Transcript คลิก
การเลือกใช้วิธีวิเคราะห์ทางสถิติให้เหมาะสมกับแผนการทดลอง
และการแปรผลการวิเคราะห์
อ.สพ.ญ.ดร.กรรณิการ์ ณ ลาปาง
ภาควิชาชีวศาสตร์ ทางสัตวแพทย์ และสัตวแพทย์ สาธารณสุข
โทรศัพท์ 053-948083 ต่ อ 115
e-mail: [email protected]
1
การเลือกใช้วธิ วี เิ คราะห์ทางสถิตกิ บั งานวิจยั
พิจารณาจาก
วัตถุประสงค์ ของงานวิจัย / สมมติฐานของงานวิจัย
มาตรวัดของตัวแปร
จานวนกลุ่มตัวอย่ างและลักษณะของกลุ่มตัวอย่ าง
การกระจายตัวของข้ อมูล
2
วัตถุประสงค์ของงานวิจยั
บรรยายลักษณะของประชากร
ทดสอบความแตกต่ างระหว่ างกลุ่มประชากร
อธิบายความสัมพันธ์ และการทานาย
หาความสัมพันธ์ ระหว่ างตัวแปร
3
วัตถุประสงค์ของงานวิจยั
บรรยายลักษณะของประชากร
ดูลักษณะของตัวแปรที่ศกึ ษา
จานวนฟาร์ มที่มีการใช้ ยาปฏิชีวนะ
จานวนไก่ ต่อฟาร์ ม
สถิตเิ ชิงพรรณนา
4
ค่ ากลางของข้ อมูล
ค่ าการกระจายตัวของข้ อมูล
การเลือกใช้สถิติ
Scale
Normal
Categorical
Continuous
5
Not normal
Proportion
Percent
ค่ากลาง
Mean
Median
(P50, Q2)
การกระจาย
SD
IQR
(Q3 – Q1)
วัตถุประสงค์ของงานวิจยั
ทดสอบความแตกต่ างระหว่ างกลุ่มประชากร
6
เปรี ยบเทียบจานวนผลผลิตไข่ และคุณภาพของไข่ เมื่อเสริมอาหารด้ วยสมุนไพร
ความแตกต่ างของนา้ หนักสุกร เมื่อได้ รับสูตรอาหารต่ างกัน 3 สูตร
เปรี ยบเทียบการเกิดโรคในกลุ่มที่ไดรั บวัคซีนกับไม่ ได้ รับวัคซีน
วัตถุประสงค์ของงานวิจยั
ทดสอบความแตกต่ างระหว่ างกลุ่มประชากร
ตัวแปรแบบต่ อเนื่อง
ตัวแปรแบบแบ่ งกลุ่ม
จานวนตัวแปรต้ น > 1
7
ระดับโปรตีนกับระดับพลังงานต่ อนา้ หนักตัว
วัตถุประสงค์ของงานวิจยั
หาความสัมพันธ์ ระหว่ างตัวแปร
ปริมาณอาหารที่กินกับนา้ หนักตัว
การหาความสัมพันธ์
8
ชนิดหรื อมาตรวัดของตัวแปร
วัตถุประสงค์ของงานวิจยั
อธิบายความสัมพันธ์ และการทานาย
9
ความเข้ มข้ นของแสงต่ อการเจริญเติบโต และทานายการเจริญเติบโตจากความเข้ มข้ น
ของแสง
ระยะเวลาการได้ รับแสงต่ อการเจริญเติบโต และทานายการเจริญเติบโตจากระยะเวลา
การได้ รับแสง
Correlation and regression
Experimental Factor
Outcome
Pearson Correlation
continuous (normal)
continuous (normal)
Rank Correlation
(Spearman)
continuous/categorical
continuous/categorical
Linear Regression
continuous/categorical
continuous (normal)
Logistic Regression
continuous/categorical
Binary
ประเภทและมาตรวัดของข้อมูล
ประเภทของข้ อมูล : ลักษณะของข้ อมูล
ข้ อมูลเชิงคุณภาพ
ข้ อมูลเชิงปริ มาณ
มาตรวัดข้ อมูล (Scale)
11
มาตรวัดแบบต่ อเนื่อง (Continuous scale)
มาตรวัดแบบไม่ ต่อเนื่อง (Categorical scale)
ลักษณะของมาตรวัด
มาตรวัดแบบต่อเนื่อง (Continuous scale)
มาตรวัดเชิงปริมาณ
Numerical scale
Discrete numerical scale
มาตรวัดแบบแบ่งกลุม่ (Categorical scale)
มาตรวัดเชิงคุณภาพ
Ordinal scale
Nominal scale
12
มาตรวัดแบบต่อเนื่ อง
Numerical scale
Discrete numerical scale
13
เป็ นตัวเลข
ค่ าของตัวเลขมีความหมาย
นา้ หนัก, ส่ วนสูง, อุณหภูมิ
ค่ าที่วัดได้ เป็ นจานวนเต็ม
จานวนลูก/คอก, จานวนตัวอย่ าง, จานวนโคโลนี
มาตรวัดแบบไม่ต่อเนื่ อง
Nominal scale
Ordinal scale
14
sex, disease status (binary), serotype
เป็ นมาตรวัดแบบแบ่ งกลุ่มที่มีระดับชัน้
แสดงความแตกต่ างระหว่ างกลุ่มได้
ระดับการศึกษา, body condition score (BCS)
จานวนกลุ่มตัวอย่างและลักษณะของกลุ่มตัวอย่าง
จานวนกลุม่ ตัวอย่าง
1 กลุม่
2 กลุม่
> 2 กลุม่
ลักษณะของกลุม่ ตัวอย่าง
15
Pair/ match sample
Un match sample
การกระจายตัวของข้อมูล
การกระจายตัวแบบปกติ
Parametric statistic
การกระจายตัวไม่ปกติ
16
Non-parametric statistic
สถิติกลุ่มพาราเมตริก
ข้ อมูลของตัวแปรตามเป็ นข้ อมูลเชิงปริมาณ
ข้ อมูลควรมีการกระจายแบบปกติ (Normal Distribution)
หากการกระจายต่ างไปจากแบบปกติกย็ ังใช้ ได้ หากจานวนตัวอย่ างมากพอ (> 30
ตัวอย่ าง)
ข้ อดีคือ
วิเคราะห์ ง่าย
ให้ อานาจการบอกนัยสาคัญสูง
17
สถิตกิ ลุ่มพาราเมตริก
Z-Test
Student’s t-Test
Analysis of Variance (One-Way, Multi-Way)
Regression
Pearson Correlation
18
สถิติกลุ่มนอนพาราเมตริก
Sign Test
Wilcoxon Signed Rank Sum Test
Mann-Whitney U Test
Kruskal-Wallis Test
Friedman’s Test
19
การเลือกใช้สถิติสาหรับตัวแปรแบบต่อเนื่ อง
Normally
distributed
NO
YES
*Independent ttest with
-Equal variance
-Unequal variance
Parametric
test
1 group
2 groups
>2 groups
Match
YES
One sample
T-test
Non
parametric
20 test
Match
NO
Paired
T-test
Independent
sample
T-test*
Signrank
test
Wilcoxon
Ranksum
test
YES
Repeat
Measured
ANOVA
NO
ANOVA
Kruskal
Walis
test
การเลือกใช้สถิติสาหรับตัวแปรแบบแบ่งชัน้
1 group
Binomial
test
Independence
test
Test for
trend
21
2 groups
>2 groups
Match
YES
McNemar
test
Match
NO
Fisher’s
Exact test /
Corrected
Chi-square
YES
Logistic
Regression
With
Random
effect
NO
Fisher’s
Exact test /
Pearson
Chi-square
Mantel
Haenszel
Chi-square
การแปรผลการวิเคราะห์ข้อมูล
22
การทดสอบสมมติฐานทางสถิติ
ตัง้ สมมติฐาน (H0 และ Ha)
กาหนดระดับนัยสาคัญของการทดสอบ ()
คานวณค่ า p-value
สรุ ปผลการทดสอบ
สมมติฐานทางสถิติ
Null hypothesis (H0)
ไม่ มีความสัมพันธ์ ระหว่ างปั จจัยกับ outcome
ไม่ มีความแตกต่ างของผลการศึกษาระหว่ างกลุ่มที่ศึกษา
Alternative hypothesis (Ha)
มีความสัมพันธ์ ระหว่ างปั จจัยกับ outcome
มีความแตกต่ างของผลการศึกษาระหว่ างกลุ่มที่ศึกษา
กลุ่มที่ได้ รับอาหารสูตรใหม่ มีนา้ หนักมากกว่ ากลุ่มที่ไม่ ได้ รับอาหารสูตรใหม่
กลุ่มที่ได้ รับ vaccine เกิดโรคน้ อยกว่ ากลุ่มไม่ ได้ รับ vaccine
การทดสอบสมมติฐาน
การทดสอบแบบทางเดียว (one-sided test)
มีการระบุค่าไม่ มากกว่ าหรื อน้ อยกว่ าของความสัมพันธ์ หรื อความแตกต่ าง
H0 : 1 = k
Ha : 1 > k
การทดสอบแบบสองทาง (two-sided test)
การหาความสัมพันธ์ & การหาความแตกต่ าง
H0 : 1 = k
Ha : 1 k
การสรุปผลการทดสอบสมมติฐาน
สรุปตาม H0 เมื่อ p-value > alpha ()
สรุ ปตาม Ha เมื่อ p-value alpha ()
นิยมกาหนด alpha () ไว้ ที่ 0.05
26