Transcript B. Szafrański -interop-20101221-end

Czy i co wynika z prac nad Europejskimi Ramami
Interoperacyjności dla projektów Systemu
Informacji w Ochronie Zdrowia?
Wybrane zagadnienia
Bolesław Szafrański, prof. WAT
1
CSIOZ, Warszawa, 2010.12.21
Tło - wybrane podstawy
2
Podstawy prawne (wybrane):
– Ustawa o informatyzacji podmiotów realizujących zadania
publiczne,
– Ustawa o działach,
– Ustawa o dostępie do informacji publicznej,
– Ustawy inne: np. O ewidencji ludności, O dowodach osobistych, O
podpisach cyfrowych, O Systemie Informacji w Ochronie Zdrowia,
…
– Stanowisko KRMI z 17 kwietnia 2009 r w sprawie Założeń
Centralnego Modelu Danych dla Infrastruktury Informacyjnej
Państwa.
Podstawy koncepcyjne:
– Europejskie Ramy Interoperacyjności  EIF 2.0,
– Wymagania minimalne i Krajowe Ramy Interoperacyjności
– GOVERNANCE 2.0  GOVERNMENT 2.0.
Wniosek:
Główne systemy rządowe (np. ePUAP*WKP) i samorządowe są
budowane wg modelu okienkowo-portalowego; w swej istocie
założenia tych systemów (architektura, technologia, organizacja,
narzędzia) nie uwzględniały „idei” Governance 2.0.
Tło - korekta celu modernizacji
3
– Możliwość powszechnej partycypacji obywateli i podmiotów w
prawnie dozwolonych procesach informacyjnych (w tym w dostępie
do informacji publicznych) realizowanych w systemie
informacyjnym państwa,
– Dla każdego zadania publicznego realizowanego przez
administrację możliwości pełnego lub częściowego zrealizowania
(lub co najmniej zainicjowania) tego zadania drogą elektroniczną,
– „Odmiejscowiony” i realizowany zgodnie z zasadą „braku
wykluczenia” dostęp do zadań publicznych realizowanych drogą
elektroniczną ,
– „Jeden punkt elektronicznego kontaktu” dla usług realizowanych
drogą elektroniczną,
– zakaz żądania danych, które już znajdują się w zasobach
informacyjnych administracji, bez względu na istniejące podziały
administracji.
Uwaga:
– kolorem czerwonym zaznaczono nowy składnik celu modernizacji,
– Governance 2.0  otwarta (informacyjnie) administracja, aktywny i
współuczestniczący obywatel,
– reużycie informacji publicznych.
Tło - diagnoza stanu (wybrane zagrożenia)
Resortowa, wyspowa, separacyjna infrastruktura informacyjna
+
Nieprzygotowana infrastruktura informacyjna (głównie w zakresie rejestrów i ram
architektonicznych)
+
• Duża podaż środków z UE wspierana środkami z budżetu oraz presja na
skonsumowanie tych środków w określonym czasie
+
• Autonomia prawno-kompetencyjna, finansowa i organizacyjna jednostek
rządowych i samorządowych
=
„Inflacja” niespójnych, autonomicznych projektów
informatycznych
Pogłębienie dezintegracji informacyjnej
/Jeśli teraz się temu nie zapobiegnie, to po wyczerpaniu lub ograniczeniu środków
unijnych nie będzie możliwości „zniwelowania” skutków dezintegracji/
Ustawa z dnia 4 września 1997 r.
o działach administracji rządowej
• Art. 4, ust. 2:
Minister kierujący działem administracji rządowej jest właściwy
w sprawach z zakresu administracji rządowej określonych w
ustawie, z wyjątkiem spraw zastrzeżonych w odrębnych
przepisach do kompetencji innego organu.
• Art. 12a:
Dział informatyzacja obejmuje sprawy :
1) informatyzacji administracji publicznej;
2) systemów i sieci teleinformatycznych administracji
publicznej;
3) technologii i technik informacyjnych;
4) standardów informatycznych;
5) wspierania inwestycji w dziedzinie informatyki;
6) zastosowań technologii informatycznych w społeczeństwie
informacyjnym;
7) rozwoju społeczeństwa informacyjnego;
8) realizacji zobowiązań międzynarodowych Rzeczypospolitej
Polskiej w dziedzinie informatyzacji.
Potrzeba interoperacyjności
• Zdolność administracji publicznej do realizacji zadań
publicznych drogą elektroniczną jest ważnym czynnikiem
jej oceny oraz warunkiem uzyskania postępu w budowie
społeczeństwa informacyjnego,
• Nie będzie to możliwe bez ścisłego, interoperacyjnego
współdziałania systemów informacyjnych (tj. ludzi,
systemów, usług) jednostek administracji publicznej we
wzajemnych relacjach oraz w relacjach z osobami
fizycznymi, w szczególności obywatelami oraz podmiotami
nie należącymi do administracji publicznej, w
szczególności przedsiębiorcami.
Zakresy bezpośredniego (kolor zielony) i pośredniego (kolor
fioletowy) oddziaływania administracji
A2A
B2B
Jednostki
administracji
publicznej
A2B/B2A
A2C/C2A
Przedsiębiorcy
B2C/C2B
Obywatele
C2C
Źródło: projekt założeń krajowych ram interoperacyjności (2008r.)
Ustawa z dnia 17 lutego 2005r. o informatyzacji działalności
podmiotów realizujących zadania publiczne
• Interoperacyjność – zdolność różnych podmiotów oraz używanych
przez nie systemów teleinformatycznych i rejestrów publicznych do
współdziałania na rzecz osiągania wzajemnie korzystnych i
uzgodnionych celów, z uwzględnieniem współdzielenie informacji i
wiedzy przez wspierane przez nie procesy biznesowe realizowane za
pomocą wymiany danych za pośrednictwem wykorzystywanych przez
te podmioty systemów teleinformatycznych,
• Neutralność technologiczna – zasada równego traktowania przez
władze publiczne technologii teleinformatycznych i tworzenia
warunków do ich uczciwej konkurencji, w tym zapobiegania
możliwości eliminacji technologii konkurencyjnych przy rozbudowie i
modyfikacji eksploatowanych systemów teleinformatycznych lub przy
tworzeniu konkurencyjnych produktów i rozwiązań,
• Krajowe Ramy Interoperacyjności – zestaw wymagań semantycznych,
organizacyjnych oraz technologicznych dotyczących
interoperacyjności systemów teleinformatycznych i rejestrów
publicznych.
Ustawa z dnia 17 lutego 2005r. o informatyzacji działalności
podmiotów realizujących zadania publiczne
Art. 12. ust. 1
1. Minister właściwy ds.. Informatyzacji może dofinansowywać przygotowanie lub
realizację przez podmiot publiczny, na wniosek tego podmiotu:
2. Dofinansowanie może być udzielone, jeżeli przedsięwzięcia, o których mowa w
ust. 1:
1).
2). są projektowane oraz realizowane z uwzględnieniem minimalnych wymagań
dla systemów teleinformatycznych, minimalnych wymagań dla rejestrów
publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznych oraz Krajowych
Ram Interoperacyjności
Art. 12.a.
1. Główne kierunki, cele i zadania na rzecz budowy społeczeństwa
informacyjnego określa Strategia
2. Strategia przyjmowana jest w drodze uchwały Rady Ministrów
3. Odpowiedzialny za opracowanie i realizacje Strategii jest minister właściwy do
spraw informatyzacji
Ustawa z dnia 17 lutego 2005r. o informatyzacji działalności
podmiotów realizujących zadania publiczne
Art. 13 ust. 2
Podmiot publiczny realizujący zadania publiczne przy wykorzystaniu
systemu teleinformatycznego albo z użyciem środków komunikacji
elektronicznej do przekazywania danych pomiędzy tym podmiotem a
podmiotem niebędącym organem administracji rządowej:
1) zapewnia, aby system teleinformatyczny służący do wymiany danych
pomiędzy tym podmiotem a podmiotami niebędącymi organami
administracji rządowej, poza wymaganiami minimalnymi, spełniał
wymóg równego traktowania rozwiązań teleinformatycznych,
2) Publikuje w Biuletynie Informacji Publicznej lub udostępnia w inny
sposób:
a) zestawienie stosowanych w oprogramowaniu interfejsowym
systemu teleinformatycznego przez ten podmiot do realizacji zadań
publicznych struktur dokumentów elektronicznych, formatów danych
oraz protokołów komunikacyjnych i szyfrujących,
b) testy akceptacyjne, z zastrzeżeniem ust. 4.
Ustawa z dnia 17 lutego 2005r. o informatyzacji działalności
podmiotów realizujących zadania publiczne
Art. 18
Rada Ministrów na wniosek ministra właściwego, określi w drodze
rozporządzenia:
1) minimalne wymagania dla systemów teleinformatycznych, mając na uwadze
konieczność zapewnienia:
a) spójność działania (…)
b) sprawnej i bezpiecznej wymiany informacji (…)
c) dostępność do zasobów informacji osobo niepełnosprawnym
z uwzględnieniem Polskich Norm oraz innych dokumentów normalizacyjnych
zatwierdzonych przez krajową jednostkę normalizacyjną zachowując zasadę
równego traktowania rozwiązań
2) minimalne wymagania dla rejestrów publicznych i wymiany informacji
3) Krajowe Ramy Interoperacyjności obejmujące zagadnienia
interoperacyjności semantycznej, organizacyjnej oraz technologicznej, z
uwzględnieniem zasady równego traktowania rozwiązań, Polskich Norm oraz
innych dokumentów normalizacyjnych zatwierdzonych przez krajową
jednostkę normalizacyjną.
Art. 19.b
1. Minister właściwy ds. informatyzacji w ramach ePUAP prowadzi centralne
repozytorium wzorów dokumentów elektronicznych, zwane dalej „centralnym
repozytorium”
„Referencyjne zasoby rejestrowe jako podstawa dla
interoperacyjności administracji publicznej”
Struktura opisu wymagania
minimalnego dla rejestru
Nazwa cechy
informacyjnej
Definicja typu
(reprezentacji)
Liczba
znaków
Dziedzina
Pełna
nazwa
rejestru
Skrócona
nazwa
rejestru
Akt
prawny
Organ
prowadzący
rejestr
•16 pozycji referencyjnych,
• PESEL, TERYT, KRS, KEP, EGiB,
• Min. wł. ds. administracji,
Prezes GUS, Sąd Gospodarczy,
Min. wł. ds. finansów publicznych,
starosta
Rozwiązania europejskie, rozwiązania krajowe
Wybrane zagadnienia
1. Model usługowy
2. Poziomy interoperacyjności
3 Architektura, neutralność technologiczna
4. Strategia
5. Portal interoperacyjności
Podmioty
zainteresowane
Złożone usługi publiczne
Platformy publicznych
usług elektronicznych
Interoperacyjność
Podstawowe usługi publiczne
Usługi
interoperacyjności
Usługi
re jestrowe
Usługi
ze wnętrzne
Źródło – opracowanie firmy Gartner
Usługi wymiany danych i dokumentów
Model usługowy
Model usługowy
• Podstawowe usługi publiczne obejmują usługi interoperacyjności
(takie, jak
usługi uzgadniania i publikowania standardów i
rekomendacji interoperacyjności, usługi dostarczania wzorców
atrybutów referencyjnych, usługi transformacji danych), usługi
rejestrowe (czyli usługi dostępu i przetwarzania zasobów
informacyjnych administracji publicznej) oraz usługi zewnętrzne,
pochodzące spoza administracji, które są niezbędne dla realizacji
zadań publicznych drogą elektroniczną (np. usługi finansowe takie, jak
wniesienie opłaty skarbowej).
• Złożone usługi publiczne
są tworzone z wykorzystaniem usług
podstawowych, głównie dla przypadków, gdy realizacja zadania
publicznego wymaga interoperacyjnego współdziałania systemów
informacyjnych kilku działów administracji państwowej lub jednostek
organizacyjnych administracji państwowej i samorządowej a nawet
jednostek
administracyjnych
administracji
publicznych
i
przedsiębiorców.
• W procesach realizacji podstawowych i złożonych wykorzystywane są
usługi wspólne (głównie wymiany danych i dokumentów), które
stanowią grupę usług komunikacyjnych wzbogaconą o dodatkowe
funkcjonalności wspierające procesy identyfikacji, uwierzytelniania,
autoryzacji i rozliczalności (IAAA), podpisu cyfrowego,
Poziomy interopracyjności
EIF 2.0
• Political
• Legal
• Organizational
• Semantic
• Technical
Polska
Wymagania minimalne:
Wymagania minimalne regulują przede wszystkim kwestie techniczne i
syntaktyczne komunikacji między podmiotami. Gartner  wymagania
minimalne = interconnectivity
Krajowe Ramy Interopeacyjności
(…) zestaw wymagań semantycznych, organizacyjnych oraz
technologicznych (…),
Uwaga:
Mogą wystąpić istotne trudności w jednoznacznym określeniu
wzajemnych relacji (nakładanie się zakresów oddziaływania wymagań
minimalnych i KRI, wystąpienie różnic pojęciowych i prawnych),
• EIF 2.0  „miękkie prawo”
Architektura, neutralność technologiczna
Architektura:
• EIF 2.0  Ramowa architektura zapewniania interoperacyjności oparta na
modelu usługowym,
• ePUAP  ???,
• SIOZ  trwają prace koncepcyjne
Neutralność technologiczna, standardy otwarte:
• Neutralność technologiczna (źródło PIP 2007-2010), to zasada równego
traktowania rozwiązań informatycznych wykorzystywanych w procesie
informatyzacji administracji publicznej poprzez brak dyskryminacji lub
preferencji wobec któregokolwiek z nich, przy zachowaniu spójności
technologicznej rozwiązań informatycznych. KRI wspierają tak rozumianą
zasadę neutralności technologicznej.
• Przyszłością rozwiązań informatycznych stosowanych w administracji
publicznej jest stosowanie jawnych, powszechnie dostępnych standardów
informatycznych, nazywanych często standardami otwartymi,
• Z uwagi na zagrożenie znaczącym spowolnieniem lub zablokowaniem procesu
udostępniania usług publicznych dopuszcza się współistnienie w warunkach
konkurencji wielu rodzajów standardów (tzn. otwartych, zamkniętych,
częściowo otwartych, itd.)
Zasady certyfikacji i zarządzania:
• Model wielostronnego i konkurencyjnego tworzenia katalogu usług i
swobodnego, ograniczonego tylko przepisami prawa korzystania z tych usług.
Strategia, cele
•
EIS (Warsztaty, marzec 2009, Deloitte) – European Interoperability Strategy)
– W jaki sposób krajowe usługi publiczne ( mogą się włączyć do szerszych
europejskich usług publicznych (European Public Service)?
– W jaki sposób część krajowych usług publicznych może być agregowana
na poziomie UE tworząc europejskie usługi publiczne?
– Jak interpretować i rozwijać EIF?
– Scenariusze współdziałania.
•
National Interoperability Frameworks Observatory (Projekt, maj 2009, Gartner)
- Nawiązanie współpracy między krajami, zgoda dotycząca wizji (głównej
koncepcji), zgoda na sformułowanie problemów, priorytety i cele,
– Gromadzenie informacji (zrealizowano w 24 krajach z udziałem Polski)
zdefiniowanie metodyki prowadzenia analizy i scenariuszy rozwiązań.
Uwaga:
– Piramida zależności: EIS (governance), EIF (koncepcja), Architecture
(implementacja), Infrastructure Services (operatywność),
•
Portal interoperacyjności
Działy portalu
interoperacyjności
Cześć aktywna
Otwarte
Forum
Dyskusyjne
Część pasywna
Forum
Rekomendacji
Interoperacyjności
Dział
przepisów
prawa
Dział
Roboczej
Wiedzy Literatura
przedmiotu
Przykładowa struktura
Dział
publikacji
rekomendacji
Regulacja, Model korzyści,
Egzekucja
„Interes rozmawia wszystkimi językami i
gra wszystkie role, nawet
bezinteresowności”
/ La Rochefoucauld, 1613-1680, „Rozważania i uwagi moralne /