Transcript Dr n. med. Katarzyna Wencel Rehabilitacja w uzdrowiskach

Dr n. med. Katarzyna Wencel
Rehabilitacja uzdrowiskowa znaczenie w systemie
ochrony zdrowia
Unia Uzdrowisk Polskich
Przedsiębiorstwo Uzdrowiskowe „Ustroń” S.A.
XIX Kongres Uzdrowisk Polskich
Sopot 22 maja 2010 roku
• Podstawowe pojęcia
– Zdrowie
– Promocja zdrowia
– Edukacja zdrowotna
– Rehabilitacja
ZDROWIE
dynamiczny proces, w którym dobrostan
społeczny,
psychiczny
i
biologiczny
człowieka wynika z braku choroby i
niedomagań oraz umożliwia wykorzystanie
wszelkich
możliwości
twórczych
w
najkorzystniejszych warunkach, to także
potencjał zdolności przystosowania się
organizmu do wymogów środowiska
(WHO definition)
Zdrowie fizyczne –
organizmu człowieka
dotyczy
stanu
Zdrowie psychiczne – dotyczy stanu
integracji osoby, zarówno wewnętrznej,
jak i z otoczeniem
Zdrowie społeczne – dotyczy relacji
jednostki ze społeczeństwem
Profilaktyka odnosi się do CHOROBY, a jej
celem jest zapobieganie schorzeniom
Promocja zdrowia ukierunkowana jest na
ZDROWIE, jej celem jest inwestowanie
w zdrowie własne jednostki, tym samym
społeczeństwa
Istotnym elementem promocji zdrowia jest
EDUKACJA ZDROWOTNA
Celem edukacji zdrowotnej jest dążenie do
poprawy i ochrony zdrowia poprzez
stymulowane procesem uczenia, dobrowolne
zmiany w zachowaniu jednostek
Edukacja zdrowotna może być nastawiona
na:
• chorobę
• czynniki ryzyka
• zdrowie
• Istotne problemy współczesnego
człowieka – niezależnie od wieku!
–
–
–
–
–
–
Narażenie na stres
Tempo życia
Zmieniające się warunki życia
Wymagania otaczającego świata
Nieumiejętność pracy nad sobą
Narażenie na manipulacje (media)
EFEKT:
CHOROBA
LECZENIE
I CO DALEJ?
• Powrót do pełnego zdrowia
– Fizycznego
– Psychicznego
– Społecznego
– Powrót do pracy
• Ograniczenie niepełnosprawności
Fizycznej
Psychicznej
Społecznej
Przyczyny zgonów w Polsce
wg rozpoznań
Przyczyny zgonu u kobiet – Polska 2002
Przyczyny zgonu u mężczyzn - Polska 2002
Urazy na świecie
Wg WHO rocznie na świecie urazów doznaje 75 milionów ludzi
Urazy czaszkowo-mózgowe
•
•
•
•
główna składowa urazów wielonarządowych
urazy głowy rocznie: 180-220 na 100 tys. osób
mężczyźni 15 - 24 r. ż.
w 50% przypadków współistnieją
z urazami innych okolic ciała
• przyczyny urazów głowy:
– wypadki komunikacyjne - 53%
– upadki z wysokości - 30%
– pobicia - 8%
• ponad 10% urazów śmiertelnych
• około 40% związane z alkoholem
Neurosurgery 58:S2-7-S2-15, 2006
Urazy w Polsce
• Struktura urazów w Polsce przedstawia się podobnie jak
na świecie lecz obserwowany jest wyższy odsetek ofiar
śmiertelnych (ponad 20%);
• Wg WHO w ciągu ostatniego 30-lecia odsetek
inwalidów z powodu wypadków drogowych wzrósł
z 12 do 18%;
Głównie urazy narządu ruchu
związane przede wszystkim z
wypadkami drogowymi.
Skala niepełnosprawności
w Polsce w 2004 r wg GUS.
Udar mózgowy
• Zapadalność ok. 150-200/100 000 rocznie
• Wczesna śmiertelność ok. 30%
– Krwotok śródmózgowy 50%
– Udar niedokrwienny 20%
• Ciężkie inwalidztwo ok. 30%
• Częstość nawrotów 5-15% rocznie
• Śmiertelność 5-letnia
– Mężczyźni 44%
– Kobiety 36%
Średnie, bezwzględne, 10-letnie ryzyko
wystąpienia udaru mózgu w grupach
wg wieku, w podziale na płeć.
Średnie, bezwzględne, 10-letnie ryzyko wystąpienia
zawału mięśnia sercowego
w grupach wiekowych, w podziale na płeć
Epidemiologia udarów
•
•
•
•
•
0,5% populacji
50% powyżej 70 r. ż.
W Polsce ok. 60 tysięcy zachorowań rocznie
Trzecia przyczyna zgonów
Współczynnik zachorowalności 1,3-1,8/ 1000
mieszkańców
• Współczynnik umieralności 71/100 tys. kobiet
i 106 mężczyzn
• W ciągu 5 lat u 30-40% kolejny udar
Krwotok
podpajęczynówkowy (SAH)
•
•
•
•
Zapadalność 10 -15/100 000 osób rocznie
Dotyczy osób w okresie aktywności
Częstość wzrasta z wiekiem
80% SAH to 40 - 65 r. ż.
Choroba Parkinsona
• częstość występowania: 0,1-0,2% populacji
• zapadalność: 10-20 /100.000 ludności
• w Polsce 60.000 chorych z parkinsonizmem;
rocznie 4000-8000 nowych przypadków choroby
Polska krajem starzejącym się
Średnie trwanie życia w skali globalnej
1955 r. - 47 lat
1955 r. - 65 lat
2025 r. - 73 lata
Polska – stałe wydłużanie przeciętnego
trwania życia
2000 rok : kobiety – 78 lat
mężczyźni – 69,7 lat
• Społeczeństwo
młode <8% ludzi >60 roku życia
przejściowe
starości demograficznej >12% ludzi >60 roku życia
starości późnej >15% >60 roku życia
• Polska
w roku 1995 ludzie w wieku >65 roku życia 11,2%
w roku 2020
>65
15,9%
• Szacowana długość życia Europejczyka,
który ukończył 50 lat w 2005 roku
w Polsce
mężczyzna 67 lat
w UE
67
w Danii
74
kobieta 70
68
74
Częstość stanów chorobowych
w populacji polskiej > 65 r.ż
Choroby układu sercowo-naczyniowego
Choroby układu ruchu
Choroby układu oddechowego
Choroby układu trawiennego
Zespoły otępienne
75%
68%
46%
34%
15%
Polska Szkoła Rehabilitacji
• Leczenie usprawniające
• Proces medyczno-społeczny, który dąży do zapewnienia osobom
niepełnosprawnym godziwego życia
• Proces przywracania dużej części z utraconych sprawności
• Stosowanie ćwiczeń ruchowych w połączeniu z zabiegami
fizykoterapeutycznymi i terapią zawodową
• Łagodzenie skutków związanych z chorobą/uszkodzeniem ciała –
rehabilitacja psychologiczna, społeczna, zawodowa
• Zapobieganie lub łagodzenie przebiegu choroby – rehabilitacja
profilaktyczna
Rehabilitacja w uzdrowisku
• Realizacja programu rozwoju rehabilitacji Ministra Zdrowia
i Opieki Społecznej z 1969 roku – w zakresie schorzeń narządu
ruchu, układu krążenia i układu oddechowego
• Powrót do idei rehabilitacji w uzdrowiskach w rozmowach Unii
Uzdrowisk Polskich, Ministra Zdrowia i Narodowego
Funduszu Zdrowia – 2007 rok
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 sierpnia 2009 r.
w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu lecznictwa
uzdrowiskowego
• Zarządzenie Prezesa Narodowego
nr 61/2009/DSM z 2 listopada 2009 r.
Funduszu
Zdrowia
Rehabilitacja w uzdrowisku
• Prewencja przedrentowa Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych
• Leczenie uzdrowiskowe i rehabilitacja szpitalna
finansowana przez Narodowy Fundusz
Zdrowia
Rehabilitacja ZUS
Liczba osobodni zrealizowanych
Liczba zrealizowanych osobodni ZUS
2008
2009
277 090
321 808
Rabka
19 323
22 177
Szczawno - Jedlina S.A.
65 904
71 490
Lądek - Długopole S.A.
94 480
101 386
Szczawnica
33 453
34 211
9 550
3 224
0
28 894
54 380
60 426
Ogółem
w tym
330 000
320 000
310 000
300 000
290 000
280 000
270 000
260 000
250 000
Liczba zrealizowanych
osobodni
Rymanów
Ustroń S.A.
2008
2009
Połczyn
Rehabilitacja NFZ
- sanatorium
Dane ogólne - rehabilitacja sanatoryjna
Rok
280 000
260 000
240 000
2008
2009
Liczba osobodni zakontraktowanych
238 336
265 111
Liczba osobodni zrealizowanych
221 424
253 154
220 000
200 000
180 000
2008
Kontrakt
2009
Realizacja
Rehabilitacja NFZ
w sanatorium
Liczba osobodni
zrealizowanych
Ogółem
2008
2009
221 424
253 154
Liczba zrealizowanych osobodni w rehabilitacji
sanatoryjnej
w tym
Rabka
1 284
969
924
1 960
260 000
Busko - Zdrój S.A.
4 829
6 456
250 000
Cieplice Sp. Z o.o.
1 830
1 074
240 000
Lądek - Długopole S.A.
3 276
3 940
230 000
82 593
97 860
220 000
Rymanów
9 550
3 224
210 000
Zespół Uzdrowisk Kłodzkich
8 113
13 196
200 000
Ustroń S.A.
25 689
10 399
Połczyn
83 336
114 076
Szczawno - Jedlina S.A.
Solanki Inowrocław
2008
2009
Liczba zrealizowanych osobodni
Rehabilitacja w szpitalu
uzdrowiskowym
Liczba osobodni
zrealizowanych
Ogółem
2008
2009
222 064
251 310
Liczba osobodni zrealizowanych - rehabilitacja
szpitalna
w tym
Szczawno - Jedlina S.A.
2 296
2 856
Konstancin
23 193
24 919
Busko - Zdrój S.A.
9 470
14 054
Cieplice Sp. Z o.o.
5 017
6 411
Lądek - Długopole S.A.
6 775
9 827
103 547
106 238
Rymanów
1 991
3 187
Zespół Uzdrowisk Kłodzkich
5 503
6 158
Ustroń S.A.
8 423
15 306
Połczyn
55 849
62 354
Solanki Inowrocław
260 000
250 000
240 000
230 000
220 000
210 000
200 000
2008
2009
Liczba osobodni zrealizowanych
Rehabilitacja - szpital uzdrowiskowy
Dane ogólne - rehabilitacja szpitalna
300 000
Rok
250 000
200 000
2008
2009
Liczba osobodni zakontraktowanych
240 681
271 623
Liczba osobodni zrealizowanych
222 064
251 310
150 000
100 000
50 000
0
2008
Kontrakt
2009
Realizacja
Rehabilitacja w sanatorium porównanie 2008 i 2009 wg rozpoznań
ICD10 G, I, J, M, S, T
Rehabilitacja w sanatorium porównanie 2008 i 2009 wg wieku
i wg rozpoznań ICD10 G, I, J, M, S, T
Rehabilitacja w szpitalu porównanie 2008 i 2009 wg rozpoznań
ICD10 G, I, J, M, S, T
Rehabilitacja w szpitalu porównanie 2008 i 2009 wg wieku
i wg rozpoznań ICD10 G, I, J, M, S, T
WSKAZANIA DO REHABILITACJI
UZDROWISKOWEJ
1. Przywrócenie zdolności do
samodzielnej egzystencji utraconej wskutek choroby,
wypadku, zabiegu chirurgicznego
2. Prewencja pierwotna (ograniczenie czynników ryzyka
występowania chorób „of aging” oraz „in aging”)
3. Prewencja wtórna (zapobieganie wystąpieniu powikłań lub
nawrotów)
4. Uruchomienie istniejących rezerw czynnościowych
i trening własnych mechanizmów obronnych organizmu
5. Ograniczenie niepełnosprawności
6. Umożliwienie powrotu do pracy
7. Edukacja zdrowotna
8. Wsparcie psychologiczne, psychoterapia
Zalety rehabilitacji
uzdrowiskowej
1.
2.
3.
4.
5.
Wykwalifikowana kadra lekarska :
SPECJALISCI REHABILITACJI/BALNEOLOGII,
fizjoterapeutów, psychologów i pielęgniarek
zapewniająca kompleksowość rehabilitacji
Wyposażenie w sprzęt rehabilitacyjny
Różnorodność bazy zabiegowej – możliwość
stosowania hydroterapii, fizjoterapii i kinezyterapii,
a dodatkowo tworzyw naturalnych – możliwość
wspomagania kinezyterapii
Wieloletnie
doświadczenie
porównywalne
z wyspecjalizowanymi ośrodkami rehabilitacyjnymi,
Otoczenie geograficzne, klimat
Rehabilitacja w uzdrowisku
1.
2.
3.
4.
5.
Odpowiedni
trening
czynnościowy
w
celu
poprawy reagowania na bodźce i zwiększenie
zdolności adaptacyjnych organizmu do zmian
środowiskowych
Poprawa ogólnej wydolności i zwiększenie
zdolności organizmu do wysiłku fizycznego
Zmiana trybu życia
Edukacja prozdrowotna
Prewencja wtóna
Czas przeznaczony przez pacjenta
na leczenie i czas przeznaczony dla
pacjenta na:
• Edukację zdrowotną
• Promocję zdrowia
• Profilaktykę
Rola rehabilitacji realizowanej
w uzdrowisku – pytania
• Miejsce w systemie rehabilitacji finansowanej ze
środków publicznych wraz z rehabilitacją przedrentową
ZUS i rehabilitacją szpitalną
• Doprecyzowanie zasad kwalifikacji – rozróżnienie
pomiędzy rehabilitacją w szpitalu uzdrowiskowym
a w sanatorium (współfinansowaną przez pacjenta)
• Usprawnienie kierowania chorych – ograniczenie
kosztów leczenia i niepełnosprawności
• Upowszechnienie wiedzy o tym rodzaju rehabilitacji
wśród lekarzy i fizjoterapeutów
• Czas trwania turnusów – 28?, 24?, 21 dni?
INDYWIDUALNE KORZYŚCI Z AKTYWNOŚCI
FIZYCZNEJ OSÓB STARSZYCH
• Psychologiczne
– Korzyści natychmiastowe:
a) odprężenie
b) zmniejszenie stresu i niepokoju
c) poprawa nastroju
– Skutki długoterminowe:
a) ogólne dobre samopoczucie
b) poprawa zdrowia psychicznego (korzystne
w leczeniu nerwicy depresyjnej i lękowej)
c) poprawa funkcji poznawczych
d) kontrola motoryczna
e) nabycie nowych umiejętności i udoskonalenie posiadanych
• Społeczne
– Korzyści natychmiastowe :
a) przywrócenie pewności siebie i ułatwienie bardziej
aktywnej roli w społeczeństwie
b) wzmocnienie integracji społecznej i kulturalnej
– Skutki długoterminowe :
a) zwiększenie integracji (zmiana stereotypowego postrzegania
procesu starzenia)
b) zawieranie nowych znajomości
c) wzmacnianie więzi społecznych i kulturalnych
d) utrzymanie dotychczasowych ról i zdobycie nowych
Według definicji WHO
rehabilitacja to kompleksowe postępowanie
w odniesieniu do osób niepełnosprawnych fizycznie
i psychicznie, które ma na celu przywrócenie pełnej
lub możliwej do osiągnięcia sprawności fizycznej
i psychicznej, zdolności do pracy i zarobkowania oraz
zdolności do brania czynnego udziału w życiu
społecznym.
Taka rehabilitacja jest realizowana
w uzdrowiskach
Wysiłek fizyczny:
•Ma sprawiać
przyjemność
•Odpowiednie miejsce
•Odpowiednia pora
•Wsparcie personelu
•Motywacja pacjenta
CHOROBA
LECZENIE
I CO DALEJ?
DO UZDROWISKA NA REHABILITACJĘ