Transcript Blerja - Ekonomia e Ndermarrjes

Blerja – Prodhimi - Shitja
Driton Sylqa
Prill, 2012
Blerja, shitja, prodhimi
Rezultati afarist është qëllimi kryesor i afarizmit të çdo
ndërmarrjeje, i cili zhvillohet në tri faza:
• Blerja
• Prodhimi
• Shitja
Nevojitet një bashkëpunim i ngushtë në mes të 3 funksioneve
për të arritur rezultate të favorshme
Blerja, shitja, prodhimi
• Blerja e resurseve për nevojat e veprimtarisë - të
blehen resurset përkatëse dhe të nevojshme për
zhvillimin normal të procesit të prodhimit dhe
shërbimeve.
• Prodhimi - ndërmarrja të prodhoj produkte
qëlluara / përkatëse për tregun.
• Shitja – aktivititeti për tjetërsimin e produkteve në
para të gatshme në vëllim dhe kohë të caktuar.
Blerja, shitja, prodhimi
• Prodhimi racional - me resurse sa më të
pakta (lean production) dhe
• Në kohë të duhur (saktësia – teknika JIT)
• Logjistika (organizimi i transportit)
• Procesi i prodhimit:
– Resurset/inputet përpunohen dhe fisnikërohen në
rezultate/outpute.
– Ndërmarrja është e levërdishme nëse vlera e
outputeve > vlera e inputeve.
Blerja
Qeverisja operative e funksionit të blerjes përfshin:
• Kërkesat e veçanta të blerjes
• Veçoritë specifike të mallit / shërbimeve për tu blerë
• Shpenzimet e transportit
• Çmimi i blerjes së produketeve / shërbimeve
• Magazinimit të mallit të blerë dhe të produkteve të
gatshme,
• Servisimit dhe tregtisë, paraqesin një pjesë të
qeverisjes ekonomike të veprimtarisë së ndërmarrjes.
Blerja e mallit dhe shërbimeve
• Blerja mund të jetë:
– Malli i cili drejtpërdrejt do të shitet
– Malli gjysëmprodukt i cili do të futet në procesin e
prodhimit
• Kalkulimi i blerjes përpilohet si bazë për
vendimmarrje kur dhe sa do të blihet.
Shpenzimet totale të blerjes:
Nënkuptojnë jo vetëm çmimin e faturës nga furnizuesi por
gjithashtu edhe shpenzimet e sjelljes (transporti, sigurimi i
transportit, doganës, taksave, etj) të cilat paraqiten me rastin
e pranimit të mallit në ndërmarrje.
Blerja e mallit dhe shërbimeve
Blerja e mallit:
• Malli investiv - blihet rrallë (psh.kompjuter, kamion)
• Malli për magazinim - blihet më shpesh, psh.
materiali për harxhim (letra për printer, materiali
reprodukues-lënda e parë si qymyri, druri,etj.)
• Blerja e shërbimeve, psh.
–
–
–
–
–
pastrimi i dritareve të ndërtesave,
shërbimet e transportit
servisimi
konsulenca
marketingu, etj.
Just-in-time
• Liferimi i mallit - malli i blerë duhet të arrijë te
blerësi në kohën e caktuar – as më herët e as
më vonë.
• Just-in-time (JIT)- është filozofi afariste që
dmth.: Prodhimtaria në
– kohë të saktë/duhur
– sasi të saktë/duhur
– cilësi të saktë/duhur
Logjistika dhe just-in-time
• Logjistikë - trajtimi i magazinimit të materialit dhe
produkteve.
• Funksionimi just-in-time kërkon:
– Koncentrim gjeografik me transport të shkurtër nga
furnizuesi gjer te marrësi.
– Kontroll i sistemit të transportit dhe transporti i sigurtë nga
furnizuesi gjerë te marrësi.
• Funksionimi just-in-time kërkon:
– Kualiteti / cilësia e sigurtë
– Trajtimi efektiv i materialit
• Ndërmarrjet e shpedicionit merren me transportin
e mallit / materialit, si dhe me magazinimin e tij.
Planifikimi i magazinimit
• Planifikimi blerjes dhe magazinimit të materialit dhe
produkteve përmban këto çështje:
–
–
–
–
Kur do të bëhet porostja?
Cili vëllim i magazinimit rezervë është i nevojshëm?
Cila sasi do të blihet përnjëherë/
Cilat shpenzime i bartë mbajtja e magazinës?
• Momenti i porositjes - sasia e magazinimit pranë
së cilës bëhet një porosi e re.
Momenti i porositjes = rrjedha e kohës x harxhimi/njësi
kohe + magazinimi rezervë
(shembull NA Bashkimi)
Shpenzimet e veçanta të blerjes
• Shpenzime të veçanta të blerjes janë
shpenzimet të cilat shkaktohen nga blerja dhe të cilat
janë të pavarura nga vëllimi i blerjes
• Shpenzimet e veçanta të mbajtjes së magazinës
janë shpenzime të cilat i shkakton materiali/malli i
blerë gjatë kohës së mbajtjes në magazinë
Sasia optimale e blerjes - është ajo sasi e cila e
minimizon shumën e shpenzimeve të veçanta të
blerjes dhe të mbajtjes në magazinë.
(fig 7/4) dhe formula
Prodhimi i produkteve dhe shërbimeve
Procesi i prodhimit:
• INPUTET (lënda e parë, gjysmëproduktet,
personeli, resurset e angazhuara, kapitali,
makinat, paisjet, veglat, etj., transformohen /
përpunohen në produkte ose shërbime që
quhen
• OUTPUTE (rezultate).
(fig 7/6)
Prodhimi divergjent ose konvergjent
• Prodhim divergjent - është ai proces i prodhimit i
cili prodhon disa produkte nga materiali pikënisës,
psh.eksploatimi i xehes si lëndë e punës prodhon
disa lloje të metaleve me ngjyrë (pluhur, zing,
argjend, bakër, ari, etj.)
• Prodhim konvergjent - prodhon një produkt nga
disa komponente, psh. automjeti Volvo
Qeverisja ekonomike e prodhimit
• Shpenzimet, prodhimi dhe të hyrat janë tri
njësi themelore të afarizmit të ndërmarrjes të
cilat përcaktojnë rezultatin e vet ndërmarrjes.
• Varësia në mes të prodhimit dhe shpenzimeve
shprehet përmes funksionit të prodhimit:
Q = f (ShV, ShF)
Q = vëllimi i prodhimit
SHV = shpenzimet variabile
SHF = shpenzimet fikse
Kapaciteti i prodhimit
Zakonisht bëhet dallimi në mes:
• Kapaciteti teorik -mundësia e prodhimit në
kushtet e paramenduara më të volitshme
• Kapaciteti normal -mundësia e prodhimit në
kushte normale
• Kapaciteti aktual - mundësia e tanishme e
prodhimit
Cilësia e prodhimit
Cilësia e prodhimit përmbledhet në këto pika:
• Cilësia definohet si aftësi për t’i përmbushur kërkesat e
caktuara, të cilat kërkesa pikënisjen e kanë nga blerësit.
• Cilësia e punës ka të bëjë me “përmirësimin e gabimeve” në
punët përgatitore.
• Niveli i ambicieve për cilësi të saktë nevojitet të jetë i një
modeli: “0 gabime”
• Shpenzimet e cilësisë duhet të maten dhe mbikqyren
• Të krijohet kultura afariste e cilësisë - gjërat të bëhen të
sakta për të parën herë.
Analiza e vlerës së produktit / shërbimit është një metodë e
vlerësimit që japin blerësit për produktet e konsumuara
Shitja e mallit dhe e shërbimeve
Varësia ndërmjet shitësit dhe blerësit (fig 7/7)
Lloje të ndryshme të shitësve:
• Shitësit e brendshëm, brenda ndërmarrjes (përmes
telefonit)
• Shitësit në teren
• Shitësit e shitoreve/dyqaneve
Qeverisja ekonomike e shitjes është pjesë e planifikimit
strategjik të ndërmarrjes që me idetë e veta të depërtoj
dhe të arrijë në treg
Shitja për konsumatorë
Shitja për konsumatorë = shitja e drejtëpërdrejtë,
zhvillohet përmes:
• Shitjes në shitore
• Shitja në shtëpi
• Shitja përmes telefonit
• Shitja përmes internetit,etj.
FALEMNDERIT PER VEMENDJEN!