Transcript sermaye piyasası suçları

SERMAYE PİYASASI KURULU
HUKUK İŞLERİ DAİRESİ
22 Ekim 2013
1
SUNUM PLANI
 6362 Sayılı yeni Sermaye Piyasası Kanununda (SPKn.)
Yaptırımlar Hakkında Kısaca
 Piyasa odaklı yaklaşım
 Suç teşkil eden fiiller – Kabahatler
 Tedbirlerin değişen niteliği
 SPKn.’deki üç cezai hüküm
 Etkin bir yaptırım sistemi üzerine
2
6362 SAYILI SPKn.’de YAPTIRIMLAR-1
 6362 Sayılı Kanunun reform niteliği ve yaptırım
 Piyasa odaklı yaklaşım
 İkincil düzenlemelere bağlılık ve İPC
 İPC uygulaması ve tedbirlerin değişen niteliği
 Klasik yöntem
Hapis cezası
 Finansal suça (finansal düzeni bozan fiile) finansal
yaptırım
 Finansal suç?
 Hangi ölçüde finansal yaptırım?
 Etkin pişmanlık hükümleri
3
6362 SAYILI SPKn.’de YAPTIRIMLAR-2
(İkincil Düzenlemelerin Önemi ve Tedbirlerin Değişen Niteliği)
 6362 Sayılı Kanunun reform niteliği ve yaptırım
 Piyasa odaklı yaklaşım

İhraççı
Yatırımcı
Piyasa
 İkincil düzenlemelere bağlılık ve İPC



SPKn. md.23/2
SPKn. md.103/4
SPKn md.104
 Tedbirlerin değişen niteliği


SPKn. md.26/6
SPKn. md.101



106 ve 107 nci maddelerdeki fiiller
Piyasanın etkin ve sağlıklı işleyişini temin
Makul şüphe
4
BİLGİ SUİSTİMALİ (SPKn. md.106)-1
2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu
(md.47/A-1)
Cezai sorumluluk
MADDE 47 – A) 1. Sermaye piyasası araçlarının değerini
etkileyebilecek, henüz kamuya açıklanmamış bilgileri
kendisine veya üçüncü kişilere menfaat sağlamak amacıyla
kullanarak sermaye piyasasında işlem yapanlar arasındaki
fırsat eşitliğini bozacak şekilde mameleki yarar sağlamak veya
bir zararı bertaraf etmek, içerden öğrenenlerin ticaretidir. Bu
fiili işleyen 11 inci madde kapsamındaki ihraççılarla, sermaye
piyasası kurumlarının veya bunlara bağlı veya bunlara hâkim
işletmelerin yönetim kurulu başkan ve üyeleri, yöneticileri,
denetçileri, diğer personeli ve bunların dışında meslekleri veya
görevlerini ifa etmeleri sırasında bilgi sahibi olabilecek
durumda olanlarla, bunlarla temasları nedeniyle doğrudan
veya dolaylı olarak bilgi sahibi olabilecek durumdaki kişiler,
…
her bir alt bent kapsamına giren fiillerden dolayı iki yıldan beş
yıla kadar hapis ve beşbin günden onbin güne kadar adlî para
cezası ile cezalandırılır.
….
Birinci fıkranın (A), (B) ve (C) bentleri uyarınca verilecek para
cezaları üst sınırla bağlı olmaksızın suçun işlenmesi suretiyle
temin edilen menfaatin üç katından az olamaz.
6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu
(md.106)
Bilgi suistimali
MADDE 106- (1) Doğrudan ya da dolaylı olarak sermaye
piyasası araçları ya da ihraççılar hakkında, ilgili sermaye
piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya yatırımcıların
kararlarını etkileyebilecek nitelikteki ve henüz kamuya
duyurulmamış bilgilere dayalı olarak ilgili sermaye piyasası
araçları için alım ya da satım emri veren veya verdiği emri
değiştiren veya iptal eden ve bu suretle kendisine veya bir
başkasına menfaat temin eden;
a) İhraççıların veya bunların bağlı veya hâkim ortaklıklarının
yöneticileri,
b)İhraççıların
veya
bunların
bağlı
veya
hâkim
ortaklıklarında pay sahibi olmaları nedeniyle bu bilgilere
sahip olan kişiler,
c) İş, meslek ve görevlerinin icrası nedeniyle bu bilgilere sahip
olan kişiler,
ç) Bu bilgileri suç işlemek suretiyle elde eden kişiler,
d) Sahip oldukları bilginin bu fıkrada belirtilen nitelikte
bulunduğunu bilen veya ispat edilmesi hâlinde bilmesi
gereken kişiler,
iki yıldan beş yıla kadar hapis veya adli para cezası ile
cezalandırılırlar. Ancak, bu suçtan dolayı adli para cezasına
hükmedilmesi hâlinde verilecek ceza elde edilen menfaatin
5
iki katından az olamaz.
BİLGİ SUİSTİMALİ (SPKn. md.106)-2
6
PİYASA DOLANDIRICILIĞI (SPKn. md.107/1)-1
(İşleme Dayalı)
2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu
(md.47/A-2)
6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu
(md.107/1)
Cezai sorumluluk
MADDE 47-…
A) 2. Yapay olarak, sermaye piyasası araçlarının, arz ve talebini
etkilemek, aktif bir piyasanın varlığı izlenimini uyandırmak,
fiyatlarını aynı seviyede tutmak, arttırmak veya azaltmak
amacıyla alım ve satımını yapan gerçek kişilerle, tüzel kişilerin
yetkilileri ve bunlarla birlikte hareket edenler,
…
her bir alt bent kapsamına giren fiillerden dolayı iki yıldan beş
yıla kadar hapis ve beşbin günden onbin güne kadar adlî para
cezası ile cezalandırılır.
…
Birinci fıkranın (A), (B) ve (C) bentleri uyarınca verilecek para
cezaları üst sınırla bağlı olmaksızın suçun işlenmesi suretiyle
temin edilen menfaatin üç katından az olamaz.
Piyasa dolandırıcılığı
MADDE 107- (1) Sermaye piyasası araçlarının fiyatlarına, fiyat
değişimlerine, arz ve taleplerine ilişkin olarak yanlış veya yanıltıcı
izlenim uyandırmak amacıyla alım veya satım yapanlar, emir
verenler, emir iptal edenler, emir değiştirenler veya hesap
hareketleri gerçekleştirenler iki yıldan beş yıla kadar hapis ve
beş bin günden on bin güne kadar adli para cezası ile
cezalandırılırlar. Ancak, bu suçtan dolayı verilecek olan adli para
cezasının miktarı, suçun işlenmesi ile elde edilen menfaatten
az olamaz.
…
(3) Birinci fıkrada tanımlanan suçu işleyen kişi pişmanlık
göstererek, beş yüz bin Türk Lirasından az olmamak üzere,
elde ettiği veya elde edilmesine sebep olduğu menfaatin iki
katı miktarı kadar parayı, Hazineye;
a) Henüz soruşturma başlamadan önce ödediği takdirde,
hakkında cezaya hükmolunmaz.
b) Soruşturma evresinde ödediği takdirde, verilecek ceza
yarısı oranında indirilir.
c) Kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar ödediği
takdirde, verilecek ceza üçte biri oranında indirilir.
7
PİYASA DOLANDIRICILIĞI (SPKn. md.107/1)-2
(İşleme Dayalı)
8
PİYASA DOLANDIRICILIĞI (SPKn. md.107/2)-1
(Bilgiye Dayalı)
2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu
(md.47/A-3)
6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu
(md.107/2)
Cezai sorumluluk
MADDE 47 -…
A) 3. Sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyebilecek, yalan,
yanlış, yanıltıcı, mesnetsiz bilgi veren, haber yayan, yorum yapan
ya da açıklamakla yükümlü oldukları bilgileri açıklamayan
gerçek kişilerle, tüzel kişilerin yetkilileri ve bunlarla birlikte
hareket edenler,
…
her bir alt bent kapsamına giren fiillerden dolayı iki yıldan beş
yıla kadar hapis ve beşbin günden onbin güne kadar adlî para
cezası ile cezalandırılır.
…
Birinci fıkranın (A), (B) ve (C) bentleri uyarınca verilecek
para cezaları üst sınırla bağlı olmaksızın suçun işlenmesi
suretiyle temin edilen menfaatin üç katından az olamaz.
(2) Sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya
yatırımcıların kararlarını etkilemek amacıyla yalan, yanlış veya
yanıltıcı bilgi veren, söylenti çıkaran, haber veren, yorum yapan
veya rapor hazırlayan ya da bunları yayanlar iki yıldan beş yıla
kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile
cezalandırılırlar.
9
PİYASA DOLANDIRICILIĞI (SPKn. md.107/2)-2
(Bilgiye Dayalı)
10
BİLGİ SUİSTİMALİ ve PİYASA DOLANDIRICILIĞI
SAYILMAYAN HALLER (SPKn. md.108)
11
GÜVENİ KÖTÜYE KULLANMA VE SAHTECİLİK
(SPKn. md.110)-1
(ÖRTÜLÜ KAZANÇ AKTARIMI)
2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ((md. 15&47/A-6)
6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu (md.110/1-(b) ve (c)
Cezai sorumluluk
MADDE 47 …
A) 6. Bu Kanunun 15 inci maddesinin son fıkrasında belirtilen işlemlerde
bulunarak kârı veya mal varlığı azaltılan tüzel kişilerin yetkilileri ve bunların
fiillerine iştirak edenler,
…
her bir alt bent kapsamına giren fiillerden dolayı iki yıldan beş yıla kadar
hapis ve beşbin günden onbin güne kadar adlî para cezası ile
cezalandırılır.
Güveni kötüye kullanma ve sahtecilik
MADDE 110- (1) Aşağıdaki fiiller güveni kötüye kullanma suçunun nitelikli
hâlini oluşturur; ancak bu durumda 5237 sayılı Kanunun 155 inci maddesinin
ikinci fıkrasına göre hükmolunacak ceza üç yıldan az olamaz:
…
b) Yönetim, denetim veya sermaye bakımından dolaylı veya dolaysız olarak ilişkili
bulunduğu diğer bir teşebbüs veya şahısla emsallerine göre bariz şekilde farklı
fiyat, ücret ve bedel uygulamak gibi örtülü işlemlerde bulunarak halka açık
ortaklıkların kârını veya mal varlığını azaltmak
…
Birinci fıkranın (A), (B) ve (C) bentleri uyarınca verilecek para cezaları üst
sınırla bağlı olmaksızın suçun işlenmesi suretiyle temin edilen menfaatin üç
katından az olamaz.
c) Halka açık ortaklıklar ve kolektif yatırım kuruluşları ile bunların iştirak ve
bağlı ortaklıklarının, yönetim, denetim veya sermaye bakımından doğrudan
veya dolaylı olarak ilişkide bulundukları gerçek veya tüzel kişiler ile emsallerine
uygunluk, piyasa teamülleri, ticari hayatın basiret ve dürüstlük ilkelerine
aykırı olarak farklı fiyat, ücret, bedel, şartlar içeren anlaşmalar veya ticari
uygulamalar yapmak veya işlem hacmi üretmek gibi işlemlerde bulunarak
kârlarını veya malvarlıklarını azaltmak veya kârlarının veya malvarlıklarının
artmasını engellemek
…
(3) Birinci fıkranın (b) ve (c) bentleri kapsamına giren güveni kötüye
kullanma suçunu işleyen kişi, etkin pişmanlık göstererek 21 inci maddenin
dördüncü fıkrasında yer alan ödemenin yanı sıra bunun iki katı parayı
Hazineye;
a)Henüz soruşturma başlamadan önce ödediği takdirde, hakkında cezaya
hükmolunmaz,
b)Soruşturma evresinde ödediği takdirde, verilecek ceza yarısı oranında
indirilir,
c)Kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar ödediği takdirde,
verilecek ceza üçte biri oranında indirilir.
Temettü ve bedelsiz payların dağıtım esasları
MADDE 15 – …
Halka açık anonim ortaklıklar; yönetim, denetim veya sermaye bakımından
dolaylı veya dolaysız olarak ilişkili bulunduğu diğer bir teşebbüs veya şahısla
emsallerine göre bariz şekilde farklı fiyat, ücret ve bedel uygulamak gibi
örtülü işlemlerde bulunarak karını ve/veya mal varlığını azaltamaz.
12
EMNİYETİ SUİSTİMAL (SPKn. md.110)-2
(ÖRTÜLÜ KAZANÇ AKTARIMI)
13
ETKİN BİR YAPTIRIM SİSTEMİ ÜZERİNE
 Cezalandırma
 Meşruiyet Yaptırım uygulanmasına dair inanç
Öngörülebilirlik
Sürat
Caydırıcılık
 Uzmanlık (İhtisas Mahkemeleri – Uzmanlaşmış Üst Kurul)
 İPC ve Tedbirler
 Özgürlüklerin gözetilmesi ve dengelilik
14
SERMAYE PİYASASI KURULU
HUKUK İŞLERİ DAİRESİ
TEŞEKKÜRLER
15