Transcript 8.DHF
อัตราส่ วนจานวนภาชนะเก็บกักนา้ ภายใน ครัวเรือนที่ไม่ มีการป้องกันลูกนา้ มี ความสัมพันธ์ กับอุบัตกิ ารณ์ การเกิดโรค ไข้ เลือดออกในชุมชนหรือไม่ นสพ.นิติพฒั น์ วัฒนจิตศิริ นสพ.เจษฎา พิมพ์รัตน์ หลักการและเหตุผล มีการระบาดของไข้เลือดออกในจังหวัดพิษณุโลกทุกปี แม้วา่ จะมีการประชาสัมพันธ์ให้มีการป้ องกันการเกิด โรคด้วยวิธีการต่างๆ ให้ประชากรในชุมชนทราบแล้ว ก็ตาม ็ อ้ งมีการ การป้ องกันการระบาดของไข้เลือดออกที่ดีกต กาจัดยุงลายที่มีประสิ ทธิ ภาพทาให้ลดอุบตั ิการณ์การ เกิดการระบาดของโรคไข้เลือดออกในชุมชนได้ ทบทวนวรรณกรรม จากการสารวจของกรมควบคุมโรคติดต่อที่ได้สารวจ แหล่งเพาะพันธุ์ยงุ ลายในภาคต่างๆ ปี 2533 พบว่า แหล่งเพาะพันธุ์ยงุ ลายร้อยละ 70.82 เป็ นแหล่งเก็บกัก น้ าภายในเขตครัวเรื อน ทั้งที่เป็ นน้ าดื่มและน้ าใช้ ร้อย ละ 15.68 เป็ นแหล่งน้ าจานรองขาตูก้ นั มด ที่เหลือเป็ น แหล่งอื่นๆที่มีน้ าขังได้ในชุมชน เช่น ยางรถยนต์ คาถามหลัก จานวนภาชนะเก็บกักนา้ ภายในครัวเรือนทีไ่ ม่ มกี าร ป้องกันลูกนา้ มีความสั มพันธ์ กบั จานวนผู้ป่วยด้ วยโรค ไข้ เลือดออกในชุมชนหรือไม่ คาถามรอง จานวนภาชนะเก็บกักนา้ ภายในครัวเรือนทีไ่ ม่ มกี าร ป้องกันลูกนา้ เป็ นปัจจัยเสี่ ยงทีท่ าให้ เกิดโรค ไข้ เลือดออกในชุมชนหรือไม่ วัตถุประสงค์ การวิจัย เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ของจานวนแหล่งเก็บกัก น้ าในเขตครัวเรื อน ที่ไม่มีการป้ องกันลูกน้ ากับ จานวนผูป้ ่ วยโรคไข้เลือดออกภายในชุมชน ผลที่คาดว่ าจะได้ รับ ส่ งเสริ มการป้ องกันการระบาดของโรคไข้เลือดออกใน ชุมชน โดยการควบคุมแหล่งเพาะพันธุ์ยงุ ลายในเขต ครัวเรื อน ทราบถึงอัตราความเสี่ ยงของประชากรในชุมชนที่มี ภาชนะเก็บกักน้ าที่ไม่มีการป้ องกันลูกน้ าที่จะป่ วยเป็ น โรคไข้เลือดออก ระเบียบวิธีการวิจัย รูปแบบการวิจัย Cross Sectional Analytic Study กลุ่มประชากรทีท่ าการศึกษา ศึกษาเปรี ยบเทียบในชุมชน 2 ชุมชนที่มีอุบตั ิการณ์ของโรค ไข้เลือดออกในชุมชน โดยสารวจประชากรเป็ นหลังคาเรื อน เพื่อ เก็บข้อมูลการเกิดโรคไข้เลือดออกภายในครอบครัวนั้นๆภายในปี พ.ศ.2545 และข้อมูลจานวนแหล่งเก็บกักน้ าในเขตครัวเรื อน ขนาดประชากร กำหนดกำรสำรวจและสอบถำมภำยในชุมชน หมูท่ ี่ 1 และหมูท่ ี่ 2 หมูบ่ ้ ำนวังส้ มซ่ำ ตำบลท่ำโพธิ์ อำเภอ เมือง จังหวัดพิษณุโลก โดยใช้ กลุม่ ตัวอย่ำงในกำร สำรวจและสอบถำม จำนวนชุมชนละ 25 หลังคำเรื อน การคัดเลือกกลุ่มประชากร คัดเลือกบ้ ำนที่จะทำกำรสำรวจโดยวิธีกำรสุม่ เลือก บ้ ำนที่อยูต่ ิดกันภำยในรัศมี 50 เมตรจำกจุดเริ่ มต้ นใน กำรสำรวจ เนื่องจำกมีกำรศึกษำพบว่ำยุงลำยจะหำ กินภำยในเขตรัศมี 50 เมตรเท่ำนัน้ อคติการวิจัย ยุงลายที่แพร่ กระจายมาจากแหล่งอื่นนอกชุมชน เช่น ทางรถยนต์ ผลกระทบจากปั จจัยอื่น เช่น การพ่นยาฆ่าแมลง,การ นอนกางมุง้ ,การเลี้ยงปลากินลูกน้ า เป็ นต้น ชึ่งจะมีผล ต่อการเพาะพันธุ์ยงุ ลาย ผลกระทบจากค่าลูกน้ ายุงลาย BI ,CI และ HI เครื่องมือการวิจัย การสัมภาษณ์เก็บข้อมูลชุมชนตามแบบสอบถาม ผูท ้ าการวิจยั เก็บข้อมูลบันทึกข้อมูลเพิ่มเติมจากการ เดินสารวจภายในบริ เวณบ้าน ตัวอย่างแบบสอบถาม แบบสอบถามการวิจัย : ควำมสัมพันธ์ระหว่ำงกำรเกิดโรคไข้ เลือดออกและ แหล่งเก็บกักน ้ำที่ไม่มีฝำปิ ดในเขตครัวเรื อนภำยในชุมชน บ้ ำนเลขที่........................................... จำนวนผู้อยูอ่ ำศัย................................คน จำนวนสมำชิกในครอบครัวที่ได้ รับกำรวินิจฉัยว่ำเป็ นโรค ไข้ เลือดออกภำยใน ปี 2545 มี.......คน จำนวนแหล่งเก็บกักน ้ำในเขตครัวเรื อน 1. ภำชนะเก็บกักน ้ำที่มีฝำปิ ด มีจำนวน ...................... 2. ภำชนะเก็บกักน ้ำที่ไม่มีฝำปิ ด (ใส่ทรำยอะเบท) มีจำนวน ......... 3. ภำชนะเก็บกักน ้ำที่ไม่มีฝำปิ ด (ไม่ใช้ ทรำยอะเบท) มีจำนวน ...... การวิเคราะห์ ข้อมูล เป็ นการศึกษาวิจยั ในรู ปแบบ Cross Sectional Analytic Study โดย นาข้อมูลที่เก็บมาได้จะมี 2 ตอน คือ ตอนที่1 : ควำมสัมพันธ์ของจำนวนภำชนะเก็บกักน ้ำที่ไม่มีฝำปิ ด และไม่มีกำรป้องกันลูกน ้ำยุงลำยมีผลต่อจำนวนผู้ป่วยโรค ไข้ เลือดออกในชุมชนหรื อไม่ ข้ อมูล : ข้ อมูลเชิงคุณภำพ (ได้ ข้อมูลจำกกำรนับ) การวิเคราะห์ ข้อมูล : Pearson Chi-Square การวิเคราะห์ ข้อมูล ตอนที่ 2 : กำรศึกษำจำนวนภำชนะเก็บกักน ้ำภำยในครัวเรื อนที่ ไม่มีกำรป้องกันลูกน ้ำเป็ นปั จจัยเสีย่ งที่ทำให้ เกิดโรคไข้ เลือดออก ในชุมชนหรื อไม่ ข้ อมูล : ข้ อมูลเชิงคุณภำพ (ได้ ข้อมูลจำกกำรนับ) การวิเคราะห์ ข้อมูล : Case-Control เพื่อหำค่ำ Relative Risk และ Odds ratio กรอบความคิด ปั จจัยทีก ่ ระทบ ้ -การใชสารเคมี กาจัดยุง -การป้ องกันยุงกัด -แหล่งเพาะพันธุย ์ งุ อืน ่ ๆ ชุมชนที1 ่ มีการระบาดของไข ้เลือดออกมาก ชุมชนที่ 2 มีการระบาดของไข ้เลือดออกน ้อย ความแตกต่างของแหล่งเก็บกัก น้ าภายในครัวเรือนของทัง้ 2ชุมชน ผลการศึกษา ตอนที่1 : ควำมสัมพันธ์ของอัตรำส่วนจำนวนภำชนะเก็บกัก น ้ำที่ไม่มีกำรป้องกันลูกน ้ำยุงลำยมีผลต่อจำนวนผู้ป่วยโรค ไข้ เลือดออกในชุมชนหรื อไม่ ตาราง : แสดงจำนวนจำนวนภำชนะเก็บกักน ้ำภำยในครัวเรื อนที่มีกำรป้องกัน ลูกน ้ำ กับจำนวนภำชนะเก็บกักน ้ำภำยในครัวเรื อนที่ไม่มีกำรป้องกันลูกน ้ำชุมชน หมูท่ ี่ 1 และหมูท่ ี่ 2 บ้ ำนวังส้ มซ่ำ ตำบลท่ำโพธิ์ อำเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก หมู่ที่ ภาชนะที่ไม่มี ภาชนะที่มีการ รวม (อุบตั ิการณ์ การป้ องกัน ป้ องกันลูกน้ า ไข้เลือดออก) ลูกน้ ายุงลาย ยุงลาย 2(อุบตั ิการณ์ สูง) 38 161 199 1(อุบตั ิการณ์ต่า) 11 125 136 รวม 49 289 335 Chi-square Chi-square = 335*((38*125)-(161*11))2/(49*286*199*136) = 7.84 อัตราส่ วนจานวนภาชนะที่ไม่ มีการป้องกันลูกนา้ มีผลทาให้ อุบัตกิ ารณการเกิดโรคไข้ เลือดออกใน ชุมชนเพิ่มขึน้ อย่ างมีนัยสาคัญทางสถิตทิ ่ รี ะดับ ความเชื่อมั่น > 99% (p<0.01) ตอนที่ 2 : กำรศึกษำจำนวนภำชนะเก็บกักน ้ำภำยในครัวเรื อนที่ไม่มี กำรป้องกันลูกน ้ำเป็ นปั จจัยเสี่ยงที่ทำให้ เกิดโรคไข้ เลือดออกในชุมชน หรื อไม่ ตาราง แสดงจำนวนผู้ป่วยด้ วยไข้ เลือดออกภำยใน ปี พ.ศ.2545 ของชุมชนหมูท่ ี่ 1 และชุมชนหมูท่ ี่ 2 บ้ ำนวังส้ มซ่ำ ตำบลท่ำโพธิ์ อำเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก หมูท่ ี่ จำนวนผู้ป่วยโรค ไข้ เลือดออก จำนวนประชำกรที่ทำกำร สำรวจ รวม 2 8 105 113 1 3 86 89 รวม 11 191 202 ตอนที่ 2(ต่อ) Odds ratio = 2.18 จริยธรรมในการวิจัย เนื่องจากการศึกษานี้เป็ นการศึกษาเกี่ยวกับจานวนภาชนะเก็บกักน้ า ที่ไม่มีฝาปิ ดในครัวเรื อนว่ามีความสัมพันธ์กบั การเกิดโรค ไข้เลือดออกในชุมชนหรื อไม่ โดยทาการเก็บข้อมูลจากการ สัมภาษณ์ ตามแบบสอบถามที่ได้จดั ทาขึ้น ซึ่งจะทาการสัมภาษณ์ โดยผูท้ าการวิจยั ไม่มีการบันทึกชื่อผูถ้ ูกสัมภาษณ์ และไม่มีการ นาเสนอข้อมูลที่จะส่ งผลกระทบต่อผูถ้ ูกสัมภาษณ์ แต่อย่างใด จึง เชื่อได้วา่ จะไม่มีผลกระทบต่อจริ ยธรรมการวิจยั ทางการแพทย์