Transcript 1-intro global ekon

Birinci Bölüm
Küresel
ekonomi ve
Uluslararası
Ticaret
ANAHTAR KELİMELER







Mikro/Makro ekonomi temel konuları – akım
şeması(circular flow)
Uzmanlaşma/İşbölümü/Değişim/Karşılıklı
Bağımlılık
Dış Ticaret – kapsamıithalat(dışalım)/ihracat(dışsatım)Piyasalar/mal/hizmet/emek piyasaları
Ödemeler dengesi
Karşılaştırmalı(comperative) avantaj,
kesin/mutlak(absolute) avantaj
Ekonomik büyüme/ekonomik gelişme









Döviz kuru/kurları
Ekonomide denge/dengesizlik
Enflasyon/devalüasyon/para/para politikaları
Parasal ekonomi/reel(gerçek) ekonomi
Uluslararası para sistemi
Sermaye/yatırım/yabancı sermaye
Teknoloji - ekonomi/elektronik ekonomi/bilgi
ekonomisi
Maliyetler-Artan, Azalan ve Sabit maliyetler
Ölçek ekonomileri - İçsel ve dışsal ekonomiler
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-3
Küresel mal ve hizmet akımları
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-4
Küreselleşme
• Küreselleşme: Ülkeler ve ülke
vatandaşları arasında karşılıklı
bağımlılığın artış sürecidir
• Ekonomik küreselleşme: Ülkeler ve
ülke vatandaşlarının karşılıklı ekonomik
bağımlılığının artış sürecidir
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-5
• Ekonomi tarihçisi Jeffrey Williamson
1820 – 1924 dönemini ilk küreselleşme
dönemi olarak kabul eder
• İkinci küreselleşme dönemi II. Dünya
Savaşı sonrasından bugüne kadar olan
dönemdir.
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-6
Günümüzde küreselleşmenin boyutları
aşağıdaki gibidir;





Ticari engellerdeki keskin serbestleşmeler
ve azalmalar
İnternet üzerinden bilgi ve ticaret akımı
Seyahatlerin hızının artması, maliyetinin
düşmesi
Uluslararası ilişkilerin farklı yapısı
Dışkaynak (outsourcing) kullanımında önemli
artış
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-7
İncelenecek konular
• Uluslararası Ekonominin Dalları
• Ülkelerin Özellikleri
• Dünya Ticaretinin Özellikleri
• ABD Dış Ticaretinin Özellikleri
• Türkiye’nin Dış Ticareti ve
Özellikleri
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-8
Uluslararası Ekonominin Dalları
• Ticaret (uluslararası mikro ekonomi)

Neden ülkeler ticaret yapar?

Neden ülkeler mal ve hizmetlerin ticaretini
yapar?



Uluslararası ticaret ulusal gelir, refah ve
istihdamı nasıl etkiler?
Ticari engeller ulusal refahı engeller mi??
Ülkeler uluslararası sermaye ve işgücü
hareketinden nasıl etkilenir?
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-9
Uluslararası Ekonominin Dalları (dvm.)
• Finans (uluslararası makro ekonomi)

Ödemeler dengesi nedir?

Döviz kuru nedir ve nelerden etkilenir?



Döviz kurları ile fiyatlar ve faizler arasında
ilişki var mıdır?
Ülkeler doğrudan yabancı sermeye ve
borçlanmadan nasıl etkilenir?
Ulusal politikalar küresel ekonomide ne
kadar etkilidir?
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-10
Ülkelerin özellikleri
• Dünyada 190’dan fazla ülke dış ticarete açıktır
• Ülke nüfusları
• Ülke arazileri
• Toplam Ulusal Üretim (GNP) - yerli üretim
faktörleri ile üretilen nihai mal ve hizmetlerin
toplam değeri.
• Toplam Ülke İçi Üretim (GDP)- Ülke içinde
üretilen nihai mal ve hizmetlerin toplam değeri
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-11
Ülkelerin özellikleri (dvm)
• Gelişmekte olan ülkeler ve gelişmiş
ülkeler ayrımı vardır
• En yoksul ülkeler Afrika ve Asya’dadır
• En zengin ülkeler sanayileşmiş Batı
Avrupa ülkeleri, Kuzey Amerika ve
pasifiktedir.
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-12
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-14
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-15
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-16
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-17
Ülkelerin gelişmişlik farklılıklarının
nedenleri
• Kaynakların nitelik ve miktar farkı –
özellikle insangücü sermayesi
bakımından (bedensel ve mental)
• Yatırım farklılıkları (altyapı, fabrika makina...
vb.)
• Politik ve sosyo-ekonomik çevre ve bu
çevrenin istikrarı, rekabete izin vermesi
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-18
Uluslararası ticaret
• İhracat (dışsatım) Exports – Bir ülkede
üretilen mal ve hizmetin başka ülkelere
satışı
• İthalat (dışalım) Imports – Başka bir
ülkede üretilen mal ve hizmetin söz
konusu ülke taraından satın alınması.
• Dış ticaret açığı – İthalat ve ihracat
arasındaki pozitif ya da negatif fark.
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-19
Açıklık indeksi
• Bir ülkenin dış ticarete ne ölçüde açık
olduğunu gösteren İndex – Dış ticaret
hacminin ulusal gelire oranı ile ölçülür
• Açık ekonomi - Yüksek açıklık deksine
sahip ülkelerdir
• Kapalı ekonmi - Düşük açıklık indeksine
sahip ülkelerdir.
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-20
Dünya ticaretinin özellikleri
• Dünya mal ticaretinin büyümesi ve
değeri
• En büyük ihracatçı ve ithalatçı ülkeler
• Coğrafi örnekler
• Mal ve hizmet karşımları
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-21
Dünya ticaretinde büyüme ve nedenleri
• Grafik 1.1 (sonraki slayt)
• Dünya ticaretindeki büyümeye neler
sebep olmuştur?



Dış ticarette engellerin kalkması
Ulaştırma ve iletişim teknolojisindeki
gelişmeler
Ticaret anlaşmalarının çeşitlenmesi
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-22
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-23
Coğrafi örnekler
• Gelişmiş ülkeler dünya ticaretine
hakimdir (exports and imports).
• Gelişmiş ülkeler genelde birbirleri ile
ticaret yapar
• Gelişmekte olan ülkeler dışsatım
pazarları bakımından gelişmiş ülkelere
bağımlıdır.
• Ülkeler temelde komşuları ile ticaret
yapar.
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-24
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-25
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-26
Mal ve hizmetler
• 2003 yılı için ilk üç mal/hizmet:

Büro makinaları, PC’ler ve parçaları

Otomobil

Ham petrol
• Hammadde ya da yarı mamul madde
ithal eden ülkelerin ortak özelliği bunları
üretime dönüştürerek pazarlamaktır.
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-27
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-28
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-29
Dünya hizmet ticareti
• 2004 yılı verilerine göre 2.1 trilyon dolar (US)
hizmet alım satımı yapılmıştır.
• Dünya ticaretinin % 20’sini oluşturur
• ABD en büyük hizmet ihracatçısı ve
ithalatçısıdır
• En önemli dış ticaret konusu hizmet ürünleri;
Ulaştırma, seyahat ve turizm, bankacılık, tıp,
danışmanlık, sigorta ve eğitimdir.
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-30
ABD dış ticareti
• ABD birçok ülkelenin en önemli
ticaret ortağıdır
• En önemli ticaret ortakları tablo
1.2’dedir
• ABD’ye en fazla mal satan ve mal
alan ülkeler 1.4 ve 1.5 numaralı
tablolardadır.
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-31
TABLE 19.1 ABD’ye gelen göçmenler ve kaynak ülkeler: 2004 yılı verileri
SIRA
ÜLKE
GÖÇMEN SAYISI
1
Mexico
2
India
65,472
3
Philippines
54,632
4
China
45,942
5
Vietnam
30,064
6
Dominican Republic
30,049
7
El Salvador
29,285
8
Haiti
13,502
9
Cuba
15,385
10
Jamaica
13,565
11
Korea
19,441
12
Poland
13,972
13
Canada
22,437
14
Colombia
17,887
173,664
Source: Statistical Abstract of the United States, 2002, Table 7.
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-32
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-33
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-34
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-35
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-37
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-38
Bölüm Slayt Sonu....
Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
1-39