Transcript Etyka gospodarcza i zawodowa

Społeczna odpowiedzialność
biznesu
Materiały do
samodzielnego
studiowania
Definicja

Społeczna odpowiedzialność biznesu
(przedsiębiorstw) (z ang. CSR – Corporate
Social Responsibility) – koncepcja, według
której przedsiębiorstwa na etapie budowania
strategii dobrowolnie uwzględniają interesy
społeczne i ochronę środowiska, a także
relacje z różnymi grupami interesariuszy.
CSR

Według tego podejścia, bycie odpowiedzialnym nie
oznacza tylko spełniania przez organizacje
biznesowe (przedsiębiorstwa) wszystkich wymogów
formalnych i prawnych, ale oprócz tego również
zwiększone inwestycje w zasoby ludzkie, w ochronę
środowiska i relacje z interesariuszami, którzy mogą
mieć faktyczny wpływ na efektywność działalności
gospodarczej tych organizacji.
Skąd się wziął CSR?






Zmieniająca się relacja państwo – biznes. Rośnie potencjał
biznesu
w zaspakajaniu potrzeb ludności (prywatyzacja).
800 firm spoza sektora finansowego ma wynik ekonomiczny
porównywalny ze 144 krajami świata.
Na 100 największych podmiotów ekonomicznych świata 51 to
korporacje (Institute for Policy Studies 2002).
Żadnego problemu współczesnego świata nie da się rozwiązać
bez biznesu i jego know-how.
HIV / AIDS, malaria, głód, globalne ocieplenie itd.
Nowe koncepcje zarządzania – np. przez przywództwo. Rozwój
nauki o etyce biznesu, zrównoważonym rozwoju.
CSR


Główne obszary działania CSR
Zakres działań gospodarczych:
konkurencyjność, uczciwość i
transparentność przy zawieraniu umów,
zarządzanie łańcuchem dostawców, wpływ
gospodarki na społeczeństwo, itd.
CSR
Zakres działań środowiskowych:
bezpieczeństwo środowiska przy produkcji
(szkody, wypadki, ryzyko), kontrola emisji
substancji, użycie zasobów odnawialnych i
nieodnawialnych, dystrybucja, projektowanie
produktu oraz usług;
CSR

Zakres działań społecznych:
wewnętrzny postęp społeczny (w zakresie praw
człowieka i praw pracowniczych, zabezpieczenie
emerytalne, bezpieczeństwo i ochrony pracowników,
poszanowania standardów pracy, oraz równości
szans),
zewnętrzny postęp społeczny (potrzeby
korporacji i społeczności oraz ich percepcja,
inicjatyw sąsiedzkich);
CSR
Zakres zarządzania korporacyjnego: ochrona
praw udziałowców i inwestorów w korporacji,
ustanawianie kodeksów postępowania dla
biznesu, ograniczenia korupcji w
korporacjach i w rządzie, oraz utrzymania
transparentności i odpowiedzialności w
procesie podejmowania decyzji w
zarządzaniu korporacyjnym.
CSR


Pracownicy - organizacja imprez
integracyjnych dla pracowników i ich rodzin;
rozszerzony zakres działań z dziedziny BHP;
inwestycje w kompetencje pracowników
(szkolenia).
Klienci i konsumenci - rozszerzony zakres
gwarancji produktów; znakowanie
produktów; rabaty i preferencyjne ceny.
CSR

Ochrona środowiska - wdrożenie systemu
zarządzania środowiskowego oraz uczestnictwo w
konkursach; recykling; efektywne wykorzystywanie
energii.

Lokalne społeczności - sponsoring i mecenat
(sport, kultura, służba zdrowia); wsparcie w postaci
transferu dóbr i usług oferowanych przez firmę
(usługi budowlane, księgowe, internetowe itd.); staże
i praktyki dla młodzieży.
Definicja
Interesariusze (ang. stakeholders) –
podmioty (osoby, społeczności,
instytucje, organizacje, urzędy), które
mogą wpływać na przedsiębiorstwo oraz
pozostają pod wpływem jego działalności.
Korzyści płynące z CSR

1. Lepsza pozycja na rynku – zdobywanie
przewagi konkurencyjnej. Firmy odpowiedzialne
cieszą się dobrą reputacją oraz wypadają lepiej na
tle konkurentów. Klienci i konsumenci to doceniają,
są bardziej lojalni wobec odpowiedzialnej marki,
ufają jej. Łatwiej jest także pozyskiwać partnerów
biznesowych oraz kapitał. Często zamawiający
stawiają
swoim
podwykonawcom
wysokie
wymagania w zakresie ochrony środowiska, jakości,
BHP – tutaj brak określonych standardów może
powodować wręcz wykluczenie z rynku.
Korzyści płynące z CSR

2. Lepsze wykorzystanie zasobów, w tym personelu.
Firmy działające wg modelu zrównoważonego biznesu
dążą
do
ograniczenia
energochłonności
i
materiałochłonności produkcji i usług, ograniczając koszty
zużycia energii i materiałów, wody, wywozu odpadów, a
tym
samym
wymiernie
zwiększają
rentowność
działalności. Pracownicy, którzy dobrze czują się we
własnej firmie, są w sposób oczywisty bardziej
zmotywowani, co może prowadzić do ich większego
zaangażowania oraz wydajności. Rzadziej myślą także o
zmianie pracy. Pracownicy, w szczególności wysoko
wykwalifikowani, chętniej zgłaszają się do pracy w
firmach cieszących się opinią dobrych pracodawców.
Global Compact
Global Compact to czysto dobrowolna
inicjatywa, mająca dwa cele: włączenie 10
zasad do działalności biznesu na świecie,
oraz pobudzanie działań w ramach
wsparcia celów ONZ.
Global Compact



Global Compact wzywa firmy do przyjęcia,
wspierania i dekretowania, w ramach ich zakresu
działania, zestawu podstawowych wartości na
obszarze praw człowieka, standardów pracy,
środowiska i zwalczania korupcji:
Zasada 1: Firmy powinny wspierać i szanować
ochronę proklamowanych międzynarodowych praw
człowieka; oraz
Zasada 2: Upewnić się, czy nie biorą udziału w
naruszeniach praw człowieka.
Global Compact




Zasada 3: Firmy winny popierać wolność zrzeszania
się oraz realne uznanie prawa do negocjowania
umów zbiorowych;
Zasada 4: Eliminacja wszystkich form pracy
przymusowej i obowiązkowej;
Zasada 5: Skuteczne zniesienie pracy dzieci; oraz
Zasada 6: Eliminacja dyskryminacji w odniesieniu do
zatrudnienia i zawodu.
Global Compact




Zasada 7: Firmy powinny wspierać oparte na
zapobieganiu podejście do wyzwań środowiskowych;
Zasada 8: Podejmować inicjatywy w celu promowania
większej odpowiedzialności za środowisko; oraz
Zasada 9: Zachęcać do rozwoju i upowszechniania
technologii przyjaznych dla środowiska.
Zasada 10: Firmy powinny działać przeciwko wszystkim
formom korupcji, włączając wymuszenia i łapownictwo.
Norma ISO 26000
Co zawiera norma ISO 26 000?
 zawiera wytyczne dotyczące
odpowiedzialności społecznej, które
mogą być stosowane dobrowolnie przez
wszystkie organizacje;
 nie zawiera wymagań i nie jest
przeznaczona do stosowania do celów
certyfikacji.
Norma ISO 26000

ISO 26000 jest normą zawierającą wytyczne
dotyczące odpowiedzialności społecznej. Nie
zawiera wymagań i nie jest przeznaczona
ani właściwa do stosowania do celów
certyfikacji.
Norma SA 8000

Standard SA 8000 (Social Accountability 8000) jest
uniwersalną normą, określającą wymogi w zakresie
odpowiedzialności społecznej, jakie powinno
spełniać przedsiębiorstwo. Standard nawiązuje do
norm ISO dotyczących jakości. Główną przesłanką
stworzenia możliwości weryfikacji zasad społecznej
odpowiedzialności było niezadowolenie klientów i
pracowników na całym świecie, wynikające ze
sprzeczności między wartościami i zasadami
głoszonymi przez firmy a codzienną praktyką.
Norma SA 8000

Praca dzieci. Zakazuje się wykorzystywania w firmie pracy
dzieci, czyli osób które (wg polskich przepisów) nie ukończyły
16 roku życia, a w przypadku stosowania takiego rodzaju pracy
organizacja powinna przedsięwziąć wszelkie niezbędne środki
do zapewnienia dzieciom możliwości właściwego rozwoju.
Praca przymusowa. Niedozwolone jest stosowanie pracy
przymusowej czyli zatrudniania osób na zasadach, które
uniemożliwiają dobrowolne rozwiązanie stosunku pracy przez
pracownika. Personel nie może być zmuszany do składania
depozytów ani dokumentów tożsamości przy podejmowaniu
zatrudnienia w firmie.
Norma SA 8000

BHP. Firma musi zapewnić bezpieczne i zdrowe
środowisko pracy. Mowa tu o obowiązujących
przepisach Bezpieczeństwa i Higieny Pracy (BHP).
Przedsiębiorca musi podjąć odpowiednie kroki w
celu zapobieżenia wypadkom i szkodom na zdrowiu
poprzez minimalizowanie przyczyn powstania
zagrożeń związanych ze środowiskiem pracy.
Niezbędne jest wyznaczenie osoby, która czuwa nad
całokształtem zagadnień z zakresu BHP oraz jest
odpowiedzialna za spełnianie przez firmę wszystkich
wymogów prawnych z tym związanych.
Norma SA 8000

Wolność zrzeszania się oraz prawo do negocjacji zbiorowych.
Polskie prawo zezwala na tworzenie wszelkiego rodzaju organizacji
pracowniczych. Pracodawca powinien zatem to prawo respektować, a
pracownicy powinni mieć zapewnioną wolność i swobodę
przynależności do takich stowarzyszeń.
Dyskryminacja. Stosowanie dyskryminacji w jakiejkolwiek formie jest
zakazane. Firma nie może stosować ani popierać dyskryminacji w
zakresie zatrudniania i zwalniania, wynagradzania, dostępu do
szkoleń, możliwości awansu oraz emerytury ze względu na
przynależność rasową, narodowość, wyznawaną religię,
niepełnosprawność, płeć, orientację seksualną, członkostwo w
związku zawodowym lub przynależność partyjną.
Norma SA 8000

Kary dyscyplinarne. Firma nie może stosować ani
popierać stosowania kar cielesnych, przymusu
psychicznego lub psychicznego ani obraźliwego
języka.
Godziny pracy. Tu zastosowanie ma, w największej
mierze, polskie ustawodawstwo (Kodeks pracy).
Tygodniowy czas pracy nie powinien przekraczać
tego, ustalonego w kodeksie. Podobnie w
odniesieniu do pracy w nadgodzinach.
Norma SA 8000

Wynagrodzenie. Za pracę w pełnym wymiarze
czasu pracownik ma zapewnione wynagrodzenie na
poziomie co najmniej minimalnej krajowej płacy.
Ponadto przedsiębiorca zapewnia, że nie będą
stosowane żadne formy zatrudnienia stałych
pracowników na zasadach innych niż umowa o
pracę, których celem było uniknięcie wypełniania
przez firmę zobowiązań wobec swoich pracowników,
wynikające z odpowiednich ustaw i przepisów
regulujących kwestie ubezpieczeń społecznych.
Kodeks etyczny - definicja


Kodeks etyczny
nie będący prawem, ale spisany zbiór zasad,
których powinien przestrzegać rzetelny
przedsiębiorca
zespół wartości podstawowych i opartych na nich
standardach postępowania firmy i jej pracowników
(często bardzo szczegółowych) wobec różnych grup
interesariuszy. Zawartość kodeksu etycznego danej
firmy zależy od wielu czynników wewnętrznych i
zewnętrznych.
Literatura przedmiotu




Podręcznik: Grzegorz Myśliwiec, Zarys etyki
gospodarczej i zawodowej,
Część 6. Relacja firma – otoczenie, s. 87 - 102
Literatura uzupełniająca: Kodeksy etyczne w
Polsce, A. Lewicka – Strzełecka,
Odpowiedzialność moralna w życiu
gospodarczym, Warszawa 2006;
Pomocne strony internetowe: Forum
Odpowiedzialnego Biznesu http://www.fob.org.pl