Transcript mesleki etik kuralları

MESLEKİ ETİK İLKELERİ
Yrd.Doç.Dr. N. Mine TÜKENMEZ
Dokuz Eylül Üniversitesi
İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
İşletme Bölümü
2006
 I- Etik Kavramı ve Muhasebede Mesleğinde
Etik
 II-Muhasebe Mesleğine Yönelik Mesleki Etik
Kuralları
 III-Meslek Etiğine İlişkin Karar Alma
Yaklaşımları
 IV-Mesleki Etik Kurallarını Etkileyen Faktörler



- Kültürel Değerlerin Mesleki Etik Üzerindeki Etkisi
-Sosyo-ekonomik Etkenlerin Mesleki Etik
Üzerindeki Etkisi
IFAC Etik İlkelerinin Değerlendirilmesi
 - Kültürel Değerler ile Tutarlılık
 - Mesleki Faaliyetlerin Uygunluğu
 Etik ile Ahlak İlişkisi
 Mesleki Etik: Belirli bir meslek grubunun
oluşturup,koruduğu,meslek üyelerine
emreden, onları belirli bir şekilde
davranmaya zorlayan , kişisel eğilimleri
sınırlayan, meslek içi rekabeti
düzenleyen ve meslek ideallerini
korumayı amaçlayan mesleki ilkeler
bütünüdür.
 Muhasebe Mesleği İle İlgili Üç Sorun



Ticarileşmenin Artması
İş Hayatı ile Mesleki Yapı ve İlişkilerde
Karmaşıklık
Ahlaki Değer ve Standartlardaki Değişim
 Meslek Mensubunda Aranan Nitelikler


Teknik Boyut: Mesleki bilgi birikimine sahip
olmak
Etik Boyut: Sorumluluk bilinci
Mesleki Etik İlkeleri Oluşturulurken
Dikkat Edilecek Hususlar
 Kuralları sağlamlaştırmak için stratejiler
geliştirilmelidir
 Kuralların belirli bir kurum tarafından
onaylanması gerekir
 Kurallar tüm meslek mensuplarına ulaşmalı ve
genel olarak kabul görmelidir
 Kuralların ihlali sonunda uğranılacak yaptırım
şeklini belirten bir bölüm olmalı
Mesleki Etik İlkeleri Oluşturulurken
Dikkat Edilecek Hususlar (Devam)
 Kurallar sürekli yenilenmeye açık
olmalıdır.
 Etik eğitimi programları oluşturulmalıdır
 Etik konuları hakkında yıllık raporlar
hazırlanmalıdır
 IFAC (Uluslararası Muhasebeciler
Federasyonu)
“Muhasebe Meslek Mensupları İçin Meslek
Etiği Kuralları” 30 Haziran 2006
Tarihinde Yürürlüğe Girilecektir.
Bölüm A
Bölüm B
Bölüm C
Kodun Genel
Bağımsız Çalışan
Bağımlı Çalışan
Uygulaması
Meslek Mensupları
Meslek Mensupları
* Doğruluk ve
* İş Alımı
* Potansiyel Çatışmalar
Dürüstlük
* Çıkar Çatışmaları
* Bilginin Hazırlanması ve
* Tarafsızlık
* İkincil Görüşler
* Mesleki Yeterlilik
* Ücretler
ve Özen
* Gizlilik
* Mesleki Davranış
* Mesleki Hizmetlerin
Pazarlaması
Raporlanması
* Yeterli Tecrübeyle
Davranma
* Finansal Çıkarlar
* Hediyeler ve
Ağırlama
* Müşteri Varlıklarının
Korunması
* TarafsızlıkTüm hizmetler
* Bağımsızlık- Güvence Sağlayan Sözleşmeler
Türkiye’de Meslek Etiği
Kuralları
 3568 Sayılı Meslek Yasası
 SM,SMMM ve YMM’lerin Çalışma
Esasları Hakkında Yönetmelik
 Sermaye Piyasası Mevzuatına Göre
Meslek Etiği Kuralları (Seri XI 1 No’lu ve
16 No’lu Tebliğler
 TÜRMOB Mecburi Meslek Kararı
Mecburi Meslek Kararının
Amacı
 “Yasal gerekleri aşan ölçüde meslek
mensuplarının kendilerini kontrol
etmeleri amacıyla moral ilkeler sistemini,
toplum, müşteriler ve diğer meslek
mensuplarıyla ilişkilerde uyulması
gereken ve yerine getirilmesi gereken
kuralları içerir.”
Etik ilkelerini tüm dünyada
harmonizasyonu sürecindeki en
büyük iki engel ülkeler arası
kültürel ve sosyo-ekonomik
farklılıklardır.
Uluslararası mesleki ilkeler
genellikle etnosentriktir.
Mesleki Etik İlkelerinin Uygulanmasını Etkileyen Faktörler
Uluslararası Çevre
Mesleki Etik
İlkeleri
Temel
İlkeler
Detaylı
İlkeler
Sınırlamalar
Kültürel Değerler
•Bireycilik
Güç Aralığı
Belirsizlikten Kaçınma
Erkeksi/Dişilik
Kısa ve Uzun Dönemli
Oryantasyon
Sosyo-Ekonomik Faktörler
•Mesleki Gelişim ve Tecrübe Düzeyi
Ekonomik Kaynakların Mevcudiyeti
Davranışlar
MESLEKİ ETİK
İLKELERİ
Ülkeler Arasında Farklılık
Gösteren Kültür Boyutları
(Hofstede)
 Güç Mesafesi
 Belirsizlikten Kaçınma
 Bireysellik
 Erkeksilik
 Uzun dönemli oryantasyon
Bölüm A- Kültürel Değerlerle Tutarlılık
Güç Mesafesi
Bireysellik
Belirsizlikten
Kaçınma
Erkeksilik
Doğruluk ve
Dürüstlük
Üste Sadakat
Sadakat
Çatışması
Mesleki
Standartlar
Yeteneğin
Abartılması
Tarafsızlık
Üste Sadakat
Diğerlerinin
Düşüncesine
Verilen Önem
Gizlilik
Talimatlara Uyma Aile ve
İstekliliği
Arkadaşlara
Sadakat
Mesleki Davranış
Meslektaşlara
Sadakat
Denetimin
Bağımsızlığı
Kendini
Geliştirmenin
Kabul
Edilebilirliği
Etik Çatışmaların
Çözümü
Cinsiyet
Ayrımcılığı
“Yeni bir
müşterinin
işini almak
için fiyat
kırmak”
Bölüm B- Mesleki Faaliyetlere Göre Uygunluk
Mesleki Yeterlilik
Mesleğin Gelişimi
Ekonomik Kaynakların Temin
Edilebilirliği
Kalifiye Meslek Mensubu
Arzının Yeterliliği
Aile İçi Finansman
Bağımsızlıktan Ödün Verme
Yönetim Danışmanlık
Hizmetleri
Teknik Standartlar
Yeterlilik
Bağımsızlıktan Ödün Verme
Mesleki Eğitimin Yeterli
Düzeyde Olması
Mesleki Standartların Mevcut
Olması
SONUÇLAR
 IFAC uluslararası meslek örgütleri birliği
sıfatıyla etik ilkeleri belirlemeli
 IFAC’ın etik ilkeleri kültürel değerler ve sosyoekonomik faktörlerle ilgili merkezi-etnik
varsayımlardan mümkün olduğunca kaçınmalı
 Her üye ülke (meslek örgütü) IFAC ilkelerini baz
alarak KENDİ kültürel değerlerini ve sosyoekonomik gerçeklerine uygun DETAYLI ilkelerini
düzenlemeli ve uygulamalı ve denetlemeli
 Meslek örgütü içinde ETİK KOMİTESİ
oluşturulmalı. Etik ilkelerinin hazırlanması
sorumluluğu bu komiteye ait olmalı.
 Mesleki ilkelere uymayanların cezalandırılması
Etik Komitesi üyeleri içinden oluşacak bir
Disiplin Komitesi yoluyla yapılmalı
 Etik İlkelerinin uygulanması ve
benimsenmesinin sağlanmasında cezai
yaptırımlar son seçenek olmalı
 Lisans düzeyi eğitim müfredatlarına
HEMEN VE MUTLAKA Etik İlkeleri ile
ilgili dersler ilave edilmeli.
 Meslek örgütü meslek mensuplarına
verdiği sürekli eğitim programına
HEMEN ETİK EĞİTİMİ’ni ilave etmeli
 Müşteri
(Ticari Amaçlı)
Meslek
Mensubu
?
Devlet
(Kaynak
israfı yapıyor
ÇAMURUN İÇİNDE
TEMİZLİK YAPILIR MI?
EVET YAPILIR
HERKES KENDİ ÜZERİNE SU DÖKERSE
GÜN GELİR YANINIZDAKİ
ÇAMURLU GEZMEKTEN UTANIR