Transcript İSM-İ FÂİL
Arapça’da fiillerin harfleri simge ile ifade edilir. َ ََ ف َع ل 1 2 َ َ َكت ََ ب َ َف َع ََ ل 3 َ َ َكَت ََ ب َ َف ََع ََ ل 4 َ َ كَت ََ ب َ ف ََع ََ ل 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Mazi fiilin başına şu edat gelirse olumsuz yapar: َما َ ََما ف ََع َل 14 َ ف َع ََ ل َ َ ْ اتينِ 15 اَتَيَن 16 Yaptı Yapıyor Yapar َ ََ ف َع ل ْ َِِيف َِعل 17 18 َ ف َع ََ ل ْ َ ِتف َِعلِ 19 َ ف َع ََ ل ْ َ ِاف َعلِ 20 َ ف َع ََ ل ْ َ ِنف َِعلِ Muzari Fiillerin Babları: 1. Bab َ َََف ََع َلََـََ َيفَع ل َ َ َبََـََََيكَتَب َ ت َ ك َ YAZIYOR YAZDI 21 Muzari Fiillerin Babları: 2. Bab َ َََف ََع َلََـََ َيفَع ل َبََـََ َيضَرَب ََ َ ض ََر DÖVÜYOR DÖVDÜ 22 Muzari Fiillerin Babları: 3. Bab َ ََف ََع َلََـََ َيفَ ََع ل ََف َت َحََـََََيفَََتح AÇIYOR AÇTI 23 Muzari Fiillerin Babları: 4. Bab َ ََفعَ َلََـََ َيفَ ََع ل َعلَ َمََـََ َيعَََلم ََ BİLİYOR BİLDİ 24 Muzari Fiillerin Babları: 5. Bab َ َََفعَ َلََـََ َيفَع ل َحسَ َنََـََََيحَسَن ََ GÜZEL OLUYOR GÜZEL OLDU 25 Muzari Fiillerin Babları: 6. Bab َ َََفعَ َلََـََ َيفَع ل َحسَب َ بََـََ َي ََ َ َحس SANIYOR SANDI 26 Hangi Babdan? َخ َلََـََ َيدَخَل ََ ََد GİRİYOR GİRDİ 27 CEVAP: 1. bab َخ َلََـََ َيدَخَل ََ ََد GİRİYOR GİRDİ 28 HANGİ BABADAN? َ َ بََـََ َي َذ ََه ب َ َذ ََه GİDİYOR GİTTİ 29 CEVAP: 3. BAB َ َ بََـََ َي َذ ََه ب َ َذ ََه GİDİYOR GİTTİ 30 Yazdı Yazıyor Yazar َ َ ََ كت ب َََيكتَب 31 Açtı Açıyor Açar َ َ ََ فت ح َ َََيفتح 32 Fiili Muzari’nin başına şu edat gelirse olumsuz yapar: َما 33 َ ََماَََيفَتح Açmıyor - Açmaz 34 İçmiyor Yemiyor Çıkmıyor Girmiyor Oturmuyor ََما َيش ََرب ََما َيأكَتل ََما َيخرَج ََما َيدخَل ََما َيجلَس 35 Fiili Muzari’nin başına şu edat gelirse yakın gelecek zamanı ifade eder: َس َ 36 َ َس َيفَتح ََ Yakında açacak 37 İçecek (Yakında) Yiyecek Çıkacak Girecek Oturacak َس َيشَ َرب ََ َس َيأكَتل ََ َس َيخرَج ََ َس َيدخَل ََ َس َيجلَس ََ 38 Fiili Muzari’nin başına şu edat gelirse uzak gelecek zamanı ifade eder: ف ََ َسو 39 َوف َ َس َ ح َ َيفت Uzak gelecekte açacak 40 İçecek (Uzakta) Yiyecek Çıkacak Girecek Oturacak َفَ َيشَ َرب َ َسو َف َيأَكتل ََ َسو َف َيخرج ََ َسو َف َيدخل ََ َسو َف َيجلس ََ َسو 41 Fiili Muzari’nin başına şu edat gelirse gelecek zamanda olmayacağını gösterir. َل َ 42 َ َ َلَ َيفَتح Açmayacak 43 İçmeyecek Yemeyecek Çıkmayacak Girmeyecek Oturmayacak َلََ َيش َرب َلَ َيأكتل َ َلَ َيخرج َ َلَ َيدخل َ َلَ َيجلس َ 44 Şu dört edat Fiili Muzari’nin başına gelerek Fiili Muzari’nin sonunu nasb ederler: َ َلن- َاَن َ َ َ كي- َاذن 45 Fiili Muzari’nin başına şu edat gelirse Masdar manası verir ve Fiili Muzari’nin sonunu nasb eder: َأن 46 َ ََ أنَ َيفَت ح Açması 47 İçmesi Yemesi Çıkması Girmesi Oturması َب َ اَنَ َيش َر ََ اَنَ َيأكت ل ََ اَنَ َيخر ج ََ اَنَ َيدخ ل ََ اَنَ َيجل س 48 Fiili Muzari’nin başına şu edat gelirse bir işin gelecekte asla olmayacağını ifade eder. َ َلن 49 َ ََ لنَ َيخَر ج Gelecekte asla çıkmayacak 50 Asla Asla Asla Asla Asla içmeyecek yemeyecek çıkmayacak girmeyecek oturmayacak َب َ َلنَ َيش َر ََ َلنَ َيأكت ل ََ َلنَ َيخر ج ََ َلنَ َيدخ ل ََ َلنَ َيجل س 51 Fiili Muzari’nin başına şu edat gelirse “öyleyse olur” manası verir ve Fiili Muzari’nin sonunu nasb eder: َ َإذن 52 َ َ ََ إذنَ َيفَت ح Öyleyse açar 53 Öyleyse içer ب ََ َإذنَ َيش َر Öyleyse yer ََ َإذنَ َيأكت ل Öyleyse çıkar ج ََ َإذنَ َيخر Öyleyse girer ل ََ َإذنَ َيدخ َ Öyleyse oturur َس ل ج ي ن َ إذ َ َ 54 Fiili Muzari’nin başına şu edat gelirse “için” manasına gelir ve Fiili Muzari’nin sonunu nasb eder: َ َك ي 55 َ َ ََ كيَ َيفَت ح Açması için 56 İçmesi için َب َ َكيَ َيش ََر Yemesi için ََ َكيَ َيأكت ل Çıkması için ََ َكيَ َيخر ج Girmesi için ََ ي َيدخ ل َ َك Oturması için س ََ َكيَ َيجل 57 Şu dört edat Fiili Muzari’nin başına gelerek Fiili Muzari’nin sonunu cezm ederler: َ َ َلمَََََل َّما َل َ َََََل 58 Bir Fiili Muzari’nin başına şu edat gelirse: ََلم 1. Anlamını olumsuz yapar. 2. Anlamını maziye çevirir. 3. Muzari fiilin sonunu cezmeder. 59 Yapıyor Yapmadı َ َيف َع ل َ َلمَ َيفَ َعل 60 َ َلمَ َيكَتب Yazmadı 61 َ َ لمَ َيخَر ج Çıkmadı 62 Fili Muzari’nin başına şu edat gelirse bir işin henüz yapılmadığını ifade eder. Bu edat da fiili muzariyi cezm eder. َّم َلا 63 Yapıyor Henüz yapmadı َ َيف َع ل َ َل ّما َيفَ َعل 64 َ َل ّما َيكَتب Henüz yazmadı 65 َ َل ّما َيخَرج Henüz çıkmadı 66 Bir Fiili Muzari’nin başına şu harf gelirse Emr-i Gâib olur. Yani burada olmayana emir olur. Fiili Muzari’nin sonunu cezmeder. ِل 67 Yapıyor Yapsın َ َيف َع ل َلَ َيف ََعل 68 ب َ َلَ َيكت O yazsın 69 َلَ َيخرَج O çıksın 70 Gâib ve Gâibe olan bir Fiili Muzari’nin başına şu edat gelirse Nehy-i Gâib olur. Yani burada olmayana nehiy (yasaklama) olur. Bu da Fiili Muzari’nin sonunu cezmeder. م َل 71 Yapıyor Yapmasın ََيف َعل َ َل َيف ََعل َ 72 َ َل َيكتَب َ O yazmasın 73 َ َل َيخرَج َ O çıkmasın 74 Muhatab ve Muhataba olan bir Fiili Muzari’nin başına şu edat gelirse Nehy-i Hâzır olur. Yani karşımızdakine nehiy (yasaklama) olur. Bu edat da Fiili Muzari’nin sonunu cezmeder. م َل 75 َ َ َلتكتَب َ Yazma ! 76 َ َ َلت ََخَر َ َج Çıkma ! 77 78 79 80 81 82 Emir fiiller (Emri Hazırlar)Muzari fiillerden türetilir. Üç harfli fiillerde ortadaki harfin harekesi dammeli ise “dammeli hemze” ile başlar değilse, kesre harekesi ile başlar. 83 م م م م كتبم م يكَتَ مب م اَكتبَ م ذهب يذَ َهب م اَذهب م م م م جلس يجَلَس اَجلسَ 84 اَكتبَ Yaz م اَذهبَ Git اَجل َ س Otur 85 MASDAR Bir fiilin masdarını ezbere bilmek gerekir 86 Açtı Açmak َ َ ََ فت ح ََفتح 87 Gitti Gitmek َ ََ ذ َه ب َذ َهاب 88 Bazen bir fiilin birden fazla masdarı bulunabilir 89 َ َ بَ كت َ Yazdı م ً م ً م مً كتبا ـ كتابا ـ كت َاب َة Yazmak 90 İSM-İ FÂİL Fiilden türeyen, o fiili yapan, etken sıfat-fiile “İsm-i Fâil” (َ )اسمَال َفاعلdenir. Müştak (türemiş) isimdir. A) Sülasi Mücerred (Üç harfli fiil) fiilin ism-i fâili (َ ) َفاعلvezninide gelir. 91 92 َ ف َع ََ ل َ َفاعلَ Açtı Açan َ َ ََ فت ح َ ََفاتح 93 İçti İçen kimse ب ََ َشر َ َشارب َ 94 Bildi Bilen kimse َعل ََم َعالم ََ 95 Yazdı Yazan (YazıcıKâtip) َ َ ََ كت ب َََكاتب 96 Yazdı Yazan (ٍSekrete r) َ َ ََ كت ب َ ََكاتََبة 97 Topladı Toplayan ََج َم َع َجامع ََ 98 Öldürdü Öldüren (Kâtil) َ َ ََ قت ل َ ََقاتل 99 Zulmetti Zulmeden (Zâlim) ََظل ََم َ َظالم َ 100 Oynadı Oyuncu َ ََ لع ب َ َلعب 101 Teşekkür etti Teşekkür eden َ َ شك ََر َ َشاكر َ 102 Hamdetti Övdü Hamdeden Öven َََح َمد َحامد ََ 103 Olgunlaştı Olgun َ ََ كم ل َ ََكامل 104 َََ ََ َع َج َعا ََزجز ََ Aciz oldu Âciz olan 105 Bir yerde ibadet için kalmak Bir yerde ibadet için kalan َ ف ََ َعك َعاكف ََ 106 Adaletle hükmetti Adaletle hükmeden (Âdil) ََعدَ َل َعادل ََ 107 İbadet etti İbadet eden َََع َبد َعابد ََ 108 Ticaretle meşgul oldu Tüccar َ ت َج ََر َ َتاجر 109 Gayret etti Gayret eden (bay) َََج َهد ََجاهد 110 Gayret etti Gayret eden (bayan) َََج َهد ََجاهدَ ة 111 Cömert oldu Cömert َََجاد ََجاود 112 Ayırdı İyiyi kötüyü ayıran َ َق َ ف َر َ َفارق 113 Fazilette üstün geldi Faziletli َ ََ ض ل َ ف َ َفاضل 114 Üstün geldi Üstün َ َاق َ ف َ َفائق 115 Galip oldu Galip olan َ ََ َغل ب ََغالب 116 Savaştı Savaşan (gazi) ََغزا َغازى 117 Korudu Koruyan َظ َ َ َحف ََحافظ 118 Ağırbaşlı oldu Ağırbaşlı َحل ََم ََـَحَال َمة َ َحالم 119 Saf oldu Saf, temiz. َ َ ص ََ خل َ َخالص 120 Uzun zaman kaldı Uzun zaman kalan ََََخلد َ َخالد 121 Kaldı Kalıcı olan ََبق َى َباقى 122 Korudu Koruyan َح َمى َحامى 123 Gücü yetti Güçlü َ قدَ ََر َ َقادر 124 Öfkesini yendi Öfkesini yenen ََكظ ََم َ َكاظم 125 Keşfetti Keşfeden َ َ ف ََ كش َ َكاشف 126 Becerikli oldu Becerikli ََم َه َر ََماهر 127 Şerefli oldu Şerefli َََمجد ََماجد 128 Sahip oldu Sahip olan َ ََ َمل ك ََمالك 129 Kurtuldu Kurtulan َ ن َجا َ ناجى 130 Ulaştı Ulaşan َ ََ نا ل َ َنائل 131 Güzel yazı yazdı Güzel yazı yazan َ َق َ ن َم َ َنامق 132 Dizdi Dizen, düzenleyen ََنظ ََم َ َناظم 133 Dördüncü oldu Dördüncü ََر َب َع ََراب َعة 134 Kurtuldu Kurtulan َ َ ََ َسل َم ََسالم 135 Doğru söyledi Doğru söyleyen َصدَ َق َ َصادق َ 136 Oruç tuttu Oruç tutan صا ََم َ َصائم َ 137 Kapsadı Kapsayan َ ََ ش َم ل َ َشامل 138 Temiz oldu Temiz olan َ طه ََر َ َطاهر 139 İstedi İsteyen َ َ ََ طل ب َ َطالب 140 141 142 İSM-İ MEF’ÛL • Fiilden türeyen,yapılan fiilden etkilenen, edilgen sıfat fiile “İsm-i Mef’ûl” denir ( َ)اسمَال َمفعَول 143 Yaptı Yapılan َ ََ ف َع ل َََمفعَول 144 Açtı ٍAçılan , açık َ َ ََ فت ح َََمفتَوح 145 Açtı َ َ ََ فت ح م م ََمْفتَ َوحة ٍAçılan , açık 146 Bildi Bilinen َعل ََم م َمَعلَ َوم 147 Yazdı Yazılan َ َ ََ كت ب َََمكتَوب 148 Topladı Toplanan ََج َم َع َعة ََ ََمجمَو 149 Öldürdü Öldürülen ََق َت َل مقتو َل 150 Zulmetti Zulmeden (Zâlim) ََظل ََم َ َظالم َ 151 Zulmetti Zülmedilen م مم ظل َم م ََمظلَ َوم 152 Hamdetti (Övdü) Övülen (Övülmüş) َََح َمد َََمحمَود 153 Emir fiiller (Emri Hazırlar)Muzari fiillerden türetilir. Üç harfli fiillerde ortadaki harfin harekesi dammeli ise, dammeli hemze ile başlar değilse kesre harekesi ile başlar. 154 م م م م كتبم م يكَتَ مب م اَكتبَ م ذهب يذَ َهب م اَذهب م م م م جلس يجَلَس اَجلسَ 155 اَكتبَ Yaz م اَذهبَ Git اَجل َ س Otur 156 Üç harfli bir fiil aşağıdaki vezne uydurulursa şu üç manayı verir: 1. Zaman ismi 2. Mekan ismi 3. Mimli masdar َل ََمفَ ََعل َ َـَ َمفَع 157 158 ََيفَ ََع َ ل ََيفَعَلَ ََيفَعَلَ ََمفَ َعَ َ ل َمفَعَلَ ََََمفَ ََعلة َََمَفَعَلة Sonunda kapalı te harfi de bulunabilir 159 ب َ ََمكََت َ َ َب ت ك َ 1. Yazacak yer 2. Yazma zamanı 3. Yazmak 160 س َ َََمجل َ ََ َجل س 1. Oturacak yer 2. Oturma zamanı 3. Oturmak 161 َََمطََبخ َ َخ َ ط َب 1. Pişirme yeri (Mutfak) 2. Pişirme zamanı 3. Pişirmek 162 َََمذ َهب َ ََ ذ َه ب 1. Gidilecek yer 2. Gitme zamanı 3. Gitmek 163 ب َ بَ ََمر ََك َ َرك 1. Binilecek yer 2. Binme zamanı 3. Binmek 164 َََمطََب َعة َ ط َب ََع 1. Baskı yeri (Matbaa) 2. Baskı zamanı 3. Basmak 165 َ َظ َرة َ ََمن َ َنظ ََر 1. Bakılacak yer (Manzara) 2. Bakma zamanı 3. Bakmak 166 ََََمسَا َلة ََسا َ َل 1. ََSorma yeri 2. Sorma zamanı 3. Sormak (Mesele) 167 َََمسجَد َََس َجد 1. Secde etme yeri (Mescit) 2. Secde etme zamanı 3. Secde etmek 168 َََمس ََكن ََس َك َن 1. Oturma yeri (Ev) 2. Oturma zamanı 3. Oturmak 169 ََََمم َل َكة َ ََ َمل ك 1. Sahip olma yeri (Krallık) 2. Sahip olma zamanı 3. Sahip olmak 170 َصدَ َرَ ََمصدََر َ 1. Çıkma yeri (Masdar) 2. Çıkma zamanı 3. Çıkmak 171 َََمل ََعب َ ََ لع ب 1. Oyun yeri (Saha- Stadyum) 2. Oyunzamanı 3. Oynamak 172 َفَ ََمص ََرف َ ص َر َ 1. Harcama yeri 2. Harcama zamanı 3. Harcamak (Masraf) 173 َح َمة ََ َرح َمَ ََمر 1. Acıma yeri 2. Acıma zamanı 3. Acımak (Merhamet) 174 َََمر ََكز ََر َك َز 1. Yerleştirme yeri (Merkez) 2. Yerleştirme zamanı 3. Yerleştirmek 175 َََمرمي َر َمي 1. Atma yeri 2. Atma zamanı 3. Atmak (Mermi) 176 َََمرََت َبة َ َب ت َ َر 1. Durma yeri (Mertebe) 2. Durma zamanı 3. Durmak 177 ََمسََن َد َََس َند 1. Dayanma yeri (Mesned) 2. Dayanma zamanı 3. Dayanmak 178 ََََمش ََغلة ََش َغ َل 1.Uğraşma yeri 2. Uğraşma zamanı 3. Uğraşmak (Meşgale) 179 ََمو َق َع ََو َق َع 1. Bulunma yeri (Mevki) 2. Bulunma zamanı 3. Bulunmak 180 َض َعَ ََموضَع َ َو 1. Koyma yeri (Mevzi) 2. Koyma zamanı 3. Koymak 181 َََمذََب َحة َ ََ ذ َب ح 1. Kesme yeri (Mezbaha) 2. Kesme zamanı 3. Kesmek 182 َََم َزار َ َار ز َ 1. Ziyaret yeri (Mezar) 2. Ziyaret zamanı 3. Ziyaret etmek 183 َعة ََ َز َر َعَ ََمز َر 1. Ekme yeri (Mezra) 2. Ekme zamanı 3. Ekmek 184 ح ًبا ََ بَ ََمر َ َرح 1. Genişleme yeri 2. Genişleme zamanı 3. Genişlemek 185 ََحلة ََ ََمر ََر َح َل 1. Göçme yeri 2. Göçme zamanı 3. Göçmek 186 َََم َراق َ َر َاق 1. Hoşa gitme yeri 2. Hoşa gitme zamanı 3. Hoşa gitmek (Merak) 187 َََمنََف َعة ََن َف َع 1. Faydalanma yeri 2. Faydalanma zamanı 3. Faydalanmak (Faydalanmak) 188 سة ََ سَ ََمد َر َ دَ َر 1. Ders görme yeri (okul) 2. Ders görme zamanı 3. Ders görmek 189 َفَ ََمعرَ َفة َ َعر 1. Bilme yeri 2. Bilme zamanı 3. Bilmek (Marife) 190 ش َر ََ ََمح ََح َش َر 1. Toplanma yeri (Mahşer) 2. Toplanma zamanı 3. Toplanmak 191 َََمح ََك َمة ََح َك َم 1. Hüküm verme yeri (Mahkeme) 2. Hüküm verme zamanı 3. Hüküm vermek 192 َََمعََبد َََع َبد 1. İbadet yeri (Mabet) 2. İbadet zamanı 3. İbadet etmek 193 Üç harfli bir fiil aşağıdaki vezne uydurulursa Alet ismi bildirir: َ مَف َع ل َمَف ََعال 194 َمَكََتب َ َ َب ت ك َ Yazma aleti 195 َمَك َسَر ََك َس َر Kırma aleti (Mikser) 196 َمَكََن َسة َ َ َس ن ك َ Süpürme aleti (Süpürge) 197 َمَفََتاح ََف َت َح Açma aleti (Anahtar) 198 َ َ َط َرة َ َسط َرَ مَس Çizme aleti (Cetvel) 199 Üç harfli bir fiil aşağıdaki vezne uydurulursa Bir kere oluş bildiren masdar olur: ًم م فع َل َة 200 ًم م كت َب َة َ َ َب ت ك َ Bir kere yazmak 201 ًم م نصَ َر َة َ َص َر ن َ Bir kere yardım etmek 202 Üç harfli bir fiil aşağıdaki vezne uydurulursa Bir nevi oluş bildiren masdar olur: ًم فع َل َة 203 ًم كت َب َة َ َ َب ت ك َ Bir nevi yazmak 204 ًم نصَ َر َة َ َص َر ن َ Bir nevi (bir çeşit) yardım etmek 205 Üç harfli bir fiil aşağıdaki vezne uydurulursa Küçültme ismi (İsmi Tasğir) olur: م َف َعيَل 206 م َك َتيَب َ َ َب ت ك َ Yazmacık 207 م ج َنيَ َد Küçük asker 208 Asker Küçük asker جند م ج َنيَد 209 Köpek Küçük köpek م كلب م َك َليَب 210 Kalem Küçük kalem مم قلم م َقليم 211 م م حسن م َحسين Güzel Küçük güzel 212 Kul Küçük kul م عبد م َعبيد 213 Üç harfli bir fiil aşağıdaki vezne uydurulursa İsmi Mensub bildirir. م َفعلَي 214 م كت َب َي َ َ َب ت ك َ Yazmaya ait 215 َعلمَي َعلم İlimle ilgili (İlmî) 216 Üç harfli bir fiil aşağıdaki vezne uydurulursa Mubalağa Siğası olur: َّم ف َعا َل 217 ّ م اب َ كذ Çok yalancı َ ََ َكذ ب Yalan söyledi 218 ّم ٌََف َتاح Çok açıcı ََف َت َح Açtı 219 م َّ ٌََغ َْفار Çok bağışlayıcı ََغ َف َر Bağışladı 220 Üç harfli bir fiil aşağıdaki vezne uydurulursa İsmi Tafdil (Müzekkerler için) ifade eder: Anlamı: daha, en, pek, çok م م ََأفعل 221 م م ََأك َتب En yazıcı َ َ َب ت ك َ Yazdı 222 Üç harfli bir fiil aşağıdaki vezne uydurulursa İsmi Tafdil (Müennesler için) ifade eder: Anlamı: daha, en, pek, çok م فع َلى 223 م َأك َبرَم م ى َ كب َر م كب َرم Büyük oldu En büyük 224 م م ن َ َأكبر َم Daha büyük 225 م م م َ عل َى َأكبَر م ن م أح ممدم ٍAli Ahmet’ten daha büyüktür. 226 م أَص َغرَ صغيرَ صغ َرم م ى Küçük En küçük 227 م م أج َم َل En güzel 228 مم َألذ En lezzetli 229 م ن َس َ م م أح ن حس َنىم َ حس Güzel oldu En güzel 230 م َأك َبرَم م ى َ كب َر م كب َرم Büyük oldu En büyük 231 Bu kelimeler de İsmi Tafdil’dir En hayırlı En şerli En hoş َ ـَخي َر َـَ َشر َـَحب َ 232 َّ م َس َتار Çok örtücü (Günahları) ََس َت َر Örttü 233 م َّ َكَ ض َحاك َ ضح َ Çok gülen Güldü 234 Üç harfli bir fiil aşağıdaki vezne uydurulursa Taaccüp Fiili ifade eder: م م مم َما َأف َع َله 235 َ َ بَ ت ك َ م م مم َاأك َت َبهَم Amma da yazdı 236 Üç harfli bir fiil aşağıdaki vezne uydurulursa yine Taaccüp Fiili ifade eder: م ََأفعل بَه 237 َ َ بَ ت ك َ م أكتبَ بهَ !Ne yazdı be 238