Transcript Geri Dönüşüm Nedir

GERİ
DÖNÜŞÜM
İÇİNDEKİLER
 Geri
dönüşüm nedir?
 Geri dönüştürülebilir ürünler
 Geri dönüşüm sisteminin basamakları
 Geri dönüşümün önemi
 Geri dönüşüm: Kağıt endüstrisi-Piller
 Geri dönüşüm ile ilgili bazı önemli notlar
 Ülkeler ve çabaları
 Tüketici olarak neler yapabiliriz!
Geri Dönüşüm Nedir ?
Yeniden değerlendirilme imkanı olan atıkların çeşitli fiziksel
ve/veya kimyasal işlemlerden geçirilerek ikincil hammaddeye
dönüştürülerek tekrar üretim sürecine dahil edilmesine geri
dönüşüm denir.
TDK: Atıkların yeniden değerlendirilmesi durumu.
Geri Dönüşümde Amaç
Kaynakların lüzumsuz kullanılmasını önlemek ve atıkların
kaynağında ayrıştırılması ile birlikte atık çöp miktarının
azaltılması olarak düşünülmelidir.
Hangi Atıklar Geri
Dönüştürülebilir?
 Demir
 Atık yağlar
 Çelik
 Akümülatörler
 Bakır
 Araç lastikleri
 Alüminyum
 Beton
 Kurşun
 Röntgen filmleri
 Piller
 Elektronik atıklar
 Kağıt
 Organik atıklar
 Plastik
 Kauçuk
 Cam
 Motor yağları
Geri Dönüşüm Sisteminin Basamakları
1.Kaynakta ayrı toplanması; Değerlendirilebilir nitelikli atıkların
oluştukları kaynakta çöple karışmadan ve kirlenmesine izin
verilmeden ayırarak toplanması.
2.Sınıflama; Bu işlem kaynağında ayrı toplanan malzemelerin cam,
metal plastik ve kağıt bazında sınıflara ayrılmasını sağlayacaktır.
Kaynağında sınıflara ayrılması zaman, nakliye ve işçilikten tasarruf
yapılmasını sağlayacaktır.
3.Değerlendirme; Temiz ayrılmış kullanılmış malzemelerin
ekonomiğe geri dönüşüm işlemidir. Bu işlemde malzeme kimyasal
ve fiziksel olarak değişime uğrayarak yeni bir malzeme olarak
ekonomiye geri döner.
4.Yeni ürünü ekonomiye kazandırma; Geri dönüştürülen ürünün
yeniden kullanıma sunulmasıdır.
NEDEN GERİ DÖNÜŞÜM
ÖNEMLİ?
1.Doğal Kaynaklarımız Korunur; Doğal
kaynaklarımız dünya nüfusunun artması ve
tüketim alışkanlıklarının değişmesi nedeni ile her
geçen gün azalmaktadır. Bu nedenle malzeme
tüketimini azaltmak, değerlendirilebilir nitelikli
atıkları geri dönüştürmek sureti ile doğal
kaynaklarımızı verimli kullanmak zorundayız. Bu
nedenle geri dönüşüm doğal kaynaklarımızın
korunması ve verimli kullanılması için son
derece önemli bir işlemdir. Örneğin; kağıdın geri
dönüşümü ile ormanlarda ağaçların daha az
kesilmesini sağlamış oluruz. Benzer şekilde
plastik atıklarının geri dönüşümü ile petrolden
tasarruf sağlanabilir.
2.Enerji Tasarrufu Sağlanır; Geri dönüşüm malzeme
üretiminde endüstriyel işlem sayısını azaltmak
suretiyle enerji tasarrufu sağlar. Örneğin; metal
içecek kutularının geri dönüşümü işleminde bu
metaller direkt olarak eritilerek yeni ürün haline
dönüştürüldüğünde bu metallerin üretimi için
kullanılan maden cevheri ve bu cevherin
saflaştırılma işlemlerine gerek olmadan üretim
gerçekleştirilebilmektedir. Bu şekilde bir alüminyum
kutunun geri dönüşümünden % 96 oranında enerji
tasarrufu sağlanabilir. Benzer şekilde katı atıklarda
ayrılan kağıdın yeniden işleme sokulması için
gerekli olan enerji normal işlemler için gerekli olanın
% 50’si kadardır. Aynı şekilde cam ve plastik
atıkların da geri dönüşümünden önemli oranda
enerji tasarrufu sağlanabilir.
3.Atık Miktarı Azalır; Geri dönüşümün uygulanması ile çöplere
giden atık miktarında azalma sağlanarak bu atıkların taşınması ve
depolanması işlemleri için daha az miktarda alan ve daha az
enerji kullanılmış olur. Evsel atıklar için bu azalma ağırlık olarak
fazla olmamakla birlikte hacimsel olarak bakıldığında oldukça
önemli bir oran teşkil etmektedir.
4.Geri Dönüşüm Geleceğe ve Ekonomiye Yatırım Demektir; Geri
dönüşüm uzun vadede verimli bir ekonomik yatırımdır.
Hammaddenin azalması ve doğal kaynakların hızla tükenmesi
sonucunda ekonomik problemler ortaya çıkabilecek ve işte bu
noktada geri dönüşüm ekonomi üzerinde olumlu yapacaktır. Yeni
iş imkanları sağlayacak ve gelecek kuşaklara doğal kaynaklardan
yararlanma olanağı sağlayacaktır.
GERİ DÖNÜŞÜM
Kağıt Endüstrisi
Kağıt, kültürel ve sanayi alanındaki yeri ile insanlığın en önemli
ihtiyaç maddelerinden biri olup, kağıt sanayinin gelişmesi bir
ülkenin sanayi ve kültürel gelişmişlik düzeylerinin belirleyici
etmenlerinden biri olarak kabul edilmektedir.
Hurda Kağıdın tekrar kağıt imalatında kullanılması:
hava kirliliğini %74-94,
su kirliliğini % 35,
su kullanımını % 45
azaltabilmektedir.
Atık Kağıt Geri Dönüşümünün Avantajları
Kullanılmış kağıtlar çöpe atıldığında üç ay içinde bozulmaktadır.
Oysa kağıdın altı kez (her dönüşüm esnasında kağıt lifleri bir miktar
incelir ve kullanılabilir, özelliğini kademe kademe kaybeder) geri
dönüştürülmesi mümkündür. Kullanılan kağıt ve karton ürünlerinin
çöpe atılmak yerine geri kazanım amaçlı değerlendirilmesi sayesinde
yalnızca hammadde temini sağlanmış olmakla kalmayıp aynı
zamanda ülke ekonomisi de büyük kazanç sağlayacaktır.
Atık Kağıdın Ekonomik Yararları
 Kağıt üretimi için gerekli olan ağaç kesimleri minimuma indirilerek
orman varlığının korunması sağlanacak,
 Hammadde yetersizliği nedeniyle ithalatı azaltacak,
 Pahalı bir maliyeti olan selüloz üretim tesislerine yatırım yapması
gerekmeyecektir,
 Geri kazanım sektörü sayesinde yeni iş olanakları ortaya çıkacak
ve istihdam artışı sağlanacaktır,
 Kağıdın bünyesinde bulunan bazı maddeler geri kazanıldığında
kimyevi madde tasarrufu sağlanmış olur,
 Üretimin atık kağıt kullanılarak yapılması halinde üretimde kullanılan
kimyasalların daha az tüketilmesi dolayısıyla çevre kirliliği azalacaktır.
Atık Kağıtlar İle Yapılan Üretimler
Ülkemizde toplanan atık kağıtlarla yapılan üretimler
 Dış ambalaj kutuları / buzdolabı, T.V. Vb.
 Kromo karton (ilaç, deterjan ve diğer ambalaj kutuları)
 Temizlik kağıtları (peçete, mendil, tuvalet kağıdı vb.)
 Yazı kağıtları (defter, kitap)
 Yumurta kartonları
 Çatı kaplamaları şeklinde sıralanmaktadır.
Atık kağıt kullanım oranları: 2001-% 66,
2002-% 74, 2003-% 79.6
PİLLER
Pillerin insan sağlığına ve çevreye çok büyük zararları vardır. Piller
cıva, kadmiyum, kurşun, çinko, mangan, lityum, demir, nikel, kobalt ve
kimyasal maddelerden üretilir. Bu pillerin gelişigüzel çöplere atılması,
doğrudan veya dolaylı olarak alıcı ortama verilmesi çevre açısından
büyük tehlikeler yaratır. Metaller toprağa ve oradan da yeraltı sularına
karışabilir. En başta toprak kullanılmaz hale gelir ve metallerin
yarattığı su kirliliği sudaki ekosistemi alt üst eder. Etkilenen sadece su
ekosistemi değil, aslında tüm ekosistemdir. Zaman içerisinde bu
etkiler insanlar üzerinde de görülür. Atık pillerin sebep olduğu
hastalıklar başında, nörolojik bozukluklar, merkezi sinir sistemi
hastalıkları, kanser, böbrek ve karaciğer hastalıkları gelir. Pillerin
içindeki tüm maddelerin zararı kimi zaman öldürücü boyuta ulaşabilir.
Maddeler daha önce de belirtildiği gibi toprağa karışarak hayvanların
yediklerinden ya da sulardan insan vücuduna karışır. Ayrıca bir küçük
kalem pil 4 metrekare toprak kirletir ve bu toprağı üretim yapamaz
hale getirir.
Mesela kadmiyum, insanlarda yüksek tansiyona, kalp
hastalıklarına, akciğer kanserine ve kansızlığa neden
olur. Kadmiyum;
- İtai – itai ve akciğer hastalıklarına, prostat kanserine,
kansızlığa, doku tahribine,
- Anfiyen ve kronik neval tübüler bozukluğa ve böbrek
üstü bezlerin tahribine neden olur.
Kurşunun meydan getirdiği olumsuzluklar vücudun
hassaslaşması, kuvvetten düşme, uykusuzluk, kabızlık,
zihin bulanıklığı, böbrek hastalıkları ve felç olarak
sıralanabilir. Kurşun; işitme bozukluğuna, sinir iletim
sisteminde ve hemoglobin bileşiminde düşmeye,
kansızlığa, mide ağrısına, böbrek ve beyin
iltihaplanmasına, kısırlığa, kansere ve ölüme neden
olmaktadır.
Sinir sisteminin cıva bileşiklerine karşı çok yüksek hassasiyeti vardır.
Bunun yanında vücuda alınan civanın beyin ve böbrekler üzerinde
de ağır tahribatlar yarattığı yapılan çalışmalarla tespit edilmiştir.
Bunun yanında cıva konsantrasyonunun vücutta yükselmesi
tansiyon yükselmesine, kalp krizine, deride kızarıklık ve yaralar
oluşması ile gözlerin zarar görmesine neden olabilir. Cıva doğada
bozulmaz. Cıva ve cıva bileşikleri halk ve çevre sağlığı bakımından
çok tehlikeli ve toksittir. Akan pildeki cıva hızla deri veya solunum
yolu ile vücuda girebilir. Bu maddenin eser miktarda suda bulunması
dahi ciddi tehlike oluşturur. İçme suyu veya gıda zinciri yolu ile insan
vücuduna giren cıva;
- Parastezi, ataksi, dişartri ve sağırlık gibi nörolojik bozukluklara,
- Merkezi sinir sisteminin tahribine ve kansere,
- Böbrek, karaciğer, beyin dokularının tahribine,
- Kromozomları tahrip edip sakat doğumlara neden olmaktadır.
GERİ DÖNÜŞÜMLE İLGİLİ BAZI ÖNEMLİ NOTLAR
YERYÜZÜNDE KULLANILAN
77 BİN KİMYASAL MADDEDEN ANCAK % 10’U
SAĞLIĞIMIZA VE ÇEVREYE ETKİLERİ AÇISINDAN
ARAŞTIRILMIŞ; KANSOREJEN OLDUKLARI VE YAŞAM
SİSTEMLERİNİ TEHDİT ETTİKLERİ TESPİT EDİLMİŞTİR.
1 LİTRE MOTOR YAĞI 800 BİN LİTRE İÇME SUYUNU 3.7
LİTRE BENZİN 3 MİLYAR LİTRE İÇME SUYUNU
KİRLETEBİLMEKTEDİR
AKDENİZE HER YIL
650 BİN TON PETROL, 120 BİN TON YAĞ, 60 BİN TON
DETERJAN, 100 BİN TON CİVA, 38 BİN TON KURŞUN,
21 TON ÇİNKO, 320 BİN TON FOSFOR, 800 BİN TON AZOT
AKITILIYOR.
PİLİN YAPIMI İÇİN
HARCANAN ENERJİ
AYNI PİLİN ÜRETTİĞİ ENERJİNİN
50 KATIDIR.
ŞARJLI PİL KULLANIN.
METAL VE PLASTİK GERİ DÖNÜŞÜMÜNDE İSE, YENİ AMBALAJ
ÜRETİMİNE GÖRE % 95 ENERJİ TASARRUFU SAĞLANIR.
SENEDE 9 BİN “DC-10”TİPİ UÇAK
İMALİNE YETECEK KADAR ALÜMİNYUM KUTU ÇÖPE ATILIYOR
BİR ALÜMİNYUM KUTU ÜRETİMİ İÇİN HARCANAN ENERJİ BİR
TELEVİZYONU 3 SAAT ÇALIŞTIRABİLİR.
ORMANLAR ISIYI YAZIN 5-8 DERECE DÜŞÜRÜR. KIŞIN 1-3
DERECE YÜKSELTİR. NEMİ SABİT TUTAR.
İSTANBUL’DA TÜKETİLEN 150 BİN TON KAĞIT GERİ KAZANILSA
TÜRKİYE’DE YILDA 38 KM2 AĞAÇLIK ALAN
KORUNABİLİR.
DÜNYA 1 DAKİKADA 20,8 HEKTAR ORMAN ALANINI
KAYBEDİYOR. KULLANILAN KAĞIT BEBEK BEZLERİ İÇİN
MİLYARIN ÜSTÜNDE AĞAÇ KESİLMEKTE İKİ YAŞINA KADAR
HER BEBEK İÇİN 20 AĞAÇ TÜKETİLMİŞ OLUYOR.
ÜLKEMİZDEKİ ATIK SULARIN YAKLAŞIK %78’İ ARITILMADAN
IRMAK,GÖL,DENİZLERE BIRAKILIYOR.
SU KAYNAKLARININ % 75’İ TARIMDA,
% 10’U ENDÜSTRİDE,
% 15 MESKENLERDE
KULLANILMAKTADIR.
TÜRKİYE SU ZENGİNİ BİR ÜLKE DEĞİLDİR. 2030 YILINDA
80 MİLYON OLACAĞIMIZI VARSAYARSAK KİŞİ BAŞINA SU
TÜKETİMİ 1000 M3 ALTINA DÜŞECEKTİR.
 1 ton kullanılmış kağıdın geri kazanımıyla,
17 Adet ağacın kesilmesi engellenmiş olur
VE ATMOSFERDEN 30 KĞ ATIK AZALTILIR.
 KAĞIT ÜRETİMİNDE GERİ KAZANILMIŞ KAĞITLAR;
% 40 KULLANILDIĞINDA ENERJİ TÜKETİMİ % 50-60
SU TASARRUFU %60-80, HAVA KİRLİLİĞİ %90
EKONOMİYE KAZANDIRILMAKTADIR.
 Bir büro elemanının yılda 81 kilo yüksek vasıflı kağıdı çöpe
attığını.
 Ülkemizde yılda yaklaşık bir milyon kağıtla gereksiz yazışma
yapıldığını.
 İnsanların birbirine gönderdiği kağıtların % 44’ünün
okunmadığını.
 Yeryüzündeki petrolün sadece % 4 lük bir kısmı plastik
üretimi için kullanılmaktadır.
 Bir büyük kayın ağacının 72 kişinin günlük oksijen ihtiyacını
karşıladığını.
 1975’teki bir araştırmaya göre; okyanuslarda dolaşan gemiler
yılda yaklaşık 3.700.000 kg plastik torbayı denizlere boşaltırlar.
Dünya yüzeyi henüz bir plastik çöplüğüne dönmemişse, bunun
nedeni denizlerin dibinin çöplük olarak kullanılmasıdır.
 Bez torba kullanmakla haftada 6 plastik torbayı kullanımdan
çıkartmış oluruz. Bu da ayda 24 torba, yılda 288 ortalama bir
yaşam (77 yaş) süresince de 22.176 torba eder.
 Ülkemizde her 5 kişiden sadece biri bunu yapsa yaşamımız
süresince 31 milyar plastik torba kullanımdan kalkmış olur.
 Plastik alışveriş torbaları petrol türevi bir termoplastik olan
polietilen mamulüdür. Dolaysıyla plastik torba kullanımındaki
azalma, bir ülkenin dışa bağımlılığında da bir azalma demektir.
ÜLKELER VE ÇABALARI
HANGİ ÜLKE NASIL MÜCADELE EDİYOR?
BANGLADEŞ: Plastik torba kullanımını yasaklanmış.
ÇİN: Plastik torba kullanımını paralı yapmıştır. Çin sadece torbaları
paralı yapmakla her yıl 37 milyon fıçı petrol tasarruf edecek.
ABD: San Francisco kentinde alışveriş merkezleri ve eczanelerde
petrol bazlı poşet kullanmak yasaklandı.
FRANSA: Paris’te plastik poşet kullanımı bu yıl yasaklandı. Yasak
2010 yılından itibaren tüm ülke genelinde uygulanacak.
HİNDİSTAN: Plastik poşet Yeni Delhi ve Bombay başta olmak
üzere 4 eyalette yasak.
TAYVAN: Plastik poşetin yanı sıra tek kullanımlık plastik çatal
bıçak ve kaplara da yasak uygulanıyor.
KENYA: 2008’den itibaren bu poşetleri yasaklıyor.
GÜNEY AFRİKA: İnce plastik poşetleri kullanmak yasak. Daha
rahat dönüştürülebilenlerin kullanımı serbest.
UGANDA: İnce plastik poşetler yasak, kalınlara ise vergi getirildi.
RUANDA: 2005’te plastik torba kullanımını yasakladı.
MAKEDONYA: Çevreyi kirlettiği gerekçesiyle naylon poşet
kullanımının yasaklanmasını öngören yasal düzenleme (temmuz
2009) yapıldı. 6 ay içinde çarşı ve pazarlarda kese kağıdı
uygulamasına geçilecek ve uymayanlara 6 bin Avro para cezası
kesilecek..
İRLANDA: Her plastik poşete 20 cent vergi uygulanıyor. Kullanım
% 90 azaldı..
Bizde sadece siyah torba yasak !
Türkiye'de siyah plastik torbayla mücadelede ilk adım İstanbul
Büyükçekmece Belediyesi'nden geldi. Daha sonra Akçay, Bartın,
Kocaeli, Kilis, Karasu, Samsun, Edirne belediyeleri de bu poşetleri
yasakladı. İl ve ilçelerde, birbiri ardına gelen yasaklamalardan
sonra, geçen eylül ayında Türkiye Belediyeler Birliği, encümen
kararıyla ülke genelinde siyah poşet kullanımını toptan yasakladı.
Ancak bu sevindirici gelişmeye rağmen, halen bakkallarda ve
pazarlarda siyah naylon torba kullanımına devam ediliyor. Tüketici
dernekleri, yerel yönetimlerin pazaryerlerini denetleyip tüketiciyi
kesekâğıdı kullanımına yönlendirmesinin önemine dikkat çekiyor.
Bir plastik torbanın kaliteli olup olmadığını kokusundan ve
dokunulduğunda çıkardığı sesten anlamak mümkün. Kaliteli poşet
kırıştırırken ses çıkarıyor. Kalitesiz poşetlerde katlandığında bu sesi
duymak mümkün değil. Ayrıca kaliteli poşet kokusuz oluyor,
kalitesizlerinse yaydığı kötü bir koku var.
Çukurova Üniversitesi Çevre Sorunları
Araştırma ve Uygulama Merkezi'nin yaptığı
araştırmaya göre kanserojen madde içeren
siyah poşetlerin, doğada çözülmesi 1000
yıldan fazla zaman almakta. Mücadeleci
çevre örgütlerinin yıllar süren girişimleri
zaman zaman sonuç veriyor, ancak halen
plastik poşetlerin sadece yüzde 1'i geri
dönüştürülüyor, yüzde 99'u yüzlerce yıl
doğada kalıyor.
TÜKETİCİ OLARAK NELER YAPABİLİRİZ!
Evlerimizde;
 Temizlik yaparken zehirli kimyasallar yerine doğal temizlik
ürünlerini kullanabiliriz; arap sabunu, sirke, soda
 Organik boyalar ve doğal cilalar kullanabiliriz.
 Paketlenmiş meyve sebze yerine manav usulü alışveriş
yapabiliriz.
 Cam şişe ve kavanozları, kağıtları ve alüminyum kutuları ayrı
toplayıp geri kazanımını sağlayabiliriz.
 Plastik kapları tekrar kullanabiliriz.
 Doldurulabilir pilli ürünler alabiliriz.
 Geri dönüşümlü kağıttan yapılma kırtasiye ürünleri
kullanabiliriz.
 Eski giysi, havlu ve çarşafları temizlik bezi yapabiliriz.
 Alışveriş torbalarını tekrar kullanabiliriz.
 Daha özenli alışveriş yaparak az tüketebiliriz.
 Yıkanmış çamaşırlarımızı açıkta kurutabiliriz, çamaşır
kurutma makineleri çok yüksek miktarda elektrik harcar.
 Ev eşyalarımıza uzun süreli dayanıklılık için iyi bakabiliriz.
 Bulaşık ve çamaşır makinelerimizi tam dolunca
çalıştırabiliriz.
 Sıcak su için güneş enerjisi kullanabiliriz.
 Televizyonlarımızı ana kumandasından kapatarak kırmızı
bekleme düğmesinin sürekli çektiği elektrikten tasarruf
edebiliriz.
 Evlerimize akıllı sayaçlar taktırıp elektrik tüketimini ve
maliyetini azaltabiliriz.
 Evlerimizin içinde ve dışında suyumuzu tasarruflu kullanmak
için özen gösterebiliriz.
*Hayat çok ince, akil almaz incelikte
ipliklerle örülmüştür.
Her şey o kadar birbirine bağlıdır ki,
İlkokul okuma kitabımızdaki bir sözü hiç
unutmadım.
Bir mıh bir nalı kurtarır.
Bir nal bir atı,bir at bir komutanı,
bir komutan bir orduyu,
bir ordu bir ülkeyi kurtarır diyordu..
Maddi durumumuz ne olursa olsun, ister zengin
olalım, ister fakir, hepimiz çok dikkatli olmak zorundayız.
Bunda parayı da, maddiyatı da aşan büyük bir edep ve incelik
vardır.
İsviçre'de zaman zaman, belli periyotlarda, radyolar,
televizyonlar, bir haberi duyurur.
Şu tarihte, su saatte, adamlarımız gelecek.
Siz lütfen hazırlığınızı yapın.
Okumadığınız, ilgilenmediğiniz, kullanmadığınız ne
kadar kitap, dergi, gazete varsa, kâğıt, ambalaj,kutu
varsa, velev ki, bir ilaç prospektüsü dahi olsa,
kapının önüne koyun.
İsviçre'nin kalkınmasına yardımcı olun.
Fazla ağaç ziyanına engel olun.
AZ TÜKETELİM !...
TEKRAR
KULLANALIM !...
GERİ KAZANALIM !...
KAYNAKLAR
www.geridonusum.org/
www.cevreorman.gov.tr/
www.cevreonline.com/
www.enyesilankara.org/
www.biltek.tubitak.gov.tr/
www.gerikazanim.org/
BENİ
DİNLEDİĞİNİZ
İÇİN TEŞEKKÜR
EDERİM.
AYŞE TUNÇ