Transcript Kentsel Dönüşüm Projesi

Kentsel dönüşüm, bozulma ve çökme olan kentsel
alanın ekonomik, toplumsal, fiziksel ve çevresel
koşullarının kapsamlı ve bütünleşik yaklaşımlarla
iyileştirilmesine yönelik olarak uygulanan strateji ve
eylemlerin bütününü ifade ediyor. Bu yöntem ve
stratejilerin faaliyet alanı ve doğası gereği, mevcut
şehrin yapısına ve burada yaşayan insanların
fiziksel, sosyal ve ekonomik geleceği üzerine ve
buna bağlı olarak da kentin bütün geleneklerine etki
ediyor. Bu nedenle, bütün planlama çalışmalarında,
sosyologlar, ekonomistler, mühendisler, mimarlar,
plancılar ve peyzaj mimarları gibi farklı disiplinlerin
birlikte çalışması gerekiyor.
Kentsel dönüşüm deneyimlerinden
yararlanılarak ortaya çıkan teorilere
bakıldığında, önceleri yalnızca
fiziksel iyileştirmeye öncelik veren
uygulamaların yerini fiziksel bozulma ile
toplumsal bozulma arasındaki doğrudan
bağlantıyı artık kabul eden ve projelerde
daha toplumsal bir strateji izleyen
uygulamalara bıraktığı görülüyor. Buna
bağlı olarak, yerel halkın katılımı ve
bilginin paylaşılıp tartışılması da önemli
bir hale geliyor.
Son dönemlerde sıklıkla
duyduğumuz kavramlardan birisi
'Kentsel Dönüşüm Projesi' Peki
nedir bu çalışma? Amacı, hedefi
nedir? Hangi kanunlar
çerçevesinde yapılır? Fırsatları
ve riskleri nelerdir?
Son zamanlarda, İmar planlarına aykırı bir şekilde
yapılaşmanın getirdiği sorunları çözebilmek için
kentsel dönüşüm projeleri sıkça gündeme gelmeye
başlamıştır. Kentsel dönüşüm projelerinin amaçları,
kentin yapılaşma ve imar bakımından sıkıntılı
bölgelerine çözüm bulmak, kaçak yapılaşmanın
önüne geçmek ve teknik ve sosyal altyapısı
tamamlanmış sağlıklı konutlar üretmektir.
Kentlerin karşılamayacağı oranda nüfus artışı ve
göç düzensiz, çarpık kentleşmeyi; teknik altyapı
ve sosyal donatı alanlarının yetersizliğini; trafik
sorununun büyümesini ve tüm bunlara bağlı olarak
kamu asayişinin bozulmasını beraberinde getirdiği
tespiti ile çözüm olarak, kentsel dönüşüm
projelerini başlatılmıştır.
Deprem Dönüşümü kapsamında Avcılar,
Bahçelievler, Bakırköy, Büyükçekmece,
Bayrampaşa, Eminönü, Fatih, Küçükçekmece ve
Zeytinburnu gibi deprem riski daha yüksek olan
ilçeler bulunmaktadır. Pilot bölge olarak seçilen
Zeytinburnu'nda çalışmalar başlamıştır. Deprem
dönüşümü çalışmaları, 30 yıllık bir süreçte 3
milyar dolarlı bir maliyet ile bitirilmesi
hedeflenmektedir.
Gecekondulaşmaya karşı geliştirilen proje
kapsamında tespiti yapılan yaklaşık 85 bin
gecekondunun yıkılması ve burada yaşayan
vatandaşları ise KİPTAŞ ve TOKİ tarafından
yapılan konutlara yerleştirilmesi planlanmıştır.
Önemi her geçen gün önemi artan ve bu kadar
yaygın bir uygulama alanı bulan kentsel dönüşüm
uygulamaları hem sosyal hem de teknik bakımdan
detaylı olarak değerlendirilmesi gereken
projelerdir. Dönüşüm alanlarında yaşayan insanların
alıştıkları yaşam alanlarından ayrılması, devam ele
gelen yaşam tarzlarının ve kazanç yollarının sona
ermesi ve değişmesine yol açmaktadır. Özellikle
gelir seviyesi düşük insanların kentin uzağında, daha
önce hiç alışık olmadıkları bir yaşam alanına
sokulmaları, onların iş olanaklarıyla, sosyal ve
kültürel çevreleriyle, mekansal alışkanlıklarıyla
ilişkilerinin kopması riskini beraberinde
getirmektedir. Dar gelirli bu grubun uzun bir süre
düzenli olarak konut ödemesi yapmaları da Türkiye
şartlarında zor görünmektedir.
Kentsel dönüşüm yapılacak alanın sosyokültürel
ve sosyoekonomik yapısına göre alternatif
modellerin üretilmesi zorunluluğu ortaya
çıkmaktadır.
Bütün bu risklere karşın, kentsel dönüşüm
mekansal ve sosyal bir gerekliliktir. Kentsel
dönüşüm çalışmalarında, fiziksel mekanın
dönüştürülmesinin yanında problemin sosyal ve
kültürel boyutları da dikkate alınmalıdır.
Kentlerin farklı problemlerine tek ve aynı
çözüm yerine kentin yerleşim ve imar
özelliklerine göre farklı ve etkili çözümler
üretilmelidir.
Türkiye’de ilk deprem dönüşüm alanı
projesi 2008’de Zeytinburnu’nda
başlatıldı. Ancak tek bir konut
sahibinin itirazı bile projeyi durdurmaya
yetti. Yeni yasada ise deprem riski
nedeniyle kentsel dönüşüm alanı ilan
edilen bir alanda konut sahibinin
bireysel itiraz etme hakkı bulunmuyor.
Bunun yerine çoğunluğun kararı
uygulanıyor.
•Küçükçekmece: Ayazma-Tepeüstü Kent ve
Yenileme – 21. yüzyıl Kent Vizyonu
Projesi’nde TOKİ ve Büyükşehir Belediyesi
ile ortak çalıştı. Gecekondular yıkıldı, 1.5
yılda 2 bin 640 sosyal konut tamamlandı ve
1.800 aile yeni evlerine taşındı.
•* Halkalı: 2 bin 64 konut yapıldı.
Küçükçekmece Belediyesi’nde halen devam
eden kentsel dönüşüm alanları mevcut.
•Zeytinburnu: Sümer Mahallesi Deprem Odaklı Kentsel
Dönüşüm Projesi, 171 bin metrekarelik konut alanı ve 46
bin 500 metrekarelik dükkan alanını kapsıyor. Mahalle
dokusu korunarak KİPTAŞ toplam 1700 konut yapacak.
Projenin gerçekleştirilebilmesi için “kat karşılığı anlaşma
modeli” benimsendi. Projenin ilk etabının, 2011 yılı sonuna,
tamamının 2014’e kadar bitirilmesi hedefleniyor.
•* Çatalca: Gecekondu önleme bölgesi olarak belirlenen
Kaleiçi ve Ferhatpaşa mahallelerinde kentsel dönüşüm
projesi uygulanıyor.
•* Esenler: Yüzde 33’ü Hazine’ye ait Çiftehavuzlar
Mahallesi’nde kentsel yenileme projesi için TOKİ ile ön
protokol imzalandı. Vatandaşların evleri, bedeli yeni
verilecek ev için peşinat kabul edilerek yıkılacak.
Vatandaşlar, yeni dairelerin fiyat farkını taksitlerle
ödeyecek.
•Esenyurt: Mehterçeşme Mahallesi’ndeki 100 mülk sahibi ile
anlaşılacak ve burada Osmanlı mimarisi tarzında “Osmanlı
Mahallesi”, İstiklal ve Fatih mahallelerindeki evler de
yıkılacak ve Roman vatandaşlara özel mahalle oluşturulacak.
•* Eyüp: Büyük bölümü vakıf arazisi olan Güzeltepe
Mahallesi’ne bağlı Bayramoğlu Çobançeşme mevkisindeki
kentsel dönüşüm projesi hazırlandı. Proje kapsamında,
burada oturan vatandaşlar, yan mahallede KİPTAŞ
tarafından inşa edilecek modern bir siteye taşınacak.
Bayramoğlu mevkisine de bir vakıf üniversitesi inşa edilecek.
•* Maltepe: 15 bin nüfuslu Başıbüyük Mahallesi’nin tapusu
Maltepe Belediyesi’ne ait olan alan üzerinde bin 740 konut
bulunuyor. Bunların 170’i tapu tahsis belgeli. Bu konut
sahiplerine daire takas önerisi sunuldu.
•Güngören: Tozkoparan Mahallesi Kentsel Dönüşüm Projesi,
60 hektarlık bir alanı kapsıyor. Alanda, Bayındırlık ve İskan
Bakanlığı’nın 1960’lı yıllarda Roman vatandaşların konut
sorununu çözmek amacıyla “Gecekondu Önleme Projesi” adı
altında yaptığı sosyal konutlar yer alıyor. Yüzde 86’sı devlet
arazisi, geri kalanı özel mülkiyet olan arazide, 4 bin mülk
sahibinin hakkı bulunuyor. Mülk sahipleriyle anlaşmaların
sürdüğü proje önümüzdeki günlerde uygulamaya geçilecek.
•* Başakşehir: TOKİ “Kayabaşı Deprem Dönüşüm Projesi”
kapsamında çalışmalar yürütüyor. TOKİ’nin yürüttüğü
projede, 5 bin 100 konut yapıldı.
•* Ataşehir: 1290 hak sahibine teslim ettikleri ev
büyüklüğünde yeni ev verilecek. Bölgede toplam 3 bin konut
yapılacak.
•Gaziosmanpaşa-Sarıgöl: Yenidoğan kentsel dönüşüm
projesiyle gecekondu işgali ve kaçak yapılaşma ortadan
kaldırılıp, alt, orta gelir düzeyine hitap edecek sosyal
konutlar üretilecek.
•* Kartal: Kartal Kentsel Dönüşüm Projesi, Pendik ve
Kartal sahil, Kartal Merkez ve E-5’ten sahile inen, taş
ocağını da içine alan 555 hektarlık bir alanı kapsıyor.
Projede, ağırlıklı iş kuleleri, az sayıda konut, kültürel
alan, opera evi, park, oteller, restoranlar, yat limanı
ve marina olacak.
•* Fatih-Sulu kule: 2005 yılında başlatılan Sulu kule
Projesi, 90 bin metrekarelik alanda 620 daire, 45
dükkan, bir butik otelİ ve ,kültür merkezini kapsıyor.
2012 yılının ilk çeyreğinde bitmesi planlanan projedeki
evler Osmanlı- Türk mimarisinin izlerini taşıyacak.
•Fener-Balat: Fener Rum Patrikhanesi’nden başlayan ve
Ayvansaray’a kadar sur kenarındaki 534 binayı ilgilendiren 80
bin metrekarelik Fener-Balat yenileme projesi koruma kurulları
tarafından onaylandı ve ihalesi yapıldı. Fener-Balat’taki 256
tescilli kültür varlığını 324’e çıkarılırken, bölgede 50 metrekare
üzerine kurulu üç katlı binalar yıkılırak yenileri yapılacak.
Projenin 2014 yılında bitirilmesi planlanıyor.
•* Ayvansaray: Ayvansaray Türk Mahallesi Yenileme Projesi’nde
15’i tescilli 60 ev bulunuyor. Ahşap özgün Osmanlı mimarisinin
günümüze ulaşan örneklerinin yer aldığı bölgede, eski
binalarından bazıları restore edilirken, bölgede bazı ek binalar
da yapılacak. Projenin 2012 yılı sonunda bitirilmesi planlanıyor.
•* Yenikapı-Yalı Mahallesi: Yenikapı
Caddesi arasında kalan bölümde yer
yenileniyor. 50 bin metrekarelik bin
binaların çoğunun tescilli eserlerden
yılında tamamlanacak.
kazı alanı ile Kennedy
alan Yalı Mahallesi de
alanı kapsayan, 2-3 katlı
oluşuyor. Proje 2014
•Süleymaniye: Süleymaniye Bölgesi Yenileme Alanı Projesi
Fatih Belediyesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve KİPTAŞ
tarafından yürütülüyor. Süleymaniye’den İMÇ bloklarına
kadar devam eden alanda 900 binayı ilgilendiren projede,
belediye KİPTAŞ’ın çalıştığı 39 adada çalışırken bunların
6’sı inşaata hazır hale getirildi. Yedikule-Gazhane ile
Nişanca ve Sultanahmet bölgesi de yenileme alanı olarak
ilan edildi.
•* Beyoğlu-Tarlabaşı: Proje 213’ü tescilli olmak üzere
toplam 278 yapıyı kapsıyor. Proje kapsamında toplam 20 bin
metrekarelik alanda 5 bine yakın bina bulunuyor. Binaların
yüzde 70’inin boş olduğu ve yaklaşık 500 mülk sahibinin
olduğu kaydedilirken mülk sahipleriyle kat karşılığında ya da
satın alma şeklinde anlaşıldı. Tarlabaşı’nı Paris’teki Champs
Elysees’ye dönüştürmeyi hedefleyen proje için 278 binanın
tek tek rölöve, restitüsyon ve bunlara dayanarak
restorasyon projeleri yapıldı.
Su, hayatın kaynağı, dünyanın 3/4′ü;
vücudumuzun % 80′i su. Kana kana
içtiğimiz, duş yaptığımız, yağmur olup
yağdığında sevdiğimiz ama sel olup
aktığında korktuğumuz su.
Su insan için çok önemli. Ama öte yandan
da dünya nüfusunun artması, küresel
ısınmaya bağlı iklim değişiklikleri, suyun
yeryüzündeki dağılımı ve kullanım şekli,
su ile ilgili ciddi sorunların ortaya
çıkmasına yol açmaktadır.
Vücudunuzun % 60’ı su,
Beyninizin %70’i su,
Kanınızın %80’i su,
Hiçbir şey yemeden neredeyse bir
ay yaşayabileceğiniz halde,
Vücudunuz susuzluğa bir hafta
bile dayanamaz.
•Gezegenimizin büyük bir bölümünü
kaplayan suyun ancak %3’ü temiz ve
içilebilir su,
•ve şu anda temiz suların %1’ine
ulaşabiliyoruz.
•İstanbul’un su havzaları 4 milyon
kişinin su ihtiyacını sağlayabilir,
•2020 yılında ise nüfusun 30 milyon
olması bekleniyor,
•Söylenenlere göre yakıtsız
kalmadan susuz kalacağız.
Bizim için önemli olan kentsel dönüşümün su
havzalarına zarar vermeden yapılması. Zarar
görmesi muhtemel havzalarımızda şunlar:
Tarihi Taksim ve Kırkçeşme Su Bentleri Havzası
Sazlıdere Havzası
Büyükçekmece Havzası
Alibey Havzası
Terkos Havzası
Ömerli Havzası
Elmalı Havzası
Darlık Havzası
İsaköy, Sungurlu ve Kabakoz Baraj
Havzaları
Düz Dere Havzası
Cilingoz Deresi Havzası
Kuzulu Dere Havzası
Kazan Dere Havzası
Elmalı Dere Havzası
Sultanbahçe Dere Havzası
Pabuç Dere Havzası
İstanbul’un içme suyunun yüzde 99’unu karşılayan havzalar,
kaçak yapılaşma tehdidinden kurtulamıyor.
İstanbul’a su sağlayan 10 barajın kaynağı durumundaki
havzalar, çevresine inşa edilen 120 bin kaçak yapı nedeniyle yok
olma tehlikesiyle karşı karşıya. “İstanbul’un susuz kalmaması
için olmazsa olmaz şart, havzaların ödünsüz olarak
korunmasıdır. Eğer havzaları koruyamazsak İstanbul’u bir
felaket bekler. Yani 1994’ten önceki dönemden daha büyük bir
felakete sürüklenir.” Uydu görüntüleri ve helikopter
denetimleriyle havzaları korumaya çalıştıklarını ifade eden
Büyükşehir Belediyesi Planlama ve İmar Daire Başkanı Şimşek
Deniz ise havzaların korunması için mücadele ettiklerini,
şimdiye kadar havzalardaki 3.500 kaçak yapıyı yıktıklarını
açıkladı.
Kentsel dönüşüm, doğru yapılabilirse kentler
açısından yararlı bir çalışma ama bu çalışmanın
ekosisteme ve ekolojik dengeye zarar vermemesi
gerekir.
Ekolojik denge bozulduğunda bitki örtüsü ve
toprakaltı canlılığı azalan toprağın erozyon hızı
koşullara göre 11 kata kadar artabilmekte, en verimli
toprak tabakası kaybedilmekte, toprağın yapısı
bozularak su tutma kapasitesi ve geçirgenliği
azalmaktadır.
Bu da bütün su dönüşümü dolayısı ile de bütün hayatı
etkiler.
Siyah beyaz hayaller canlanacak
gözümüzün önünde çocuğumuza
anlatabilecek sadece mavili
anılarımız kalacak.
http://www.arkitera.com/g67kentseldonusum.html
http://www.stratejikboyut.com/hab
er/kentsel-donusumun-firsatlari-veriskleri--28260.html
http://www.haber7.com/haber/201010
17/Istanbuldaki-Kentsel-Donusumprojeleri.php
www.ibb.gov.tr
www.mimarlarodasi.org.tr