) może być dokonana w dowolnym
oddziale PKO Banku Polskiego w kraju.
 gwarancje bankowe
 instrumenty zabezpieczające ryzyko bankowe
18
FINANSOWANIE INWESTYCJI PUBLICZNYCH
FINANSOWANIE BUDŻETOWE vs. Pozabudżetowe
ZALETY

FINANSOWANIE
BUDŻETOWE


FINANSOWANIE
POZABUDŻETO
WE
(spółki
komunalne, SPV)


WADY
łatwość pozyskania
finansowania
brak kosztów
dodatkowych struktur
organizacyjnych
ograniczenie
zabezpieczenia do
weksla in blanco
brak bezpośredniego
obciążenia ustawowych
wskaźników długu i
obsługi zadłużenia jst
zarządzanie projektowe
przedsięwzięciem
 bezpośrednie obciążenie
ustawowych wskaźników długu
i obsługi zadłużenia
 dyscyplina finansów
publicznych
 ograniczenia w przygotowaniu
montażu finansowego projektu
 mniejsza wiarygodność
kredytowa niż JST
 droższe finansowanie
 większe wymagania w
odniesieniu do zabezpieczeń
 koszty stałe wydzielonej struktury
organizacyjnej
19
PKO BP wobec projektów sektora samorządowego
SPÓŁKI ZALEŻNE OD SAMORZĄDÓW
Spółki komunalne
Spółki celowe
(komunikacyjne, wodociągowe, gospodarka
odpadami)
(aquaparki, stadiony, infrastruktura
sportowa)
Źródła przychodów, za którymi stoi
samorząd (wieloletnie umowy z jst)
Zazwyczaj pozycja monopolisty na danym
rynku
Spółki dla realizacji zadań publicznych
samorządu
Przychody nie wynikają z umów z jst
Działają na zasadach konkurencyjnych
Spółki dla realizacji zadań dodatkowych
jst, wykraczających poza realizację
podstawowych zadań celu publicznego
Stabilny partner dla banku
Łatwiejsze pozyskanie finansowania
bankowego
Łagodniejsze podejście do zabezpieczeń
Traktowane jak partner komercyjny
Oczekiwane wsparcie ze strony jst
Wymagania w odniesieniu do
zabezpieczeń jak dla sektora
komercyjnego
20
Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego
www.IPPP.pl
3. Projekty PPP – polskie doświadczenia (1/7)
Sport i rekreacja – najbardziej pożądane, ale czy realne?
Solec-Zdrój*– kompleks basenów mineralnych; pierwszy polski „hybrydowy” projekty
typu PPP z wykorzystaniem dotacji UE; planowane oddanie do użytku w styczniu 2013
roku; długość umowy: 27 lat; wartość: 16 mln PLN
Gliwice* – zarządzanie krytą pływalnią „Neptun”, długość koncesji na usługi: 2 lata
(koniec w 2013 roku); wartość: 12,5 mln PLN
*umowy zawarte
– Kraków – hala Stulecia KS Cracovia wraz z
Centrum Sportu (Osób) Niepełnosprawnych;
projekt zakwalifikowany do konkursu „3P”
PARP; wartość: 45-50 mln PLN
– Elbląg – zagospodarowanie największego w
Europie basenu otwartego i budowa parku
wodnego; plan ponownego ogłoszenia
postępowania; wartość: 60-130 mln PLN
Instytut PPP  adres ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa  www.IPPP.pl  e-mail [email protected]  telefon +48 22 435 95 02
21
Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego
www.IPPP.pl
3. Projekty PPP – polskie doświadczenia (2/7)
• Domy komunalne – duże zapotrzebowanie wśród polskich miast
– Kraków – budowa ok. 350. lokali komunalnych wraz z powierzchnią usługową w 2.
lokalizacjach ; rozpoczęty etap dialogu konkurencyjnego; wartość: 92 mln PLN
– Toruń – budowa 4-kondygnacyjnego budynku na lokale komunalne; projekt
zakwalifikowany do konkursu „3P” PARP; wartość: ok. 20 mln PLN
– Warszawa – budowa ok. 400. lokali
komunalnych wraz z powierzchnią komercyjną
w 4-5 różnych lokalizacjach; zakończenie fazy
doradztwa w 2012 roku; ogłoszenie w połowie
2013 roku; wartość: ok. 100 mln PLN
– Oława – budynek wielorodzinny z 34. lokalami
socjalnymi; w końcu października upłynął
termin składania wniosków o udział w
postępowaniu; długość umowy: 12 lat
Instytut PPP  adres ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa  www.IPPP.pl  e-mail [email protected]  telefon +48 22 435 95 02
22
Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego
www.IPPP.pl
3. Projekty PPP – polskie doświadczenia (3/7)
• Parkingi – najprężniej rozwijająca się gałąź polskiego rynku PPP
– Wrocław* – budowa 3-kondygnacyjnego parkingu podziemnego pod Placem Nowy
Targ; oddanie obiektu do użytkowania w połowie 2013 roku; długość umowy: 40 lat;
wartość: 38,7 mln PLN (kredyt udzielony przez Europejski Banku Odbudowy i
Rozwoju)
– Wrocław* – budowa parkingu podziemnego przy Hali Stulecia na ok. 800 miejsc;
rozpoczyna się–faza
inwestycyjna;
długość umowy: 30 lat; wartość 43,3 mln PLN
– Bielsko-Biała
budowa
2-4 parkingów
*umowy zawarte
nadziemnych; trwają negocjacje; wartość: 72-126 mln
PLN
– Warszawa – budowa do 6. parkingów miejskich;
składanie wniosków o udział w postępowaniu do
28.11.2012; wartość: nawet 250 mln PLN
– Gdańsk – budowa parkingów w rejonie zabytkowego
Głównego Miasta; planowane ogłoszenie w grudniu
2012 roku; wartość: nawet 180 mln PLN
Instytut PPP  adres ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa  www.IPPP.pl  e-mail [email protected]  telefon +48 22 435 95 02
23
Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego
www.IPPP.pl
3. Projekty PPP – polskie doświadczenia (4/7)
• Ochrona zdrowia – niełatwe choć niezwykle ważne pole dla
PPP
– Jaworzno* - stacja dializ z poradnią nefrologiczną Szpitala
Wielospecjalistycznego w Jaworznie; długość umowy: 15 lat; wartość: 4 mln PLN
– Kobylnica* – przebudowa domu opieki społecznej; umowa zawarta w
październiku 2010 roku; długość umowy: 25 lat; wartość: 4,3 mln PLN
– Żywiec – budowa szpitala powiatowego; umowa zawarta we wrześniu 2011
roku; brak
wymaganego
zamknięcia
finansowego
w terminie; wartość: 240 mln
– Poznań
– budowa
nowego
szpitala Kobiety
i
PLN
Dziecka
na ok. 450 łóżek; etap analiz
przedrealizacyjnych; wartość: nawet 500 mln
PLN
– Warszawa – modernizacja i rozbudowa Szpitala
Bielańskiego; wybór doradców planowany przed
*umowy zawarte
końcem 2012 roku
Instytut PPP  adres ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa  www.IPPP.pl  e-mail [email protected]  telefon +48 22 435 95 02
24
Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego
www.IPPP.pl
3. Projekty PPP – polskie doświadczenia (5/7)
• Energetyka – nieskończone potrzeby i możliwości
–
Radzionków* – termomodernizacja 5. budynków oświatowych; wynagrodzenie partnera
prywatnego finansowane z oszczędności (potwierdzonych w praktyce); długość umowy: 10 lat;
wartość: 9 mln PLN
–
Piecki* – kotłownia na biomasę; długość umowy: 30 lat; wartość: 4 mln PLN
–
Kraśnik – budowa i eksploatacja farmy fotowoltaicznej o mocy 1 MW; postępowanie
ogłoszone w lipcu 2012 roku
–
Warszawa – modernizacja oświetlenia ulicznego (30 000 lamp);
planowany wybór doradców w 2012 roku; wartość: 160 mln PLN
–
Książki – produkcja gazu ziemnego i zarządzanie siecią gazową;
etap analiz przedrealizacyjnych;
–
Warszawa – termomodernizacja Wydziału Inżynierii Lądowej
Politechniki Warszawskiej; projekt zakwalifikowany do konkursu „3P”
PARP; wartość: poniżej 50 mln PLN
*umowy zawarte
Instytut PPP  adres ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa  www.IPPP.pl  e-mail [email protected]  telefon +48 22 435 95 02
25
Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego
www.IPPP.pl
3. Projekty PPP – polskie doświadczenia (6/7)
• Gospodarka odpadami – wyścig z czasem
–
Kraków* - obsługa i administrowanie zbiorczym punktem gromadzenia
odpadów; długość umowy: 10 lat; wartość: 6,5 mln PLN
–
Poznań – System Gospodarki Odpadami Miasta Poznania; projekt
budowy spalarni odpadów znajduje się na etapie składania ofert, wartość:
ok. 1mld PLN
–
Łódź - budowa instalacji termicznego przekształcania odpadów
komunalnych; doradcy wybrani w październiku 2012 roku; wartość: ok.
800-900 mln PLN
–
Gdańsk – budowa spalarni odpadów; faza analiz przedrealizacyjnych i
zamiar ogłoszenia przetargu na doradców; wartość: ok. 850 mln PLN
–
Gminy Daleszyce i Kunów (woj. świętokrzyskie) – budowa instalacji do
poboru biogazu z oczyszczalni ścieków / składowiska odpadów
komunalnych i produkcja energii; faza analiz przedrealizacyjnych
*umowy zawarte
Instytut PPP  adres ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa  www.IPPP.pl  e-mail [email protected]  telefon +48 22 435 95 02
26
Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego
www.IPPP.pl
3. Projekty PPP – polskie doświadczenia (7/7)
• Edukacja – projekty „za dostępność”
–
Niepołomice – kompleks szkolno-przedszkolny dla ponad 430 dzieci; trwa dialog
konkurencyjny; długość umowy: min. 15 lat; wartość: 30-40 mln PLN
–
Zawoja – budowa szkoły podstawowej z infrastrukturą towarzysząca; trwa dialog konkurencyjny;
długość umowy: do 30. lat; wartość: ok. 20 mln PLN
• Centra przesiadkowe – połączenie
potrzeb publicznych i komercji
–
Sopot* - modernizacja i rozbudowa głównego dworca
kolejowego; długość umowy: 10 lat; wartość: 100 mln
PLN
–
Poznań – „Brama Zachodnia”: centrum
komunikacyjno-komercyjne; realizacja po
roku 2014; wartość: nawet 300 mln PLN
–
*umowy zawarte
źródło: Miast Poznań
Łomża – Miejskie Centrum Handlowo-Komunikacyjne;
składanie wniosków do grudnia 2012;
Instytut PPP  adres ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa  www.IPPP.pl  e-mail [email protected]  telefon +48 22 435 95 02
27
wartość: 60 mln PLN
Zbieranie doświadczeń…
Źródło :Prezentacja, Ewa Fudali-Bondel Kierownik Biura Rozwoju (…)
Dąbrowa Górnicza, Racibórz, IV 2012
28
Zbieranie doświadczeń…
Powód wyboru ścieżki : brak środków własnych.
Start projektu : 2008.
26.02.2011 – uruchomienie kotła.
Przedmiot : kocioł na OZE o mocy 1 MW.
Okres koncesji : 30 lat.
Koszt : 2,5-3,0 mln zł
Budżet gminy Piecki : 24,6 mln zł
Źródło : I. Herbst, A. Jadach-Sepioło, PARP, 2012
29
Instrumenty finansowania projektów PPP
• Środki własne
aport) partnera
publicznego
• Pożyczka od
Środki własne
Finansowanie
komercyjne
• Kredyt bankowy
• Emisja obligacji
• Leasing, w tym
• Wykup wierzytelności
odroczonym
• Fundusze pomocowe
Europejskiej
• Kredyty lub inne
z EBI
Finansowanie
niekomercyjne
30
Partnerstwo Publiczno - Prywatne
Rola Banku w projektach PPP
 dostarczenie kapitału zewnętrznego na realizację projektu – ok. 50%-80% kosztów projektu ppp
finansowane jest ze środków instytucji finansowych
 finansowanie inwestycji realizowanych w formule PPP – długość okresu kredytowania nawet do 20 lat
 szybsza selekcja projektów oraz rekomendacje co do wyboru sposobu realizacji i finansowania
 mniejsze ryzyko porażki – rozwiązanie umowy PPP wskutek braku pozyskania finansowania
 zdefiniowanie już na wstępie możliwego poziomu zaangażowania (również finansowego) partnera
publicznego w projekt
 skrócenie czasu potrzebnego partnerowi prywatnemu na pozyskanie finansowania
 możliwość skorzystania z doświadczenia Banku wynikającego ze współpracy z innymi podmiotami
realizującymi projekty PPP
 możliwość uregulowania w umowie PPP kluczowych kwestii dotyczących finansowania projektu
31
Udział Banku w projektach PPP
• Kluczem do sukcesu każdego projektu (w szczególności realizowanego w PPP) jest
udział banku/banków już na etapie wstępnego pomysłu
Bank może dokonać wstępnej oceny projektu (pomysłu na projekt) w oparciu o doświadczenia
innych tego typu projektów, a także uwzględniając aktualną i prognozowaną sytuację
podmiotu publicznego. Bank może również ocenić realność pozyskania wiarygodnego
partnera prywatnego dla projektu.
• Udział Banku już na wczesnym etapie postępowania pozwala poznać wymagania
potencjalnej instytucji finansującej projekt
• Bank może pomóc w określeniu optymalnej struktury projektu (realizacji i eksploatacji)
• Bank może zaproponować możliwe (w jego ocenie) warianty realizacji i finansowania danego
projektu.
• Bank znając oczekiwania i ograniczenia strony publicznej może wskazywać na bardziej
optymalne sposoby realizacji i eksploatacji projektu niż tylko PPP.
• Bank pełni rolę kredytodawcy, pożyczając kapitał na określonych zasadach
• Najczęściej udział Banku w finansowaniu projektu PPP jest największy – ok. 60-90%
Doradztwo bankowe- wiedza wynikająca z realizacji innych
projektów
32
Wartość dodana współpracy z Bankiem przy
projektach PPP
•
Szybsza selekcja projektów oraz rekomendacje co do wyboru sposobu realizacji i
finansowania
•
Zdefiniowanie już na wstępie możliwego poziomu zaangażowania (również finansowego)
partnera publicznego w projekt
•
Skrócenie czasu potrzebnego partnerowi prywatnemu na pozyskanie finansowania
•
Mniejsze ryzyko porażki – rozwiązanie umowy PPP wskutek braku pozyskania finansowania
•
Zmniejszenie kosztu finansowania
•
Większa wiarygodność projektu dla partnerów prywatnych
•
Możliwość skorzystania z doświadczenia banku wynikającego ze współpracy z innymi
podmiotami realizującymi projekty PPP
•
Możliwość uregulowania w umowie PPP kluczowych kwestii dotyczących finansowania
projektu
33
A najczęściej sytuacja wygląda tak…..
• Bank jest angażowany na końcu procesu często po podpisaniu umowy PPP
Zarówno partner publiczny jak i prywatny oczekują od banku zaakceptowania rozwiązań
przyjętych w umowie PPP i szybkiej decyzji o finansowaniu projektu….
• Bank jest angażowany przez stronę prywatną – podmiot publiczny nie uznaje banku za
partnera do rozmów, gdyż za zdobycie finansowania jest odpowiedzialny partner
prywatny
Jeśli ma być to partnerstwo pomiędzy sektorem publicznym i prywatnym to obie strony powinny
wspierać siebie w kolejnych fazach przedsięwzięcia, co powinna odzwierciedlać umowa PPP
• Z bankiem nie należy rozmawiać, gdyż może to rodzić podejrzenia o stronniczość
W przypadku gdy partner prywatny ostatecznie będzie odpowiedzialny za pozyskanie
finansowania to on będzie dokonywał wyboru, strona publiczna poprzez współpracę z bankiem
może ułatwić to zadanie nie narażając się na żadne zarzuty
A może :
Przemysł czasu wolnego
Energetyka
34
Czynniki warunkujące „bankowalność” projektu PPP
Optymalna
alokacja ryzyk
Wsparcie władz
samorządowych
Wola polityczna
Realne
zapotrzebowanie
na projekt
Stabilne i czytelne
przepływy finansowe
projektu
Stabilne ramy
prawne
CO WPŁYWA NA
‘BANKOWALNOŚĆ’
PROJEKTU?
Rezerwa na
obsługę zadłużenia
Wiarygodni
partnerzy prywatni
Aspekty ochrony
środowiska
Prawidłowa ocena
wykonalności
technicznej projektu
Zapisy umowne
dotyczące rozwiązania
umowy PPP
35
LEASING ZWROTNY
ZALETY
UMOWA
LEASINGU
ZWROTNEGO
PRZEPŁYW
ŚRODKÓW
PIENIĘŻNYCH
W OKRESIE t0
UMOWA
SPÓŁKI
PRZEPŁYW
ŚRODKÓW
PIENIĘŻNYCH
W OKRESACH t1-tn

uwolnienie
środków
pieniężnych
zamrożonych w aktywach trwałych

zapewnienie płynności
finansowej
innym projektom realizowanym przez
JST

ograniczony obowiązek stosowania
czasochłonnych i kosztownych procedur
zamówień publicznych w przypadku
leasingu nieruchomości

dobro inwestycyjne będące przedmiotem
umowy leasingu zwrotnego może być w
trakcie trwania umowy użytkowane
przez jednostkę
36
Przykład Modelu Finansowania –
Projekt Budowy i Eksploatacji Odcinka
Publicznej Nieodpłatnej Drogi w PPP
Partner Publiczny
umowa PPP
Cesja wierzytelności
z umowy PPP
opłaty za
dostępność
Partner Prywatny
umowy kredytu
umowa
wykonawcza/
operatorska
Wykonawca/Operator
37
Projekt Budowy i Eksploatacji Odcinka Publicznej
Nieodpłatnej Drogi w PPP

zobowiązanie partnera prywatnego na podstawie umowy partnerstwa publiczno – prywatnego do budowy,
eksploatacji i utrzymania drogi,

Partner prywatny – często spółka celowa powołana do realizacji zadania,

Partner publiczny od dnia rozpoczęcia budowy do dnia oddania drogi do użytku nie ponosi żadnych
wydatków,

wydatki w okresie eksploatacji w całości pokrywane z opłat za dostępność, płatnych przez partnera
publicznego,

wynagrodzenie skalkulowane przez partnera prywatnego tak aby pokrywało koszty budowy i eksploatacji
drogi ( w tym koszty utrzymania i remontów), koszty ubezpieczenia drogi, koszty finansowe kredytów
zaciągniętych na realizację przedsięwzięcia, koszty administracyjne partnera prywatnego związane z
realizacją przedsięwzięcia oraz zysk partnera prywatnego z realizacji przedsięwzięcia,

wysokość opłaty za dostępność uzależniona od zachowania przez partnera prywatnego wymaganego przez
partnera publicznego standardu utrzymania drogi,

Często w przypadku modelu ze spółkami celowymi - umowa wsparcia pomiędzy bankiem, spółką matką a
spółką celową zawierająca zobowiązanie partnera prywatnego do dokapitalizowania spółki w przypadku
przekroczenia budżetu projektu lub powstania niedoboru środków na spłatę kredytu lub odsetek
38
Przykład Modelu Finansowania
Projekt Parkingowy - Koncesja
umowa wsparcia
Partner Publiczny - Miasto
Partner Publiczny – Spółka
Miejska
Koncesjodawca
opłaty wyrównawcze
do przychodu
bazowego
cesja z umowy
koncesji
umowa
koncesji
Partner Prywatny/Koncesjonariusz
umowa
operatorska
Operator
cesja z umowy
wsparcia
umowy kredytu
umowa na
wykonawstwo
Wykonawca
39
Projekt Parkingowy - Koncesja
 zobowiązanie partnera prywatnego na podstawie umowy koncesji do opracowania koncepcji architektonicznej
i dokumentacji budowlanej, wybudowania i prowadzenia parkingu,
 Partner prywatny odpowiada za wybudowanie i prowadzenie parkingu (poprzez współpracę z profesjonalnym
wykonawcą i operatorem),
 Partner publiczny od dnia rozpoczęcia budowy do dnia oddania parkingu do użytku nie ponosi żadnych
wydatków,
 wynagrodzenie Koncesjonariusza stanowią przychody ze sprzedaży biletów, abonamentów, reklam i
ewentualne wyrównanie przez podmiot publiczny do poziomu przychodu bazowego,
 w przypadku przychodów mniejszych od przychodów bazowych uzgodnionych pomiędzy stronami, partner
publiczny dopłaci do poziomu bazowego przychodów,
 w przypadku przychodów większych od przychodów bazowych uzgodnionych pomiędzy stronami, partner
prywatny i partner publiczny podzielą się nadwyżką,
 umowa wsparcia pomiędzy partnerem publicznym- spółką miejską, a właścicielem partnera publicznegoMiastem zawierająca zobowiązanie Miasta do dokapitalizowania spółki w celu wywiązania się z umowy
koncesji
40
Przykład modelu finansowania
Wykup wierzytelności z wydłużonym terminem spłaty + umowa wsparcia
Jednostka Samorządu
Terytorialnego
Trójstronna umowa
wsparcia
Spółka Komunalna
Cesja wierzytelności
(15 lat)
umowa na
wykonawstwo
Wykonawca
umowa wykupu
wierzytelności
41
FINANSOWANIE DŁUGOTERMINOWE –
WYKUP WIERZYTELNOŚCI
WYKUP WIERZYTELNOŚCI
FAKTUROWANIE PRAC
OKRES REALIZACJI
INWESTYCJI
SPŁATA WIERZYTELNOŚCI WYKUPIONEJ PRZEZ BANK
ZALETY
 możliwość pozyskania finansowania
długoterminowego
 wyłonienie wykonawcy inwestycji i
instytucji finansującej w jednym
postępowaniu przetargowym
 koszty prowizji z tytułu „uruchomienia”
finansowania może ponosić cedent
PODSTAWOWE PARAMETRY
 okres finansowania = okres realizacji inwestycji
+ wydłużony okres spłaty
 możliwe rozpoczęcie spłaty po zakończeniu
realizacji projektu
 umowa dwustronna lub trójstronna
 oprocentowanie oparte o stawkę WIBOR i
marżę banku
 analiza oparta o profil ryzyka dłużnika
 transakcja zabezpieczona przez dłużnika
42
KREDYT POD KONTRAKT
bieżące zobowiązania kredytobiorcy wynikające z
realizacji kontraktu
WYKORZYSTANIE KREDYTU
FAKTUROWANIE PRAC W RAMACH KONTRAKTU
PŁATNOŚCI Z TYTUŁU KONTRAKTU
OKRES REALIZACJI KONTRAKTU
SPŁATA
ZALETY
 źródłem spłaty są płatności dokonywane na
rzecz kredytobiorcy przez odbiorcę kontraktu.
 DOSTĘPNOŚĆ - mniejsze wymogi Banku
odnośnie zabezpieczenia oraz wymogi
dokumentacyjne wobec Klienta
 ELASTYCZNOŚĆ w przypadku kredytu
odnawialnego możliwość wykorzystywania
limitu w dowolnych terminach i kwotach oraz
spłata zadłużenia, powodująca odnowienie
udzielonego limitu.
max. 36
mies.
PODSTAWOWE PARAMETRY
 wydłużony okres kredytowania - do 36
miesięcy w przypadku kredytu odnawialnego
 spłata w terminach i kwotach dostosowanych
do płatności z tytułu kontraktu lub odnawianie
limitu
 Istotne elementy kontraktu: jeden odbiorca,
określone terminy płatności (charakter
cykliczny) i termin realizacji, warunki
odstąpienia od kontraktu przez odbiorcę
 oprocentowanie oparte o stawkę WIBOR i
marżę banku
 odbiorca kontraktu oceniony przez Bank lub
zabezpiecza płatność z tytułu kontraktu
43
Umowy Wsparcia, Oświadczenia Patronackie
Jednostka Samorządu
Terytorialnego
umowa
spółki
FORMUŁA
ELEMENTY
Spółka zależna od
samorządu





umowa
wsparcia
umowy kredytu
strony umowy
przedmiot wsparcia
zakres wsparcia a obsługa zadłużenia
skuteczność dochodzenia roszczeń
ujęcie zobowiązania w księgach wystawcy
 dopłaty do kapitału
 podwyższenie kapitału
 pożyczka
rezerwy obowiązkowe banków
budżety i wskaźniki zadłużenia
samorządów
44
Jarosław Sułkowski
Dyrektor
Regionalny Oddział Korporacyjny w Krakowie
PKO Bank Polski
Os. Centrum E 13, 31-934 Kraków
tel. +48 12 688 61 00
www.pkobp.pl