Transcript Mustafa Ateş - ICSG ISTANBUL 2015

DOSAB Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi
SCADA, SAYAÇ OTOMASYONU ve
HABERLEŞME SİSTEMİ
DOSAB Hakkında
• Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi, 1990 yılında kurulmuş, Organize Sanayi Bölgeleri
Kanunu kapsamında, 06 Nisan 2001 tarihinde kuruluş protokolü tescil edilmiş ve
tüzel kişilik kazanmıştır.
• 20 hektarı atık su arıtma alanı olmak üzere toplam 495 hektar büyüklüğe sahiptir.
• DOSAB, her türlü alt ve üst yapı yatırımlarını tamamlayarak ülkemizdeki çağdaş
OSB’ler içerisindeki yerini almıştır.
• 2013 yılı başı itibariyle bölgemizde 441 adet firma faaliyette bulunmaktadır. Bu
firmalarda 42 bin kişi istihdam edilmektedir. Bölgemizden 2012 yılında yapılan
ihracat, takriben 3,8 milyar dolar civarındadır.
• 2012 yılında bölgemizde 975 milyon kilovat saat elektrik, 275 milyon standart
metreküp doğalgaz tüketilmiş, 15 milyon metreküp atık su arıtılmıştır. DOSAB
elektrik dağıtım sisteminin kurulu gücü 475 MVA olup, 2012 yılı maksimum puantı
155 MW olarak gerçekleşmiştir.
• DOSAB, bu verileriyle Türkiye’nin en büyük 5 organize sanayi bölgesi arasında yer
almaktadır.
SCADA Sistem Bileşenleri:
• Fiber Haberleşme Ağı
Haberleşme Altyapısı - Medya
Fiber optik, halihazırda en hızlı, güvenilir,
dış etkenlerden en az etkilenen ve geniş
bant aralığı sunan haberleşme
altyapısıdır.
Aynı hat üzerinden 10/100/1000 Mbps
hızlarında aynı anda bir veya birden fazla
veri noktasını birbirine bağlamak
mümkündür.
Bu nedenle DOSAB SCADA ve Sayaç
Otomasyonu Sistemi haberleşme alt
yapısında “FİBER OPTİK” kullanılmıştır.
Sistem Bileşenleri:
Haberleşme Altyapısı - Ringler
• Sistem Topolojisi
– DOSAB’da tesis edilen fiber optik altyapı, katılımcı
parsellerine ulaştırılmış YG elektrik kablo borulama
altyapısı esas alınarak oluşturulmuştur.
– Yüksek gerilim Dağıtım Merkezleri arasında 3 adet fiber
optik haberleşme ringi oluşturulmuş olup, katılımcı
parsellerine fiberle ulaşım bu ringler üzerindeki dağıtım
merkezlerinden sağlanmıştır.
– Katılımcı parsellerine ulaşan bu fiber optik kablolar
üzerinden SCADA, Sayaç Otomasyonu ve CCTV verileri
alınmakta ve HABERLEŞME (IP telefon, metro ethernet,
görüntülü konuşma vb.) hizmetleri sunulmaktadır.
Sistem Bileşenleri:
Haberleşme Altyapısı - Ringler
SCADA Merkezi
2x48 core
(toplam 96 core)
SCADA
DM05
Sayaç Otomasyonu
DM05
SCADA
STAR-RİNG
RİNG 1
Haberleşme
Sayaç
Otomasyonu
DM08
Haberleşme
DM07
SCADA
Sayaç Otomasyonu
Haberleşme
DM07
DM08
Sistem Bileşenleri:
Haberleşme Altyapısı – Switch’ler
• DOSAB Haberleşme Sistemi, star-ring yapısında tesis
edilmiş 3 adet ring’ten oluşmaktadır. Her bir ring’de
bulunan YG Dağıtım Merkezleri’nde;
– Aşırı Akım koruma röleleri ve Diferansiyel rölelerle
haberleşmek için Elektrik SCADA’sı switch’leri,
– Katılımcı parsellerindeki RTU cihazları ile haberleşme
için Müşteri switch’leri,
– Kameralar ile haberleşme için CCTV switch’leri,
– Haberleşme hizmetlerini sunmak için Telekom
switch’leri bulunmaktadır.
Sistem Bileşenleri:
Haberleşme Altyapısı – Switch’ler
• Röleler ve bu rölelerin kontrolünde kullanılan DM RTU’ları
elektrik SCADA’sı switch’leri üzerinden SCADA Merkezine
bağlanmaktadır.
Dağıtım
Merkezi
Röle
Röle
Röle
Röle
Elk. SCADA Sw. 1
DM
RTU
Röle
Röle
Röle
Röle
Elk. SCADA Sw. 2
SCADA
Merkezi
Sistem Bileşenleri:
Haberleşme Altyapısı – Switch’ler
• Katılımcı parselindeki sayaç ve SCADA verilerinin toplanmasını ve
yönetimini sağlayan parsel RTU’ları müşteri switch’leri üzerinden
SCADA Merkezine bağlanmaktadır.
R
T
U
R
T
U
R
T
U
1x12 core
R
T
U
R
T
U
R
T
U
Dağıtım
Merkezi
R
T
U
Müş. SCADA Sw. 1
R
T
U
R
T
U
R
T
U
Müş. SCADA Sw. 2
R
T
U
R
T
U
R
T
U
Müş. SCADA Sw. 3
SCADA
Merkezi
2x48 core
Katılımcı
parseli
R
T
U
R
T
U
Sistem Bileşenleri:
Haberleşme Altyapısı – Switch’ler
• Ayrıca DOSAB sahasında kavşakları, cazibe merkezlerini ve DOSAB’a
ait dağıtım merkezleri ile bölge doğalgaz regülatörlerini, terfi
merkezini, su kuyularını ve depoları izleyen 63 adet kamera, dağıtım
merkezlerindeki CCTV switch’leri üzerinden görüntülerini SCADA
merkezine iletmektedirler.
1x12 core
Kamera
Direği
Dağıtım Merkezi
CCTV Switch’i
2x48 core
SCADA
Merkezi
Sistem Bileşenleri:
Haberleşme Altyapısı – Switch’ler
• DM’lerde bulunan SCADA ve Sayaç Otomasyonu switch’leri, SCADA
Merkezinde bulunan iki adet yedekli Omurga switch’lerinde
sonlanmaktadır.
SCADA MERKEZİ
SCADA Omurga
Switch’leri
BB Switch -1-
BB Switch -2-
Sayaç Otomasyonu
Omurga Switch’leri
BB Switch -1-
BB Switch -2-
CCTV Omurga
Switch’leri
BB Switch -1-
BB Switch -2-
Fiber Ring Hatları
• DM’lerde bulunan CCTV switch’leri de merkezdeki ikişer adet CCTV
omurga switch’inde sonlanmaktadır.
Sistem Bileşenleri:
Haberleşme Altyapısı – Sayaçlar
• Katılımcı parsellerinde bulunan sayaçların (elektrik, içme ve proses
suyu, doğalgaz, atık su) tümü haberleşme özellikli sayaçlardır.
Su Sayacı
Elektrik Sayacı
123.4
123.4
Modbus
RS485
COSEM
RS485
Doğalgaz Sayacı
1234.56
Atık Su Debimetresi
1234.5
Modbus
RS485
Modbus
RS485
• Parsellerdeki bu sayaçların ölçtüğü tüketim bilgileri ve ilgili diğer
veriler bu parsele tesis edilmiş RTU (Remote Terminal Unit) cihazları
tarafından haberleşme yolu ile alınıp, SCADA Merkezine
iletilmektedir.
Sistem Bileşenleri:
Veri Toplama Birimleri (RTU)
•
•
Sistemde kullanılan RTU’lar endüstriyel ortamlarda çalışmaya uygun, birçok haberleşme
protokolünü (IEC60870-5-101-104, IEC61850, MODBUS-RTU, MODBUS-TCP, DNP3.0 vb.)
destekleyen programlanabilir cihazlardır. RTU panolarında bulunan akü-redresör sistemi, pano
enerjisi kesilse bile RTU’nun 8 saat süreyle çalışabilmesi için gerekli enerjiyi temin etmektedir.
Parsellere ve diğer tüm istasyonlara tesis edilen bu RTU cihazları sayesinde sayaçlarla olan
bağlantıda herhangi bir nedenle kesinti olması durumunda, haberleşmenin tekrar sağlanması ile
birlikte endekse tabi verilerde herhangi bir kayıp söz konusu olmamaktadır.
Katılımcı Parseli
Dağıtım Merkezi
Su Sayaçları
RTU
Müşteri Switch’i
RS485 (bakır kablo)
Elektrik Sayaçları
Doğalgaz Korrektörleri
1x12 core
(fiber)
RS485 (bakır kablo)
Atık Su Debimetreleri
2x48 core
(fiber)
SCADA
Merkezi
Sistem Bileşenleri:
SCADA Merkezi – Sunucular
• SCADA merkezinde ise SCADA ve Sayaç Otomasyonu switch’lerinin
bağlı olduğu 2 adet yedekli merkez switch ile yerel ağ
oluşturulmuş olup, tüm sunucular bu yerel ağa, yedekli 2 adet
ethernet kartı ile bağlıdır.
SCADA
Sunucuları
Haberleşme
Sunucuları
Raporlama ve
Terminal
Sunucuları
Veritabanı
Sunucuları
Sayaç
Otomasyonu
Sunucuları
LAN
Merkez Sw. -1-
SCADA
Omurga Switch’leri
BB Switch -1-
BB Switch -2-
Merkez Sw. -2-
BB Switch -1-
Firewall-1-
BB Switch -2-
Firewall-2-
Sayaç Otomasyonu
Omurga Switch’leri
Sistem Bileşenleri:
SCADA Merkezi – Sunucular
• Sistemde bulunan 2 adet yedekli SCADA sunucusu, SCADA sisteminin ana işlevlerini
(ekranların gösterilmesi, verilerin kayıt edilmesi, saha haberleşmesinin kontrolü,
komutların gönderilmesi, sinyallerin gösterilmesi vb.) yerine getirmektedir.
• 2 adet yedekli veritabanı sunucusu sistemden toplanan ve geçmişe dönük kayıt
edilecek verileri işlemektedir.
• Yine 2 adet yedekli haberleşme sunucusu ise sahaya gönderilen ve sahadan gelen
verilerin (104 protokolü ile) sisteme aktarılmasını ve iletilmesini sağlamaktadır.
• 1 adet raporlama sunucusu sistemde tasarlanıp oluşturulan raporların
depolanmasını ve istenilen zamanda alınmasını sağlamaktadır.
• 1 adet terminal sunucusu ise SCADA sistemine yerel ağ harici bağlantıların güvenli
bir şekilde yapılmasını sağlayan sunucu olarak işlev görmektedir.
• Bunların yanında 2 adet yedekli Firewall cihazı ise sisteme dışarıdan gelen
bağlantıların güvenliğini sağlamaktadır.
• Sistemde ayrıca faturalandırmada kullanılan tüm sayaçların, sözleşmelerin, tarife ve
katılımcıların tanımlanıp izlenebildiği, sayaç otomasyonu sistemini barındıran 2 adet
yedekli Sayaç Otomasyonu sunucusu bulunmaktadır.
SCADA ve Sayaç Otomasyonu
Yazılımı
• DOSAB SCADA Sisteminde, SCADA Yazılımı olarak
Alman BTC Firmasının PRINS yazılımı kullanılmıştır.
• Yazılımın en önemli özelliklerinden biri Elektrik, Su,
Doğalgaz ve Atık Su şebekelerinin aynı anda
yönetilebilmesidir. Herhangi bir ek kaynak türü
(sıcak su, buhar vb.) sisteme sonradan eklenebilir.
• Sayaç Otomasyonu yazılımı olarak ise SCADA
sistemini kuran SYS firmasının ENVİYS yazılımı
kullanılmıştır.
SCADA ve Sayaç Otomasyonu:
Veri Alış-Verişi
• DOSAB’da, SCADA sistemi ile birlikte kurulan Sayaç
Otomasyonu Sistemi, kullanacağı verileri SCADA sistemi
veritabanından almaktadır.
Sayaç Otomasyonu
Veritabanı
SCADA Veritabanı
RTU
DOSAB
Intranet
• Sahadaki sayaçlardan RTU’lar aracılığı ile okunan faturalamaya
esas temel endeks verileri ve diğer veriler SCADA veritabanı
yanında Sayaç otomasyonu veritabanına da yazılmaktadır.
SCADA ve Sayaç Otomasyonu:
Veri Alış-Verişi
SCADA sistemi ile sayaçlardan alınan
veriler, operatörün ilgili şebekeyi
yönetmesine yardımcı olmaktadır. SCADA
sistemine aktarılan bu veriler için sınır
değerler
oluşturulabilmekte,
değerler bu sınırların
dışına çıktığında sistem uyarı
verebilmektedir.
Operatör bu sayede şebekenin hangi
noktasında, hangi problemin (gerilim
düşümü,
faz kesilmesi, enerji kesilmesi vb.)
oluştuğunu
SCADA ve Sayaç Otomasyonu:
Veri Alış-Verişi
• Sistem, sahada tesis edilmiş RTU’lar üzerinden, okunan sayaçlara
sürekli bağlı durumdadır. Sisteme bağlı sayaçların hem faturaya haiz
endeks verileri, hem de şebeke yönetimine ait anlık akış oranı, akış
hızı, gerilim, frekans, akım, güç faktörü, sıcaklık, basınç vb. bilgileri de
alınmaktadır.
SCADA ve Sayaç Otomasyonu:
Veri Alış Verişi
Elektrik Şebekesi SCADA Ana Ekranı
SCADA ve Sayaç Otomasyonu:
Veri Alış Verişi
Su Sistemi SCADA Ana Ekranı
SCADA ve Sayaç Otomasyonu:
Veri Alış Verişi
Doğalgaz Şebekesi SCADA Ana Ekranı
Sayaç Otomasyonu:
Sistem Arayüzü
• Sayaç otomasyonu kullanıcı arayüzünden bir örnek
Sayaç Otomasyonu:
Sistem Arayüzü
• Sayaç Otomasyonu Yazılımı olarak SYS Sistem Yazılım Tasarım A.Ş. firmasının
“ENVİYS - Enerji Verimliliği İzleme ve Yönetim Sistemi” Yazılımı tercih edilmiştir.
• ENVİYS, son teknolojik gelişme ve kullanım alışkanlıklarına uygun olarak
web tabanlı olarak dizayn edilmiştir.
• Sisteme bağlı herhangi bir bilgisayardan bu bilgisayarda kurulu bir web tarayıcı ile
ENVİYS’e bağlanılabilmektedir. İlgili bilgisayara bir program kurulumu
gerektirmeyen sistem, kullanıcıların sisteme rahatlıkla ulaşması için gerekli esnekliği
sağlamış olmakla birlikte donanım bağımlılığını da ortadan kaldırmaktadır.
Sayaç Otomasyonu:
Sistem Arayüzü
• Operatör, kullanıcı adı ve parola ile sisteme giriş yaptıktan
sonra yetkileri dahilinde sistemde ihtiyaç duyulan işlemleri
yapabilmektedir.
• Sistem dağınık yapıda ve kullanıcıların sisteme bağlı herhangi bir
bilgisayardan sisteme girişine müsait olduğundan, her bir
kullanıcının sistemde gerçekleştirmiş olduğu işlemler kayıt altına
alınmakta ve gerektiğinde geçmişe dönük izlenebilmektedir.
Sayaç Otomasyonu:
Sistem Yapısı
• Sayaç otomasyonu sistemi temel olarak; Katılımcı, Sayaç (veya sayaçlar),
Tarife ve Sözleşme (abonelik) bileşenlerinden oluşmaktadır.
SÖZLEŞME
Katılımcı
Tarife-1
Sayaç-1
Tarifeler
Sayaçlar
Tarife-2
Sayaç-2
Tarife-3
Sayaç-3
Tarife-n
Sayaç-n
• Sistemde tanımlanan katılımcı, dağıtılan kaynak tipine göre seçilen sayaç ve
yine aynı kaynak tipine ait tarife ile bir sözleşme oluşturulmaktadır. Bu
yapının sağlamış olduğu esneklik sayesinde sistemde mevcut katılımcı ve
sayaçlara göre istenilen miktarda sözleşme oluşturulması ve bu
sözleşmelere ilgili tarifelerin eklenmesi veya değiştirilebilmesi mümkündür.
Sayaç Otomasyonu:
Sistem Yapısı
• Sisteme tanıtılmış sayaçlar sistemden silinse dahi,
Sayaç yaşam döngüsü adı verilen takip sistemi ile
tüm sayaçların geçmişe dönük kayıtları sistemde
tutulmaya devam edilmektedir.
• Aynı şekilde sisteme girişi yapılan katılımcıların,
tarifelerin, bu katılımcılar ve tarifelerle oluşturulmuş
olan sözleşmelerin de kapatıldıktan sonra dahi
sistemden izlenecek şekilde kayıtları tutulmaktadır.
Sayaç Otomasyonu:
Sistem Özellikleri
• Sistem sözleşmesinde belirlenmiş periyotlarda her bir abonelik için
faturaları otomatik oluşturmaktadır.
Fatura
Fatura
Fatura
Fatura
TEMMUZ 2013
1
• Katılımcılara gönderilecek ihbarnameler de oluşturulup email,
SMS ve faks yoluyla otomatik olarak iletebilmektedir.
İhbarname
İhbarname
İhbarname
E-Mail
SMS
Faks
Sayaç Otomasyonu:
Sistem Özellikleri
• Her ay sonunda oluşturulan faturalara göre mizan raporu alınabilmekte ve alım/satım
karşılaştırması tek bir raporda izlenebilmektedir.
• Herhangi bir sözleşmenin sonlandırılması,
sözleşmedeki sayaç veya endeks
MİZAN RAPORU
çarpanının değiştirilmesi, sözleşmedeki
Alınan (kWh, m³, Sm³) Verilen (kWh, m³, Sm³)
sayacın değiştirilmesi durumlarında, sistem 1234.56
1234.55
üzerinde işlem yapılan sözleşmeye ait
Kayıp-Kaçak Oranı: %......
dönem içi faturaları otomatik olarak
oluşturmakta, oluşturulan faturalar
kullanıcı tarafından onaylandığında
katılımcıya ihbarname mesaj olarak (SMS,
faks veya e-mail) gönderilebilmektedir.
• Sistem ayrıca anlık olarak, ayarlanan sınır değerlere göre herhangi bir sözleşmeye ait sayaçta
reaktif tüketimin aktif tüketime oranı, ceza sınırına yaklaştığında ve ceza sınırını geçtiğinde
otomatik olarak katılımcıya bilgilendirme mesajı gönderebilmektedir. Bu sayede katılımcının
reaktif enerji tüketimini kontrol eden kompanzasyon sistemlerini zamanında kontrol etmesi
sağlanmakta ve ceza durumuna düşmesi önlenmektedir.
Sayaç Otomasyonu:
Sistem Özellikleri
• Sayaç Otomasyonu
sisteminden
kullanıcılara yönelik,
dağıtılan kaynakla
(elektrik, doğalgaz,
proses ve içme suyu
vb.) ilgili tüketim
bilgilerini içeren
karşılaştırmalı
raporlar
sunulabilmektedir.
• İstendiği takdirde sistemde mevcut raporlamalar belirtilen periyotlarda veya
belirli tarihlerde otomatik olarak da oluşturulabilmektedir.
Sayaç Otomasyonu:
Sistem Özellikleri
• Sayaç Otomasyonu sistemi mevcut muhasebe
yazılımları ile bilgi paylaşabilmek amacıyla standart
veri aktarımı formatı olan xml formatında veri
aktarımı yapabilmektedir.
• Bunun yanında kaynak dağıtımı yapan işletmelerin
periyodik olarak oluşturması gereken dosyalar (yük
profili raporları, çeşitli kamu kurumlarına
gönderilecek farklı formatlardaki dosyalar vb.) sistem
tarafından oluşturulabilmektedir.
DOSAB Demirtaş Organize
Sanayi Bölgesi
Teşekkürler…