Transcript Organizacja pomocy psychologiczno

Włodawa
12.12.2011
Rozporządzenie w sprawie zasad udzielania
i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej
•
•
•
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w przedszkolu, szkole i placówce polega na:
rozpoznawaniu możliwości psychofizycznych
rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych
uczniów, wynikających w szczególności ze:
1) szczególnych uzdolnień;
2) niepełnosprawności;
3) choroby przewlekłej;
4) niedostosowania społecznego;
5) zagrożenia niedostosowaniem społecznym;
6) specyficznych trudności w uczeniu się;
7) zaburzeń komunikacji językowej;
8) sytuacji kryzysowych lub traumatycznych;
9) niepowodzeń edukacyjnych;
10) zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową ucznia i jego rodziny, sposobem
spędzania czasu wolnego, kontaktami środowiskowymi;
11) trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska
edukacyjnego, w tym związanych z wcześniejszym kształceniem za granicą;
12) innych potrzeb dziecka.
Rozporządzenia w sprawie warunków organizowania kształcenia,
wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz
niedostosowanych społecznie
•
Kształcenie specjalne organizuje się:
dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
niesłyszących;
słabo słyszących;
niewidomych;
słabo widzących;
z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją;
z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim;
z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub
znacznym;
8) z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera;
9) z niepełnosprawnościami sprzężonymi.
•
dla dzieci i młodzieży niedostosowanych społecznie i zagrożonych
niedostosowaniem społecznym
Schemat udzielania pomocy psychologiczno - pedagogicznej
uczeń
Orzeczenie o potrzebie
kształcenia specjalnego
Analiza orzeczenia Wielospecjalistyczna ocena
funkcjonowania ucznia w
środowisku szkolnym
Inne opinie lub orzeczenia
Analiza –
rozpoznanie potrzeb
i możliwości
KIPU – plan działań
wspierających
opracowany przez
zespół
IPET
opracowany przez
zespół
ZAJĘCIA
obowiązkowe, nadobowiązkowe
Funkcjonowanie zespołu PPP
Dyrektor powołuje
zespoły i wyznacza
koordynatorów.
Zespoły podejmują
działania na poziomie
diagnostycznym,
programowym i
praktycznym.
Realizacja
zaplanowanych
działań i ewaluacja
procesu
pomocowego.
Rozpoznanie
Rozpoznanie ma na celu zdobycie możliwie kompletnej wiedzy
o możliwościach psychofizycznych i indywidualnych
potrzebach rozwojowych i edukacyjnych ucznia, dlatego tak
ważne jest, by obserwacje dokonywane były przez
poszczególnych
członków
zespołu:
specjalistów
(psychologa, pedagoga, logopedę) i nauczycieli pracujących
z dzieckiem oraz rodziców ucznia.
Rozpoznanie powinno dotyczyć:
• mocnych stron dziecka, jego zdolności, wiedzy
i umiejętności potrzebnych do realizacji poszczególnych
przedmiotów czy zadań, które mogą być przed nim
stawiane, także jego ulubionych form aktywności
i zainteresowań,
Rozpoznanie powinno dotyczyć:
• trudności edukacyjnych lub rozwojowych ucznia w zakresie:
- emocji i funkcjonowania społecznego (np. w
nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami, wyrażaniu uczuć
w sposób społecznie akceptowany, umiejętności
werbalizowania uczuć),
- sprawności motorycznej dziecka, w tym możliwości
samoobsługi (szczególnie ważne w przypadku dzieci
niepełnosprawnych),
- komunikowania się (np. w przypadku dzieci
obcokrajowców możliwość porozumiewania się w języku
polskim, w przypadku niektórych dzieci niepełnosprawnych
– konieczność stosowania metod komunikacji
alternatywnej),
Rozpoznanie powinno dotyczyć:
- funkcjonowania poznawczego (np. koncentracja uwagi, pamięć,
myślenie),
- wiedzy z poszczególnych przedmiotów i umiejętności szkolnych
(czytanie, pisanie, liczenie),
- motywacji,
− warunków zewnętrznych:
- organizacji przestrzeni klasy czy szkoły (np. oznakowanie
niebezpiecznych miejsc, gdy w klasie jest dziecko słabo widzące),
pracy na lekcji, sposobu oceniania dziecka,
- sytuacji rodzinnej dziecka, w tym informacji przekazanych przez
rodziców (np. że nie mają oni wystarczającej wiedzy, by pomóc
dziecku w nauce),
- dodatkowych informacji i zaleceń (np. dotyczących noszenia aparatu
słuchowego, okularów, butów ortopedycznych, nietypowych
zachowań dziecka).
WOPFU
• Opracowanie wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania
ucznia stanowi sumę obserwacji poszczególnych członków zespołu.
• Celem takiej diagnozy jest rozpoznanie i określenie specjalnych
potrzeb edukacyjnych ucznia, by w indywidualnym programie
edukacyjno-terapeutycznym zaplanować taki sposób wsparcia,
który umożliwi ich zaspokojenie.
• Wybór formy dokumentowania może być zróżnicowany
(np. arkusz, karta, zeszyt) i może zależeć od potrzeb wynikających
z dokonanego rozpoznania lub wzoru wypracowanego w szkole.
• Warto, by wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania
ucznia była dołączona do indywidualnego programu edukacyjnoterapeutycznego.
WAŻNE !!!!
• Grupę uczniów, którym nauczyciel
obowiązany jest dostosować wymagania,
rozszerzono o uczniów, którzy nie posiadają
ani orzeczenia, ani opinii poradni, ale są
objęci w szkole pomocą psychologicznopedagogiczną na podstawie rozpoznania
dokonanego przez nauczycieli i specjalistów
(np. uczniowie wykazujący uzdolnienia
przedmiotowe;
WAŻNE !!!
• uczniowie posiadający wysoko rozwinięte
kompetencje społeczne np. animatorzy
szkolnych imprez, projektów uczniowskich,
przedsięwzięć i akcji szkolnych;
• uczniowie wykazujący zainteresowania i
zdolności w dziedzinie nauk matematycznoprzyrodniczych,
WAŻNE !!!
• wobec których jest potrzeba umożliwienia im
wykonywania dodatkowych badań,
doświadczeń, ćwiczeń laboratoryjnych itp.,
uczniowie znajdujący się w trudnej sytuacji
rodzinnej, wymagający szczególnego wsparcia
i wzmożonego kontaktu szkoły z jego
rodzicami.
Formułując cele terapeutyczne do pracy z dzieckiem, należy
odpowiedzieć na pytania:
•
Co jest najważniejsze dla dziecka, by w ogóle mogło się
uczyć?
• Jaka forma działań czy zajęć może pozwolić dziecku pokonać
tę trudność?
• W odniesieniu do uczniów niedostosowanych społecznie jak i
zagrożonych niedostosowaniem oraz niepełnosprawnych, prowadzone
nawet przez profesjonalistów zajęcia specjalistyczne (np.
socjoterapeutyczne) nie wpłyną na funkcjonowanie dziecka, ponieważ
nie zmienią relacji ucznia z nauczycielami, z uczniami klasy czy szkoły.
• Dlatego ogromne znaczenie będą miały działania terapeutyczne
nauczycieli: budowanie klimatu akceptacji, wspieranie dziecka w
rozwoju emocjonalnym, uczenie ważnych umiejętności
psychospołecznych (np. kontroli wyrażania silnych emocji, budowania
relacji z rówieśnikami), dostrzeganie nawet niewielkich postępów).
Formy i metody pracy z uczniem
W określeniu procedury osiągania celów rozumianej jako sposób
wykorzystania dostępnych metod, form, środków dydaktycznych czy
innych zasobów szkoły i środowiska w celu pomocy dziecku
przydatne mogą być następujące pytania:
• Które z metod, form pracy, środków dydaktycznych najlepiej posłużą
uczniowi?
• Które z form pomocy psychologiczno-pedagogicznej najlepiej
posłużą uczniowi?
• Z którym ze specjalistów, trenerów, rehabilitantów pracuje się
dziecku najlepiej, najbardziej efektywnie?
• Jaki rodzaj i sposób organizacji zajęć (czas trwania, liczba osób)
umożliwia dziecku efektywne korzystanie z nich?
Analiza orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego
W orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego
znajdują się:
1.DIAGNOZA, w której zawarte są ogólne informacje o możliwościach,
ograniczeniach i potencjale rozwojowym dziecka.
2. ZALECENIA, gdzie wskazane są warunki realizacji potrzeb
edukacyjnych, formy stymulacji, rewalidacji, terapii, usprawniania,
rozwijania potencjalnych możliwości i mocnych stron dziecka oraz
inne formy wsparcia psychologiczno-pedagogicznego, a także
najkorzystniejsze dla niego formy wsparcia psychologicznopedagogicznego, a także najkorzystniejsze dla niego formy
kształcenia specjalnego.
3. UZASADNIENIE, gdzie przedstawione jest min. uzasadnienie
zalecanych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz
spodziewane efekty działań.
Rozporządzenia w sprawie warunków organizowania
kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży
niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie
Nauczyciele i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem, w ramach
pracy zespołu, dla każdego ucznia posiadającego orzeczenie
o potrzebie kształcenia specjalnego:
•
•
•
niepełnosprawnego,
niedostosowanego społecznie,
zagrożonego niedostosowaniem społecznym,

opracowują indywidualny program edukacyjno – terapeutyczny
(IPET),
dokonują okresowej wielospecjalistycznej oceny poziomu
funkcjonowania ucznia oraz w miarę potrzeby modyfikują IPET.

Formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej
udzielane w szkole


•
•
•
•



Zajęcia rozwijające uzdolnienia
Zajęcia specjalistyczne:
korekcyjno-kompensacyjne,
Logopedyczne,
Socjoterapeutyczne,
inne o charakterze terapeutycznym,
Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze,
Klasy terapeutyczne,
Zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem
kariery zawodowej – w przypadku gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych,
 Porady i konsultacje.
PDW może być opracowany dla jednego ucznia lub grupy uczniów
o jednorodnym lub zbliżonym rozpoznaniu.
PLAN DZIAŁAŃ WSPIERAJĄCYCH
PDW tworzy się dla:
• posiadających orzeczenie o potrzebie
obowiązkowego rocznego przygotowania
przedszkolnego,
• posiadających orzeczenie o potrzebie
indywidualnego nauczania,
• posiadających opinię poradni psychologicznopedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej,
• wobec których na podstawie działań
pedagogicznych rozpoznano indywidualną
potrzebę objęcia pomocą
Oznacza to, że PDW jest tworzony dla dzieci, które mają
trudności w realizacji standardów podstawy programowej
wynikające w szczególności:
• ze specyfiki ich funkcjonowania poznawczo-percepcyjnego
(niższe niż przeciętne możliwości intelektualne, a także
dysleksja, dysgrafia, dysortografia, poważne trudności w
uczeniu się matematyki, zaburzenia komunikacji językowej),
• ze stanu zdrowia (dzieci przewlekle chore, w tym z
zaburzeniami psychicznymi)
• z ograniczeń środowiskowych (dzieci emigrantów
kształcone wcześniej za granicą, odmienne kulturowo),
• dzieci z rodzin niewydolnych wychowawczo,
• z faktu przeżycia sytuacji traumatycznej lub kryzysowej
Programy nauczania
zawierają treści poszerzające
wymagania podstawy programowej
i bardzo często
adresatem tych programów
jest uczeń zdolny.
20
Programy nauczania.
– ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 8 czerwca 2009 r.
w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania
przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku
szkolnego podręczników
Rola nauczyciela:
• Nauczyciel jest prawdziwym autorem realizowanego
programu nauczania i wie, jak zorganizować proces
nauczania w swojej klasie. Nowe regulacje prawne oddają
w ręce nauczyciela zadanie przedstawienia tej koncepcji
dyrektorowi.
• Nauczyciel może posiłkować się znanymi programami, ale
przede wszystkim musi poznać podstawę programową,
przemyśleć ją i zaplanować własny sposób realizacji.
21
Pamiętaj program nauczania musi być
napisany dla konkretnej grupy uczniów!
Większość programów dostępnych na rynku
jest napisanych dla ucznia który nie istnieje!
Zaproponowany przez nauczyciela program
nauczania powinien być dostosowany do
potrzeb i możliwości uczniów, dla których
jest przeznaczony
Nauczyciel może:
1. Opracować program samodzielnie bądź we współpracy z innymi
nauczycielami
2. Przedstawić dyrektorowi szkoły program opracowany przez
innego autora (autorów), np. może wybrać program nauczania
spośród programów dostępnych na rynku, jeśli uważa, że taki
właśnie program najlepiej odpowiada potrzebom jego uczniów i
warunkom, w jakich pracuje
3. Przedstawić program opracowany przez innego autora (autorów)
wraz z dokonanymi przez siebie modyfikacjami, wskazując zakres
proponowanych zmian z uzasadnieniem, dlaczego je proponuje.
Zaproponowany przez nauczyciela program nauczania powinien
być dostosowany do potrzeb i możliwości uczniów, dla których
jest przeznaczony.
23
Szkoła oraz poszczególni nauczyciele
podejmują działania mające na celu
zindywidualizowane wspomaganie rozwoju
każdego ucznia, stosownie do jego potrzeb i
możliwości. Nauczanie uczniów z
niepełnosprawnościami, w tym uczniów z
upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim,
dostosowuje się do ich możliwości
psychofizycznych oraz tempa uczenia się.
24
Podstawa założenia
Karty Indywidualnych Potrzeb Ucznia
Uczeń z :
 orzeczeniem o potrzebie indywidualnego rocznego
przygotowania przedszkolnego,
 orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania
dzieci i młodzieży,
 opinia poradni psychologiczno-pedagogicznej w tym
specjalistycznej,
 rozpoznaniem na poziomie szkoły/ przedszkola.
Cele
Cel według zasady SMART powinien być:
• Skonkretyzowany – czyli określa konkretnie, co zamierzamy
osiągnąć (a NIE - co chcemy wyeliminować!),
• Mierzalny – daje się opisać za pomocą wskaźników, na podstawie
których można sprawdzić, czy cel został osiągnięty (tzn. możemy
łatwo odpowiedzieć na pytanie: co nam wskaże, że osiągnięto cel?)
• Akceptowalny – osoby zaangażowane w jego realizację akceptują
go, a osiągnięcia z realizacji celu są większe od nakładu pracy, który
trzeba włożyć w jego realizację (do tego potrzebna jest m.in. analiza
potrzeb)
• Realny – posiadamy wystarczające zasoby do realizacji celu (dlatego
ważna jest rzetelna analiza możliwości ucznia),
• Terminowy – czyli ma określony termin realizacji, po którym
możemy przystąpić do sprawdzania, czy udało się cel osiągnąć.
TYTUŁEM PODSUMOWANIA
„Nie ma nic łatwiejszego, niż być zajętym ……………..
i nic trudniejszego, niż być efektywnym”.
Alec Mackenzie „The Time trap”
„Ilekroć spotyka się dwóch ludzi, tak naprawdę obecnych
jest sześciu:
• każdy z nich tak, jak sam siebie postrzega,
• każdy z nich tak, jak jest postrzegany przez drugiego
• i każdy z nich, kim jest naprawdę” –
William James.
Dziękuję za uwagę
Joanna Szczepańska
[email protected]