Transcript Dr. Aylin Sena BELİNER

BİRİNCİ BASAMAK
SAĞLIK HİZMETLERİ
KAPSAMINDA
YAŞLI SAĞLIĞINA YÖNELİK
İZLEM MODELİ ÖRNEĞİ
Dr. Aylin Sena BELİNER1, Prof. Dr. Aliye Mandıracıoğlu2
1 İzmir Sağlık Müdürlüğü Konak Toplum Sağlığı Merkezi
2 Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD
GEREKÇE
Dünya nüfusu hızla yaşlanmakta
Toplumun tüm bileşenlerini etkileyecek güçte
bir demografik dönüşüm
İleri yaşta
Daha yüksek sıklıkta görülen hastalıkların
önlenmesi veya ötelenmesi,
Kazaların birincil korunma yöntemleri ile
önlenmesi;
Özellikle kendi yaşadıkları ortamda
bakımlarının sağlanması
ÖNEMLİ ve MÜMKÜN
Birinci basamak sağlık kurumu
Hasta ya da sağlam olsun, bütün kişilerin ilk
başvuru yeri
Bireylerin kolaylıkla ulaşabileceği uzaklıkta
Her yaş grubuna
Temel sağlık hizmetleri kapsamında bir çok
koruyucu sağlık hizmeti başta olmak üzere
Evden veya ayaktan tanı ve tedavi hizmeti
Entegre
Kesintisiz
Sağlık hizmet sunumunun % 80’ini sağlar
Ülkemizde birinci basamak sağlık hizmetleri
örgütlenmesi içinde yaşlılara yönelik
koruyucu sağlık hizmetleri temelinde ev
ziyaretini de kapsayan standardize ulusal bir
uygulama ve eğitim programı bulunmamakta
“Birinci Basamakta Ev Ziyareti İle
Yaşlıların Düzenli İzleminin Yaşam
Kalitesine Etkisinin Değerlendirilmesi”
Halk Sağlığı Doktora tez çalışması
1.Mezuniyet Sonrası Eğitim Programı
2.Hizmet Sunum Modeli
AMAÇ
“Birinci Basamakta Ev Ziyareti İle
Yaşlıların Düzenli İzleminin Yaşam
Kalitesine Etkisinin Değerlendirilmesi”
doktora tez çalışması kapsamında birinci
basamak
sağlık
kurumu
tarafından
yürütülecek yaşlı sağlığı izlem modeli
oluşturmak.
GEREÇ VE YÖNTEM
Birinci basamak sağlık hizmet sunumu kapsamında
Dünya Sağlık Örgütü Yaşlı Dostu Birinci Basamak
Enstrümanı
Türk Tabipleri Birliği Genel Pratisyenlik Enstitüsü
Geriatri Modülü
Ulusal / uluslararası birinci basamakta yaşlı sağlığına
yönelik hizmet sunum modelleri
Birinci basamak sağlık kurumları tarafından
sunulacak yaşlı sağlığı izlemine yönelik
Eğitim programı
Hizmet sunum modeli
1. Eğitim modeli
İnteraktif eğitim yöntemlerinin kullanıldığı görsel –
işitsel araçlarla desteklenmiş soru cevap sınıf dersi
Hedef
grup:
Birinci
basamak
sağlık
kurumunda çalışan hekim ve hekim dışı
sağlık personeli
Süre: Mesai saatleri içinde hizmet verilen
kurumda 5 iş günü öğleden sonrası 45
dakikalık 2 ayrı oturum
2. Hizmet Sunum Modeli
Kurum: Birinci basamak sağlık kurumu
Kime: 65 yaş ve üzeri bireylere
Kim tarafından: Hekim ve / veya hekim dışı
sağlık personeli
Nerede: Kurumda ve / veya evde
Ne kadar sıklıkta: Yılda 2 kez
Ne kadar sıklıkta ?
Bir yıl içinde en az 6 ayda bir olmak üzere yılda 2
kez
Riskli bireylere yılda 3 kez
80 yaş ve üzeri olanlar,
Yalnız yaşayanlar,
Bekar veya dul olarak yaşayan kadınlar,
Ciddi hastalık ve engeli olanlar,
Beraber yaşayan eşinin çok ciddi hastalığı veya engeli
olanlar,
Devlet veya sosyal güvenlik kuruluşlarından çok az
yardım alanlar
İzlem sırasında
Tansiyon aleti
Steteskop
Mezura
Glukometre cihazı ve çubukları
Eğitim kapsamına uygun broşür
İzlem Akış Şeması
İzlem içeriği
İlk değerlendirme
Tetkik
Yılda 1 kez
• Kan şekeri ölçümü
• Santral obezite değerlendirmesi
Her izlemde ise kan basıncı ölçümü
Sonraki yıllar için ölçeklerin yılda 1 kez
yenilenmesi
Sağlık eğitimi içeriği
Kronik hastalıklar ve ilaç kullanımı,
Ev güvenliği ve ev kazaları,
Beslenme ve egzersiz.
Konulara uygun broşür
Yaşlı İzlem Formu
Sosyodemografik değişkenler,
Medikal durum,
Katz'ın Günlük Yaşam Aktiviteleri,
Lawton ve Brody'nin Enstrümental Günlük
Yaşam Aktiviteleri İndeksi,
Yesavage Geriatrik Depresyon Ölçeği,
DSÖ Yaşlı Dostu Birinci Basamak
Enstrümanı’nın 10 dakikalık kapsamlı
tarama testi
SONUÇ
Bütüncül sağlık hizmeti sunan birinci basamak kurumlarında
görevli hekim ve hekim dışı sağlık personeli için
Hızla artmakta olan yaşlı nüfusa uygun
koruyucu - tedavi edici hizmet sunumuna yönelik
Hem lisans eğitimi
sırasında hem de
mezuniyet sonrasında
gereksinimlere uygun
eğitimler yürütülmeli
Başta koruyucu sağlık
hizmetleri olmak üzere sağlık
hizmet sunumuna yönelik
gerek kurumda gerekse evde
uygulanabilen ulusal
standardize bir hizmet modeli
ile izlemler gerçekleştirilmeli
Özel teşekkür
Prof. Dr. Aliye Mandıracıoğlu
Prof. Dr. Reyhan Uçku
Prof. Dr. Ali Osman Karababa
Rüya ile Hedef
arasındaki
fark,
Eylemdir.
Teşekkür ederim…
1. Mezuniyet Sonrası
Eğitim Programı
Sağlık personelinin doğal yaşlanma ve bu
süreç sırasında sık karşılaşılan sorunlara
birincil, ikincil ve üçüncül koruma
kapsamında
Dünya Sağlık Örgütü(DSÖ) Batı Pasifik
DSÖ Yaşlı Dostu Birinci Basamak Enstrümanı
Türk Tabipleri Birliği Genel Pratisyenlik
Enstitüsü Geriatri Modülü programları
Birinci basamak sağlık çalışanına yönelik
ulusal ve uluslararası eğitimler
Amaç
Birinci basamak sağlık kurumunda çalışan
sağlık personelinin yaşlı sağlığı ve
belirlenmiş kronik hastalıklarında ev
ziyareti için gerekli bilgi ve beceri kazanma
ve tutum geliştirmelerine yönelik eğitim
planlamak ve günlük mesleki pratiği
sırasında yürütmek.
İletişim
AMAÇ: Birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan hekim ve
hekim dışı sağlık personeli, iletişimin önemi ve temel ögeleri
konusunda bilgi ve beceri sahibi olacaklardır.
ÖĞRENİM HEDEFLERİ:
1. İletişimin tanımını yapabilecek, önemini açıklayabilecek
2. İletişimin temel ögelerinin özelliklerini açıklayabilecek
3. İletişim tiplerini sayabilecek, uygulayabilecek
4. Empati –sempati kavramlarını tanımlayabilecek
5. Yaşlılarda iletişim özelliklerini sayabilecek
6. Yaşlılarda iletişimdeki engelleri tanımlayabilecek
7. Etkin dinleme özelliklerini sayabilecek,
engelleyen tutumları söyleyebilecek
uygulayabilecek
8. Geri bildirim kavramını tanımlayabilecek ve uygulayacaklardır.
ve
Geriatri
AMAÇ: Birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan hekim ve
hemşire / ebe yaşlı sağlığı ve belirlenmiş kronik hastalıklarda ev
ziyareti için gerekli bilgi, beceri kazanacak ve tutum geliştireceklerdir.
ÖĞRENİM HEDEFLERİ:
1. Yaşlı bireylerin özel gereksinimleri hakkında daha fazla bilgi sahibi olma gereksinimi
nedenlerini açıklayabilme
2. Geriatrik değerlendirme (fiziksel sağlık, mental sağlık, sosyal ve ekonomik durum,
fonksiyonel durum ve çevresel durum) yapabilme
3. Değerlendirme ve sonuçları “Yaşlı İzlem Formu”na işleyebilme
4. Cilt, görme, işitme, tatma, koku, dokunma ve denge üzerine yaşlanmaya bağlı
değişiklikleri tanımlayabilme
5. Yaşlılıkta sıklıkla görülen hastalıklarından Geraitrik 4 dev (hafıza kaybı, depresyon,
üriner inkontinans, düşmeler, immobilite), Diabetes Mellitus ve Hipertansiyon ve
eşlik eden risk faktörlerini tanıma ve bakım ve izlem planı oluşturabilme
6. Yaşlılıkta sağlığın esenlendirilmesi için uyku, beslenme, egzersiz, sigara ve alkol
kullanımı, bağışıklama, kaza önleme, ilaç kullanımı konularında yaşlılara eğitim
verebilme