Transcript dosyayı indir

Trafik
psikolojisi tam olarak
neleri inceliyor?
Bu
alanda şimdiye kadar
uzman yetişti mi?
Trafik
stresini diğer
streslerden ayıran nedir?
13.04.2015
www.cemalsahin.com
1
Trafik psikolojisi tam olarak
neleri inceliyor?




Trafik psikolojisi,
Psikolojinin uygulamalı alt
dallarındandır.
Yaya ve sürücülerin trafikteki
davranışlarının altında yatan psikolojik
süreçleri inceler.
Başlıca amacı trafik kazalarını ve bu
kazaların sonucu olan ölümleri
azaltabilmektir.
13.04.2015
www.cemalsahin.com
2
Trafik psikoloji çalışma
alanları nelerdir ?






Sürücülerin araç sürme eylemi
sırasındaki;
algı,
dikkat ve biliş süreçleri,
sürücü kişiliği,
risk alma davranışı,
sürücülerin tutumları ve duygularını
13.04.2015
www.cemalsahin.com
3
Trafik psikoloji

Trafik tanımı altında belirtilmiş
yerlerdeki en başta sürücülerin,
yayaların ve yolcuların üzerinde etkide
bulunan içsel ve dışsal psikolojik ve
fiziksel faktörlerin çaprazlama etkisi
altında kalan bireyin ön düşünme
süreçleriyle birlikte ortaya çıkaracağı
veya çıkarabileceği potansiyel
davranışların o an için birey tarafından
yansıtılmamış (ama her an
yansıtılabilecek) halidir.
13.04.2015
www.cemalsahin.com
4
Trafik Psikolojisinin Araştırma
Konuları









Trafik ve ulaşım psikolojisi,
kaza ve davranış modelleri, teorileri ve uygulama
alanları,
sürücü davranışı ve tutumunun sosyal psikolojisi,
sürücülükte psikomotor ve bilişsel süreçlerdeki risk
faktörleri,
trafik psikolojisinde araştırma yöntemleri, kaza
önleme ve güvenlik müdahale teknikleri,
insan faktörü ve performansı,
trafik mühendisliği,
trafik güvenliği ve kaza araştırmaları,
kentsel ulaşım sistemleri: planlama ve dizayn.
13.04.2015
www.cemalsahin.com
5
Hayatı trafiğe göre
düzenliyoruz

Trafik psikoloğu Doç. Dr. Yeşim Yasak,
stresten kurtulmak için iş yerimize
yakın semtlerde oturduğumuzu, sürekli
sıkışık olmayan alternatif yollar
aradığımızı söylüyor. Türkiye'de yeni
olan bu alandan, kazaların sayısını
azaltmak, yol güvenliğini sağlamak için
faydalanılıyor.
13.04.2015
www.cemalsahin.com
6
Trafik psikologları ne yapar ?









Trafik psikologları;
üniversitelerde ya da trafik/ulaşım güvenliği
enstitülerinde;
yol kullanıcılarının düşünce biçimleri,
kazaya yatkınlığı belirleyen faktörler,
risk alma eğilimi,
tehlike algısı,
bireysel farklılıklar,
sürücülük ile ilgili yetenekler,
kişilik özellikleri gibi pek çok konuda araştırmalar
yapmaktadırlar.
13.04.2015
www.cemalsahin.com
7
Trafik psikologları ne yapar ?







trafik eğimcilerinin eğitimleri,
kanun yapıcılara danışmanlık,
trafik mühendislerine danışmanlık,
bilirkişilik görevlerini üstlenmektedirler
Uygulamalı alanda ise;
psikoteknik değerlendirme,
sürücü davranışı geliştirme eğitimi ve
rehabilitasyonu,
kampanyalar en yaygın olarak görev aldıkları
alanlar olarak sıralanabilir.
13.04.2015
www.cemalsahin.com
8
Trafik Psikologlarına Kimler
Başvuruyor ?



Yasal zorunluluklar nedeniyle başvuru
oluyor:
1.Trafik Kanunu’ndaki ilgili maddeler
nedeniyle sürücü belgesi alıkonmuş
kişiler.
2.Taşımacılık Kanunu kapsamında yük
ve yolcu taşımacılığı yapacak olan
şoförler.
13.04.2015
www.cemalsahin.com
9
Trafik Psikologlarına Kimler
Başvuruyor ?

Trafik psikologlarının yaptıkları iş bir
klinik psikologdan ya da daha bilindik
ifadeye, bir terapistten farklı. Kişi
yaşadığı sorunlara çözüm bulabilmek
için genellikle kendi isteğiyle bir
terapiste başvurur. Ancak bir sürücü
“ben kurallara uyamıyorum,
düzelmek istiyorum” diye bir
düşünce ile bir trafik psikologuna
başvurmaz.
13.04.2015
www.cemalsahin.com
10
Trafik Psikologlarına Kimler
Başvuruyor ?

Çok istisna durumlarda, örneğin,
başından kaza geçmiş ve araç
kullanma konusunda sorun yaşayan bir
sürücü kendi isteği ile başvurabilir.
Fakat hem ülkemizde hem de batıda
yasal gereklilikler nedeniyle ve resmi
otoriteler (EGM gibi) vasıtasıyla
sürücüler ya da sürücü adayları trafik
psikologlarına gönderilirler.
13.04.2015
www.cemalsahin.com
11
Trafik stresini diğer
streslerden ayıran nedir?




Engellenmek,
kontrol duygusunu kaybetmek,
belirsizlik,
stres yaratan
en önemli nedenlerdir.
13.04.2015
www.cemalsahin.com
12
Trafik stresini diğer
streslerden ayıran nedir?


Yaşadığınız şehrin trafik ortamı bir
kronik stres kaynağı oluyorsa, işiniz zor
demektir.
Şehirlerimizi düzenleyen görevlilerin,
sorumlu kişilerin toplu taşımacılığı
(özellikle de yeraltı treni gibi raylı
sistemleri) huzurlu, yaygın ve konforlu
hale getirerek trafik sorununu
çözmeleri gerekir.
13.04.2015
www.cemalsahin.com
13
Trafik stresini diğer
streslerden ayıran nedir?

İstanbul olmak üzere trafiğin büyük
sorun olduğu metropollerde, insanlar
yaşamlarını trafiğe göre düzenleyerek,
trafik stresi ile baş etmeye çalışıyorlar.
Örneğin İş yerleri ile evlerini aynı
semtte seçmeye çalışıyorlar Ya da
trafiğin ne zaman, nerelerde
yoğunlaştığını önceden öğrenip,
alternatif yollar buluyorlar
13.04.2015
www.cemalsahin.com
14
Trafik stresini diğer
streslerden ayıran nedir?



Sürücü, stresinin artmaya başladığını
hissettiğinde kişi (sıkışık bir trafik ortamında
çakılıp kalmış bir sürücü) nefes egzersizi ile
kendini yatıştırabilir.
Bunların yanı sıra 2007 yılında yayımlanan
bir çalışmada da saptandığı gibi stresle baş
edemeyip öfkelendiğinde sürücü,
eğer “diğer sürücüyü düşünmemi
engellemek için başka şeyler düşünürüm”,
13.04.2015
www.cemalsahin.com
15
Trafik stresini diğer
streslerden ayıran nedir?





“karşılık vermeden önce sonuçlarını düşünürüm”,
“durumla ilgili pozitif çözümler düşünmeye
çalışırım”,
“sakinleşmek için radyo açarım ya da müzik
dinlerim”,
“yolda kötü sürücülerin de bulunabileceğini kabul
etmeye çalışırım” diyebiliyorsa,
bu stres ortamıyla ve yaşadığı öfke ile uyum
sağlayıcı/yapıcı yöntemler kullanabiliyor demektir.
Dolayısıyla da daha çabuk sakinleşebilir ya da
serinkanlı kalabilir
13.04.2015
www.cemalsahin.com
16
Sonuç


Sonuç olarak da stresle olumlu başa
edememe sonucu ruhsal ve fiziksel
sağlığında meydana gelebilecek (mide
rahatsızlıkları, migren gibi) sorunlardan
korunmuş olur.
Trafikte araç kullanırken de dikkati
dağılmaz, doğru zamanda, gerekli tepkileri
verebilir. Yani güvenli sürücülük özelliklerini
koruyabilir.
13.04.2015
www.cemalsahin.com
17
Ruhbilimde yeni alan: Trafik
psikolojisi ;
Psikoloji ilkelerinin trafik ve yol
güvenliği alanına uygulanması
anlamına geliyor.
İlgi alanına giren başlıklar,




sürücü yeteneklerinin psikoteknik
değerlendirilmesi,
sürücülük tarzları ve trafikte risk alma
davranışı,
sürücü eğitimi ve rehabilitasyonu,
13.04.2015
www.cemalsahin.com
18
Ruhbilimde yeni alan: Trafik
psikolojisi ;
ergonomi,
 trafik güvenliği için bilinçlendirme,
yasaları yapan ve uygulayanlara
danışmanlık,
 trafikle ilgili davranış, tutum, yetenek
ve becerileri ölçme araçları geliştirme
Konularını incelemektedir.

13.04.2015
www.cemalsahin.com
19
İYİ AKŞAMLAR
Cemal ŞAHİN
Halise Güney Ortaokulu
Müdürü
0 505 678 61 70
13.04.2015
www.cemalsahin.com
20
KAYNAKÇA


(1) Wikipedia
* İpek İzci / Radikal

13.04.2015
www.cemalsahin.com
21