Transcript Saha Ekipmanları

MAVİ OTOMASYON
Saha Ekipmanları
Saha Ekipmanları
Sıcaklık Sensörleri = Kullandığımız sıcaklık sensörlerini
temelde kanal tipi, daldırma tip, mahal tipi, dış hava tipi
olarak dörde ayırabiliriz. Yoğun olarak kullandığımız sıcaklık
sensörlerinin karakteristiği PT1000 veya NTC20’dir. Farklı
sıcaklık değerleri için farklı direnç (omik) çıkışı sağlarlar.
Sensör ile kontrol paneli arasındaki kablonun oluşturduğu
dirençten dolayı, kontrol panelinin okuyacağı sıcaklık ile
sensörün hemen ucunda okunacak sıcaklık değeri arasında
fark oluşacaktır. Bu nedenle genelde sıcaklık sensörleri için
programlama esnasında belli bir oranda “offset” değeri verilir
ve sensör kablosundan dolayı oluşacak ölçüm hatasının
giderilmesine çalışılır.
Saha Ekipmanları
Nem Sensörleri = Nemlendirme yapılan ve Entalpi
Kontrolünün istenildiği Klima Santrallerinde kullandığımız
nem sensörleri 0-10V veya 0-1V DC çıkış sinyali verirler.
Basınç Sensörleri = Basınç sensörleri de, nem sensörleri gibi
0-10V DC veya 0-20mA çıkış sinyali verirler.
Fark Basınç Anahtarı (DPS) = Klima santrallerinde filtre
kirlilik bilgisini ve fan kayış koptu alarmlarını izlemek
amacıyla kullanılır. Positif ve negatif basınç girişleri
arasındaki fark basıncının ölçülerek, cihaz üzerinden manuel
ayarlanan setdeğer ile karşılaştırmak suretiyle kuru kontak
çıkış verirler.
Donma Termostatı = Isıtma serpantini hava çıkış yüzeyine
sarılarak serpantinde oluşabilecek donmayı engellemek
amacıyla kullanılır. Normalde kapalı kuru kontak çıkışı verir.
Saha Ekipmanları
Damper Motorları = Klima Santrallerinde veya egzost fanlarında
bulunan damperlerin kontrol edilmesi amacıyla kullanılır. On/off
ve oransal olarak iki kategoride toplanır. Ayrıca yay geri dönüşlü
ve yay geri dönüşsüz olan tipleri mevcuttur.
%100 taze hava ile çalışan klima santrallerinin taze hava
girişindeki damperleri kontrol etmek amacıyla on/off damper
motorları kullanılır. Isıtma serpantininde oluşacak herhangi bir
donma riskine karşı, hızlı bir şekilde damperin kapanması
istenildiği için yay geri dönüşlü tipleri kullanılmalıdır.
On/off damper motorlarının 24V ve 220V AC ile çalışabilen
tipleri vardır.
Karışım havalı klima santrallerinde ise, taze hava, karışım
havası ve egzost havası damperlerinin konumlarının oransal
kontrol edilmesi istenildiği için oransal damper motorları
kullanılır. Oransal damper motorları 24V AC ile çalışır. 0-10V
DC sinyali ile de damper konumu oransal olarak ayarlanır.
Vanalar
Otomatik kontrol devrelerinin nihai elemanı olan kontrol
vanaları sistemde madde ve enerji akışını ayarlar. Bu ayar
işlemi maddenin geçtiği alanın değiştirilmesi suretiyle
yapılır. Yani kontrol vanaları özünde maddenin aktığı hat
üzerinde bulunan değişken alanlı birer dar geçittirler.
Tij
Başlık
Disk Tutucu
Disk
Oturma Yüzeyi
Giriş
Gövde
Kılavuz
Çıkış
Vanalar
Tahrik Ünitesi (Vana Motoru) = Otomatik kontrol vanasının
tijini hareket ettiren parçadır.
Gövde = Otomatik kontrol vanasının akışkan ortamını
taşıdığı ve geçirdiği parçadır. Pirinç, pik döküm veya çelik
dökümden imal edilir.
Disk = Vana kapandığında vananın tapa yuvasıyla (oturma
yüzeyi) kontak kurarak akışı kontrol edebilmek için orifisi
değiştiren hareketli parçadır.
Kılavuz = Diskin tapa yuvası boyunca hareketini sağlayan
parçadır.
Tij = Tahrik ünitesi (vana motoru) ile disk arasında uzanan ve
vananın açılıp kapanmasının sağlayan silindirik parçadır.
Salmastra = Vana içinden geçen akışkanın dışarı sızmasını
engelleyen ve tijin hareketini kolaylaştırmak için yağlayıcı
özelliğe sahip fiber veya teflondan yapılmış bir parçadır.
Vana Kapağı = Vananın üzerinde bulunan genellikle gövdeye
vida ile bağlanan ve vana motorunun bağlandığı parçadır.
Vanalar
VANA AKIŞ KARAKTERİSTİKLERİ
Bir hat üzerinde dar bir geçitin bulunması halinde hattaki akış Bernouilli
denklemlerinden hareketle aşağıdaki gibi ifade edilebilir ;
Q=k*A*
Delta Pv
Q
: Akış miktarı
k
: Akış koşullarına bağlı olarak değişen bir sabit.
Delta Pv : Geçitteki basınş düşümü
Basınç düşümü hattın boyu, kesit alanı, yapısı gibi geçidin dışındaki
koşullar tarafından belirlenir. Vanadaki geçit alanı (dolayısıyla hattaki
akış) vana içindeki bir tapanın hareketiyle değiştirilir. Akışın harekete göre
nasıl değişeceği vana tapasının geometrik yapısına bağlıdır. Başka bir
deyişle, kontrol vanasının akış karakteristiği vana tapasının geometrik
yapısına göre değişir. Akış karakteristiğine göre kontrol vanalarını 3 ana
grupta toplayabiliriz.
- Ani açılıp kapanan
- Lineer karakteristikli
- Eşit yüzdesel vana karakteristiği
İki Yollu Vanalar
İKİ YOLLU VANALAR
Direct Acting
Reverse Acting
İki Yollu vanalarda 1 giriş ağzı (port), bir de çıkış ağzı bulunmaktadır.
Vana gövdesi direct acting veya reverse acting olabilir. İki yollu vanalar,
genelde buhar ve su kontrol uygulamalarında on/off veya oransal
kontrol yapmak amacıyla kullanılır.
Vana Karakteristikleri
ANİ AÇILIP KAPANAN VANA KARAKTERİSTİĞİ
Bu tip vanalarda, tijin az bir hareketiyle akışkanın hareketi
nerdeyse tam kapasiteye erişir. Genellikle basınç
düşüşünün sabit olduğu ve iki konumlu kontrol türünün
uygulandığı yerlerde kullanılır. Bu sınıfa örnek olarak
selenoid vanaları gösterebiliriz.
Vana Karakteristikleri
LİNEER VANA KARAKTERİSTİĞİ
Tijin eşit açılma miktarlarına karşılık eşit hacimde debi
değişikliğinin sağlandığı vana tipleridir. Vana açıklık yüzdesi, debi
değişiklik yüzdesine göre doğrusal bir karakteristik gösterir. Bu tip
vanalar, genellikle yük değişiminin fazla olmadığı buhar ve
soğutma suyu kontrollerinde kullanılır. Bu tip uygulamalarda, ısı
çıkış yüzdesi, debi değişiklik yüzdesine göre doğrusal bir
karakteristik gösterir.
Vana Karakteristikleri
EŞİT YÜZDESEL VANA KARAKTERİSTİĞİ
Tij strokunun herhangi bir noktasındaki hareketi, mevcut
akışı (sabit) bir yüzde oranında arttırır. Bu tip vanalar
genelde yük değişiminin fazla olduğu sıcak su kontrol
uygulamalarında kullanılır. Eşit yüzdesel vanalar, sıcak su
kontrol uygulamasında sistemin non-lineer karakteristiğini
kompanze ederek lineer kontrol sağlar.
Üç Yollu Vanalar
ÜÇ YOLLU VANALAR
Karışım Vanası
Dağıtıcı Vana
Üç yollu vanalar karışım vanası ve dağıtıcı vana olarak
temelde ikiye ayrılır. Karışım vanalarında iki giriş ağzı, bir
çıkış agzı bulunur. Dağıtıcı vanalarda ise bir giriş ağzı iki
çıkış ağzı bulunmaktadır. Karışım vanaları kontrol edilecek
sistemde dönüş hattına, dağıtıcı vanalar ise giriş hattına
monte edilir.
Üç Yollu Vanalar
Karışım Vanası
Dağıtıcı Vana
Diğer Vana Terimleri
Rangeability = Kontrol edilen maksimun akışın minimum
akışa olan oranı olarak tanımlanır. Örnek vermek gerekirse;
Maksimum akışın 200 l/dak olduğu bir sistemde
“Rangeability” si 50/1 olan bir vana kullanıldığı zaman bu
vana ile en az 4 l/dak’ lık bir akış kontrol edilebilir. Bu miktar
2 l/dak değerine düştüğü zaman yapılan kontrolde salınımlar
meydana gelir. Bina Kontrol Sistemlerinde bu oranın 30/1
olması istenir.
Kapama Basıncı (Close-off Pressure) = Vana kapalı
konumda iken akışkanın vana içinden geçişinin tam olarak
önlenmesidir. Vana seçimi yapılırken dikkat edilmesi gereken
en önemli parametrelerden biridir. Bu değer seçilen vana
çapına ve vana ile kullanılacak vana motorunun tipine göre
değişir.