İçerik aşağıdaki Kitaptan alınmıştır.

Veri tabanı Sistemleri Dersi Teoriden Pratiğe Nergiz Erçil Çağıltay Gül Tokdemir Ada Matbaacılık Fundemantals of database systems 6 th edition Elmasri navate

  

Günümüzde Bilgi Sistemleri

Teknoloji ve bilginin önemi           Internet Cep telefonları Banka Hesapları Uçuş bilgileri Hastane Kütüphane Öss Öğrenci Kayıt sistemi Nüfüs Bilgileri Tapu  Borsa…….

Bilgi    Doğru Hızlı erişim Istenilen bilgiye erişim Bu veriler nerede tutulmalı??

Bilgi Sistemlerini Geliştirilme Aşamaları

İşlevsel Gereksinimler 1. Aşama Gereksinim Belirleme Ve Analiz Veri Gereksinimleri İşlevsel Analiz 2. Aşama Kavramsal Modelleme Uygulama Program Tasarımı 1. Aşama Mantıksal Modelleme Uç Kullanıcılar Uygulama Programları 1. Aşama Fiziksel Modelleme

Ham Veri, Enformasyon, Bilgi

 Veri  Enformayon  Bilgi Data Information Knowledge Karar Verme Sentezlenir Analiz Edilir Özetlenir Organize Edilir Toplanır Bilgi Enformasyon Veri

???????

 Ticaret Üniversitesinde 5000 öğrenci vardır. B E V  Bilgisayar Mühç Bölümünde 500 öğrenci vardır. B E V  Bilgisayar Müh genel not ortalaması 2.3 dür. B E V  Ticaret üniversitesinde Öğrencilerin %80 kızdır. B E V  Ticaret üniversitesinden her on kişiden biri bilgisayar Mühendisliği öğrencisidir. B E V  Duvarlara daha çok genç bayan ürünleri reklamı alınmalıdır.

Genel Kavramlar

    Veritabanı   Verilerin kolaylıkla erişilmeis ve organize edilmesini sağlayan yapılardır.

Veriler tablolar halinde tutulur Veri tabanı yönetim sistemi  Veritabanını saklamak ve yönetmek için kullanılan bir yazılım paketi yada sistemdir. Veri Tabanı Sistemi  VTYS içindeki verilerinde içinde bulunduğu sistem parçalarının tümü  Üst veri (metadata) veri data şeklinde bilgiler kaydedileri.

Mini World

Veri Tabanı Teknolojilerinin Temel özellikleri

 Kendi içeriğine Sahip olması  VTYS catalog ve üst veri adı verilen bilgiler içerir.

 Programlar ve Verilerin birbirinden ayrıştırılaması  Veri Soyutlama  Verilerin nasıl saklandığı önemli değildir.

 Verilere Farklı bakış açıları ile erişim  Farklı arayüz  Tekrarlı tutarsız veri kontrolü  Verilerin bir çok kullanıcı tarafından paylaşımı

Temel Özellikler Devam

 Verilere erişim denetimi yetkisiz kişilerin erişim kısıtlaması  Veriler arasında karmaşık bağlantıların gözterimi  Yedekleme ve veri kurtarma Servisleri  Standartların kullanımını sağlar  Etkin sorgulama için veri saklama  Program nesnelerin saklanması

Tarihçe ve Kurulum Mimarileri

 Ağ modeli  Hierarchical Model  Relational Model İlişkisel Model 1970 (günümüzde hala en fazla kullanılan modeldir )  Object Oriented data model  Objec Relational Data model

Merkezi Sistem Mimarisi

 Uc kullanıcı ve VTYS ve veriler aynı fiziksel ortamda  Maliyet onarım bakım düşük  Yüksek güvenlik ??

Client/Server Mimarisi

 Kullanıcı arayüzleri ile Sunucuya bağlanma  bilişim sistemlerinin ihtiyaçları arttıkça yeterli kalmadı  Performans  Güvenlik azalması  Kod yönetilmesi

3 katmanlı İstemci/Sunucu Mimari

 Uygulama ile veri tabanı sunucusu birbirinden ayrılır.

 Veri tabanına doğrudan erişim yok daha güvenli  Her katman farklı sunucularda ilem gücü performans

N-Katmanlı Mimariler

 Ihtiyaca göre katman sayısı (aradaki katmanlar) artar  Sistem girerek daha karmaşık olmakatadır.

Dağıtık Veritabanı Sistemleri Mimarisi

 Verilerin iletişim ağları ile fiziksel olarak farklı sunucular üzerinde tutulmasını sağlar.  Tek bir VTYS üzerinde birbirleri ile alakalı veri kümeleri ile çalışılacaksa tercih edililir.

Dağıtık Veri Tabanı Yönetim Sisstemleri Mimarisi

 Farklı Veri Tabanı Yönetim Sistemleri mevcuttur.

Neden VYTS??

 Dosya / Liste yöntemi  Sıralı  Rastgele erişimli dosyalama  Veri Tekrarlanmasını Önler  Verilerin Tutarlı olmasını sağlar  Aynı andaki erişimlerde verilerin tutarsızlığını önler  Verilerin güvenliğini sağlar.

Veri Modelleme

 Gereksinimleri Belirleme  Veri tipleri  Veri grupları  Veriler ile ilgili kurallar  Veriler üzerinde yapılması gereken işlemler  Kavramsal Modelleme  Grafiksel olarak Varlık Bağıntı (Entity Relationship)  Mantıksal Modelleme  Ilişkisel Modellde Tablolar halinde ifadesi  Fiziksel Modelleme

Terminoloji

 Tablo (table)  Aynı özellikteki verilerin sağklandığı yapılar  Kayıt (record, tuple, row)  Tablolardaki bir satırdaki bilgiye verilen addır  Nitelik (attribute)  Tablolardaki her veri alanı, stünlar.

 Anahtar Nitelik (key atribute)  Her bir kaydı tek (unique) olarak ayırmaya yarayan nitelik.

Relational Model Concepts (cont’d.)

Terminolji (devam)

 Birlerşik Anahtar Nitelik (composite)  Birden fazla alnın birleşmesi ile oluşan anahtar nitelik.

 Süper Anahtar Nitelik (super Key)  Bir tabloya ait kayıtların tek olarak sağlayan her bir nitelik grubu bir süper anahtar olarak adlandırılır.

 en büyük süper anahtar tüm alanların kullanılması ,  Aday Anahtar (Candidate Key )  Süper anahtar Alt kümesi

Terminolji (devam)

 Birincil Anahtar ( Primary Key )  Her tabloda muhakkak bir tane birincil anahar tanımlanmalıdır. (aday anahtarlardan seçilebilir)  Yabancı Anahtar ( Foreign Key )  Farklı bir tablonun birincil anahtarı.  Veritabanı şeması (database Schema) liste/şekil  Sınav(kod, tarih,ad, süre, yer, açıklama)

Örnek

 Takım (no, ad, şehir, kyılı)  Oyuncu (no, ad, adres, adress, dtarihi, takımno)  Pozisyon (no, ad)  Oynar(oyuncu,pozisyonno)

The Insert Operation

 Provides a list of attribute values for a new tuple t that is to be inserted into a relation R  Can violate any of the four types of constraints  If an insertion violates one or more constraints  Default option is to reject the insertion

The Delete Operation

 Can violate only referential integrity  If tuple being deleted is referenced by foreign keys from other tuples 

Restrict

• Reject the deletion 

Cascade

• Propagate the deletion by deleting tuples that reference the tuple that is being deleted  Set null or set default • Modify the referencing attribute values that cause the violation

The Update Operation

 Necessary to specify a condition on attributes of relation  Select the tuple (or tuples) to be modified  If attribute not part of a primary key nor of a foreign key  Usually causes no problems  Updating a primary/foreign key  Similar issues as with Insert/Delete

The Transaction Concept



Transaction

 Executing program  Includes some database operations  Must leave the database in a valid or consistent state 

Online transaction processing (OLTP) systems

 Execute transactions at rates that reach several hundred per second

Gereksinimler

   Iş kuralları Business Rules Veri gereksinimleri Data Requirements Işlevsel gereksinimler Functional Requirements  Gerekisinimlerin toplanması  Paralel yürütülmeli, başlangıçta belirgin değil sonradan belirginleşir  Geleneksel yöntemler  Görüşme/anketler   Grup yöntemleri  Beyin fırtınası, hızlı uygulama geliştirme, Taoplu uygulama tasarımı Gereksinim analizi (requirements analysis)

Gereksinim Örnekleri

 Kitaptaki örnek

Kavramsal Modelleme

 Varlık ilişki Modeli  Er.ppt