Transcript E**T*M ÖRGÜTLER*NDE KR*Z YÖNET*M*

EĞİTİM ÖRGÜTLERİNDE
KRİZ YÖNETİMİ
Sosyo-ekonomik değişmeler ve bilimdeki hızlı
gelişmeler nedeniyle büyük karmaşa yaşayan
toplumlar zaman zaman kaos ortamına
girmektedir. Toplumsal yapının içindeki örgütler
de bu kaos ortamında krizlerle yüz yüze
gelebilmektedir.
Örgütlerin
krizle
karşılaşmalarının temel nedeni, rekabetin
acımasız koşullarında geri kalmalarıdır. Çoğu kriz
aniden gelişmekte, krizin işaretleri kriz ortaya
çıktığında görülmektedir.
Her organizasyon bir gün gelir,
herhangi bir krizle karşı karşıya
kalabilir. Bunun boyutları her
zaman büyük de olmayabilir ama
kriz yine de krizdir.
Kriz yönetiminde önemli olan
krizden kaçmak ya da krizi çözmek
değil, krizi daha doğmadan
önlemek veya krizi örgüt açısından
başarıya dönüştürmektir.
Krizi Diğer Sorunlardan Ayıran Özellikler
 Tahmin edilememesi,
 Örgütün tahmin ve önleme mekanizmalarının
yetersiz kalması,
 Örgütün amaç ve varlığını tehdit etmesi,
 Üstesinden gelmek için atılması gereken
adımların kararlaştırılması için yeterli bilgi ve
zamanın bulunmaması,
 Acil müdahale gerektirmesi,
 Karar alıcılarda gerilim yaratması.
Kriz Tanımları
 Kriz örgütü ve yöneticiyi sıkıntıya sokan,
doğru, tam ve güncel bilginin toplanamaması
sağlıklı iletişim kurulamaması, haberleşme
engellerinin giderilmemesi, sonuçta örgütsel
ve yönetsel faaliyetlerin yeterince yerine
getirilmemesi durumudur.
 Kriz önceden beklenmeyen ve sezilmeyen,
örgüt tarafından acele cevap verilmesi
gereken, örgütün önleme ve uyum
mekanizmalarını yetersiz hale getirerek
mevcut
değerlerini
,
amaçlarını
ve
varsayımlarını tehdit eden gerici durumudur.
Krizin Özellikleri:
Krizlerin sınırları yoktur. Herhangi bir zamanda,
herhangi bir yerde, herhangi bir örgütte
meydana gelebilir. Beklenmedik bir şekilde
ortaya çıkmaları ve yarattıkları domino etkisi
nedeniyle kriz durumlarının, herhangi bir
örgütte yaşanmaması olası değildir.
Örgütleri kriz ile karşılaştıran, krize kaynak olarak
gösterilebilecek etmenler örgütün iç ve dış
çevresinden başlamakta, ayrıca iç ve dış çevre
faktörlerinin etkileşimi de krize zemin
hazırlamaktadır. Hızlı çevresel değişmeler,
örgütün
bilgi
kaynaklarının
yetersizliği,
bilgilerinin güncel olmaması, gereksiz bilgi,
yetersiz haberleşme ve koordinasyon, plansızlık,
farklı değer sistemlerin varlığı ve buna bağlı
olarak
gelişen
örgütsel
çatışma
gibi
olumsuzluklar örgütlerde krize kaynaklık
etmektedir.
Kriz, örgütün varlığı ve hedefleri için potansiyel
bir tehdittir.
Kriz durumu, genellikle tahmin edilemez.
Krizin üstesinden gelmek için, yeterli bilgi ve
zaman bulunmayabilir.
Kriz, acil müdahale gerektirir.
Kriz, karar veren kişilerde gerilim yaratır.
Kriz Çeşitleri:
Krizleri insan eliyle yaratanlar ve doğal
nedenlerle oluşanlar şeklinde iki gruba ayırmak
mümkündür . Üç tip kriz bulunmaktadır:
1. Ani gelişen krizler: Gelişinde çok az uyarı
veren ya da hiç uyarı vermeyen krizlerdir.
2. Zamanla ortaya çıkan krizler: Yavaş yavaş
ortaya çıkarlar, önceden kestirilmezler.
3. Uzun süre devam eden krizler: Haftalarca,
aylarca hatta yıllarca süren krizlerdir.
Krizlerin değişik aşamaları bulunmaktadır. Bu
aşamalar kuluçka dönemi ,krizin patlaması, sıcak
dönem, soğuma dönemi ve krizin yaratacağı
fırsatlardır. Fink’e göre kriz dört aşamadan
oluşmaktadır:
1.Belirtiler, yaklaşan krizin uyarı aşamasıdır.
2.Şiddetli ve çabuk ilerleyen kriz.
3.Kronik kriz, olay sonrası iyileşme ve
4.Krizin çözümüdür.
Kriz korkulacak bir durum değil, fırsattır.
Bu nedenle yönetim kademelerinin krize bakış
açılarını değiştirmeleri gerekmektedir.
Kriz süreçleri, kurumların kendi eksikliklerini,
rekabette geri kaldıkları karanlık noktaları
görmelerinin sağlandığı dönemlerdir.
Kurumsal amaçlara ulaşılabilmesi açısından
krizlerin yıkıcı etkilerinden korunmanın zorunlu
olduğu
düşünülebilir.
Bu
durumun
sağlanmasında en önemli etkenlerden birinin de
etkili bir kriz yönetiminin olduğu söylenebilir.
Kriz Nasıl Yönetilir?
 Her örgütte kriz yönetme takımları oluşturulmalıdır.
 Kriz yönetim takımı çok geniş olmayan, kriz döneminde
uzmanlıklarından
yararlanılabilecek
bireylerden
oluşturulmalıdır.
 Kriz yönetimi ekibinin, kriz yönetiminde başarılı
olabilmek için etkili liderliğe ihtiyacı vardır. Liderler,
krizle karşılaşmamış gibi davranmamalıdırlar. Gerçekçi
bir biçimde bir örgütsel krizle karşılaşma olasılığının
farkında olmalı ve buna hazırlıklı bulunmalıdırlar.
 Liderler bir krizin yeniden oluşması olasılığını azaltmaya
çalışabilirler, kriz süresini kısaltabilirler, krizde insan
boyutunu dikkate alarak, krizin olumsuz etkilerini
azaltabilirler
Hızlı sosyo-ekonomik, toplumsal değişmeler
sonucunda okulların da çeşitli kriz durumlarıyla
karşı karşıya kaldığı söylenebilir. Bu krizlerden en
az hasarla kurtulabilmek ya da krizleri okulun
lehine çevirebilmek için okullardaki yöneticilerin
aynı zamanda vizyoner lider olmaları gereklidir.
Vizyoner liderlik bir ufuk liderliğidir ve geleceğe yönelir. Vizyoner
liderler, vizyonlarıyla isteyenleri geleceğe taşımaya çalışırlar.
Okullarda örgütün denge durumunu bozan “krizler”
a) Verilen hizmetin doğasından kaynaklanan krizler.
b) Dış etkenlerden kaynaklanan krizlerdir.
Bunlar daha çok siyasal ve ekonomik krizler olmakla
birlikte, doğal afetler ve felaketler de bu tür krizlerin
içerisinde yer almaktadır. Belirtilen kriz durumları
bazen bireysel müdahaleyi bazen de toplumsal
müdahaleyi gerektirebilmektedir.
Verilen hizmetin doğasından kaynaklanan krizler
 Okul yöneticilerinin yetersizlikleri
 Öğretmenlerden kaynaklanan sebepler
 İstenmeyen öğrenci davranışları
 Yardımcı personel
 Veliler ve okul çevresindeki kurumlar
Dış etkenlerden kaynaklanan krizler
 Doğal afetler
 Siyasi ve ekonomik krizler
1. Krize hazırlık
Var olan durumu tanımlamak
2. Krize müdahale ekibinin oluşturulması
İyi bir kriz yönetimi, kriz ortaya çıktıktan sonra,
krize müdahale etmekle değil,
krize her zaman hazırlıklı olmakla yapılır.
3. Krize müdahale ekibinin eğitilmesi
4. Krize müdahale planlarının hazırlanması
 Planların ilgili tüm kişiler tarafından bilinmesi.
 Gerekli yerlere asılması.
 Dış etkenlerden kaynaklı krizlerde ise; kriz anında
çeşitli acil telefon numaralarının, haber verilecek
kişilerin listesinin, özel konuların, çalışma
örneklerinin, tahliye planlarının ve okula ait diğer
özel bilgileri içerecek uygun bir talimatnamenin
hazırlanmasıdır. Bu talimatnamede ise krize ilişkin
tüm soruların cevabı olmalıdır.
5. Krize müdahale
Bir kurumda acil bir durum ortaya çıktığında,
yönetici önce durumun niteliğini ve boyutlarını
belirlemek zorundadır. Yöneticiler, bir kriz patlak
verdiğinde “sorumlu kim?” sorusuna cevap
aramaktadır ancak bu yanlış bir tutumdur. Böyle
zamanlarda, bir suçlu aranması zaman kaybına
yol açmakla kalmaz; bu tip soruşturmalar,
bunalımın kökeni ne olursa olsun problem
çözümlendikten sonra bile kalıcı kişisel
huzursuzluklar ortaya çıkarırlar.
Okul Müdürlerine Göre Kriz Durumları:
 doğal afetler,
 sel baskınları,
 madde bağımlılığı,
 uyuşturucu kullanımı,
 ekonomik nedenler,
 göçle gelen sorunlar,
 okula dışarıdan yapılan baskınlar
 şiddet olayları
 derslerin boş geçmesi
 öğrencilerin disiplin sorunları,
 ailelerin öğrencilere ve okula karşı ilgisizliği
 öğrencilerin öğretmenlere karşı fiziksel saldırıları,
 aletli kavgalar (silah ve bıçak gibi)
 intihar olayları
Olası Kriz Durumlarında Yönetici Ne Yapmalı?
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Bir krizin varlığını farket, keşfet.
Krize neden olan etken veya etkenleri belirle
Krizin derinliği ve yaygınlığını soruştur, anlamaya çalış
Krizin çözülmesi veya başedilmesi için gerek duyulacak
zamanın uzunluğunu belirle
Krizin yönetiminde (krizle mücadelede) kimlerin yer
almasının doru olacağına karar ver
Uygulanabilir Kriz Yöntemlerini izle veya Standard
Uygulama Yöntemlerine bak.
Eğer mümkünse krize bir çözüm bulmak için görüşme
yap (Okulun kapanması, potansiyel öğretmen hareketi
vb.)
Kriz bittiğinde normal duruma tekrar dönmek için bir
plan hazırla.