Transcript I. Đọc – tiếp xúc văn bản

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ ĐIỆN BIÊN PHỦ
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THANH BÌNH
GIÁO VIÊN: PHẠM THANH HOAN
MÔN: NGỮ VĂN 9
VĂN BẢN: SANG THU
Thành phố Điện Biên Phủ, tháng 2 năm 2012
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I. Đọc – tiếp xúc văn bản
•
Tác giả, tác phẩm
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I. Đọc – tiếp xúc văn bản
•
Tác giả, tác phẩm
? Trình bày những hiểu biết về tác giả
Hữu Thỉnh?
- Nhà thơ tên đầy đủ là Nguyễn Hữu
Thỉnh, sinh năm 1942.
- Quê ở huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh
Phúc, trưởng thành trong cuộc kháng
chiến chống Mỹ cứu nước
- Thơ ông thường viết về con người,
cuộc sống ở làng quê.
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I. Đọc – tiếp xúc văn bản
? Xuất xứ của bài thơ?
•
- Bài thơ được sáng tác năm 1977 trích
trong tập “Từ chiến hào đến Thành phố”
Tác giả, tác phẩm
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I. Đọc – tiếp xúc văn bản
•
Tác giả, tác phẩm
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I. Đọc – tiếp xúc văn bản
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
•
Tác giả, tác phẩm
Sương chùng chình qua ngõ
•
Đọc:
Hình như thu đã về
Đọc với giọng trầm
lắng, khoan thai
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I. Đọc – tiếp xúc văn bản
Chùng chình: cố ý chậm lại
•
Tác giả, tác phẩm
Dềnh dàng: chậm chạp, thong thả
•
Đọc
•
Từ khó
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
•
Tác giả, tác phẩm
- Bài thơ viết theo thể thơ 5 chữ,
phương thức biểu cảm trữ tình.Gieo vần
ở cuối câu.
•
Đọc
- Mạch cảm xúc
•
Từ khó
+ Dấu hiệu chuyển mùa từ hạ sang thu.
•
Cấu trúc văn bản
+ Những cảm nhận tinh tế của nhà thơ
về sự chuyển mùa.
I. Đọc – tiếp xúc văn bản
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I.
Đọc – tiếp xúc văn bản
Bỗng nhận ra hương ổi
•
Tác giả, tác phẩm
Phả vào trong gió se
•
Đọc
Sương chùng chình qua ngõ
•
Từ khó
Hình như thu đã về
•
Cấu trúc văn bản
? Những dấu hiệu báo mùa thu về được
nhà thơ cảm nhận qua những hiện
tượng nào?
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Những dấu hiệu chuyển
mùa từ hạ sang thu.
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I.
Đọc – tiếp xúc văn bản
•
Tác giả, tác phẩm
•
Đọc
•
Từ khó
•
Cấu trúc văn bản
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Những dấu hiệu chuyển
mùa từ hạ sang thu.
- Hương ổi, gió se, sương thu, dòng
sông, những cánh chim bay vội vã,
những cơn mưa vơi dần, tiếng sấm
không còn dữ dội…
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I.
Đọc – tiếp xúc văn bản
•
Tác giả, tác phẩm
•
Đọc
•
Từ khó
•
Cấu trúc văn bản
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Những dấu hiệu chuyển
mùa từ hạ sang thu.
? Vì sao tác giả lại lựa chọn những hiện
tượng, hình ảnh trên?
- Đó là những hình ảnh mang nét đặc
trưng của mùa thu ở làng quê Việt Nam.
- Những hình ảnh quen thuộc, mộc mạc,
nồng nàn, giản dị.
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
•
Tác giả, tác phẩm
? Tâm trạng của tác giả khi cảm nhận
những dấu hiệu thu sang được thể hiện
qua từ ngữ nào?
•
Đọc
- bỗng, hình như
•
Từ khó
•
Cấu trúc văn bản
I.
Đọc – tiếp xúc văn bản
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Những dấu hiệu chuyển
mùa từ hạ sang thu.
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I.
Đọc – tiếp xúc văn bản
•
Tác giả, tác phẩm
•
Đọc
•
Từ khó
•
Cấu trúc văn bản
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Những dấu hiệu chuyển
mùa từ hạ sang thu.
?Thông qua các từ ngữ trên người đọc
hiểu gì về tâm trạng của nhà thơ?
->Tâm trạng ngỡ ngàng, bâng khuâng,
mơ hồ khi mùa thu đến.
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I.
Đọc – tiếp xúc văn bản
•
Tác giả, tác phẩm
•
Đọc
•
Từ khó
•
Cấu trúc văn bản
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Những dấu hiệu chuyển
mùa từ hạ sang thu.
? Khái quát những dấu hiệu báo mùa
thu và và tâm trạng của nhà thơ trước
những dấu hiệu đó?
A. Hương ổi, gió se, sương thu.
B. Dòng sông, những cánh chim bay
vội vã, những cơn mưa vơi dần,
tiếng sấm không còn dữ dội…
A. Tâm trạng ngỡ ngàng, bâng khuâng,
mơ hồ khi mùa thu đến.
B. Tất cả các ý kiến trên.
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I.
Đọc – tiếp xúc văn bản
•
Tác giả, tác phẩm
•
Đọc
•
Từ khó
•
Cấu trúc văn bản
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Những dấu hiệu chuyển
mùa từ hạ sang thu.
=> Hương ổi, gió se, sương thu dòng
sông…tâm trạng mơ hồ, ngỡ
ngàng, bâng khuâng khi mùa thu
đến.
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I.
Đọc – tiếp xúc văn bản
? Đất trời sang thu được tác giả miêu tả qua
những hình ảnh nào?
•
Tác giả, tác phẩm
a. Hương ổi phả vào trong gió se.
•
Đọc
b. Sương chùng chình qua ngõ
•
Từ khó
c. Sông dềnh dàng
•
Cấu trúc văn bản
d. Chim bay vội vã
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Những dấu hiệu chuyển
mùa từ hạ sang thu.
2. Cảm nhận tinh tế của
nhà thơ về sự giao mùa.
e. Đám mây mùa hạ vắt nửa mình sang
thu
f.
Mưa vơi dần
g. Sấm bớt bất ngờ
h. Tất cả các hình ảnh trên.
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I.
Đọc – tiếp xúc văn bản
•
Tác giả, tác phẩm
•
Đọc
•
Từ khó
•
Cấu trúc văn bản
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Những dấu hiệu chuyển
mùa từ hạ sang thu.
2. Cảm nhận tinh tế của nhà
thơ về sự giao mùa.
- Hương ổi lan vào không gian, phả vào
gió se; Sương đầu thu giăng mắc nhẹ
nhàng, chuyển động chầm chậm nơi
đường thôn, ngõ xóm; Dòng sông trôi
thanh thản, những cánh chim bay vội
vã; Nắng cuối hạ vẫn còn nồng, còn
sáng nhưng đã nhạt dần, những cơn
mưa rào ào ạt đã thưa dần và sấm không
còn bất ngờ cùng những cơn mưa mùa
hạ…
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I. Đọc – tiếp xúc văn bản
•
Tác giả, tác phẩm
•
Đọc
•
Từ khó
•
Cấu trúc văn bản
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Những dấu hiệu chuyển
mùa từ hạ sang thu.
2. Cảm nhận tinh tế của nhà
thơ về sự giao mùa.
? Những hình ảnh thiên nhiên trên được
nhà thơ cảm nhận qua những giác quan
nào?
a. Thính giác, thị giác
b. Thị giác
c. Sự rung động tinh tế của nhà thơ.
d. Cảm nhận bằng nhiều giác quan và
sự rung động tinh tế của nhà thơ.
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I. Đọc – tiếp xúc văn bản
•
Tác giả, tác phẩm
•
Đọc
•
Từ khó
•
Cấu trúc văn bản
? Sự rung động tinh tế của nhà thơ được
thể hiện qua những từ ngữ nào?
a. Bỗng
b. Phả (phả vào)
c. Chùng chình
II. Đọc – hiểu văn bản
d. Dềnh dàng
1. Những dấu hiệu chuyển
mùa từ hạ sang thu.
e. Hình như
2. Cảm nhận tinh tế của nhà
thơ về sự giao mùa.
f. Vắt (vắt nửa mình)
g. Tất cả các từ ngữ trên.
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I. Đọc – tiếp xúc văn bản
•
Tác giả, tác phẩm
•
Đọc
•
Từ khó
•
Cấu trúc văn bản
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Những dấu hiệu chuyển
mùa từ hạ sang thu.
2. Cảm nhận tinh tế của nhà
thơ về sự giao mùa.
? Miêu tả dấu hiệu thu sang tác giả đã
sử dụng nghệ thuật tiêu biểu nào?
- Nghệ thuật nhân hóa
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I. Đọc – tiếp xúc văn bản
•
Tác giả, tác phẩm
•
Đọc
•
Từ khó
•
Cấu trúc văn bản
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Những dấu hiệu chuyển
mùa từ hạ sang thu.
2. Cảm nhận tinh tế của nhà
thơ về sự giao mùa.
? Từ đây người đọc có thể hình dung,
cảm nhận như thế nào về cảnh đất trời
sang thu?
-> Cảnh đất trời sang thu vừa thực
vừa có chút ảo, bởi có sự xuất hiện
của những từ ngữ chỉ cảm giác mơ hồ
hình như.
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I. Đọc – tiếp xúc văn bản
•
Tác giả, tác phẩm
•
Đọc
•
Từ khó
•
Cấu trúc văn bản
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Những dấu hiệu chuyển
mùa từ hạ sang thu.
2. Cảm nhận tinh tế của nhà
thơ về sự giao mùa.
?Trong những hình ảnh báo hiệu thu
sang chúng ta thấy có hình ảnh nào
mang nét đặc sắc riêng của nhà thơ.
Hãy lý giải?
- “đám mây mùa hạ vắt nửa mình sang
thu”
-> Đám mây mùa hạ còn sót lại trên bầu
trời trong xanh, làn mây mỏng nhẹ kéo
dài như một dải lụa mềm vắt trên bầu
trời. Đây là hình ảnh thơ mới lạ, độc
đáo, giàu tính tạo hình, liên tưởng thú
vị,
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I. Đọc – tiếp xúc văn bản
•
Tác giả, tác phẩm
•
Đọc
•
Từ khó
•
Cấu trúc văn bản
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Những dấu hiệu chuyển
mùa từ hạ sang thu.
2. Cảm nhận tinh tế của nhà
thơ về sự giao mùa.
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
? Hai câu thơ được hiểu theo những nét
nghĩa nào?
->Nghĩa tả thực: khi mùa thu đến, sấm
đã ít hơn, hàng cây không còn bị bất
ngờ vì sấm sét.
-> Nghĩa ẩn dụ: sấm những vang động
bất thường của ngoại cảnh, cuộc đời;
hàng cây đứng tuổi con người đã từng
trải.
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I. Đọc – tiếp xúc văn bản
•
Tác giả, tác phẩm
•
Đọc
•
Từ khó
•
Cấu trúc văn bản
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Những dấu hiệu chuyển
mùa từ hạ sang thu.
2. Cảm nhận tinh tế của nhà
thơ về sự giao mùa.
?Trong hai câu cuối tác giả đã sử dụng
nghệ thuật gì? Tác dụng diễn đạt của
nghệ thuật đó?
- Nghệ thuật ẩn dụ
- Thể hiện suy ngẫm của nhà thơ.
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I. Đọc – tiếp xúc văn bản
•
Tác giả, tác phẩm
•
Đọc
•
Từ khó
•
Cấu trúc văn bản
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Những dấu hiệu chuyển
mùa từ hạ sang thu.
2. Cảm nhận tinh tế của nhà
thơ về sự giao mùa.
? Tác giả gửi gắm điều gì ở hai câu
cuối?
-> Suy ngẫm của tác giả: khi con
người từng trải thì sẽ vững vàng
hơn trước những tác động bất
thường của ngoại cảnh cuộc đời.
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I. Đọc – tiếp xúc văn bản
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Những dấu hiệu chuyển mùa từ
hạ sang thu.
2. Cảm nhận tinh tế của nhà thơ về
sự giao mùa.
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
?Khái quát những hình ảnh,
nghệ thuật tiêu biểu trong bài
thơ?
-> Hình ảnh thơ đẹp, gợi cảm,
đặc sắc về thời điểm giao mùa
từ hạ sang thu ở nông thôn
đồng bằng Bắc bộ.
-> Nghệ thuật nhân hóa, ẩn dụ,
từ ngữ miêu tả tinh tế, sáng tạo.
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I. Đọc – tiếp xúc văn bản
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Những dấu hiệu chuyển mùa từ
hạ sang thu.
2. Cảm nhận tinh tế của nhà thơ về
sự giao mùa.
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
2. Nội dung
? Cảm nhận về nội dung của bài
thơ?
-> Bài thơ thể hiện những
cảm nhận tinh tế và tâm
trạng ngỡ ngàng; cảm xúc
bâng khuâng của nhà thơ khi
chợt nhận ra những tín hiệu
báo thu sang.
->Những suy ngẫm mang tính
triết lý về con người và cuộc
đời của tác giả lúc sang thu
làm nên cái tôi trữ tình sâu
sắc trong bài thơ.
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I. Đọc – tiếp xúc văn bản
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Những dấu hiệu chuyển mùa từ
hạ sang thu.
2. Cảm nhận tinh tế của nhà thơ về
sự giao mùa.
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
2. Nội dung
? Ý nghĩa của bài thơ?
->Bài thơ thể hiện những cảm
nhận tinh tế của nhà thơ
trước vẻ đẹp của thiên nhiên
trong khoảnh khắc giao mùa
từ hạ sang thu.
Văn bản: Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121:Đọc – hiểu văn bản
I. Đọc – tiếp xúc văn bản
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Những dấu hiệu chuyển mùa từ
hạ sang thu.
2. Cảm nhận tinh tế của nhà thơ về
sự giao mùa.
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
2. Nội dung
IV. Luyện tập
§©y
lµ tõc¶m
diÔn
t¶ t©m
tr¹ng
cña
nhµ
th¬
T¸c
Tõ
bçng
gi¶
thÓ
nhËn
hiÖn
mïa
tr¹ng
thu
th¸i
b¾t
c¶m
®Çu
xóc
tõ
BiÖn
ph¸p
tuviệc
tõ nµy
®îc
dïng
nhiÒu
Đây
là
công
mà
Hữu
Thỉnh
từng
qua
c©u
“H×nh
nh thu ®· vÒ”
h¬ng
nµy
vÞ
nµy?
nhÊt
trongquân
bµi”Sang
làm trong
đội? thu”
1
H ¦
2
M ¥ H å
B Ê T N G
N H ¢ N H
3
4
5
¥ N G
æI
ê
ã
A
T U Y £ N H U Ê N
ï AT AT H
HM M
U U
 TÀI LIỆU THAM KHẢO
 Sách giáo khoa, sách giáo viên Ngữ văn 9
 Chuẩn Kiến thức, Kĩ năng môn Ngữ văn THCS
 Webssite violet.com