Transcript `De dokter kan niets vinden` SOLK: somatisch onverklaarde

Als de dokter niets vinden
kan …
SOLK: somatisch
onvoldoende verklaarde
lichamelijke klachten
Anne-Marie Derksen
Indeling
Definitie
 Epidemiologie
 Pathofysiologie
 Prognose
 Diagnose
 Behandeling
 Preventie

Symptomen
Ziekte versus klachten
Definitie SOLK
“Lichamelijke klachten die langer dan
enkele weken duren en waarbij, bij
adequaat medisch onderzoek, geen
somatische aandoening wordt gevonden
die de klacht voldoende verklaart”
Definitie somatoforme stoornis
“Somatisch onverklaarde lichamelijke
klachten die voldoen aan de criteria van
de DSM-IV”
‘Patiënten met somatische klachten die niet vallen binnen de
angst-, stemmings- of psychotische stoornissen’
Indeling psychiatrie-somatiek


Psychiatrie:
Somatoforme stoornis:







Conversiestoornis
Pijnstoornis
Hypochondrie
Stoornis in de
lichaamsbeleving
Somatisatiestoornis
Ongedifferenteerde
somatoforme stoornis
Somatoforme stoornis
nao


Somatiek:
Functionele syndromen:






CVS
IBS
Fibromyalgie
Atypische PODB
Hyperventilatie syndroom
Spierspanningshoofdpijn
Epidemiologie
Mensen met lich. klachten
80-90%
(afgelopen 2 weken)
Chronisch moe
30%
HA vindt niets
Specialist vindt niets
30-50%
40-60%
Functioneel syndroom
20-30%
Continuüm





Ongecompliceerde kortdurende lich. klacht
SOLK ± uitgesproken somatisatie
SOLK syndromen
Somatoforme stoornissen
Somatisatie stoornis
Biopsychosociale model
Biologisch Psychologisch Sociaal
Predisponerend
genetica
trauma, hechting,
neiging tot neg
emoties,
perfectionisme
omgang met
ziekte in familie
Uitlokkend
vermoeidheid
infectie
ziekte
stress
life events
Onderhoudend
conditieverlies
ongerustheid,
vermijding,
machteloosheid
weinig sociale
steun
Pathofyiologische verklaringen
1.
 2.
 3.
 4.
 5.
 6.

Niet-herkende, somatische ziekte
Psychologische verklaringen
De hersenen als centrale regelkamer
Autonoom ZS, stresshormonen
Hyperventilatie
Immuunsysteem
Niet-herkende, somatische ziekte
Psychologische verklaringen (1)
Psychologische verklaringen (2)

Pavlov

Skinner
Psychologische verklaringen (3)
Verwachtingen
De hersenen als centrale regelkamer
Pijnmatrix
fMRI
Immuunsysteem
Hyperventilatie


Eerder: Gezien als het
verklarend mechanisme bij
medisch onverklaarde
klachten
Werkzaamheid van
behandeling door nietspecifieke factoren
Autonoom zenuwstelsel,
stresshormonen
Prognose SOLK
Bij 50-75% van de mensen met SOLK in
een eerstelijnspopulatie nemen de
klachten af in de loop van het eerste jaar
tot vijftien maanden.
 Bij 10-30% nemen de klachten echter toe
in de tijd.

Diagnostiek (1)
Huisarts
 Somatisch specialist
 Psychiater

Diagnostiek (2)






Middelengebruik?
Nagebootste stoornis, agravatie,
simulatie?
Psychiatrische stoornis?
Somatoforme stoornis?
Subklinische somatisatiestoornis,
verstoorde lichaamsbeleving of
hypochondrie?
SOLK!
Behandeling

Stepped care met monitoring




Consultation letter
CGT
Farmacologie
Disease management
Preventie
Doel: Optimaliseren van hulpverlening op
de specifieke problemen van ouderen met
SOLK
 1: Determinanten van SOLK en
gerelateerde zorgbehoeftes
 2: Ontwikkelen van interventies:




Multidisciplinair: Consultation letter
Eerstelijn: Coachingsgroep gericht op
empowerment en versterking restcapaciteit
Tweedelijn: Psychotherapie groep CGT en PMT
Psychologische verklaringen (1)
Psychologische verklaringen (2)
Psychologische verklaringen (2)
Epidemiologie (2)
Prevalentie bij HA:






Somatoforme stoornis NAO
Hypochondrie
Pijnstoornis
Somatisatiestoornis
Conversiestoornis
Stoornis in de lichaamsbeleving
13%
1-5%
2%
0.5%
0.2%
0%
Lumpers







<->
Overlap
Aan mode onderhevig
Gemeenschappelijke
kenmerken belangrijkst
Epidemiologie vgl
Behandeling vgl
Prognose vgl
Artsen perspectief
Splitters






Specifieke klachten
Aansluiten bij pt
Volgens biopsychosociale model
Behandeling gericht
op rehabilitatie
Prognose varieert
Patiënten perspectief