Transcript Polityka rozwoju klastrów w Polsce

Polityka rozwoju klastrów w Polsce
„Klastry – sposób na innowacyjny wzrost
w gospodarce”
Europejski Kongres Gospodarczy –
Katowice 16 maja
Definicje
Podmioty wchodzące w skład klastrów
(zgodnie z koncepcją potrójnej helisy – ang. triple helix)
wstęp 01
•
Przedsiębiorstwa (klastry to nowy model działalności biznesowej,
opartej na kooperacji mimo konkurencji - kooperencja)
•
Podmioty naukowe (klastry to nowy model interakcji między nauką a
gospodarką)
•
Władze publiczne (nowa koncepcja na forum OECD tzw. polityki
gospodarczej opartej o klastry (cluster-based economic policy)
Definicje
Koncepcja
Triple-helix
Przemysł
wstęp 01
Klastry
Władze
publiczne
Nauka
Dobre klastry
Czynniki zapewniające wysoką innowacyjność i sukces klastra
•
•
•
•
•
Aktywna rola przemysłu
Wysoki poziom naukowego zaplecza badawczego
Efektywna współpraca i komunikacja pomiędzy członkami klastra
Wsparcie ze strony regionu i miasta (przy zachowaniu bottom-up
approach)
Nowy etap rozwoju klasteringu – internacjonalizacja inicjatyw
klastrowych
wstęp 01
(globalizacja i integracja => możliwości przepływu zasobów i zwiększona
specjalizacja łańcucha wartości ponad granicami krajowymi)
Korzyści z klastrów na poziomie mikroekonomicznym na
przykładzie klastrów w Hiszpanii
40
50
Dobre klastry
30
wstęp 01
0
10
20
1996
1997
1999
Podział kosztów
Efekt synergii
Dotacja
Wiedza o rynkach
zagranicznych
Dobre klastry
Wyzwania dla rozwoju klastrów w Polsce
•
•
•
•
•
•
•
•
Słaba skłonność do kooperacji – indywidualizm przedsiębiorców jako
spuścizna poprzedniego systemu
wstęp 01
Niski poziom kapitału społecznego/zaufania i kapitału relacyjnego
(relational capital)
Słabe powiązania i interakcje między przedsiębiorstwami oraz
przedsiębiorstwami i jednostkami naukowymi
Ograniczona rola sektorów opartych na wiedzy
Niski poziom wiedzy dot. roli regionalnych systemów innowacyjnych
Niska skłonność do innowacji
Słaby rozwój rynków finansowych i brak kapitału
Słaby rozwój infrastruktury
Internacjonalizacja
INTERNACJONALIZACJA inicjatyw klastrowych
- nowy etap rozwoju klasteringu
• globalizacja i integracja gospodarcza - możliwości przepływu zasobówwstępi 01
zwiększona specjalizacja łańcucha wartości ponad granicami krajowymi
• Europejski Alians Klastrów PRO INNO (PRO INNO European Cluster
Alliance)
• BSR InnoNET (Baltic Sea Region Innovation Network), BSR StarDust
project
• INNET => program Innovation Express,
• CEE - ClusterNetwork
Polityka klastrowa
Polityka klastrowa jako element różnego rodzaju polityk państwa
• Polityka innowacyjna
wstęp 01
• Polityka regionalna
• Horyzontalna polityka przemysłowa (HPP)
Elementy polityki klastrowej możliwe do zastosowania także w innych
dziadzinach polityki rządu
• Polityka naukowo-techniczna
• Polityka rynku pracy
• Polityka społeczna
• Polityka edukacyjna
Wsparcie rozwoju inicjatyw klastrowych pozwala na uzyskanie efektów
synergii między różnego rodzaju politykami państwa.
Polityka klastrowa
Podejście oddolne (bottom-up approach) do roli polityki klastrowej
• dominujące podmioty w klastrze to lokalne przedsiębiorstwa
wstęp 01
• działania państwa pełnią jedynie rolę pomocniczą
• selektywne programy wsparcia:
- tworzenie odpowiedniej infrastruktury instytucjonalnej
- zasadne w obszarach realnych niedoskonałości rynku
- zależna od fazy rozwoju klastra
Polityka klastrowa
Obecne instrumenty wspierania klastrów w Polsce
• Program Operacyjny Innowacyjna gospodarka 2007-2013 (PO IG) Działanie
wstęp 01
5.1 „Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu ponadregionalnym”
– PARP
• Program Operacyjny Kapitał Ludzki
Działanie 2.1 „Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki”.
Poddziałanie 2.1.1 „Rozwój kapitału ludzkiego w przedsiębiorstwach”
Poddziałanie 2.1.2 „Partnerstwo dla zwiększania adaptacyjności”
Poddziałanie 2.1.3 „Wsparcie systemowe na rzecz zwiększenia zdolności
adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw”.
Polityka klastrowa
Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej
Działanie 1.4 „Promocja i współpraca”, komponent „Współpraca” wstęp 01
współfinansowanie projektów dot. budowania sieci współpracy, w tym
związanych z identyfikacją i rozwojem klastrów:
• badania analityczne, przygotowywanie ekspertyz i publikacji
w zakresie polityki rozwoju opartej na klasteringu
• popularyzacja idei klasteringu, w tym m.in.: organizacja konferencji i
spotkań tematycznych;
• tworzenie i rozwój klastrów, w tym m.in.: opracowanie strategii oraz
dokumentów operacyjnych dla rozwoju klastra, zakup usług
doradczych/prawnych, marketingowych, PR, organizacja i udział w
konferencjach.
Polityka klastrowa
Zróżnicowane wsparcie klastrów w poszczególnych RPO, dotyczące:
• definicji beneficjenta działania,
• wymagań dotyczących przygotowania i składania wniosków,
• priorytetowego traktowania działań/sektorów,
• wielkości alokacji funduszy na działania,
• wielkości wymaganego wkładu własnego,
• minimalnej i maksymalnej wartości projektu
•poziomu dofinansowania
=> asymetryczność realnego wsparcia w układzie regionalnym oraz
rozproszenie (tworzenie nie rozwój) pomocy na poziomie centralnym
wstęp 01
Polityka klastrowa
Kierunki polityki rozwoju klastrów w Polsce
To odniesienie do koncepcji polityki rozwoju gospodarczego opartej o klastry
wstęp 01
(cluster-based economic development policy) czyli wymiaru terytorialnego
polityki rozwoju (territorial-based policy).
Realne efekty realizacji inicjatyw rozwojowych zarówno sektorowych, jak i
horyzontalnych oraz ustawodawstwa na poziomie kraju i międzynarodowym,
odczuwalne na poziomie lokalnym polityki gospodarczej Unii Europejskiej –
priorytety Strategii „Europa 2020” oraz programu „Innovation Union”
modelu polaryzacyjno - dyfuzyjnego.
Polityka klastrowa
Kierunki polityki rozwoju klastrów w Polsce - odpowiedź na wyzwania z
ewolucji polityki UE
wstęp 01
Podejście Komisji Europejskiej to wspieranie klastrów o dużym potencjale
rozwoju:
- bieguny wzrostu dla gospodarki europejskiej,
- efektywność wydatkowania środków publicznych,
- internacjonalizacja wyników prac klastrów współpracujących w UE
Ewolucja polityki europejskiej (po 2013 r.) => coraz większa koncentracja
europejskich środków finansowych (FP, CIP, ERC, EIT) na najbardziej
konkurencyjnych ośrodkach w ramach UE.
Polityka klastrowa
Polityka rozwoju klastrów w Polsce
– mechanizm wspierania biegunów wzrostu polskiej gospodarki
• wypracowanie mechanizmu selekcji i koncentracja na nich środków
publicznych (w tym funduszy z UE),
wstęp 01
• preferencje w ramach istniejącego systemu funduszy strukturalnych,
• utworzenie grupy ds. polityki rozwoju klastrów w Polsce z udziałem
przedstawicieli MRR, MG, MNiSW, PARP, ARP oraz ekspertów KE,
• powiązanie wspierania klastrów z mechanizmami Specjalnych Stref
Ekonomicznych (SSE) – spółka zarządzająca jako animator inicjatyw
klastrowych
Polityka klastrowa
Kierunki polityki rozwoju klastrów w Polsce
– implikacje dla przygotowywanych dokumentów krajowych:
wstęp 01
• nowy Krajowy Program Reform (KPR)
• Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki (SIEG) – jedna z 9
strategii stanowiących podstawę nowego układu strategicznego
zarządzania polityką rozwoju kraju. Cztery zasady horyzontalne:
1. kreowanie wiedzy (inwestycje w kapitał ludzki);
2. partnerska współpraca (rozwój kapitału społecznego);
3. efektywna alokacja zasobów/gospodarowanie w obiegu (closed loop);
4. zarządzanie strategiczne/odpowiedzialne przywództwo.
• Program Rozwoju Przedsiębiorstw;
• Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego;
Polityka klastrowa
Potencjalne instrumenty wspierania klastrów (1/2)
• wspieranie opracowywania schematów działania animatorów
wstęp 01
(koordynatorów) klastrów i zarządzania relacjami w klastrze;
• finansowanie kosztów stałych animatora (koordynatora) klastra;
• stworzenie poradnika w zakresie ochrony praw własności intelektualnej
(IPR);
• wspieranie audytu potrzeb szkoleniowych klastrów;
• wspieranie tworzenia sieci projektów partnerskich dla koordynatorów
klastrów z „bliźniaczymi” animatorami klastrów zagranicznych;
Polityka kalstrowa
Potencjalne instrumenty wspierania klastrów (2/2)
• organizacja warsztatów diagnostycznych dot. współpracy między wstęp 01
członkami klastra w ramach potrójnej helisy (triple helix);
• działania na rzecz internacjonalizacji klastrów;
• stworzenie systemu ewidencji inicjatyw klastrowych (rejestracja klastrów)
=> internetowa baza klastrów;
• stworzenie systemu ewaluacji inicjatyw klastrowych (selekcja klastrów i
wspieranie najlepszych klastrów – potencjalnych biegunów wzrostu w skali
całej UE).
Dziękuję za uwagę
Zbigniew Kamieński
Zastępca dyrektora Departamentu Rozwoju Gospodarki
Ministerstwo Gospodarki
Plac Trzech Krzyży 3/5
00-507 Warszawa
tel: 022 693 59 19
[email protected]
wstęp 01