Transcript 2003 belgesi, "DuygusalZekaVeLiderlik", 743 KB

“Herkes kızabilir, bu kolaydır. Fakat
doğru kişiye ,doğru zamanda, doğru
amaç için ve gereken ölçüde
sinirlenmek, işte kolay olmayan
budur.”
Aristo

Okul hayatı başarılı geçen birçok kişinin hayatta
yeterli bir başarıyı gösteremediği kimi zaman
gözlemlenmektedir.

Diğer yanda bazı insanlar, okul hayatları oldukça
sönük geçmesine rağmen hayatta başarılı
olmuştur.
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
2
 Okul
yıllarının aksine iyi bir iş, iyi bir
mevki, iyi bir anne/baba, iyi bir komşu, iyi
bir insan olarak toplumda yerlerini
almışlardır.
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
3

Öğrenci zeki olmasına, okul hayatında hem
sayısal hem de sözel derslerde oldukça başarılı
olmasına rağmen iş ve sosyal hayatında başarısız
olabilmektedir.

Matematikte ve fen bilimlerinde hatta sosyal
alanlarda oldukça başarılı olan bu insanların
bazılarının gerçek hayatta başarısızlığa uğradığı
durumlar çoktur.
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
4

Bu gelişmeler “
zekâ nedir?”
sorusunu
akla
getirmektedir!
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
5
Zeka denilince ilk olarak akla; IQ = Akademik
Zekâ (Bilişsel Zekâ) ,
 Bu
ölçülebilirdir; kişiseldir.
 Her kişinin kendi IQ’ su vardır.
 Yaygın olarak kullanılan Stanfort-Binet
testine göre IQ’ yu standart bir puan
olarak ölçmek mümkündür
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
6
Buna göre 80-90 zeka bölümündeki birisi
ilköğretimi ancak bitirir.
 90-110 arasındaki birisi lise öğrenimini başarıyla
tamamlayabilir.
 Üniversitede okuyanlar genellikle 110 zeka
bölümünün üstündeki insanlardır.
 Zeka puanı 130 ve daha yukarı olanlar da üstün
zekalı olarak kabul edilir. IQ= akademik zeka
bütünsel bir zekayı gösterir (matematik, fizik vs.)

4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
7

Bir başka ifadeyle:
Kişisel Zeka = IQ + EQ
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
8
Madem ki sosyal hayatta başarının
altında yatan duygusal zeka (EQ) ve
geliştirilebiliyor; o halde başarı
insanların elindedir.
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
9
DUYGUSAL ZEKA
Duygusal Zekanın Tanımı ve Tarihçesi Duygusal
zekâ kavramı, ortaya çıkışı açısından duyguların
kontrolü odaklı düşünüldüğünde Aristo'ya kadar
dayanmaktadır.
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
10

Duyguları anlamanın yöntemlerine değinilen
duygusal zekâ becerisi özbilincin temeli
Sokrates'in
"Kendini
Bil"
öğretisine
dayanırken;
özdenetim
Platon'un
yaklaşımlarıyla tarihsel süreçte şekillenmiştir.
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
11
•Psikolog Edward L. Thorndike (1920-1930) zihinsel fonksiyonların

üç ana sınıfı arasındaki ayrıma dikkat çekmiştir. Thorndike'a göre
standart zeka testleri yalnızca "soyut zeka"yı ölçebiliyordu.
•Ancak "mekanik zeka-nesneler arasındaki ilişkileri gözünde
canlandırmak ve fiziksel dünyanın nasıl işlediğini anlamak" ve
"sosyal zeka-insanlar arası ilişkilerde başarılı bir şekilde davranma
yeteneği" de ölçülmeliydi.
•Böylece, Thorndike diğer zeka çeşitlerini de ölçebilmek için yollar
geliştirmeye uğraştı.
•Çoklu zeka kuramı ve duygusal zekaya açılan bu bilimsel pencere,
sonrasında diğer bilim adamlarınca da ele alındı.
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
12
Gardner (1986), “Çoklu Zekâ Kuramı” ile zekâ
konusuna daha geniş bir görüş açısı
kazandırarak, insanları farklı şekillerde sahip
oldukları yetenekleri, potansiyelleri ya da
kabiliyetleri “zekâ alanları” olarak
tanımlamıştır. İnsanlarda bireysel farklılıkların
varolduğu gerçeğinden hareketle, zekayı önce
yedi tür alana ayıran Gardner, daha sonra bir
de bunlara doğa zekâsını eklemiştir.
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
13
Çoklu Zeka Boyutları
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
14

Gardner (1986), zekânın yalnız bilişsel değil,
güdüsel ve duygusal faktörlerden de
kaynaklandığını ileri sürmüştür.

İnsan zekâsının nesnel bir şekilde ölçülebileceği
tezini savunan ve zekâyı daha çok doğuştan
getirilen zihinsel özellikler bütünü olarak
tanımlayan geleneksel anlayışı eleştirerek, zekânın
tek faktörle açıklanamayacak kadar çok sayıda
yetenekleri içerdiğini ileri sürmüştür.
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
15

1.
Gardner zekâyı, bir kişinin;
Bir ya da birden fazla kültürde değer bulan bir
ürün ortaya koyabilme kapasitesi,
2. Gerçek hayatta karşılaştığı problemlere etkili ve
verimli çözümler üretebilme becerisi,
3. Çözüme kavuşturulması gereken yeni ya da
karmaşık yapılı problemleri keşfetme yeteneği
olarak tanımlamaktadır.
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
16
Zekâya İlişkin Olarak Geliştirilen Eski ve Yeni
Anlayışların Karşılaştırılması
1. Zekâ, doğuştan kazanılır ve sabittir. Asla değiştirilemez.
1. Zekâ, bireyin genetik olarak kalıtımla getirdiği kapasitedir.
Bu zeka değiştirilebilir, iyileştirilebilir, geliştirilebilir.
2. Zekâ , nicel olarak ölçülebilir ve tek bir sayıya
indirgenebilir.
2. Zekâ, herhangi bir performansta veya problem çözme
sürecinde sergilendiğinden sayısal olarak hesaplanamaz.
3. Zekâ tekildir. Bu “g” faktör olarak tanımlanabilir.
3. Zekâ, çeşitli yollarla ortaya konulabilir. Çok faktörlüdür. Bu
faktörler, ortaya çıkan durumlarda birbiri ile etkileşim
kurmaktadırlar.
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
17
4. Zekâ, gerçek yaşamdan soyutlanarak (yani, belli zeka testleri
ile) ölçülür.
4. Zekâ, bağlam/gerçek yaşam durumlarından ya da
koşullarından soyutlanamaz. Bu nedenle gerçek ortamda
gözlemek önemlidir.
5. Zekâ, öğrencileri seviyelerine göre sıralamak, sınıflamak ve
olası başarılarını kestirmek için kullanılır.
5. Zekâ, bireylerin gizil güçlerini veya doğal potansiyellerini ve
onların başarılı olabilecekleri farklı yolları anlamak için
kullanılır.
6. Zekâ, sayısal ve mantıksal hesaplamaları etkili bir biçimde
yapma becerisidir.
6.Zekâ, salt sayılara dayalı değil, aynı zamanda çevresel
faktörlerle etkileşim içerisinde olan sosyal ve duygusal
oluşumlarında etkilediği bir beceridir. Özellikle duyguları
anlama ve kendini tanıma becerisi zekanın önemli bir
göstergesidir.
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
18
Duygusal zeka;
kendini harekete geçirebilme,
 aksiliklere rağmen yoluna devam edebilme,
 dürtüleri kontrol ederek doyumu erteleyebilme,
 ruh halini düzenleyebilme,
 sıkıntıların düşünmeyi engellemesine izin
vermeme,
 umut besleme
ile kendini gösterir.

4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
19
DUYGU KAVRAMI
Duygu kelimesi
Latince ‘movere’
(hareket etme)
kökünden gelmektedir.
Bu kelimeye ‘e’
ön ekini getirdiğimizde
ise ‘öteye hareket etmek’
anlamına gelmektedir.
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
20
Duyguları tanımlamak zordur;
 Duygular beynin limbik sisteminde meydana gelen nörokimyasal reaksiyonlardır.
 Duygular sadece olagelir, olup-olmamalarında çok fazla kontrol
olanağı yoktur.
 Sonuçlarını düşünmeden basit olarak tepki sel bir biçimde ortaya
çıkarlar.
 Ama ani olarak ortaya çıkan duygular tek tip değildirler. Farklı
türlerde ortaya çıkarlar.
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
21
Farklı duyguların ortak özellikleri hemen
bulunabilir;
1. Duygu dünyası önceden tespit edilemez.
Duygular kendiliğinden, irade dışında gelişir.
2. Herhangi bir duyguya kapıldığı zaman aynı
anda heyecan da hissedilir.
3. Duygular bazen hoş olabilir, bazen de hoş
olmayabilir. Her durumda bu
değerlendirilebilir.
4. Duygular kendini beden diliyle ve yüz
hareketlerinizle (jest ve mimiklerle) dışa
yansıtır. Arzular, amaç ve hareketleri etkiler.
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
22
DUYGU
(Hoşlanmama)

DÜŞÜNCE
DAVRANIŞ
(Berbat) (Karın ve baş ağrısı!)
İstemeden yenen aş,
ya karın ağrıtır ya da baş!
Türk atasözü
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
23
“Duygusal ve entellektüel gelişim amacıyla
düşünceyi destekleme;duyguları,
anlamları fark edebilme ve gözlemleme
becerisidir” (Mayer ve Salovey)
"Bireyin iç ve dış dünyasını barışık ve
uyumlu kılması; evrendeki yerini
yaşamsal gerçeklikte keşfetmesidir (DZE
Enstitüleri).

Birisinin çevreden gelen baskı ve taleplerle
başa çıkmayı başarma yeterliğini etkileyen;
bilişsel olmayan yeteneklerin, yeterliklerin
ve becerilerin bir düzenlemesidir (Reuven
BarOn).
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
24

Duygusal zeka, anlama , adlandırma ve
hislerimiz ve deneyimlerimizin ortaya
çıkardığı duyguları uygun bir şekilde
paylaşmadır(Lea Brovdani).

Duygusal zeka, öğrenci karnesindeki
akademik becerilerden olmayan diğer
yandaki yeterlikler setidir(Maurice
Ellias).

Duygusal zeka, duyguların yeterliğidir ve
başkaları ile ilişkilerimizdeki olumlu
çıktıların etkisi ve kendimizi daha etkili
olarak yönetmek için duyguları kullanmadır
(Institu for Living Inteligent Emotionally).
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
25
DUYGUSAL ZEKA BOYUTLARI
1. Özbilinç(Kendinin Farkında Olma)
"Paul'un Peter hakkında söyledikleri,
Peter'den çok Paul'u tanımamızı sağlar.”
Spinoza

“Olumlu insan, evrendeki olası tüm dünyaların en
iyisinde yaşadığını düşünür, karamsar insan ise
bunun doğru olmasından korkar.”
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
26
Özbilinç;
Kendi iç hallerini, tercihlerini kaynaklarını ve
sezgilerini bilir ve üç temel alt yeterlikte
gelişmiştir;
 Duygusal bilinç: kendi duygularını ve bu
duyguların etkilerini tanımak
 Doğru özdeğerlendirme: Kendi güçlü yanlarını
ve sınırlarını bilmek
 Özgüven:Kendi değerini ve yeteneklerini güçlü
biçimde duyumsamak
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
27
“Öfke Gelir Göz Kararır,
Öfke Gider Yüz Kızarır!”
Türk Atasözü
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
28
ÖZBİLİNCİ YÜKSEK İNSANLAR

Duygularını, içinde bulundukları ruh hallerini daha iyi
anlarlar ve dışarıdaki bir uyarıcıdan gelen sinyalleri doğru
olarak yorumlarlar.

Eğer hissettiği duygular olumsuz ise duygularını ve
davranışlarını değiştirmeye çalışır.

Kendilerini tanıdığından ve kendilerine güvendiğinden
dolayı sonradan pişman olacakları kararlar vermezler.

İş ve özel yaşamları dengelidir.
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
29
2. Kendine çeki düzen verme (Duyguları Yönetme)
Kendi iç hallerini , dürtülerini ve kaynaklarını yönetmek.





Özdenetim:Yıkıcı duygu ve dürtüleri kontrol altında
tutmak
Güvenilirlik:Doğruluk ve dürüstlük standartlarını
korumak
Vicdanlılık: Kişisel edimlerin sorumluluğunu
üstlenmek
Uyumluluk:Değişim karşısında esneklik
Yenilikçilik : Yeni fikir ve yaklaşımlara , yeni bilgilere
açık olmak
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
30
3. Duyguları Harekete Geçirme ve Güdüleme
Hedeflere ulaşmayı sağlayan ya da kolaylaştıran duygusal
eğilimler!




Başarma Dürtüsü: Bir mükemmellik standardını
yakalama ve yükseltme arayışı
Bağlılık: Grup ya da kuruluşun hedeflerini benimsemek
İnisiyatif: Fırsat doğduğunda harekete geçmeye hazır
olma
İyimserlik: Engellere ve yenilgilere rağmen hedefler
doğrultusunda yol almakta ısrar etmek
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
31
4. Empati
Başkalarının hislerini, ihtiyaçlarını ve endişelerini anlamak





Başkalarını anlamak : Başkalarının hislerini ve bakış
açılarını sezmek ve sorunlarıyla etkin bir biçimde
ilgilenmek
Başkalarını geliştirmek: Başkalarının kişisel gelişim
ihtiyaçlarını sezmek ve yeteneklerini pekiştirmek
Hizmete yönelik olmak : Öğrenci ve velilerin
ihtiyaçlarını önceden görmek, kabul etmek ve karşılamak
Çeşitlilikten yararlanma : Farklı türlerden insanlar
aracılığıyla fırsatları kullanmak
Politik bilinç : Bir grubun duygusal akımlarını ve güç
ilişkilerini okumak
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
32
5. Sosyal Beceriler ( Atatürk ve Dolmabahçe!)
Başkalarında istenen tepkileri uyandırmakta usta olmak!








Etki:Etkili ikna taktikleri kullanmak
İletişim : Açık olarak dinlemek ve inandırıcı mesajlar
yollamak
Çatışma yönetimi: Anlaşmazlıklarda uzlaşma ve çözüm
sağlamak
Liderlik : Bireylere ve gruplara ilham vermek ve yol
göstermek
Değişim katalizörlüğü: Değişimi başlatmak ya da
yönetmek
Bağ kurmak : Amaca hizmet edebilecek ilişkileri
geliştirmek
İmece ve işbirliği : Ortak hedefler doğrultusunda
başkalarıyla çalışmak
Ekip yetileri: Kolektif hedefleri izlerken grup sinerjisi
yaratmak.
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
33
Duygusal Zekâsı (EQ) Yüksek Kurumların Karakteristik Özellikleri
1.
Bu kurumlar için öncelikle insan önemlidir.
2. Her değişim sürecinde insan faktörüne odaklanırlar.
3. Çalışanların hem aklına hem kalbine hitap eden bir
kültürleri vardır.
4. Çalışanlarının; duygulara, fikirlere ve sezgilere sahip
bireyler olduklarının farkındadırlar.
5. İç hiyerarşiden önce insana önem verirler.
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
34
7. Tehdit edilmiş hisseden kişinin değişime
direneceğini bilirler.
8. Bilgilendirilmiş, ilham verilmiş, dinlenmiş ve
karar verme sürecine katılmış insanların değişim
sürecini kolaylaştıracaklarını bilirler.
9. Kurumun başarısına katkı sağlayan / sağlayabilen
kişileri nasıl çekeceğini ve elde tutacağını
bilirler.
10.Çalışanların eğitimi ve gelişimi için harcanan
parayı geleceğe yatırım olarak görürler, bir
harcama olarak değil.
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
35
Duygusal zekalı bir lideri;
izleyenleri olumlu duygularının ortaya çıkmasını destekler.
 sosyal ve duygusal gelişimlerine yönelik de etkinlikler düzenler.
 olay esnasında izleyen gözü ile de
değerlendirmeler yapar.
 izleyenlere yardım ve rehberlik etmekten
zevk duyar.
 öğrenmeyi, yaratıcılığı ve
yenilikçiliği özendirir.
 izleyenleri amaçlara doğru
güdülemekten zevk duyar.
 izleyenleri bir değer olarak görür.

4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
36
sevgi ve saygıya önem verir.
 muhakemeyi hızlandırır.
 çalıştığı ortamda güven ortamı oluşturur.
 berraklık sağlar.
 etik değerler içerisinde örgütü yönetir.
 izleyenlerin sorunlarına karşı duyarlıdır.
geribildirim sağlar.
 otoriter tavır olmadan nüfuz
oluşturmayı sağlar.

4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
37
DUYGUSAL ZEKALI BİR ÖRGÜT İÇİN;
5 s formülü;
SEVGİ + SAYGI + SORUMLULUK +
SEBAT+SADAKAT
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
38
Teşekkür ederim.
*www.pegema.
com.tr
ve tüm internet
kitapçılarında!
4/13/2015
Free template from www.brainybetty.com
39