Transcript Klastry - Rudzki Inkubator Przedsiębiorczości

Społeczeństwo ery innowacji. Komercjalizacja innowacji
motorem współpracy miedzy nauką i biznesem.
Klastry – nowa era czy nowa moda?
Dr inż. Lilla Knop
Katedra Podstaw Zarządzania i Marketingu
Wydział Organizacji i Zarządzania
Politechnika Śląska
Podstawowe pytania
Czy klastry to?:
Odświeżenie historii
Nowe spojrzenie na
koncepcję współpracy
Narzędzie rozwoju
regionalnego
Koncepcja budowania
czegoś nowego
Działanie odgórne
Działanie oddolne
„Nietrwałe” struktury
wymagające wsparcia
Rozwiązania poszukujące
nowych modeli zarządzania
Jaką rolę pełnią klastry w rozwoju innowacji
w organizacjach?
Lilla Knop
Politechnika Śląska
Współczesne konkurowanie: Nowy Dom Innowacji
Źródło: Prahalad C. K., Krishnan M. S.: The New Age of Innovation. Driving Co-created Value through Global
Networks. McGraw Hill 2008, s.6
Lilla Knop
Politechnika Śląska
Możliwości innowacji w klastrze „x n”
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Nowe rozwiązania technologiczne
Nowy rynek, nowy produkt
Nowy model biznesu
Nowe narzędzia i techniki
Nowe drogi rozwoju działalności
Nowe formy organizacyjne
Nowe formy współpracy
Nowe podejścia w generowaniu dóbr publicznych
Nowe sposoby komunikacji wewnątrz i na zewnątrz klastra
Nowe powiązania z innymi klastrami
Za Michael J. Enright 2004
Lilla Knop
Politechnika Śląska
Czym jest klaster?
•
Klaster jest to znajdująca się w geograficznym sąsiedztwie grupa
przedsiębiorstw i powiązanych z nimi instytucji zajmujących się określoną
dziedziną, połączoną podobieństwami i wzajemnie się uzupełniającą.
Geograficzny zasięg klastra może obejmować jedno miasto lub stan, cały kraj
a nawet grupę sąsiednich krajów.
M.E.Porter , 2001
•
Innowacyjna sieć współpracy - zorganizowana forma kooperacji
(porozumienie) pomiędzy firmami, wzmacniana zaufaniem, normami i
zasadami współpracy, która stymuluje aktywność innowacyjną firm.
Regional clusters in Europe, 2002
•
Klaster to grupa organizacji, którą łączy idea i świadomość współpracy w
innowacyjnym obszarze (specjalizacji), a przewagę terytorialnych powiązań
opiera na potencjale miejsca i koncepcji „triple helix”.
Lilla Knop
Politechnika Śląska
W efekcie
Klaster to grupa organizacji, którą wyróżnia:
•
•
•
Budowanie przewagi strategicznej opartej na
innowacjach i współpracy
Wspólny cel ukształtowany na bazie potrzeb
wyrażanych przez różne środowiska: biznesu, nauki i
władze samorządowe
Ład oparty na wypracowywanych więziach
międzyorganizacyjnych (strukturalnych, poznawczych,
społecznych)
Lilla Knop
Politechnika Śląska
przedmioty
władze
nauka
biznes
wiedza
zaufanie
struktura
W efekcie
podmioty
Lilla Knop
Politechnika Śląska
A. PROCES INICJACJI
1. Start – przedstawienie koncepcji
klastra/klastrów, identyfikacja
zasobów aktywnie wpływających na
powstanie i rozwój klastrów
2. Określenie priorytetów klastrów
B. ROZBUDOWANIE BAZY
3. Analiza inicjatywy
4. Stworzenie/rozwój grupy sterującej
(liderów)
C. KSZTAŁTOWANIE AKTYWNOŚCI
KLASTRA
5. Określenie kierunku/ów rozwoju
6. Określenie etapów postępowania
7. Działania taktyczne, agenda
krótkookresowych aktywności
D. ROZBUDOWA BAZY
8. Zapoczątkowanie, formalizacja
klastra
9. Analiza benchmarkowa
E. ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ
10. Opracowanie strategii
klastra
11. Powiązania klastra
12. Przegląd i ocena działań
Lilla Knop
Politechnika Śląska
Rola klastrów
•
•
•
•
•
•
•
Motor rozwoju ekonomicznego
Kreator i skarbnica umiejętności
Równoczesna kooperacja i konkurencja (koopetycja)
Promotor regionalnych i krajowych działań
Kreator regionalnych/krajowych zdolności i umiejętności
Centralny punkt dla kształtowania polityki rozwoju
regionalnego
Centralne miejsce dla współpracy na linii biznes-biznes,
biznes-nauka
Lilla Knop
Politechnika Śląska
Jak budować konkurencyjność klastra?
•
•
•
•
•
Tworzyć nową wartość dla klientów
Być innym niż konkurencja, lepszym niż
konkurencja
Wnosić coś unikalnego, trudnego do imitacji i
odtworzenia
Rozwijać aktywności, zasoby i wiedzę do
podniesienia efektywności kosztowej
Wspólne działać na rzecz utrzymania efektów
Lilla Knop
Politechnika Śląska
Rola (szanse) klastrów przemysłów kreatywnych –
na słodko
•
•
•
•
•
•
Motor rozwoju społecznego, kulturalnego, gospodarczego ale w
koncepcji „creme de la creme” - zogniskowanie
Kreator i skarbnica nowych idei i form współpracy
Animator regionalnych i krajowych działań
Centralne miejsce dla wyłaniania talentów i zdolności
„Wisienka na torcie”
dla inwestorów w regionie
Kluczowy punkt
dla kształtowania
wizji rozwoju regionu
Lilla Knop
Politechnika Śląska
Przyszłość klastrów
Perspektywy postrzegania i znaczenia klastrów
Perspektywa Europy i kraju
Perspektywa regionu
Perspektywa sieci
i organizacji
Lilla Knop
Politechnika Śląska
Inicjatywy wspierające klastry na poziomie UE
Klastry
światowej
klasy
World Class
Clusters
sezon na
zarządzanie
klastrami
i menedżerów
klastra
Ekspertyzy
Wsparcie
jakości
EUROPEAN
CLUSTER
EXCELLENC
E
INITIATIVE
EUROPEAN
CLUSTER
POLICY
GROUP
EUROPEAN
CLUSTER
OBSERVATO
RY
Polityka
współpracy
EUROPEAN
CLUSTER
ALLIANCE
Nowe i lepsze
narzędzia
CLUSTER
PARNERSHI
PS
(CLUSTERIP)
FP
7
Fundusze
strukturalne
INTERR
EG
Analizy
W Polsce PARP, IBnGR, UM
Lilla Knop
Politechnika Śląska
W jakim kierunku zmierzają polskie klastry?
Klastry
światowej
klasy
World Class
Clusters
Programy
krajowe
sezon na
zarządzanie klastrami
strategie klastrów
menedżerów klastra
koordynatorów
klastra
struktury klastra
projekty klastra
finansowanie
klastrów
•
•
•
•
•
•
•
W kierunku
„zamkniętego”
modelu klastra
i regionalne
Lilla Knop
Politechnika Śląska
Klastry – perspektywa sieci i organizacji
Klastry na świecie i w Europie
Klastry w Polsce
• W Europie nie brakuje klastrów, • W Polsce popularność klastrów
ale nie zawsze dysponują one
niezbędną masą krytyczną i
zdolnością do innowacji, by w
trwały sposób stawić czoła
globalnej konkurencji i osiągnąć
klasę światową.
• W miarę zwiększania się
międzynarodowej konkurencji
zwiększa się presja
osiągnięcia doskonałości.
znacznie wzrasta. Niestety
czasami prezentowane przez
organizacje podejście wskazuje
raczej na wykorzystanie
środków unijnych, a nie na
budowanie strategii współpracy.
•
W Polsce jest niewiele
przykładów rozwijających się
klastrowych. Klucz:
Poszukiwanie silnych powiązań
opartych na innowacyjnych
pomysłach, wspartych przez
centra wiedzy.
Lilla Knop
Politechnika Śląska
Klastry na świecie i w Europie
•
Klastry w Polsce
•
Inicjatywy dotyczące klastrów w
coraz większym stopniu zarządzane
są przez wyspecjalizowane
instytucje, znane jako organizacje
klastrów, które przybierają różne
formy, począwszy od stowarzyszeń
o charakterze niezarobkowym,
poprzez publiczne agencje, aż po
przedsiębiorstwa. Jednak jak dotąd
umiejętności i profesjonalizm
menedżerów klastrów nie zdobyły
właściwego uznania.
Problemy związane z zarządzaniem
klastrami, wypracowywaniem
wspólnej strategii i projektów,
tworzeniem struktur, podziałem ról
w strukturze klastra itd. to
„codzienność” klastrów. Niestety
większość działań opiera się na
formalnej stronie funkcjonowania
klastrów. Mało uwagi poświęca się
pozostałym relacjom:
poznawczym, społecznym,
opartych na zaufaniu,
funkcjonalnym, strukturalnym,
itp. Ponadto brakuje modeli
zarządzania klastrami.
Lilla Knop
Politechnika Śląska
Klastry na świcie i w Europie
•
Zarządzanie klastrami powinno
być uznane za nowy rodzaj
kwalifikacji zawodowych,
wymagających wysokich
standardów i profesjonalizmu
Klastry w Polsce
•
Zarządzanie klastrami,
zarządzanie sieciami współpracy,
animatorzy klastrów, brokerzy
sieciowi to zawody, na które
zwracają uwagę koordynatorzy
klastrów.
Lilla Knop
Politechnika Śląska
Klastry województwa śląskiego
1. E-południe
2. Klaster “3x20”
3. Innowacyjny Śląski Klaster Czystych Technologii Węglowych
4. Euro-centrum klaster technologii energooszczędnych
5. Klaster Budownictwa Pasywnego i Energooszczędnego
6. Śląski Klaster Wodny
7. MedSilesia – Śląska Sieć Wyrobów Medycznych
8. Sieć Transportu Szynowego
9. Śląski Klaster Lotniczy
10. NT Hills – Wzgórza Nowych Technologii
11. Beskidzka Organizacja Turystyczna (BOT)
Lilla Knop
Politechnika Śląska
Jeden z przykładów wsparcia dla
klastrów w woj. ślaskim
„Zarządzanie, wdrażanie i monitorowanie Regionalnej Strategii Innowacji
Województwa Śląskiego”
– projekt systemowy 8.2.2 POKL – Lider Urząd Marszałkowski, Partnerzy:
Politechnika Śląska, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Główny
Instytut Górnictwa, Akademia Sztuk Pięknych
Studia
podyplomowe
Menedżer innowacji
Broker sieci
Szkolenia
Kadry dla rozwoju
innowacji
Regionalna
Spotkania Animatorzy sieci, Strategia
Innowacji,
informacyjne innowacji
Program Rozwoju
Technologii,
Ekspertyza –
klastry w woj.
śląskim
Lilla Knop
Politechnika Śląska
Animatorzy sieci innowacji
Środowisko pracy:
Cele działalności:
przedsiębiorstwa,
rozwój innowacji
jednostki naukowe,
budowa sieci współpracy
uczelnie wyższe,
transfer technologii
instytucje otoczenia biznesu,
pobudzanie kreatywności
samorządy
rozwój przedsiębiorczości
klastry i sieci współpracy
Zakres działań/pomocy animatora sieci innowacji:
identyfikacja potrzeb w zakresie nowoczesnych, innowacyjnych technologii
dla przedsiębiorstw poprzez przeprowadzona diagnozę potrzeb
technologicznych,
pozyskiwanie partnerów do współpracy z sektorów nauki i biznesu w
zakresie innowacyjnych rozwiązań technologicznych i wymiany wiedzy
wspieranie i animowanie klastrów i inicjatyw klastrowych,
prezentacja informacji o możliwościach badawczych, opracowaniach knowhow jednostek badawczych użytecznych w sferze biznesowej,
promocja oferty jednostek badawczo-rozwojowych wśród przedsiębiorców,
inicjowanie współpracy pomiędzy przedsiębiorcami.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Lilla Knop
Politechnika Śląska
Animatorzy sieci innowacji
Ireneusz KRUSZELNICKI
Subregion: południowy województwa Śląskiego
tel. 669 004 783
[email protected]
Obszar merytoryczny: współpraca merytoryczna
i techniczno-handlowa na linii biznes-nauka
Obszary technologiczne: technologie medyczne (ochrony zdrowia),
nanotechnologie i nanomateriały
Piotr KORDEL
Subregion centralny/południowy woj. śląskiego
tel. 669 003 493
e-mail: [email protected]
Obszar merytoryczny: organizacja i zarządzanie sieciami
międzyorganizacyjnymi
Obszary technologiczne: technologie medyczne, technologie dla ochrony
środowiska, przemysł maszynowy, samochodowy, lotniczy i górniczy
Lilla Knop
Politechnika Śląska
Animatorzy sieci innowacji
Sławomir OLKO
subregion północny województwa śląskiego
tel. 669 001 709
[email protected]
Obszar merytoryczny: Organizacja klastrów technologicznych
Obszary technologiczne: technologie dla energetyki i górnictwa, technologie
informacyjne i telekomunikacyjne, produkcja i przetwarzanie materiałów
Mirosław MATUSEK
Subregion centralny województwa śląskiego
tel. 669 001 712
[email protected]
Obszar merytoryczny: Rozwój nowych produktów, uruchomienie nowej produkcji.
Obszary technologiczne: technologie informacyjne i telekomunikacyjne, produkcja
i przetwarzanie materiałów, ochrona środowiska
Jan WRÓBELSKI
subregion centralny województwa śląskiego
tel. 669 005 219
[email protected]
Obszar merytoryczny: finansowanie innowacji
Obszary technologiczne: technologie dla energetyki i górnictwa, technologie
informacyjne i telekomunikacyjne, produkcja i przetwarzanie materiałów, przemysł
maszynowy, samochodowy, lotniczy i górniczy.
Lilla Knop
Politechnika Śląska
I. Śląskie Forum Klastrów – 24-25 marca 2011
•
•
•
•
•
•
Założeniem organizatorów było przedstawienie aktualnych możliwości
rozwoju klastrów oraz próba identyfikacji ograniczeń funkcjonowania klastrów
w woj. śląskim. Spotkanie w ramach Forum pozwoliło na wymianę poglądów,
szczególnie w zakresie potrzeb tworzenia regionalnej polityki klastrowej, jak
również na zapoznanie się z założeniami nowych konkursów krajowych i
regionalnych , których celem jest wspieranie inicjatyw i klastrów w Polsce i
regionie.
Spotkanie informacyjne, warsztaty i szkolenie
Prezentacje wszystkich zainteresowanych klastrów
Warsztaty w układzie dyskusji wokół stołów: strategia, innowacja;
działalność operacyjna klastra, wsparcie dla klastrów, współpraca między
klastrami i współpraca międzynarodowa
Badanie świadomości współpracy wśród uczestników Forum
Łącznie ponad 80 osób
Lilla Knop
Politechnika Śląska
Ekspertyza – klastry województwa śląskiego –
rekomendacje dla dalszego rozwoju
•
•
Celem badania jest zidentyfikowanie i ocena
istniejących w województwie śląskim inicjatyw
klastrowych i klastrów, biorąc pod uwagę rolę, jaką
mogą one pełnić w gospodarce regionalnej oraz
warunki, które determinują ich rozwój.
Prace prowadzone są pod kierownictwem
prof. Jana Stachowicza
Lilla Knop
Politechnika Śląska
Nowe perspektywy dla klastrów
•
•
•
•
•
•
Zmiana historycznego podejścia do klastrów jako geograficznej
aglomeracji
Uczelnie się współpracy, rozwój potencjału do innowacji
Koncentracja na niszach i specjalizacjach technologicznych
Nowa forma relacji miedzyorganizacyjnych – sieci są zdominowane
przez wiedzę opartą na „intensywnych” relacjach
Dyfuzja wiedzy ma charakter wysoce selektywny uzależniony od
zdolności i zaufania
Klastry jako instytucje wiedzy generują możliwości wyższej
konkurencyjności uczestników i regionu
Lilla Knop
Politechnika Śląska
Czy wraz z zakończeniem programów
wsparcia skończy się popularność
klastrów w Polsce?
Jesteśmy skoncentrowani na
projektach nie na myśleniu
strategicznym?
Lilla Knop
Politechnika Śląska
Lilla Knop
Politechnika Śląska
Lilla Knop
Politechnika Śląska
Sukces klastra i współpracy
To nie sprint – to pełny maraton
„Getting together is a strat,
Staying together is progress,
Working together is success.” (Henry Ford 1863-1947)
Lilla Knop
Politechnika Śląska
Dziękuję za uwagę
Dr inż. Lilla Knop
Politechnika Śląska
Wydział Organizacji i Zarządzania
ul. Roosevelta 42
41-800 ZABRZE
tel. +48 32 2777 374
[email protected]
Lilla30
Knop
Politechnika Śląska