Transcript Šumarske melioracije

Izvršiti kategorisanje
objekta melioracije
Izvršiti izbor vrsta
drveća za
biomelioracije
Pripremni
radovi
Odrediti
metod melioracije
Utvrditi prioritet pri
melorativnim
radovima i odrediti
redosled tretmana
Izbor vrsta za pošumljavanje treba izvršiti
 po tipovima staništa
 imajući u vidu cilj gazdovanja
 biološko-ekološke osobine vrsta drveća
 dosadašnja iskustva pri korišćenju određenih vrsta
 Kod proizvodnih pošumljavanja koriste se
 prvenstveno brzorastuće vrste
 odgovarajuće uslovima staništa
 vrsta od kojih se dobijaju specijalna sirovina
 drugi cenjeni sortimenti
 plemeniti lišćari (jaseni, javori, lipe, brest, orah)
 Za protiveroziona pošumljavanja treba
koristiti
 vrste koje obezbeđuju trajnu zaštitu zemljišta
 razvijaju dubok korenov sistem
 imaju gustu krunu
 daju obilnu šumsku prostirku i dr.
 Za poljezaštitne pojaseve
 odgovarajuće staništu
 brzorastuće vrste
 dugovečne vrste
 otporne prema vetru
 Pri pejzažnim (predeonim)
pošumljavanjima
 dekorativne vrste
 dekorativne forme
 veće raznovrsnosti
 Pri antiimisionim pošumljavanjima
(u industrijskim zonama) koriste se vrste
 otporne na aerozagađenje i imisiju štetnih
gasova
Izbor vrsta za biomelioracije
(fitomelioracije) i veštačku obnovu šume
Biomelioracije pošumljavanjem vrše se
-
na goletima,
napuštenim poljoprivrednim zemljištima,
degradiranim pašnjacima,
erodiranim zemljištima,
na starim sečinama koje se nisu obnovile prirodnim
putem,
- na požarištima,
- površinama na kojima je šuma uništena vetrom, štetnim
insektima, bolestima,
- pri veštačkom obnavljanju na površinama pod
degradiranim šumama (progaljene, zastarčene i
osiromašene sastojine, kresanici, šikare itd.)
Uspeh meliorativnih ciljeva zavisi od
pravilnog izbora vrsta za pošumljavanje
pravilnog definisanja staništa
Pri tome treba razlikovati dve krajnosti
- Goleti
- Degradirane šume i šikare
Osnovni kriterijum za pravilan izbor
vrsta pri biomelioraciji je da one imaju
određene kombinacije bioloških i
ekonomskih osobina
1. Osnovne karakteristike su sledeće:
- sposobnost prilagodjavanja uslovima sredine;
- otpornost prema negativnim uticajima klimatskih
faktora i sposobnost preživljavanja u nepovoljnim
uslovima
- da imaju jak i razgranat korenov sistem, koji dobro
prodire (prorašćuje) u zemljište, drenira ga, razrahljuje
i vezuje
- sposobnost da formiraju gustu krunu, da brzo grade
gušći sklop, i po mogućstvu zadržavaju asimsilacione
organe u toku godine
- da daju veće količine šumske prostirke koja se dobro
razlaže i brzo humificira (dobri biomelioratori
zemljišta)
2. Dopunske karakteristike:
- da imaju brzi rast, odnosno veći prirast
- da ostvaruju što veću količinu drvne mase (visok nivo
produkcije)
- imaju veću otpornost na štetne biotičke uticaje
- da imaju veću ekonomsku vrednost, i ostvaruju bolji
kvalitet drvne mase
- da su manje zahtevne u pogledu sadnje i održavanja;
- da drvo ima veću uptrebnu vrednost u industriji i
zanatstvu.
Uloga koju vrste imaju u ostvarivanju
postavljenog cilja pošumljavanja
Mogu biti:
 Glavne - nosioci funkcije
 Prateće (pomoćne) - pomažu razvoj glavne
vrste i obezbeđuju stabilnost kulture
 Žbunaste - pomažu razvoj i zaštita zemljišta
Definisanje staništa
• Fitocenoza koja se nalazi ili se nalazila
najbolje odgovara stanišnim uslovima
• Odrediti:
- sadašnju vegetaciju
- stadijum sukcesije (progresivne ili regresivne)
- ako nema vegetacije odrediti potencijalnu
(ishodnu, buduću)
Određivanje pripadnosti obešumljene
površine staništu određenih vrsta može:
1. Na osnovu prirodne (postojeće) vegetacije na
konkretnoj površini ili šume u blizini
2. Na osnovu komparativnih fitocenoloških i istraživanja
stanišnih uslova i određivanje potencijalne vegetacije
3. Na osnovu istorijskih podataka i pisanih dokumenata o
ranijim šumama
4. Toponomistički (na osnovu dendrotoponima) – naziva
mesta ili lokaliteta po određenim vrstama
(npr. Leskovo, Jasikovo, Lipovac, Brestovac, Jelovo
brdo, Borjak, Brezovica itd.)
5. Na osnovu istraživanja o migraciji vegetacije kroz
geoperiode
Definisanje staništa
- Potencijal lokalne toplote
- Tipološka istraživanja
Potencijal lokalne toplote
- predstavlja mogućnost zagrevanja terena direktnim
sunčevim zračenjem, pod pretpostavkom da je
teren potpuno bez vegetacije
- sastoji se iz dve toplotne koordinate
- E – topl. koord. ekspozicije i nagiba terena
- V – topl. koord. nadmorske visine
- 9 grupa (E i V) prema godišnjoj sumi sunčevog
zračenja (od najmanje do najveće)
E.V – potencijal lokalne toplote
4.5
Potencijal lokalne toplote
- mora se izvršiti reonizacija u ekološkovegetacijskom smislu i odrediti tačno na kom
staništu raste koja vrsta
- određivanje potencijala lokalne toplote,
pronalaženje u blizini iste ili bliske situacije
Tipološka istraživanja
- Detaljna istraživanja edafo-klimatskih i
orografskih karakteristika i istraživanja
potencijalne vegetacije (ekološko-vegetacijska
istraživanja)
- Utvrđivanje stanja i stepena degradacije šume
- Klasifikacija neobraslih šumskih površina
omogućava izbor vrsta staništu odgovarajućih
bioekoloških karakteristika
Pri izboru vrsta pri melioracijama treba se
držati sledećih osnovnih načela:
1. Koristiti vrste koje odgovaraju uslovima
konkretnog staništa, koje mogu da u što
kraćem vremenskom periodu ostvare cilj
2. U šumama intenzivnije zahvaćenim procesima
degradacije sastojine i zemljišta, koriste se
vrste odgovarajuće staništim uslovima, koje
imaju meliorativno dejstvo, pripremajući ga za
naseljavanje ekonomski značajnijih vrsta
Pri izboru vrsta pri melioracijama treba se
držati sledećih osnovnih načela:
3. Prednost davati domaćim - autohtonim vrstama lišćara
i četinara, plemeniti lišćari
4. Mogu se koristiti i ekonomski vredne alohtone vrste –
egzote veće proizvodnosti i prilagođenih našim
uslovima
5. Pri izboru vrsta rukovoditi se sadašnjim stanjem
objekta melioracije, koji ne mora biti uvek pokazatelj
proizvodnih sposobnosti konkretnog staništa
Na osnovu detaljno izvršeneih ekološkovegetacijiskih istraživanja i potencijalne
vegetacije dat je predlog osnovnih vrsta
šumskog drveća i žbunja koje treba koristiti za
najvažnija šumska staništa u Srbiji:
- u kompleksu sladun-cerovih šuma preporučuju se
prvenstveno edifikatori: na kiselim silikatnim
podlogama sladun, na vlažnijim staništima lužnjak, na
višim položajima kitnjak i krupnolisni medunac. Na
ovim staništima mogu se koristiti alohtone vrste, koje
su se na našem području pokazale veoma poželjnim i
korisnim mogu se koristiti i atlaski kedar, crveni hrast
i eventualno bagrem
- u kompleksu ksero-mezofilnih šuma kitnjaka, cera i
graba glavna vrsta za pošumljavanje je kitnjak. Prateće
vrste na distričnim smeđim zemljištima i rankerima su
breza, jasika i beli bor; na eutričnim smeđim
zemljištima crni jasen, bela lipa, brekinja i cer; na
krečnjačkoj geološkoj podlozi crni grab, na serpentinitu
rašeljka i crni bor
- u bukovo-jelovom podpojasu kao glavnu vrstu treba
koristiti jelu, a u subalpijskom pojasu planinski javor,
jelu, smrču, muniku, beli bor. Na plitkim i nerazvijenim
zemljištima na krečnjaku i serpenitinitu može se
koristiti crni bor, a na silikatnim stenama breza, jasika i
beli bor. Na vrlo kiselim zemljištima na bukovom
staništu treba koristiti kitnjak, beli bor, smrču i jasiku
- terene gde geološku podlogu čine bazične stene
treba pošumljavati crnim borom, a na većin
nadmorskim visinama (iznad 1200 m) belim
borom
- u visoko planinskom području, na staništu
smrčevih šuma glavna vrsta za pošumljavanje
je smrča i eventualno beli bor, planinski javor,
molika
Na uspeh biomeliorativnih
radova utiče više faktora:
1. Pravilan izbor
4. Manipulacija
vrste drveća
sadnim materijalom
2.Odgovarajući sadni
5. Način sadnje
materijal – razvijenosti
i vitalnosti sadnica
i kvalitet rada
pri sadnji
3. Odgovarajuća
priprema zemijišta
6.Vreme sadnje