Transcript Bağımsız Denetim Standartları

MEHMET ŞİRİN
DENETİM STANDARTLARI DAİRESİ BAŞKANI
Kilit Terimlerin Belirlenmesi
861 KELİME
2
Kilit Terimlerin Belirlenmesi

MATERİAL

SİGNİFİCANT
ÖNEMLİ ????

İMPORTANT

MAJOR
3
Kilit Terimlerin Belirlenmesi

MONİTOR

REVİEW
GÖZETİM???

SUPERVİSE

OVERSEE

OVERSİGHT
4
Kilit Terimlerin Belirlenmesi
Significant risks of Material Misstatement

5
Bağımsız Denetim Standartları
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
6
Kilit Terimlerin Belirlenmesi
Metnin Çevrilmesi
İlk Uzman Kontrolü
Çapraz Kontrol – İkinci Uzman Kontrolü
Metnin Danışma Komisyonlarına Gönderilmesi
Uzmanlardan Oluşan Ekiplerce Kontrolü
Metnin Denetim Dairesi Başkanınca Kontrolü
KGK Başkanlığınca Metnin Kontrolü
Metnin Gözden Geçirme Komitesi ve Kurul Üyelerine
Sunumu
Kamuoyuna Duyurulması
Görüşlerin Alınması ve Değerlendirilmeleri
Son Kontroller, Kurul Kararı ve Metnin Yayınlanması
Türkiye Denetim Standartları
Çalışma ve danışma komisyonları:
Bağımsız denetim konusundaki bilgi ve deneyimlerinden
yararlanmak amacıyla uygulama alanında uzmanlaşmış
kamu görevlileri, öğretim elemanları ile
uygulayıcılar
geçici
çalışma
ve
danışma
komisyonlarında görevlendirilmiştir.

TDS Kapsamında 5 Komisyon Kurulmuştur.
7
Türkiye Denetim Standartları
Çalışma ve danışma komisyonları:

1)
2)
3)
4)
5)
Kilit Terimlerin Türkçe karşılıklarının belirlenmesi
Etik Kurallar ve Eğitim Standartları
Bağımsız Denetim Standartları 200 ler grubu
Bağımsız Denetim Standartları 300,400 ve 500 ler
Bağımsız Denetim Standartları 600,700 ve 800’ler grubu
TDS Kapsamında 5 Komisyon Kurulmuştur.
8
Bağımsız Denetim Standartlarının Yapısı
Kapsam
Yürürlük tarihi
Amaç
Tanımlar
Hükümler
Uygulama ve Diğer Açıklayıcı Bilgiler Bölümü






9
KALİTE KONTROL STANDARDI 1
10
KKS’nin NİTELİĞİ VE KAPSAMI
Denetim şirketi tarafından oluşturulacak kalite kontrol
sisteminin niteliği ve kapsamı;

denetim şirketinin büyüklüğüne,

operasyonel özelliklerine,

denetim şirketinin bir denetim ağının parçası olup olmamasına
göre değişir
11
SORUMLULUK
Denetim şirketinin tüm çalışanları ve yöneticileri;


kalite kontrol sistemini kurmaktan ve
bu sistemin devamlılığını sağlamaktan
Çeşitli düzeylerde sorumludur.
12
Kalite Kontrol Sistemi İlk Aşama
Bir Kalite Kontrol
Sistemi
Oluşturmak
13
Politika ve
Prosedürleri Yazılı
Hale Getir (Kalite
Kontrol Rehberi)
Personele
Bildirme ve
Uygulama
KKS’nin AMACI
KKS 1 11 inci paragraf:
Denetim şirketinin amacı aşağıdaki hususlara ilişkin kendisine makul güvence
sağlayan bir kalite kontrol sistemi kurmak ve bu sistemin devamlılığını
sağlamaktır;
(a) Denetim şirketinin ve personelinin, mesleki standartlara ve yürürlükteki
mevzuat hükümlerine uygunluk sağladığı,
(b) Denetim şirketi veya sorumlu denetçi tarafından düzenlenen raporların,
içinde bulunulan şartlara uygunluğu.
14
KKS 1- Kalite Kontrol Sisteminin Unsurları
15
1.
• Denetim şirketi bünyesinde kaliteye ilişkin liderlik
sorumlulukları.
2.
• İlgili etik hükümler.
3.
• Müşteri ilişkisinin ve denetim sözleşmesinin kabulü ve
devam ettirilmesi.
4.
• İnsan kaynakları.
5.
• Denetimin yürütülmesi (Denetimin Kalitesine Yönelik
Gözden Geçirme dahil).
6.
• İzleme
Denetim şirketi bünyesinde kaliteye
ilişkin liderlik sorumlulukları
16
Denetim şirketi bünyesinde kaliteye
ilişkin liderlik sorumlulukları
 Kalite Kontrol Sisteminden sorumlu Kişi belirlendi mi?

Denetim şİrketinin Yapısını ve hizmetlerini yansıtan GÜNCEL bir
Kalite Kontrol Rehberi Mevcut Mu?

Geliştirme, Güncelleme, Belgelendirme için Yeterli Kaynak ayrıldı mı?

Kalite Kontrol sisteminin unsurlarına
sorumluluklar
- Yeterli ve uygun tecrübeye
- Gerekli yetkiye sahip kişilere verildi mi?
17
ilişkin
operasyonel
KALİTEYE ÖNCELİK VERME
Ticari
kaygılar
yönetimin
sorumluluklarının önüne geçemez
18
kaliteye
ilişkin
İlgili Etik Hükümler
Şirket ile bütünleşik:
 Dürüstlük,
 Tarafsızlık,
 Mesleki yeterlik ve özen,
 Sır saklama
 Mesleğe uygun davranış.
* Aykırılık durumlarının tespit edilmesi ve gerekli
işlemlerin yapılmasını sağlamaya yönelik politika ve
prosedürlerin oluşturulması
19
İlgili Etik Hükümler

Bağımsızlık tüm güvence denetimlerinin ön koşuludur.

Tehditlerin ve alınabilecek önlemlerin anlaşılması (Kurum tarafından
yayımlanacak Etik Kurallar bu konuda rehberlik sağlayacaktır.

Bağımsızlığı yönelik tehditlerin tespit edilmesi, belgelendirilmesi ve
uygun bir şekilde yönetilmesi:
- Firma düzeyinde: Bağımsızlık taahhütleri
- Her bir denetim Düzeyinde: Bağımsızlık taahhütleri
Çıkar Çatışmalarının tespiti ve gereğinin yapılması
Sır Saklama prosedürlerinin oluşturulması


20
İlgili Etik Hükümler

Denetim Şirketi Etik Hükümlere ilişkin Politika ve
Prosedürler oluşturdu mu?
Bu Politika ve Prosedürler örneğin,
-
çalışanların etik hükümlerle ilgili olarak bilgilendirilmelerini sağlıyor mu?
-
Mevcut ve potansiyel tehditlerin tespiti ne imkan veriyor mu?
-
Sorumlu denetçilerin ve diğer kişilerin gerekli bildirimleri yapmalarını gerektiriyor
mu?
-
Bağımsızlık Taahhütlerinin zamanında alınmasını sağlıyor mu?
-
Aykırılıklar sorumlu denetçilere zamanında bildiriliyor mu?
-
Denetlenen İşletmelerin (iştirakler…) Listesi
bildidirilmiş mi?

oluşturulmuş ve denetçilere
- Rotasyon hükümleri, Ücret, Denetimin Kapsamı, Denetlenen işletmeyle çıkar
ilişkisinin olduğunu gösteren durumlara karşı……
21
Müşteri İlişkisinin ve Denetim Sözleşmesinin
Kabulü ve Devam Ettirilmesi
Kabul ve Devam
prosedürlerinin
uygulanması (Etik
Hükümler ve
Yeterliliğin
değerlendirilmesi
22
Kabul veya devam
edip etmeme
kararının verilmesi
(Müşterinin
Dürüstlüğü ve
riskler
Risk faktörlerin
Listelenmesi
Müşteri İlişkisinin ve Denetim Sözleşmesinin
Kabulü ve Devam Ettirilmesi
Aşağıdaki hususlarda denetim şirketinin politika ve prosedürleri denetim
firmasına güvence sağlamalıdır:


Denetimin yürütülmesi konusunda yetkin olmak, zaman ve kaynaklar dâhil
denetimi yürütmek için gerekli beceri ve kapasiteye sahip olmak
Etik hükümlere uygunluğu sağlayabilmek
Ayrıca risklerin ve alınan önlemlerin yeterli bir şekilde belgelendirilmesi lazım.
Gerektiğinde mevzuat izin vermesi halinde denetim çekilme ve bunun
nedenlerinin yeterli bir şekilde belgelendirilmesi
23
İnsan Kaynakları
Aşağıdaki alanlarda politika ve prosedürlerin geliştirilmesi:
 İşe alma.
 Performans değerlendirmesi.
Verilen görevleri yerine getirme süresi dâhil kabiliyetler.
 Yeterlik.
 Kariyer gelişimi.
 Terfi etme.
 Ücret ve sair haklar.
 Personel ihtiyacının tahmini.
Bu hususlar çalışanların motivasyon (etik hükümlere uyum dahil) ve gerekli
yeterliğe sahip olmalarını sağlayarak yapılan denetimlerin kalitesini artırır.

24
İnsan Kaynakları
25
Denetimin Yürütülmesi






Denetimin yürütülme kalitesinin tutarlılığını sağlayan politika ve prosedürler
oluşturma
Bu tutarlılık, genellikle yazılı veya elektronik rehberler, yazılımlar veya diğer
standart belgelendirme biçimleri ile sektöre veya denetimin konusuna özgü
rehberlerin oluşturulması suretiyle sağlanır.
Sorumlu Denetçinin tanımlanmış sorumlulukları olmalıdır.
Etkin planlama, yönlendirme ve gözetim ile gözden geçirme prosedürleri
İstişare Prosedürleri (Kim, Ne zaman, Nasıl …..gerektiğinde dışardan
temin)
Görüş Ayrılıklarının çözümüne yönelik prosedürler
gibi..
26
Denetimin Yürütülmesi
27
Denetimin Yürütülmesi
Denetimin Kalitesine Yönelik Gözden Geçirme
Denetimin kalitesine yönelik gözden geçirme nedir?
Denetim ekibinin vardığı önemli yargıların ve raporu oluştururken
ulaştığı sonuçların ve raporun uygunluğunun tarafsız olarak
değerlendirilmesidir.
Ne zaman yapılır?

28
Rapor tarihinde veya öncesinde
Kalite kontrol sisteminin gözden geçirilmesi
sırasında neler yapılır?




Denetim sırasında belirlenen önemli riskler ve bu risklere
karşı yapılacak işler.
Özellikle önemli risklerle ve önemlilikle ilgili olarak varılan
yargılar.
Denetim sırasında tespit edilen düzeltilmiş veya
düzeltilmemiş yanlışlıkların önemi ve yapısı.
Yönetime, üst yönetimden sorumlu olanlara ve gereken
hâllerde düzenleyici kurumlar gibi diğer taraflara iletilecek
olan hususlar.
29
Denetimin Yürütülmesi
Denetimin Kalitesine Yönelik Gözden Geçirme







Kurum tarafından belirlenen işletmeler ile borsada işlem gören işletmelerin
finansal tablolarının bağımsız denetimlerde zorunlu
Diğer denetimlerin hangilerine yönelik uygulanacağına yönelik denetim
şirketinin prosedürler oluşturması
Asgari olarak kapsam belirlenmelidir.
Uygun niteliklere sahip denetimin kalitesini gözden geçiren Kişinin atanması
(Kurum içi – Kurum dışı)
Teknik beceriye sahip olmalı
Gerekli yetki ve deneyime sahip olmalı
Tarafsız olmalı
30
Denetİmİn Yürütülmesİ-Görüş
Farklılıkları

Aşağıdaki kişiler arasındaki görüş farklılıklarının ele
alınması ve çözüme kavuşturulması denetim şirketinin
sorumluluğudur:



denetim ekibi içindeki
istişare edilen kişilerle olan
ilgili durumlarda sorumlu denetçi ile denetimin kalite
kontrolünü gözden geçiren kişilerle.
Sorun çözüme kavuşturuluncaya kadar rapora tarih
verilemez ve ulaşılan sonuçlar belgelendirilerek uygulanır.
31
İzleme

Kalite Kontrol Sisteminin üzerinde bir İzleme Programı oluşturmak
Teftiş Prosedürleri oluşturmak (denetim tamamlandıktan sonra)
- dönemsel olarak mutlaka her bir sorumlu denetçinin çalışması teftiş
kapsamına girmeli
Gerektiğinde mutlaka dışardan birilerine yaptırılması



- Resmi raporlama
Eksiklerin bildirilmesi ve önlemlerin alınması
Şikayet ve iddiaları ele alan prosedürlerin oluşturulması
32
İzleme
izleme süreci sonunda tespit edilen eksiklikler &
uygun düzeltici adımlara yönelik tavsiyeler
ilgili sorumlu denetçilere ve diğer uygun personele bildirilir
33
İzleme
Tespit edilen eksikliklere karşı atılacak düzeltici adımlar
nelerdir?
 Tek bir denetim veya tek bir personele ilişkin uygun
düzeltici adımların atılması,
 Bulguların, eğitim ve mesleki gelişimden sorumlu kişilere
iletilmesi,
 Kalite kontrol politika ve prosedürlerinde değişiklik
yapılması ve
 Şirket tarafından disiplin işlemlerinin uygulanması
(özellikle bu davranışı birden fazla tekrarlayanlar hakkında)
.
34
İZLEME-TESPİT EDİLEN EKSİKLİKLERİN
DEĞERLENDİRİLMESİ, BİLDİRİLMESİ VE
DÜZELTİLMESİ
İzleme prosedürlerinin sonuçları:
Denetim raporunun uygun
olmayabileceğine veya
Denetimin yürütülmesi sırasında bazı
prosedürlerin atlandığına
İşaret ediyorsa;
denetim şirketinin mesleki standartlara ve mevzuata
uygunluğunun sağlanabilmesi için
atılması gereken ilave adımlara karar vermesini ve hukuki
danışmanlık alıp almama hususu değerlendirilir.
35
İZLEME-TESPİT EDİLEN EKSİKLİKLERİN
DEĞERLENDİRİLMESİ, BİLDİRİLMESİ VE
DÜZELTİLMESİ

Denetim şirketi, izleme sonuçlarını :
sorumlu denetçilere
 denetim şirketinin genel müdürüne veya
 uygun hallerde yönetim kurulu da dahil şirketteki
diğer uygun kişilere


Yılda en az bir kere bildirir.
36
Belgelendirme




Kalite Kontrol Politika ve Prosedürleri
Denetim Dosyaları
Kalite Kontrol Gözden Geçirmeleri
Saklama ve erişim
37
Belgelendirme




Kalite Kontrol Politika ve Prosedürleri
Denetim Dosyaları
Kalite Kontrol Gözden Geçirmeleri
Saklama ve erişim
38
KKS 1 ve BDS 220 arasındaki bağlantı

KKS 1 11inci paragraf denetim şirketi seviyesinde kalite kontrol sisteminin
amacını tanımlar
BDS 220 6 ıncı paragraf her bir denetim düzeyindeki amacı tanımlar:
Yürütülen her bir denetimle ilgili olarak denetçiye,
(a) Denetimin mesleki standartlar ile yürürlükteki mevzuat hükümlerine
uygun olduğuna ve
(b) (b) Düzenlenen denetçi raporunun içinde bulunulan şartlara uygunluğuna
ilişkin makul güvence sağlayan kalite kontrol prosedürlerini uygulamaktır

39
Bağımsız Denetim Standartları
BDS’ler risk bazlı bir yaklaşım üzerine kurulmuştur.
BDS 200, BDS ler kapsamındaki bir denetimden ne
anlaşılması gerektiği hususunda da açıklamalar yapar
 Riskleri Değerleme a) Planlama (ön denetim çalışmaları
dahil) b) Risk Değerlendirme Prosedürlerini Uygulama
 Risklere Karşılık Verme a)Müteakip Denetim
Prosedürlerini tasarlama b) Bunları uygulama
 Raporlama: a) Denetim kanıtlarını Değerlendirme
b)Denetim raporunu hazırlama

40
Bağımsız Denetim Standartları
GENEL İLKE VE SORUMLULUKLAR
BDS 200
Bağımsız denetçinin genel amaçları ve bağımsız denetimin bağımsız denetim
standartlarına uygun olarak yürütülmesi
BDS 210
Bağımsız denetim sözleşmesinin şartları üzerinde anlaşmaya varılması
BDS 220
Finansal tabloların bağımsız denetiminde kalite kontrol
BDS 230
BDS 240
Bağımsız denetimin belgelendirilmesi
Finansal tabloların bağımsız denetiminde bağımsız denetçinin hileye ilişkin
sorumlulukları
BDS 250
Finansal tabloların bağımsız denetiminde ilgili mevzuatın dikkate alınması
BDS 260
Üst yönetimden sorumlu olanlarla kurulacak iletişim
İç kontrol eksikliklerinin üst yönetimden sorumlu olanlara ve yönetime
bildirilmesi
BDS 265
41
Bağımsız Denetim Standartları
RİSK DEĞERLENDİRMESİ VE DEĞERLENDİRİLMİŞ RİSKLERE VERİLECEK
KARŞILIKLAR
BDS 300
BDS 315
Finansal Tablo Bağımsız Denetiminin Planlanması
İşletmeyi ve Çevresini Tanımak Suretiyle Önemli Yanlışlık Risklerinin
Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi
BDS 320
Bağımsız Denetimin Planlanması ve Yürütülmesinde Önemlilik
BDS 330
bağımsız denetçinin değerlendirilmiş risklere karşılık yapacağı işler
Hizmet kuruluşu kullanan bir işletmenin bağımsız denetiminde dikkate alınacak
hususlar
Bağımsız denetimin yürütülmesi sırasında belirlenen yanlışlıkların
değerlendirilmesi
BDS 402
BDS 450
42
Bağımsız Denetim Standartları
BAĞIMSIZ DENETİM KANITLARI
BDS 500
BDS 501
Bağımsız denetim kanıtları
Bağımsız denetimi kanıtları belirli kalemler için dikkate alınması gereken özel
hususlar
BDS 505
Dış teyitler
BDS 510
İlk bağımsız denetimler- açılış bakiyeleri
BDS 520
Analitik prosedürler
BDS 530
BDS 540
Bağımsız denetimde örnekleme
Gerçeğe uygun değere ilişkin olanlar dâhil muhasebe tahminlerinin ve ilgili
açıklamaların bağımsız denetimi
BDS 550
İlişkili taraflar
BDS 560
Bilanço tarihinden sonraki olaylar
BDS 570
İşletmenin sürekliliği
BDS580
Yazılı açıklamalar
43
Bağımsız Denetim Standartları
BAŞKALARININ ÇALIŞMALARININ KULLANILMASI
BDS 600
Özel hususlar-topluluk finansal tablolarının bağımsız denetimi (topluluğa bağlı
birim denetçilerinin çalışmaları dâhil)
BDS 610
İç denetçi çalışmalarının kullanılması
BDS 620
Uzman çalışmalarının kullanılması
Bağımsız denetimin sonuçları ve raporlama
BDS 700
Finansal tablolara ilişkin görüş oluşturma ve raporlama
BDS 705
BDS 706
BDS 710
Bağımsız denetçi raporunda olumlu görüş dışında bir görüş verilmesi
Bağımsız denetçi raporunda yer alan dikkat çekilen hususlar ve diğer hususlar
paragrafları
Önceki dönemlere ait karşılık gelen bilgiler ve karşılaştırmalı finansal tablolar
BDS 720
Bağımsız denetçinin denetlenmiş finansal tabloları içeren dokümanlardaki diğer
bilgilere ilişkin sorumlulukları
44
Bağımsız Denetim Standartları
ÖZEL ALANLAR
BDS 805
Özel hususlar – özel amaçlı çerçevelere göre hazırlanan finansal tabloların bağımsız
denetimi
Özel hususlar – tek bir finansal tablonun bağımsız denetimi ile finansal tablolardaki
belirli unsurların, hesapların veya kalemlerin bağımsız denetimi
BDS 810
Özet finansal tablolara ilişkin rapor vermek üzere yapılan denetimler
BDS 800
45
Teşekkürler
46