Transcript Teknologjia

Teknologjia
Punoi:Edona Bajrami
Llojet dhe vetite e letres
Në klasifikimin e letrës, krahas llojeve të letrave
kemi edhe letër kartoni, ecila ka trashësi më të
madhe se letra e zakonshme. Letra e amballazhit
përdoret për Paketime të ndryshme, qoftë produkte
ushqimore ashtu edhe industriale. Kartoni është një
material shumë I kërkuar nga industria dhe tregëtia
për materiale ambalazhi. Letra karton shpesh
zëvendësohet me material plastmasi, por meqë ato
nuk riciklohen, po përdoren gjithnjë e më shumë
ambalazhe letre. Kutitë që do të përgatisim, përvecse
janë shumë funksionale dhe ekonomike, janë edhe
shumë të domosdoshme, pasi do na ndihmojë të
mbajmë dhomën në rregull.
Pëëlhura, lëvorja dhe kashta: këto ishin materialet që
përdorën kinezët në shek. I p.k. për të prodhuar
letrën. Por ata e mbajtën të fshehtë sekretin e
prodhimit të saj. Si prodhohet letra? Kinezët vinin në
ujë për tu zbutur fibra bimore; kur masa kthehej në
qull të trashë , zhytej në brum një rrjetë me fije
metalike; nxirrej dhe presohej për ta kthyer brumin në
një fletë të hollë , që varej për tu tharë . Sot
prodhimi I letrës që përdoret kryesisht për libra dhe
gazeta, është rritur shumë . Letra nxirret nga brumi I
drurit. Drurët më të përdorshëm për prodhimin e
letrës jan plepi, bredhi dhe pisha. Ky brumë
prodhohet nga trungjet që janë prerë në ashkla të
imëta. Sot letra prodhohet në fabrikë . Sot krahas
stabilimente të mëdha industriale .
Perpunimi i letres me dore
•Letra është e përbërë nga fibra
celuloze te pemëve dhe materiale të
tjera të ngjashme. Gjatë përpunimit
të letrës, fibrat ndërlidhen me një
raport 60:40, 60% e fibrave
veprojnë në një drejtim dhe 40% e
tyre shtrihen drejt këndeve në të
djathtë.
•Letra është gjithashtu e përbërë
nga mesatarisht 5% ujë. Nëse nuk
do të përmbante ujë, do të ishte në
formë më të ngurtë dhë të thatë, si
një gjethe në vjeshtë. Letra
përpunohet kimikisht në varësi të
përdorimit. P.sh. letra që përdoret
për printimin e gazetave, është një
letër shumë e zakonshme(e
rëndomte), ndërsa letra që përdoret
nëpër zyra, është e përpunuar
kimisht dhe e cilësisë shumë më të
lartë. SHENIM: Nëse keni probleme me
tharjen ose depërtimin e bojës në letër,
ndryshoni llojin e letrës.
Prerjae drurit dhe ndertimi I brendshem i
natyrës së kundravajtjeve, për kundravajtjen në pyje
llojeve te tij Sipas
kemi proceverbale si administrative ashtu edhe penale,
gjoba dhe sekuestrim të lëndës drusore. Fillojnë nga 80
mijë-150 mijë lekë, përveç vlerës së dëmit që llogaritet në
bazë të tarifave të përcaktuara me vendim të Këshillit të
Ministrave", tha Genci Hoxha, specialist në ministrinë e
Mjedisit.
Specialistët thonë se për shumë subjekte po ndiqet rruga
ligjore, pasi ato nuk kanë paguar në kohë gjobat. Këtë vit
thonë ata, janë krijuar lehtësi në vjeljen e tyre nëpërmjet
zyrave të përmbarimit.
"Mbahen çdo vit mesatarisht 250-300 procesverbale penale
të cilat bëhen kallëzime në prokurori për shkelje të ligjit të
pyjeve dhe rreth 2 mijë kundravajtje administrative",
theksoi Hoxha.
Por krahas prerjes së drurëve, aktivitet i paligjshëm
konsiderohet edhe gjuetia e kafshëve dhe shpendëve. Edhe
ndaj parandalimit të këtij fenomeni autoritetet e ministrisë
së Mjedisit po marrin masa.
Teknologjia e
prodhimit
Prodhimi është përdorimi i makinës, mjetve dhe punës për të prodhuar
mallra për përdorim ose shitje. Termi mund t'i referohet për një gamë të
gjërë të veprimtarisë njerëzore, prej te prodhimet artizanale deri
te teknologjia e lartë, por është më së shpeshti aplikohet në
prodhimet industriale, në të cilat lëndëve të para janë shndërruar në mallra
të përfunduar në një shkallë të madhe.
Mallrave të tilla të përfunduar mund të përdoren për prodhimin e produkteve
të tjera, produktet më komplekse, të tilla si aeroplani, pajisje
shtëpiake, automobilat ose shiten për tregtarët me shumicë, të cilët i shesin
për shitësit e tjerë, të cilët pastaj i shesin për "konsumatorët".
Prodhim i merr e kthen në të gjitha llojet e sistemeve ekonomike. Në
ekonominë e tregu të lirë, prodhim drejtohet zakonisht në drejtim
të prodhimit masive të produkteve për shitje tekkonsumatorët në një fitim.
Në ekonominë kolektive, prodhimi më shpesh udhëhiqet nga shteti për të
furnizuar qendra të planifikuara ekonomike.
Prodhimi modern përfshin të gjitha proceset e ndërmjetme të nevojshme për
prodhimin dhe integrimin e komponenteve të prodhimit. Disa industri, të tilla
si prodhimi i gjysmëpërçuesve dheçelikut përdorin termin fabrikim.
Sektori i prodhimit është i lidhur ngushtë me Inxhinierinë dhe dizajnin
industrial. Shembuj të prodhimeve kryesore në Amerikën
Veriore përfshijnë General Motors Corporation, General Electric, dhe Pfizer.
Shembuj në Europë përfshijnë Volkswagen Group, Siemens, dhe Michelin.
Shembuj në Azi përfshijnë Toyota, Samsung, dhe Bridgestone.
Teknologjia e perpunimit te drurit
Qëllimi kryesor i arsimit profesional në drejtimin “Përpunim druri”, niveli
III, është
zhvillimi i personalitetit të nxënësve për të jetuar në përshtatje me botën
që i rrethon dhe
përgatitja e tyre për t’u punësuar në veprimtaritë profesionale që lidhen
drejtpërdrejt me
përpunimin e drurit, si dhe për të vijuar arsimin dhe formimin në nivele më
të larta”. Për të
realizuar këtë, shkolla profesionale u krijon nxënësve:
mundësi të përshtatshme për të nxënë, pavarësisht nga gjinia, raca,
besimi dhe aftësitë;
mundësi për të gjithë, për të zhvilluar kompetencat profesionale, të
bazuara në njohuritë,
shprehitë, qëndrimet dhe vlerat, të mjaftueshme për të lehtësuar
punësimin dhe
përparimin drejt formimit profesional dhe arsimit të mëtejshëm;
mbështetje për t’u njohur me parimet e zhvillimit të qëndrueshëm, me
rregullat e
sigurimit teknik e të ruajtjes së mjedisit në përputhje me standardet
ndërkombëtare dhe
për t’i zbatuar ato me rreptësi;
mbështetje për t’u njohur me teknologjitë e proceset teknologjike
bashkëkohore e të
perspektivës, që lidhen me kualifikimin profesional përkatës;
mbështetje për të zhvilluar ndjenjën e disiplinës, kuriozitetin intelektual
dhe profesional,
aftësitë sipërmarrëse dhe menaxhuese, si dhe vlerat morale;
mbështetje për t’u zhvilluar psikologjikisht dhe fizikisht, për të përballuar
vështirësitë që
do të ndeshin gjatë veprimtarive të ardhshme profesionale dhe akademike;
mbështetje për të zhvilluar frymën e tolerancës dhe të mirëbesimit
nëpërmjet përvojës së
Punes.
Perpunimi I drurit
Mbi 50% e tokës së Kosovës është e mbuluar me pyje,
duke përfaqësuar një sipërfaqe rreth 465.000 hektarë. Pyjet
gjethegjera të krijuara nëpërmjet rigjenerimit natyror
mbulojnë më shumë se 90% të sipërfaqes pyjore. Kosova
ka një traditë të gjatë të përpunimit të drurit dhe tokat e saja
janë përgjithësisht të ushqyera pasur duke siguruar një
mjedis të mirë për rritjen e bimëve natyrore dhe pemëve.
Lartësitë e larmishme, ndikimet klimatike dhe dheu brenda
Kosovës ofrojnë një shumëllojshmëri të gjerë të
vendbanimeve të vogla me të cilat speciet bimore dhe
pemët janë përshtatur. Vëllimi total i lisave në këmbë në
tokën pyjore publike vlerësohet të jetë rreth 33.5 milion m3,
ndërsa në tokën private në rreth 19.5 milion m3.
Përafërsisht 50% e sipërfaqes totale pyjore është e
vendosur në lartësi më të ulëta se 1.000 metra.
Sektori i përpunimit të drurit në Kosovë në masë të madhe
e ka bazuar prodhimin e tij në lëndën e parë nga vendi.
Industria përfshin 1,480 firma, kryesisht kompani të vogla,
aktiviteti kryesor i të cilave është prodhimi i druve të
sharruara, e ndjekur nga prodhimi i dyerve dhe
dritareve.Ekzistenca e një numri relativisht të madh të
sharrave është rezultat i disponueshmërisë së lëndëssë
parë dhe i një nivelitë ulët tëkapitalit të nevojshëm për të
filluar biznesin.
Kosova ka një traditë të gjatë në prodhimin e dyerve dhe
dritareve me cilësi shumë të lartë prej druri. Shumica
dërrmuese e kompanive për përpunimin e drurit dhe të
prodhimit të mobileve janë në pronësi private me përdorim
të vogël të kapitalit të huaj, deri më sot. Një numër i
kompanive të mesme llogariten si pjesa më e madhe e
eksportuesve të mobileve të Kosovës.
Vlera vjetore e produkteve të drurit dhe përfitimeve të tjera
që dalin nga pyjet arrin 50-75 milion Euro, ky sektor siguron
jetesën për 10% të popullatës kosovare.
Për shkak të disponueshmërisë së mjaftueshme të lëndës,
Kosova ofron mundësi të mëdha për investime në çdo cikël
të përpunimit të drurit. Shuma vjetore e lejueshme për
prerje aktualisht është nën 1 milion m³ me Ah dhe Lis si
specie kryesore.
PRERJA E DRURIT
Zonat me pyje mbulojnë rreth 36% të
territorit në Shqipëri, por ato janë
shkatërruar në mënyrë të thepisur gjatë
dy dekadave të fundit. Mali Feza në
komunën Shllak nuk është një rast i
veçuar. Zona të tjera më të thella malore,
si Cukali, Postriba, Boga, janë dëmtuar po
në të njëjtën mënyrë.
Një numër fshatarësh në Shllak janë të
përfshirë në prerjen e paligjshme dhe
flasin lirisht për të. Ata i thanë Balkan
Insight se ata punojnë kryesisht në dimër,
kur bora e madhe e bën të vështirë
udhëtimin deri aty të policisë dhe rojeve të
pyllit, dhe kur ata mund të presin lisa dhe
gështenja në paqe.
Në fshatin Gegaj, banorët
thonë se ata shohin të paktën
30 kamionë dhe ekskavatorë
çdo ditë, të ngarkuar me
lëndë drusore të prerë në
mënyrë të paligjshme, që
kalojnë në rrugën për në
Shkodër. Përgjatë rrugës
përmes fshatit, trungje bosh
hidhen aty këtu.
perpunimi i letres
janë letra të cilat kanë një vlerë nominale, të
cilat do të përdoren për t’u shndërruar, për t’u
konvertuar në vlerë aksionesh me këtë vlerë.
Pastaj është vlera e aksionit që ndryshon në
varësi të vlerës së tregut, e cila llogaritet në
momentin që konvertohet në vlerë aksioni
dhe është vlera e certifikatës së aksionit,
shpjegohet në studimet ekonomike.
Pra, vlera në treg merret nga aksioni dhe jo
nga bonot, sepse bonot nuk janë instrumente
që mund të kenë vlerën e tyre, përderisa nuk
ka një treg aksionesh dhe ky treg do të thotë
në vlerën reale të tyre. Shtyrja për përdorimin
e tyre mundësohet vetëm me Vendim
të Këshillit të Ministrave.
Në ekonominë e tregut, e me këtë edhe në
marrëdhëniet juridiko-biznesore, letrat me
vlere luajnë një rol mjaft të rëndësishëm. Pa
letra me vlere nuk do te mund të mendohej
qarkullimi bashkëkohor. Për shkak te
rëndësisë se tyre, letrat me vlere ne punët
juridiko-biznesore rregullohen me ligj. Letrat
me vlere mund te krijojnë efekt juridik vetëm
nëse krijohen ne formën e parapare me ligj.
Letrat me vlere rregullohen me Ligjin për
Letrat me Vlere, por (pjesërisht) rregullohen
edhe me Ligjin për Detyrimet, Ligjin për
Ndërmarrjet, Ligjin mbi Tregun e Parasë dhe
Kapitalit, Ligjin mbi Bankat.
Faleminderit