Transcript YILDIRIMDAN KORUNMA SUNUMU YILDIRIMLIK 2010–K2

AMPER ELEKTRİK İNŞAAT VE SANAYİ A.Ş.
YILDIRIMDAN KORUNMA SİSTEMLERİ
İÇ YILDIRIMLIK SİSTEMLERİ
www.amper.com.tr
ANİ AŞIRI GERİLİM
Ani aşırı gerilimler birkaç mikro saniye ile birkaç milisaniye
arasında bir meydana gelen ve büyüklüğü 1 kV -10 kV arasında
değişebilen gerilimlerdir.
Bu büyüklükteki gerilimler, elektronik cihazların tahammül sınırlarının
10-15 katına denktir.
ANİ AŞIRI GERİLİM SEBEPLERİ
Yıldırım Deşarjı, şebekelerdeki
ani gerilim yükselmelerinin en
sık karşılaşılan ve en tehlikeli
sonuçlar doğuran sebebidir.
Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü’nün yaptığı
araştırma sonucu Türkiye’nin yıllık orajlı gün sayısının
ortalama 30-35 olduğunu belirlemiştir.
Kıyı bölgelerimizde ise orajlı gün sayısı yılda 45 günü
bulmaktadır.
Yıldırım doğrudan işletme tesisatına düşmese de yakın çevrede bir
noktaya düşmesi de diğer işletmelerin tesisatında hasar meydana getirir.
ENDÜKTİF KUPLAJ ETKİSİ
RE1
RE2
İndüktanslı kuplaj, yıldırım akımı ile hatlar arasındaki transformatör
etkisi olarak tanımlanabilir.
GALVANİK KUPLAJ ETKİSİ
L
i2
i2
i1
RE1
UE = R E i1
.
R E2
Dirençli kuplaj,
aralarında elektriksel
bağlantı bulunan
bina veya binalar
grubuna yıldırım
düşmesi halinde
meydana gelir.
Ayrıca anahtarlama olayları, büyük motorlara start verilmesi,
endüktif veya kapasitif yüklerin bir anda devreye alınması gibi
durumlar da gerilim transientlerinin oluşmasına neden olur.
HASARLARIN İSTATİSTİĞİ
Aşırı Gerilim Kaynaklı
32%
Düşürme
11,1 %
Hırsızlık
9,3 %
İhmal
8,7 %
Kısa Devre
4,3 %
Su Baskını
3,6 %
Yangın
3,4 %
Araba Hırsızlığı
2,2 %
Diğerleri
23,6 %
0
5
10
15
20
25
30
35
ANİ AŞIRI GERİLİMLERİN SONUÇLARI
Endüstriyel tesislerde ölçüm-kontrol sistemlerinin durması
sonucu zararlı maddelerin maddelerin sızması
Robotik sistemlerin kontrolden çıkması sonucu zarar ve
aksamalae.
Telefon santrallerinin hasar görmesi sonucu haberleşmenin
durması
Hastanelerde kullanılan elektronik cihazlarında ve yasam
destek ünitelerinde hasarlar
ÖZETLE PARA VE ÜRETİM KAYBI!!!
ANİ AŞIRI GERİLİMDEN KORUNMA
Alçak gerilim sisteminde fazlarla toprak ve nötr ile toprak
arasına bağlanan aşırı gerilim darbe koruyucuları , darbe
gelmesi durumunda açık devre durumundan iletime geçerek
aşırı akımı kendi üzerlerinde söndürürler.
Bunun için DIN-IEC normlarında kademeli bir koruma
öngörülmüştür. Kapsamlı bir koruma yapmak için 3 adımda
koruma yapmak gerekir.
Aktif Enerji Kontrolü
devre şeması
Electronic
Electronik
elektronik tetikleme
Aşırı Gerilim
Koruma
(Sınıf I/B)
Ures
Ures
Aşırı Gerilim
Koruma
(Sınıf II/C)
1. B SINIFI KORUMA ÜRÜNLERİ
Besleme hattının binaya girdiği en yakın
noktada kullanılır.
Yüksek enerjili dış kaynaklı ani gerilim
darbelerinin etkilerini sınırlamak üzere
tasarlanmıştır.
2. C SINIFI KORUMA ÜRÜNLERİ
B Sınıfının sönümlendirmede
etkisiz kaldığı iç kaynaklı
transientleri ve daha düşük
seviyedeki transientleri
sönümlendirmek için
kullanılırlar.
3. D SINIFI KORUMA ÜRÜNLERİ
Korumak istediğimiz bilgisayar,
telekomünikasyon, telefon,
uydu cihazları gibi hassas
elektronik cihazların koaksiyel
ve data hatlarının ayrıca
korunması için
tasarlanmışlardır.
KORUMA PARAMETRELERİ
In
= Nominal
Deşarj Akımı
Parafudur en az 20 kere bu deşarj akımına dayanabilecek
şekilde tasarlanmalıdır.
Up = Koruma Gerilimi
Parafudurun nominal deşarj akımını toprağa taşıdığı anda
uçlarında görülen gerilim değeridir.
Uc = Sürekli Çalışma Gerilimi
Tesisatta
bir
kaçak
olmadığı
durumda
parafudura
uygulanabilecek maksimum ortalama AC veya DC gerilim
anlamına gelir.
AŞIRI GERİLİM KORUMA SİSTEMLERİ
TASARIM HATALARI
Sadece cihaz önü (D Sınıfı)
Koruma Ürünü Kullanarak
ÖNLEMEK İÇİN
40kAlik bir dalgayı
3kA dayanımlı bir cihaz
üzerinden geçirerip elektronik
cihazın zarar görmesi ve
koruma sisteminin
işlevini yitirmesi
D sınıfı korumanın
doğru çalışması için
B ve C ürünlerle
desteklemesi
Yanlış toprak bağlantısı
ya da yüksek topraklama
ÖNLEMEK İÇİN
direnci olması
durumunda deşarjın
toprağa iletilememesi
Tüm parafadurlar ani
darbe gerilimini toprağa
iletme mantığıyla
çalışır. Tesisat öncesi
topraklama sistemi ve
toprak direnci kontrol
edilmelidir.
AMPER ELEKTRİK İNŞAAT VE SANAYİ A.Ş.
2010
www.amper.com.tr