SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW NA POZIOMIE LOKALNYM Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam, gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa K.
Download ReportTranscript SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW NA POZIOMIE LOKALNYM Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam, gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa K.
Slide 1
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 2
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 3
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 4
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 5
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 6
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 7
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 8
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 9
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 10
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 11
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 12
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 13
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 14
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 15
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 16
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 17
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 18
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 19
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 20
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 21
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 22
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 2
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 3
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 4
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 5
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 6
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 7
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 8
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 9
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 10
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 11
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 12
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 13
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 14
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 15
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 16
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 17
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 18
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 19
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 20
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 21
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Slide 22
SPOŁECZNO-EKOLOGICZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW
NA POZIOMIE LOKALNYM
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa zaczyna się tam,
gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa
K. Davies
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności
biznesu CSR i odpowiedzialność
ekologiczna przedsiębiorstw
Kształtowanie się koncepcji CSR (1)
Funkcjonujący obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopień
ekologicznego i społecznego niezrównoważenia, zarówno w skali globalnej,
jak i lokalnej;
Następuje wzrost społecznych i publicznych oczekiwań wobec sektora
przedsiębiorstw, dotyczących ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i
społecznym;
Sektor gospodarczy jest w największym stopniu oskarżany o degradację
środowiska naturalnego i ukierunkowanie działalności gospodarczej
wyłącznie na maksymalizację dochodów, bez uwzględniania ekologicznych i
społecznych kosztów działania;
Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez działania marketingowe i
ofensywną reklamę.
Kształtowanie się koncepcji CSR (2)
Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o
zrównoważony rozwój, ekologiczną i społeczną odpowiedzialność
działalności gospodarczej;
Od czasu konferencji ONZ pt. Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992
r. nastąpiło zwiększenie instrumentów i mechanizmów ekonomicznych w
ochronie środowiska, w szczególności tych o charakterze dobrowolnym;
Wprowadzanie do zarządzania strategicznego przedsiębiorstw elementów
uwzględniających aspekty środowiskowe i podejmowanie projektów tzw.
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku działań o międzysektorowe
inicjatywy partnerskie na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju było
głównym przesłaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.
Kształtowanie się koncepcji CSR (3)
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (biznesu) jest tłumaczeniem
angielskiej formuły Corporate Social Responsibility (w skrócie CSR);
CSR jest koncepcją określającą szereg inicjatyw, projektów i programów,
jak również sposobów zarządzania, podejmowanych i wprowadzanych
przez przedsiębiorstwa, mających na celu dobro danej społeczności, lub
społeczeństwa jako całości;
Działania CSR należą
zrównoważonego rozwoju;
do
"miękkich"
instrumentów
realizacji
Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsiębiorstw
stanowi istotny warunek ich angażowania się w przedsięwzięcia na rzecz
lokalnego ekorozwoju.
Kształtowanie się koncepcji CSR (4)
CSR traktuje się jako metodę zarządzania strategicznego i budowania
długofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;
Działania CSR wykraczają poza zobowiązania prawne i mają charakter
całkowicie dobrowolny;
Podstawową powinnością firmy jest przestrzeganie wymogów
prawnych i dostarczanie produktów zaspokajających potrzeby
społeczne, w odpowiedniej jakości i cenie, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opłacanych
proporcjonalnie do wkładu pracy pracowników;
Działania CSR-owe postrzega się raczej jako inwestycję, niż tylko jako
koszt.
Model interesariuszy
ŚRODOWISKO
NATURALNE
KONTRAHENCI I
PARTNERZY
SPOŁECZNOŚĆ
LOKLANA
FIRMA
SAMORZĄD
LOKALNY
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
ZAKRES I INSTRUMENTY CSR
INSTRUMENTY CSR:
ZAKRES CSR
prawa człowieka
prawa pracownicze
zaangażowanie w sprawy społeczne,
ochrona środowiska,
relacje z dostawcami.
• kampanie społeczne,
• marketing zaangażowany społecznie
(Cause Related Marketing);
• standardy społecznej odpowiedzialności;
• raportowanie społeczne;
• etyczne inwestowanie;
• uzasadnione znakowanie ekologiczne
i społeczne produktów;
• programy etyczne i in.
Etapy rozwoju CSR
1.
Podstawowy - zgodność działalności gospodarczej z przepisami prawa.
Obejmuje ona podejmowanie działań prospołecznych i proekologicznych, jakie są
wymagane przez prawo (np. wypłata wynagrodzeń pracowniczych w terminie,
przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Można to określić jako
odpowiedzialność narzucona;
2.
Zaawansowany – podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod
wpływem otoczenia. Działania prospołeczne i proekologiczne są w tym przypadku
formą odpowiedzi przedsiębiorstwa na presję ze strony zewnętrznego lub
wewnętrznego otoczenia (związki zawodowe, organizacje pozarządowe, władze
publiczne). Można to określić jako odpowiedzialność wymuszona;
3.
Wzorcowy – Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia społecznego i
przyrodniczego. Przedsięwzięcia na tym poziomie obejmują działania wynikające z
wewnętrznego przekonania i inwencji przedsiębiorstwa oraz jego postawy
obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres możliwych prospołecznych i
proekologicznych działań jest praktycznie nieograniczony i zależy od zasobów,
potencjału organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsiębiorstwa.
Inicjatywy te można określić jako odpowiedzialność świadoma.
CSR a JST?
Czy przedsiębiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarzać
produkty i oferować usługi odpowiedniej jakości oraz tworzyć
miejsca pracy?
Dlaczego jednostki samorządowe powinny być zainteresowane
koncepcją CSR i jej upowszechnieniem?
Obecnie wielu problemów ekologicznych i społecznych nie uda
się rozwiązać jedynie wysiłkiem podmiotów publicznych czy
pozarządowych i konieczne jest włączenie się do tych działań
podmiotów sektora biznesu;
Ważne jest aby działania prospołeczne i proekologiczne były
skoordynowane i właściwie ukierunkowane, nad czym powinien
właśnie czuwać lokalny samorząd.
Koncepcja CC (Corporate Citizenship)
– zaangażowanie biznesu na rzecz
społeczności lokalnej
Przedsiębiorstwa a społeczność lokalna
Kapitał społecznego zaufania
Corporate Citizenship – obywatelska postawa firmy – Corporate Community
Involvement – społeczne zaangażowanie przedsiębiorstwa
Działania z tego obszaru oferują szerokie spektrum możliwych działań, w
szczególności:
wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe
wolontariat pracowniczy
zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
lokalną współpracę biznesu z organizacjami pozarządowymi w obszarze
przedsięwzięć na rzecz środowiska
Działania z zakresu CSR zmierzają do tego, aby firmy konkurowały ze sobą nie tylko na
płaszczyźnie kosztów, ceny i jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, ale
także w obszarze społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, przyczyniając się w ten
sposób do zrównoważonego rozwoju lokalnego.
Wspieranie podmiotów lokalnych: finansowe,
organizacyjne, rzeczowe
W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotów lokalnych może dotyczyć zarówno organizacji
publicznych, prywatnych, jak i społecznych i przybierać formę:
• dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarządowych i pożytku publicznego, zakup pomocy
dydaktycznych do szkół i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii społeczno-ekologicznych;
• donacji rzeczowych: np. przekazanie (używanego) sprzętu komputerowego, mebli, wyposażenia
• do szkół, organizacji pozarządowych, ośrodków edukacji ekologicznej, itp.
• donacji produktowych firmy: np. firma produkująca artykuły biurowe może przeznaczyć jakąś
partię swoich produktów (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji społecznych i
ekologicznych
• wsparcia organizacyjnego: polegającego na użyczeniu sprzętu (np. pojazdów) i innych zasobów
firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpłatne użyczenie pojazdu do przewozu odpadów przez firmę
gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprzątania lasu).
Wolontariat pracowniczy
Wolontariat pracowniczy – dobrowolne angażowanie się pracowników firm w świadczenie
różnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebującym i rozwiązywania różnych problemów
społeczności lokalnej.
Wsparcie to może przybierać formę:
• finansową,
• organizacyjną,
• logistyczną,
• rzeczową.
Wolontariat przybiera
pozarządowych.
często
formę
współpracy
i
wspierania
lokalnych
organizacji
Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom społecznym
Przedsiębiorstwo zaangażowane społecznie może wspierać lokalne organizacje
pozarządowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zadań, w
zależności od profilu gospodarczego danego podmiotu.
W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej współpracy i współdziałania z
podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawiązywanie konsolidujących trwałych
porozumień i partnerstw.
Współpraca ta może dotyczyć zarówno instytucji publicznych (jednostka samorządu
terytorialnego, powiatowy urząd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.
Korzyści firmy z działań CSR
Do przykładowych korzyści, jakie może odnosić firma ze współpracy z podmiotami trzeciego sektora,
w tym z podmiotami gospodarki społecznej należą:
Wzrost lojalności pracowników i ich przywiązania do firmy. Jeśli pracownicy widzą, że firma
angażuje się w sprawy społeczne i nie koncentruje się wyłącznie na maksymalizacji zysku,
zaczynają mięć do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.
Wzrost przychylności społeczności lokalnej. Obserwując działalność firmy i jej zaangażowanie w
sprawy społeczne, wizerunek firmy wśród lokalnego społeczeństwa ulega poprawie i zaczyna
kojarzyć się z pożytecznymi działaniami na rzecz wspólnego dobra.
Zainteresowanie konsumentów produktami (usługami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i
konsumenci nabywający jej produkty wiedząc o tym, że firma również angażuje się w sprawy
społeczne stają się wobec niej bardziej przyjaźnie nastawieni, lojalni i zaczynają wybierać
produkty tej właśnie firmy.
Lokalna współpraca biznesu z organizacjami
pozarządowymi w obszarze przedsięwzięć na rzecz
środowiska
Na płaszczyźnie ochrony środowiska relacje pomiędzy sektorem NGOs (POE) a sektorem
przedsiębiorstw miały często charakter konfliktowy - dotyczyły one często planowanych
inwestycji, sposobów produkcji i samych produktów, które stanowiły lub mogły stanowić duże
zagrożenie dla środowiska (zanieczyszczenia, ścieki, odpady, azbest).
Od końca lat 90-tych można jednak równolegle zaobserwować tendencję przeciwstawną,
przejawiającą się we współpracy w sferze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Pozarządowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsięwzięć
partnerskich pełnić funkcje kształtowania proekologicznej świadomości i zrównoważonych
postaw, preferencji i zachowań konsumenckich.
CSR a ekonomia społeczna
CSR ≠ Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna:
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Spółdzielnie socjalne
Centra Integracji Społecznej
Zakłady Aktywności Zawodowej
Zadania JST w tworzeniu warunków i w promocji koncepcji
CSR
Korzyści ze współpracy jednostki samorządowej z biznesem:
• pomoc i pozyskanie partnera w rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych (np.
aktywizacja zawodowa osób z grupy wykluczenia);
polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych płaszczyzn współpracy);
pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programów społeczno-rozwojowych i
integracyjno-aktywizacyjnych.
Zadania JST:
• pogłębianie swojej wiedzy nt. koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR),
podejmowanie szkoleń w tym zakresie;
• promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w środowisku lokalnego biznesu i
społeczności lokalnej;
• identyfikacja przedsiębiorstw zaangażowanych społecznie, tworzenie lokalnych baz danych
takich firm;
• zachęcanie, wyróżniane i nagradzanie w przejrzysty sposób działań CSR-owych, np. przez
organizację lokalnych konkursów, rankingów, nagród;
• promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;
• stosowania społecznych i ekologicznych klauzul w zamówieniach publicznych (tzw.
zrównoważone zamówienia publiczne)
Standardy społecznej odpowiedzialności
Standardy społecznej odpowiedzialności biznesu
Aspekty:
Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne,
społeczne i środowiskowe; kultura
organizacyjna; uczciwy handel; prawa człowieka
i warunki pracy; rozwój zasobów ludzkich;
ochrona środowiska; ochrona zwierząt; rozwój
społeczności lokalnych/
Normy i wytyczne:
AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS,
standardy raportowania Global
Reporting Initiative GRI, Global
Compact, ISO 26000.
Norma ISO 26000
Działania odpowiedzialne społecznie:
• przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa,
• uwzględniają oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub
działaniami organizacji),
• są zgodne z prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania,
• są wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach
Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczące:
• terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną,
• podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej,
• zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej,
• kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej,
• wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie w organizacji i w
jej politykach i praktykach w obrębie jej sfery wpływu,
• identyfikowania interesariuszy,
• komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością
społeczną.
Zapraszamy do zadawania pytań autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa zrównoważonego rozwoju –
partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie” dofinansowanego ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.