Transcript Çalışma Hukuku - T.C. Çorlu Mesleki Eğitim Merkezi Sunucusu

ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
ÇALIŞMA HUKUKU
1
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
DERSİN İÇERİĞİ
MODÜL:1- İŞ HUKUKU
• A-İşin Tanımı ve Özellikleri
• B-Ücret İle İlgili Kavramlar
MODÜL:2- TÜRK TİCARET KANUNU
• A-Ticari İşletmenin Özellikleri
• B-Ticaret Şirketleri
• C-Kıymetli Evraklar
• D-İş Mektupları, Dilekçeler ve Resmi Yazılar
MODÜL:3- MESLEKİ EĞİTİM KANUNU
• A-Mesleki Eğitim Kanunu’nda Geçen Kavramlar
• B-Çıraklığa Ait Hükümler
• C-Kalfalığa Ait Hükümler
• D-Ustalığa Ait Hükümler
(Gitmek istediğiniz başlığın üzerine tıklayın)
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
MODÜL:1
İŞ HUKUKU
• A-İŞİN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ
• B-ÜCRET İLE İLGİLİ KAVRAMLAR
(Gitmek istediğiniz konu başlığının üzerine tıklayın)
3
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
A-İŞİN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
• İş: Bir fayda sağlamak amacıyla, bedenen
veya zihinsel güç harcayarak yapılan
çalışmalara “iş” denir.
• İşçi: Bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan
gerçek kişiye “işçi” denir. (4857 Sayılı İş
Kanunu)
4
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
• İşyeri; işveren tarafından mal veya hizmet
üretmek amacıyla maddî olan ve olmayan
unsurlar ile işçinin birlikte örgütlendiği birime
“işyeri” denir. (4857 Sayılı İş Kanunu)
• İşverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile
nitelik yönünden bağlılığı bulunan diğer
eklentiler ve sosyal tesisler de işyerinden
sayılır.*
Modül
Başı
5
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
• İşveren: İşçi çalıştıran gerçek veya tüzel
kişiye yahut tüzel kişiliği olmayan kurum
ve kuruluşlara “işveren” denir.
• İşveren vekili: İşveren adına hareket eden
ve işin, işyerinin ve işletmenin
yönetiminde görev alan kimselere
“işveren vekili” denir.
• İşveren vekilinin bu sıfatla işçilere karşı
işlem ve yükümlülüklerinden doğrudan
işveren sorumludur.*
Modül
Başı
6
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Hizmet akdi ve şekli
• İş sözleşmesi; bir tarafın (işçi) bağımlı
olarak iş görmeyi, diğer tarafın da
(işveren) ücret ödemeyi üstlenmesinden
oluşan sözleşmedir.
• İş sözleşmesi, Kanunda aksi
belirtilmedikçe, özel bir şekle tâbi değildir.
• Süresi bir yıl ve daha fazla olan iş
sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması
zorunludur.
7
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
• Yazılı sözleşme yapılmayan hallerde, işveren
işçiye en geç iki ay içinde çalışma koşullarını,
çalışma süresini, ücreti ve ödeme zamanını,
sözleşmenin süresini, fesih halinde tarafların
uymak zorunda oldukları hükümleri gösteren
yazılı bir belge vermekle yükümlüdür.
• Süresi bir ayı geçmeyen belirli süreli iş
sözleşmelerinde bu hüküm uygulanmaz.
• İş sözleşmesi iki aylık süre dolmadan sona ermiş
ise, bu bilgilerin en geç sona erme tarihinde
işçiye yazılı olarak verilmesi zorunludur.
Modül
Başı
8
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
• Nitelikleri bakımından en çok otuz iş günü süren
işlere “süreksiz iş” denir.
• Nitelikleri bakımından otuz iş gününü geçen işlere
“sürekli iş” denir.
• İş akdinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı halde
sözleşme “belirsiz süreli” sayılır.
• Belirli süreli işlerde veya belli bir işin
tamamlanması gibi durumlarda işveren ile işçi
arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi belirli
süreli iş sözleşmesidir.
• Belirli süreli iş sözleşmesi, önemli bir neden
olmadıkça, birden fazla üst üste yapılamaz.
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
9
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
• İşçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam
süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre
önemli ölçüde daha az belirlenmesi durumunda
yapılan sözleşmeye “kısmî süreli iş sözleşmesi”
denir.
• Kısmî süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçi,
haklı bir neden olmadıkça, tam süreli emsal
işçiye göre farklı işleme tâbi tutulamaz.
• Kısmî süreli çalışan işçinin ücret ve paraya
ilişkin bölünebilir menfaatleri, tam süreli emsal
işçiye göre çalıştığı süreye orantılı olarak
ödenir.
10
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
• Yazılı sözleşme ile işçinin yapmayı üstlendiği işle
ilgili olarak kendisine ihtiyaç duyulması halinde
çağrılmasına, “çağrı üzerine çalışma” iş sözleşmesi
denir.
• İşçinin ne kadar süreyle çalışacağını taraflar
belirlemedikleri takdirde, haftalık çalışma süresi
yirmi saat kararlaştırılmış sayılır. Çağrı üzerine
çalıştırılmak için belirlenen sürede işçi çalıştırılsın
veya çalıştırılmasın ücrete hak kazanır.
• Birden çok işçinin meydana getirdiği bir takımı
temsilen bu işçilerden birinin, takım kılavuzu
sıfatıyla işverenle yaptığı sözleşmeye “takım
sözleşmesi” denir.
11
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
• Taraflarca iş sözleşmesine bir deneme kaydı
konulduğunda, bunun süresi en çok iki ay
olabilir.
• Deneme süresi toplu iş sözleşmeleriyle dört
aya kadar uzatılabilir.
• Deneme süresi içinde taraflar iş sözleşmesini
bildirim süresine gerek olmaksızın ve
tazminatsız feshedebilir. İşçinin
çalıştığı günler için ücret ve
diğer hakları
saklıdır.
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
12
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
İş Akdinin Feshedilmesi
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
• Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce
durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir.
• İş sözleşmeleri;
 İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin
diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,
 İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi
için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak
dört hafta sonra,
 İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi
için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak
altı hafta sonra,
13
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim
yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra,
Feshedilmiş sayılır.
• Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile
artırılabilir.
• Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim
süresine ilişkin ücret tutarında tazminat
ödemek zorundadır. (İhbar tazminatı)
• İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin
vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir.
Modül
Başı
14
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Feshin geçerli bir sebebe dayandırılması
• Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran
işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan
işçinin iş sözleşmesini fesheden işveren,
geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır.
15
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
• Özellikle aşağıdaki hususlar iş akdinin feshi için
geçerli bir sebep oluşturmaz:
 Sendika üyeliği veya çalışma saatleri dışında veya
işverenin rızası ile çalışma saatleri içinde sendikal
faaliyetlere katılmak.
 İşyeri sendika temsilciliği yapmak.
 Sözleşmeden doğan haklarını takip için işveren
aleyhine idari veya adli makamlara başvurmak
veya bu hususta başlatılmış sürece katılmak.
 Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri,
hamilelik, doğum, din, siyasi görüş ve benzeri
nedenler.
16
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
• İşveren fesih bildirimini yazılı olarak yapmak ve
fesih sebebini açık ve kesin bir şekilde belirtmek
zorundadır.
• Hakkındaki iddialara karşı savunmasını almadan
bir işçinin iş sözleşmesi, o işçinin davranışı veya
verimi ile ilgili nedenlerle feshedilemez.
• İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminin
tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde iş
mahkemesinde dava açabilir.
• İşveren, feshin geçerli bir sebebe dayandığını
ispatla yükümlüdür.
17
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
• İşçi, feshin başka bir sebebe dayandığını iddia
ettiği takdirde, bu iddiasını ispatla
yükümlüdür.
• İşverence gösterilen sebebin geçerli olmadığı
mahkemece tespit edilerek feshin
geçersizliğine karar verildiğinde, işveren,
işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorundadır.
• İşçiyi başvurusu üzerine işveren bir ay içinde
işe başlatmaz ise, işçiye en az dört aylık ve en
çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat
ödemekle yükümlü olur.
Modül
Başı
18
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
• İşçi kesinleşen mahkeme kararının
tebliğinden itibaren on iş günü içinde işe
başlamak için işverene başvuruda bulunmak
zorundadır.
• Bu süre içinde başvuruda bulunmaz ise,
işverence yapılmış olan fesih geçerli bir
fesih sayılır.
19
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
İşçinin Fesih Hakkı
Dersin
İçeriği
• İşçi, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini
sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini
beklemeksizin feshedebilir.
Sağlık sebepleri,
Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller,
İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla
süre ile işin durmasını
gerektirecek zorlayıcı
sebepler ortaya
çıkması.
20
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
Derhal Fesih Hakkını Kullanma Süresi
Modül
Başı
• İşçi veya işveren için tanınmış olan sözleşmeyi
fesih yetkisi, iki taraftan birinin, fesih hakkını
uygunsuz şekilde kullandığını diğer tarafın
öğrendiği günden başlayarak altı iş günü
içinde kullanılmalıdır.
• Bu fesih yetkisi, her durumda,
fiilin meydana gelişinden
itibaren bir yıl sonra
kullanılamaz.
21
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
Yeni İş Arama İzni
• Bildirim süreleri içinde kalmak şartı ile
işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli
olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret
kesintisi yapmadan vermeye mecburdur.
• İş arama izninin süresi günde iki saatten az
olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini
birleştirerek toplu kullanabilir.
• İşveren yeni iş arama iznini vermez veya eksik
kullandırırsa o süreye ilişkin ücret işçiye
ödenir.
22
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Toplu İşçi Çıkarma
Dersin
İçeriği
• İşveren; ekonomik, teknolojik, yapısal ve
benzeri işletme, işyeri veya işin gerekleri
sonucu olarak, toplu işçi çıkarmak istediğinde,
bunu en az otuz gün önceden bir yazı ile, işyeri
sendika temsilcilerine, ilgili bölge
müdürlüğüne ve Türkiye İş Kurumuna bildirir.
23
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Kıdem Tazminatı
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
• Kanunda belirtilen asgari bir çalışma süresini
dolduran bir işçinin iş sözleşmesi, kanunda
belirtilen nedenlerden biriyle son bulması
halinde, işverence işçiye veya mirasçılarına
ödenen bir tazminat şeklidir.
• Kıdem tazminatına hak kazanmak için:
İşçinin en az altı ay çalışmış olması gerekir.
İş sözleşmesinin kanunda belirtilen nedenlerle
fesh edilmiş olması gerekir.
İşçi, işveren tarafından işten çıkarılmalıdır.
24
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Kıdem tazminatının tutarının belirlenmesi:
• İşçinin işe başladığı tarihten itibaren iş
sözleşmesinin devamı süresince, her geçen tam
yıl için, otuz gün günlük ücret tutarında kıdem
tazminatı ödenir.
• Kıdem tazminatı, işçinin son aldığı brüt ücreti
üzerinden hesaplanır.
25
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
İşverenin Sorumlulukları
Dersin
İçeriği
• İşveren, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin
sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak,
araç ve gereçleri sağlamak zorundadır.
• İşveren, alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine
uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri, mesleki
riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve
sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve
gerekli eğitimleri vermek zorundadır.
• İşveren, işyerinde meydana gelen iş kazasını ve
meslek hastalığını en geç iki iş günü içinde yazı ile
SGK bölge müdürlüğüne bildirmek zorundadır.
26
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Çalışma Belgesi
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
• İşten ayrılan işçiye, işveren tarafından verilen,
işin çeşidini ve süresini gösteren belgeye
“Çalışma Belgesi” denir.
• İş veren, bu belgeyi vaktinde vermek
zorundadır. Vaktinde verilmeyen veya yanlış
bilgi içeren belgeden dolayı zarar gören işçi
veya yeni işveren eski
işverenden tazminat
isteyebilir.
27
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
Grev Hakkı ve Lokavt
Grev nedir?
Modül
Başı
• İşçilerin, topluca işyerinde faaliyeti durdurmak
veya önemli ölçüde aksatmak amacıyla
aralarında anlaşarak veya bir kuruluşun aynı
amaçla topluca çalışmamaları için verdiği
karara uyarak iş bırakmalarına “grev” denir.
28
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
• Toplu iş sözleşmesinin yapılması sırasında
uyuşmazlık çıkması halinde, işçilerin sosyal
durumlarını ve çalışma şartlarını korumak
veya düzeltmek amacıyla bu Kanun
hükümlerine uygun olarak yapılan greve
“kanuni grev” denir.
Modül
Başı
29
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
• Kanuni grev için aranan şartlar oluşmadan
yapılan greve “kanun dışı grev” denir.
• Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez
bütünlüğüne, milli egemenliğe,
Cumhuriyete, milli güvenliğe aykırı amaçla
grev yapılamaz.
Modül
Başı
30
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
Lokavt nedir?
• İşyerinde faaliyetin tamamen durmasına sebep
olacak şekilde, işveren veya işveren vekili
tarafından kendi isteği ile veya bir işveren
kuruluşunun verdiği karara uyarak işçilerin
topluca işten uzaklaştırılmasına “lokavt” denir.
31
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
• Toplu iş sözleşmesinin yapılması sırasında
uyuşmazlık çıkması ve sendika tarafından
grev kararı alınması halinde, bu Kanuna
uygun olarak yapılan lokavta “kanuni
lokavt” denir.
• Kanuni lokavt için aranan şartlar oluşmadan
yapılan lokavta “kanun dışı lokavt” denir.
• Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez
bütünlüğüne, milli egemenliğe,
Cumhuriyete, milli güvenliğe aykırı amaçla
lokavt yapılamaz.
32
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Özürlü ve eski hükümlü
çalıştırma şartları
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
• İşverenler, elli veya daha fazla işçinin çalıştığı
işyerlerinde, özel sektör için, % 3 özürlü, kamu
sektörü için ise % 4 özürlü ve % 2 eski hükümlü
işçiyi, mesleki, bedeni ve ruhi durumlarına uygun
işlerde çalıştırmakla
yükümlüdürler.
33
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Çalışma Yasakları
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
• On beş yaşını doldurmamış çocukların
çalıştırılması yasaktır.
• Ancak, on dört yaşını doldurmuş ve ilk
öğretimi tamamlamış olan çocuklar, bedensel,
zihinsel ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime
devam edenlerin okullarına
devamına engel
olmayacak
hafif işlerde
çalıştırılabilirler.
34
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
• Temel eğitimi tamamlamış ve okula gitmeyen
çocukların çalışma saatleri günde yedi ve
haftada otuz beş saatten fazla olamaz.
• Okula devam eden çocukların eğitim
dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri
dışında olmak üzere, en fazla günde iki saat ve
haftada on saat olabilir.
Modül
Başı
35
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
• Maden ocakları ile kablo döşemesi,
kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında
veya su altında çalışılacak işlerde on sekiz
yaşını doldurmamış erkek ve her yaştaki
kadınların çalıştırılması yasaktır.
• Sanayiye ait işlerde on sekiz yaşından küçük
çocuk ve genç işçilerin gece çalıştırılması
yasaktır.
Modül
Başı
36
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
• Kadın işçilerin, doğumdan önce sekiz ve
doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam
on altı hafta izin hakları vardır.
• Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde,
doktorun onayı ile kadın işçi, isterse doğumdan
önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir.
• Kadın işçinin, doğum öncesi doktor onayı ile
fazladan çalıştığı süreler
doğum sonrası izin
süresine eklenir.
37
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
• Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik
kontroller için ücretli izin verilir.
• Hekim raporu ile hamile kadın, işçi sağlığına
uygun daha hafif işlerde çalıştırılır.
Bu durumda işçinin ücretinde bir indirim
yapılmaz.
• İsteği halinde kadın işçiye, on altı haftalık
sürenin tamamlanmasından sonra altı aya
kadar ücretsiz izin verilir. Bu süre, yıllık
ücretli izin hakkının hesabında dikkate
alınmaz.
38
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
• Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını
emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat
süt izni verilir.
• Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça
bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler.
• Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.
Modül
Başı
39
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
B-ÜCRET İLE İLGİLİ KAVRAMLAR
Asgari Ücret
Modül
Başı
• İşçilere, normal bir çalışma günü karşılığı
olarak ödenen ve gıda, konut, giyim, ulaşım
gibi zorunlu ihtiyaçları, günün fiyatları
üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek
ücrete “Asgari Ücret” denir.
• Asgari Ücret; Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığınca, Asgari Ücret Tespit Komisyonu
aracılığı ile en geç iki yılda bir belirlenir.
40
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
Tatil Ücretleri
• Çalışılmayan hafta tatili günü için işveren
tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün
ücreti tam olarak ödenir.
• Aşağıdaki durumlarda, işçi çalışmış sayılır:
Çalışmadığı halde kanunen çalışma süresinden
sayılan zamanlar ile günlük ücret ödenen veya
ödenmeyen kanundan veya sözleşmeden doğan
tatil günleri.
Bir haftalık süre içinde kalmak üzere işveren
tarafından verilen diğer izinlerle, hekim
raporuyla verilen hastalık ve dinlenme izinleri.
Modül
Başı
41
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
Evlenmelerde üç güne kadar, ana veya
babanın, eşin, kardeş veya çocukların
ölümünde üç güne kadar verilmesi gereken
izin süreleri.
Modül
Başı
42
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
• Zorlayıcı ve ekonomik bir sebep olmadan
işyerindeki çalışmanın haftanın bir veya birkaç
gününde işveren tarafından tatil edilmesi halinde
haftanın çalışılmayan günleri ücretli hafta
tatiline hak kazanmak için çalışılmış sayılır.
• Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan
işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil
günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa,
bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam
olarak ödenir.
• Tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her
gün için bir günlük ücret ödenir.
43
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
İzin Hakkı
Dersin
İçeriği
• İşyerinde işe başladığı günden itibaren,
deneme süresi de içinde, en az bir yıl çalışmış
olan işçilere yıllık ücretli izin verilir.
• Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez.
• Bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya
işlerinde çalışanlara bu
Kanunun yıllık ücretli
izinlere ilişkin
hükümleri
uygulanmaz.
44
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
İzin Süreleri
Modül
Başı
• İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, Kanunda şu
şekilde belirlenmiştir:
Verilecek yıllık izin, hizmet süresi;
 Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara
on dört günden,
 Beş yıldan fazla on beş yıldan az olanlara yirmi günden,
 On beş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmi altı
günden,
Az olamaz.
• Ancak on sekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve
daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin
süresi yirmi günden az olamaz.
45
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
İş Süreleri
Dersin
İçeriği
• Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırk
beş saattir. Aksi karar alınmamışsa bu süre,
işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde
bölünerek uygulanır.
• Tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma
süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine,
günde onbir saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde
dağıtılabilir.
• Zorunlu nedenlerle işin durması durumunda, işveren
iki ay içinde çalışılmayan süreler için telafi çalışması
yaptırabilir. Bu çalışmalar fazla çalışma veya fazla
sürelerle çalışma sayılmaz.
Modül
Başı
46
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği
• Ekonomik kriz veya zorlayıcı sebeplerle
işyerindeki çalışma süresinin geçici olarak
önemli ölçüde azaltılması veya tamamen
durdurulması halinde, (en az dört hafta)
işçilere işsizlik sigortasından kısa çalışma
ödeneği ödenir.
• Kısa çalışma süresi, zorlayıcı sebebin
devamı süresini ve her halde üç ayı
aşamaz.
47
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
• İşçinin kısa çalışma ödeneğine hak
kazanabilmesi için, çalışma süreleri ve işsizlik
sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından
işsizlik ödeneğine hak kazanma şartlarını
yerine getirmesi gerekir.
• Günlük kısa çalışma ödeneğinin miktarı,
işsizlik ödeneğinin miktarı kadardır.
48
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
Çalışma Saatleri
Modül
Başı
• Günlük çalışmanın başlama ve bitiş saatleri ile
dinlenme saatleri işçilere duyurulur.
• İşin niteliğine göre işin başlama ve bitiş
saatleri farklı şekilde düzenlenebilir.
49
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
Dinlenme Saatleri
Günlük çalışma süresinin ortalama bir
zamanında, o yerin gelenekleri ve işin gereğine
göre ayarlanmak suretiyle işçilere;
Dört saat veya daha kısa süreli işlerde on beş
dakika,
Dört saatten fazla ve yedi buçuk saate kadar
(yedi buçuk saat dahil) süreli işlerde yarım
saat,
Yedi buçuk saatten fazla süreli işlerde bir saat,
Ara dinlenmesi verilir.
50
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
• Bu dinlenme süreleri en az olup aralıksız verilir.
• Ancak bu süreler, iklim, mevsim, o yerdeki
gelenekler ve işin niteliği göz önünde tutularak
sözleşmeler ile aralı olarak kullandırılabilir.
• Dinlenmeler, bir işyerinde işçilere aynı veya
değişik saatlerde kullandırılabilir.
• Ara dinlenmeleri çalışma
süresinden sayılmaz.
51
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
MODÜL:2
TÜRK TİCARET KANUNU
•
•
•
•
A-TİCARİ İŞLETMENİN ÖZELLİKLERİ
B-TİCARET ŞİRKETLERİ
C-KIYMETLİ EVRAKLAR
D-İŞ MEKTUPLARI, DİLEKÇELER VE
RESMİ YAZILAR
(Gitmek istediğiniz konu başlığının üzerine tıklayın)
52
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
A-TİCARİ İŞLETMENİN
ÖZELLİKLERİ
Modül
Başı
Ticaret Sicili
• Ticaret mahkemelerinin bulunduğu
yerlerde ticari işlemlerin kayıt ve tescil
edildiği ve herkesin yararlanabildiği
resmi kütüklere “Ticaret Sicili” denir.
• Gerçek veya tüzel kişilik olarak ticaret
yapmak isteyenler işletmelerini Ticaret
Siciline kayıt ettirmek zorundadır.
53
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
• Kayıt bilgileri Ticaret Sicili Gazetesinde
yayımlanarak ilan edilmiş olanlar
işletmelerini kurmuş ve ilgililere
bildirmiş sayılırlar.
Modül
Başı
54
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Ticaret Unvanı ve İşletme Adı
Dersin
İçeriği
• Türk Ticaret Kanununa göre; her tacir,
işletmesine ait işlemleri bir ticaret unvanı ile
yapmaya, işletmesine ait senet, ticari mektup ve
diğer evrakı bu unvan altında imzalamaya
mecburdur.
• Ticaret unvanı ile bir tacirin diğer tacirlerle
karıştırılması engellenmiş olur.
• Ticari işletmenin açıldığı günden itibaren
15 gün içinde seçtiği işletme adını bulunduğu
yerin Ticaret Siciline tescil ve ilan ettirmek
zorundadır.
55
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
•
•
•
•
Dersin
İçeriği
Ticari Defterlerin Özellikleri
Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul
Kanunu’na göre tutulması zorunlu olan
defterlerdir. (Kimlerin hangi defterleri
tutacağı kanunlarda belirtilmiştir)
Defterlere kayıt yapılmadan önce, her bir
sayfası notere onaylattırılır.
Defterin bitiş onayı da yaptırılır.
Kayıtlar, kanunlara ve muhasebe
tekniğine göre yapılır.
Modül
Başı
56
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
• Defterler, mürekkepli kalem ya da yazı
makinesi kullanılarak, Türkçe tutulmalıdır.
• Defterlerde, silinti, kazıntı çizinti yapılamaz.
• Sayfa ilave edilip sayfa çıkarılamaz.
• Yapılan yanlışlıklar, muhasebe kurallarına
uygun olarak düzeltilir.
• Defterler, kullanıldıkları yılı takip eden yıldan
itibaren, VUK’a göre 5 yıl, TTK ve sigorta
mevzuatına göre en az 10 yıl saklanmalıdır.
• Usulüne uygun tutulmuş ticari defterler,
mahkemelerde sahibi lehine delil oluştur.
Modül
Başı
57
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
Cari Hesaplar
• Sürekli iş yapan bir kişi ya da kuruluşun
alacaklanıp borçlanan hesabıdır.
(Örnek: Kredi kartı hesapları,
toptancıların perakendecilere açtığı
hesaplar gibi.)
Modül
Başı
58
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
B-TİCARET ŞİRKETLERİ
Modül
Başı
Adi Şirketler
• Adi şirket, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine
göre değil, Borçlar Kanunu’na göre kurulup
işletilen ortaklık türüdür. (Örnek: İki kişinin
bir tekne alıp balıkçılık yapması gibi)
• En basit şirket modeli olup, sahibinden ayrı
bir varlığı olmayan şirketlerdir.
• Adi şirket sözleşmesi herhangi bir şekle bağlı
değildir. Hatta yazılı olması dahi gerekmez.
59
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Kolektif Şirketler
Dersin
İçeriği
• Ortakların, şirketin borçlarından ötürü tüm
mal varlıkları ile sorumlu oldukları bir şirket
türüdür.
• Yalnızca gerçek kişiler hissedar olabilir.
• Şirket ortakları, şirketin borçlarından dolayı,
bütün mal varlıkları ile sınırsız
sorumludurlar.
• Vergilendirme yönünden avantajı olmaması
nedeniyle günümüzde pek tercih edilmeyen
bir şirket türüdür.
60
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Sermaye Şirketleri
• Sermaye şirketlerinde, ortakların yetki ve
sorumlulukları, şirkete getirmeyi taahhüt
ettikleri sermaye miktarıyla sınırlıdır.
• Sermaye şirketlerinin en önemli
özelliklerinden biri de, sermayeye ortak
olmak ile şirketin yönetimiyle
ilgilenmenin birbirinden ayrılmış
olmasıdır.
61
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
Sermaye Şirketleri
Sermayesi Paylara
Bölünmüş
Komandit Şirketler
Limitet Şirketler
Anonim Şirketler
62
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Sermayesi Paylara Bölünmüş
Komandit Şirketler
• Kuruluş ve yönetiminde karşılaşılan
zorluklardan dolayı günümüzde tercih
edilmeyen bir şirket türüdür.
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
63
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
Limited Şirketler
Modül
Başı
• En az iki, en fazla elli ortakla kurulabilir.
• Tüzel kişilerde ortak olabilir.
• Ortakların oy hakları ve sorumlulukları,
sermayeleri kadardır.
• Ortaklar, şirket borçlarından dolayı kişisel
mal varlıkları ile sorumlu değildirler.
• Kuruluşunun ve yönetiminin kolay olması
ve vergi avantajları nedeni ile günümüzde
en çok tercih edilen şirket türüdür.
64
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
•
•
•
•
Dersin
İçeriği
Anonim Şirketler
En az beş kişi ile kurulur. Sınırsız sayıda
ortak olabilir.
Kuruluşu ve yönetimi, ayrıntılı
hükümlere tabidir.
Büyük sermaye gerektiren işlerin
yapılması için uygun olan şirket türüdür.
Şirket ortaklarının sorumlulukları
sermayeleri ile sınırlıdır.
Modül
Başı
65
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
C-KIYMETLİ EVRAKLAR
Modül
Başı
Bono (Emre muharrer senet)
• Belli bir miktar paranın belli bir tarihte kayıtsız
şartsız ödeneceğini taahhüt eden senettir.
• Senedi borçlu düzenler, imzalar alacaklıya
verir.
• Sadece para alacakları (Türk Lirası veya döviz)
için düzenlenilir.
• Senedin ödenmesi, herhangi bir şarta
bağlanamaz.
66
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
• Bonolar, özel bir senet türüdür.
• Alacaklı için diğer senetlerden farklı olarak
avantajlı yönleri vardır.
• Bir senedin bono olabilmesi için, şu şartları
taşıması gerekir:
Senet metninde “bono” veya “emre yazılı
(muharrer) senet” sözünün geçmesi.
Düzenleyenin (keşideci-borçlu) imzası.
Kayıtsız şartsız belli bir parayı ödeme vaadi.
Alacaklının (Lehtar) adı soyadı.
Modül
Başı
67
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
Bonoların devredilmesi (Ciro)
Modül
Başı
• Bonolar, arka yüzü senedi elinde bulunduran
alacaklı tarafından imzalanıp bir başka kişiye
devredilebilir.
• Bonolar, gününde ödenmez ise, iki iş günü içinde
noter aracılığı ile protesto ettirilir. (Senette ciro yok
ise, protesto şart değildir)
• Vadesinde ödenmeyen senetler, üç yıl içinde icra
takibine konulmalıdır. Bu süre geçirilirse, icra takibi
için senedin sağladığı özel avantajlar kullanılamaz.
• Alacaklar, on yıllık genel zaman aşımı süresine
tabidir.
68
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Poliçeler
• Poliçe, 3 kişi arasında düzenlenen bir
senettir.
• Düzenleyen (Keşideci-borçlu) muhataba
hitaben, bu senet ile kendisine gelen kişiye
(Lehtar) senette yazan bedeli ödemesini
emreder.
• Poliçeler, ülkemiz
ticaret hayatında
yok denecek kadar
azdır.
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
69
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
Çekler
• Bankada bulunan belli miktar paranın, çek
hamiline ödenmesini emreden, bankaya
hitaben düzenlenmiş bir ticari senettir.
• Çek verenin (keşideci-çek borçlusu) bankada
çek ile işleyen bir ticari hesabı olması gerekir.
• Çek belli bir kişinin adı yazılarak veya
yazılmadan (hamiline) düzenlenebilir.
• Çekin geçerli olabilmesi için, mutlaka
düzenleme tarihi ve düzenleme yerinin
(yerleşim birimi) yazılmış olması gerekir.
70
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
• Çekte vade olmaz. Elinde çek bulunduran
kişi istediği zaman bankaya gidip bedelini
talep edebilir.
• Ancak uygulamada, çeklere ileri tarih
yazılarak bir kredi aracı olarak
kullanılmaktadır. Bu nedenle, yazılmış olan
ileri tarih beklenmektedir.
• Çekler, düzenlendiği yerde ödenecekse,
on gün, düzenlendiğinden farklı bir yerde
ödenecekse, otuz gün içinde bankaya
sunulmalıdır.
Modül
Başı
71
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
• Çekler, bonolar gibi ciro yoluyla
devredilebilir.
• Gününde bankaya sunulan çekin, karşılığı
çıkmaz ise, bu durum çek arkasına
yazdırılmalıdır. Aksi takdirde, yasal haklar
ileri sürülemez. (İcra takibi açılamaz,
savcılığa şikayette bulunulamaz.)
• Yasal hakların altı ay
içinde kullanılması
gerekir.
72
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
Emtia Senetleri
• Taşınır bir mal üzerindeki ayni* hakları
gösteren senettir.
• Liman ve gümrüklerde tercih edilen bir
senet türüdür.
Modül
Başı
73
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
Taşıma İşleri ve Taşıma Senetleri
• Taşıma işlerinde, taşınacak malları temsil etmek
üzere, gönderenin talebi halinde, taşıyıcı iki
nüsha olarak taşıma senedi vermeye mecburdur.
• Ancak, taşıma senedi düzenlenmemiş olsa bile
tarafların anlaşması ve malın taşıyıcıya teslimi
halinde sözleşme taraflar arasında yapılmış olur.
• Kara ve deniz taşımacılığında taşınan malları
göstermek üzere taşıma senedi düzenlemek
zorunludur.
74
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
• Ücret karşılığında kendi adına veya
başkası adına eşya taşımayı meslek
edinmiş kimseye “taşıma işleri
komisyoncusu” denir.
Modül
Başı
75
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
D-İŞ MEKTUPLARI, DİLEKÇELER
VE RESMİ YAZILAR
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
İş Mektupları
• İş mektubu, yazan kişiyi temsil ettiği ve karşı
tarafı etkilemek amacı taşıdığı için bazı
özellikleri üzerinde taşımalıdır.
• Bu özellikler; amaca göre, mümkün olabildiği
kadar kısa, ana fikri belirgin, alıcının bilgi
seviyesine uygun, planlı, nazik, saygılı ve
yazışma kurallarına uygun hazırlanmış
olmalıdır.
76
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
Dilekçeler
• Bir isteğin, dileğin yetkili kişi ya da
kuruma bildirilmesi için yazılan yazıdır.
• Kısa, öz ve resmi yazım kurallarına
uygun olarak yazılmalıdır.
Modül
Başı
77
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
78
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Resmi Yazılar
• Resmi kurumlardan diğer resmi kurum
veya kişilere hitaben yazılan yazılardır.
• Resmi yazım kurallarına uygun olmalıdır.
(Yazıyı yazan kurumun adı, yazının
yazıldığı kurumun
adı, tarih, sayı,
ilgi, konu, vb.)
79
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
MODÜL:3
MESLEKİ EĞİTİM KANUNU
• A-MESLEKİ EĞİTİM KANUNU’NDA
GEÇEN KAVRAMLAR
• B-ÇIRAKLIĞA AİT HÜKÜMLER
• C-KALFALIĞA AİT HÜKÜMLER
• D-USTALIĞA AİT HÜKÜMLER
(Gitmek istediğiniz konu başlığının üzerine tıklayın)
80
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
A-MESLEKİ EĞİTİM
KANUNU’NDA GEÇEN
KAVRAMLAR
Modül
Başı
İşletmelerde Mesleki Eğitim
Meslekî ve teknik eğitim okul ve kurum
öğrencilerinin beceri eğitimlerini işletmelerde,
teorik eğitimlerini ise meslekî ve teknik eğitim
okul ve kurumlarında veya işletme ve
kurumlarca tesis edilen eğitim birimlerinde
yaptıkları eğitim uygulamalarına “İşletmelerde
Meslekî Eğitim” denir.
81
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
Teorik eğitim
Modül
Başı
• İşletmelerde beceri eğitimi gören öğrencilerin
teorik eğitimi, meslekî ve teknik eğitim okul
ve kurumlarında veya işletmelerin eğitim
birimlerinde yapılır.
• Çalışma saatleri içinde yapılacak teorik eğitim
haftada on iki saatten az olamaz.
• Bu eğitim yoğunlaştırılmak suretiyle de
yapılabilir.
• Teorik eğitim günlerinde öğrenciler ücretli
izinli sayılır.
82
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Ücret ve Sosyal Güvenlik
• Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek
eğitimi gören öğrencilere ödenecek ücret ve
ücretlerdeki artışlar; aday çırak veya çırağın
velisi veya reşit ise kendisi; öğrenciler için
okul müdürlüğü ile işyeri sahibi arasında,
sözleşme ile tespit edilir.
• Ödenecek ücret; işletmelerde mesleki
eğitim gören öğrenci veya çırağın yaşına
uygun asgari ücretin % 30’undan az
olamaz.
83
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
• Aday çırak, çırak ve öğrencinin eğitimi
sırasında işyerinin kusuru halinde meydana
gelecek iş kazaları ve meslek hastalıklarından
işveren sorumludur.
• Aday çırak, çırak ve öğrencilere ödenecek
ücretler her türlü vergiden muaftır.
• Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi
gören öğrencilere, iş kazaları ve meslek
hastalıkları sigortaları primleri yatırılır.
• İşletmelerde mesleki eğitim görenlere, her yıl
tatil aylarında bir ay ücretli izin verilir.
Modül
Başı
84
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Meslek Alanı ve Meslek Dalı
Dersin
İçeriği
• Meslek Alanı; ortak özelliklere sahip birden fazla
meslek dalını içeren; bilgi, beceri, tutum, davranış
ve istihdam imkanı sağlayan alanı ifade eder.
• Meslek Dalı; bir meslek alanı içinde yer alan ve
belirli konularda uzmanlaşmaya yönelik bilgi,
beceri, tutum, davranış
gerektiren ve istihdam
imkanı sağlayan
iş kollarından
her birini
ifade eder.
85
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Denklik İşlemleri
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
• Milli Eğitim Bakanlığı veya bakanlığa bağlı
diğer kurum ve kuruluşlar tarafından verilmiş,
veya dış ülkelerden alınmış diploma, kurs
bitirme belgesi, yetki belgesi, sertifika gibi
belgelerin değerlendirilerek karşılığında belge
düzenlenmesi işlemine
“denklik işlemi” denir.
86
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
• Denklik işleminin yapılabilmesi için, geçmişe
dönük hizmetlerin belgelendirilmesi gerekir.
• Geçmişe dönük hizmetleri belgelendirirken şu
hususlar göz önünde bulundurulur:
6/Ocak/1998 tarihinden önce kapsama alınan
mesleklerde, bu tarihten sonraki çalışmalar
SSK ve Bağ-Kur tarafından belgelendirilir.
6/Ocak/1998 tarihinden sonra kapsama alınan
mesleklerde ise ilgili mesleğin kapsama
alınma tarihinden sonraki çalışmalar SSK ve
Bağ-Kur tarafından belgelendirilir.
87
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
B-ÇIRAKLIĞA AİT HÜKÜMLER
Modül
Başı
Çırak ve Aday Çırak
• Aday Çırak;
çıraklığa başlama
yaşını doldurmamış ve
çıraklık döneminden
önce kendisine işyeri
ortamı tanıtılan, sanat
ve mesleğin ön
bilgileri verilen kişidir.
88
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
• Çırak; çıraklık
sözleşmesi esaslarına
göre bir meslek
alanında mesleğin
gerektirdiği bilgi,
beceri ve iş
alışkanlıkları,
iş içerisinde
geliştirilen kişidir.
Modül
Başı
89
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Aday Çırak ve Çıraklığın Şartları
Dersin
İçeriği
Çırak olabilmek için aşağıdaki şartlar aranır:
• 14 yaşını doldurmuş, 19 yaşından gün almamış
olmak.
Modül
Başı
(Ancak, 19 yaşından gün almış olanlar, daha önce
çıraklık eğitiminden geçmemiş iseler, yaşlarına ve
eğitim seviyelerine uygun olarak düzenlenecek
meslekî eğitim programlarına göre çıraklık
eğitimine alınabilirler.)
• En az ilköğretim okulu mezunu olmak.
• Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin
gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak.
90
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
Çıraklığa Başlama ve Süreleri
Modül
Başı
• Çıraklığa bir deneme dönemi ile başlanır.
• Deneme dönemi, mesleğin özelliğine göre
bir aydan az, üç aydan fazla olamaz.
• Bu süre Bakanlıkça tespit edilir.
• Deneme döneminden sonra taraflar “10”
gün içinde ilgili meslekî eğitim merkezi
müdürlüğüne başvurmadığı takdirde
çıraklık sözleşmesi kesinleşir ve bu dönem
çıraklık süresinden sayılır.
91
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
• Meslekler itibariyle çıraklık süresi, en az
iki, en çok dört yıldır.
• Bu süre kesintisiz olarak devam eder.
• Yıllık izin dışındaki iki aydan fazla
devamsızlıklar çıraklık süresine eklenir.
• Lise ve daha üst düzeyde genel eğitimden
sonra çıraklık eğitimine başlayanlar için
eğitim süresi, mesleklerindeki çıraklık
eğitimi süresinin yarısı kadardır.
92
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
C-KALFALIĞA AİT HÜKÜMLER
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
• Kalfa; bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri
ve iş alışkanlıklarını kazanmış ve bu meslekle
ilgili iş ve işlemleri ustanın gözetimi altında
kabul edilebilir standartlarda yapabilen kişidir.
• Kalfa adayının mesleği ile ilgili bilgi, beceri ve
iş alışkanlıklarına sahip olup olmadığı kalfalık
sınavı ile tespit edilir.
• Çıraklar, kabul edilebilir mazeretleri dışında
çıraklık eğitimi süresi sonunda açılacak ilk
kalfalık sınavına girmek zorundadırlar.
93
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
• Çıraklık sözleşmesi, ilk kalfalık sınavını
izleyen ikinci kalfalık sınavının
tamamlanması ile sona erer.
• Sözleşmenin sona ermesini takip eden
aybaşından itibaren, çıraklar için ödenen
her türlü sigorta
priminin ödenmesine
son verilir.
Modül
Başı
94
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
D-USTALIĞA AİT HÜKÜMLER
Dersin
İçeriği
• Usta; bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri
ve iş alışkanlıklarını kazanmış ve bunları
mal ve hizmet üretiminde, kabul
edilebilecek standartlarda uygulayabilen
kişidir.
• Ayrıca usta; üretimi planlayabilen, üretim
sırasında çıkabilecek problemleri çözebilen;
düşüncelerini yazılı, sözlü ve resim ile
açıklayabilen; üretimle ilgili pratik
hesaplamaları yapabilen kişidir.
95
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Ustalık Eğitimi
• Kalfalık yeterliğini kazanmış olanların
meslekî yönden gelişmeleri ve bağımsız
işyeri açabilmeleri için gerekli yeterlikleri
kazandırmak gayesiyle ustalık eğitimi
kursları düzenlenir.
• Kurslar, ilgili Mesleki Eğitim Merkezi
tarafından, çalışma saatleri dışında olmak
kaydıyla açılır.
• Kurslarda aşağıdaki dersler okutulur:
96
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Ustalık Eğitimi Kurs Dersleri ve Süreleri
Dersin Adı
İşletme Bilgisi
Dersin Süresi
16 Saat
Sigorta ve Vergi Mevzuatı
16 Saat
Ekonomi
24 Saat
İş ve İnsan İlişkileri
24 Saat
İnsan Sağlığı ve İş Güvenliği
32 Saat
Çalışma Hukuku
32 Saat
Muhasebe
32 Saat
İleri Meslek Bilgisi
64 Saat
97
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Ustalık Sınavı
Dersin
İçeriği
• Kalfaların, ustalık sınavlarına girebilmesi için
mesleklerin özelliğine göre belirlenecek süre
kadar (iki yıl) çalışmış ve ustalık eğitimi
kurslarını başarı ile tamamlamış olmaları
gerekir.
• Kalfalık yeterliğini kazanmış olup mesleklerinde
en az beş yıl çalışmış olanlar, ustalık sınavlarına
doğrudan katılabilirler.
• En az üç yıl süreli meslekî teknik eğitim
okullarından mezun olanlar, doğrudan ustalık
sınavlarına girebilirler.
Modül
Başı
98
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
• Meslekî ve teknik orta öğretim kurumu veya
meslekî ve teknik eğitim merkezi mezunlarından,
alanlarında iki yıllık bir eğitim kurumundan belge
alanlara, doğrudan ustalık belgesi verilir.
• Ustalık belgesi sahibi olanlar, bu haklarını
on sekiz yaşını tamamlayana kadar kullanamazlar.
• Teknik lise mezunları veya meslekî ve teknik
eğitim okul ve kurumlarının dört yıllık eğitim
programlarından mezun olanlara, ustalık
belgesinin yetki ve sorumluluklarını taşıyan,
mesleklerinde bağımsız “İşyeri Açma Belgesi”
verilir.
Dersin
İçeriği
Modül
Başı
99
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
• Usta Öğretici; ustalık yeterliğini
kazanmış; aday çırak, çırak, kalfa ile
meslekî ve teknik eğitim okullarından
gelen öğrencilerin iş yerindeki
eğitiminden sorumlu, meslekî eğitim
tekniklerini bilen
ve uygulayan
kişidir.
Modül
Başı
100
www.corlumem.meb.k12.tr
ÇORLU MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ
Dersin
İçeriği
•
•
•
•
•
•
KAYNAKLAR:
Necdet BAŞARAN (Muhasebe
Öğretmeni).
3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanunu.
4857 Sayılı İş Kanunu.
Mesleki Eğitim Yönetmeliği.
İnternet ortamı.
Çeşitli kitap ve dergiler.
Modül
Başı
101
www.corlumem.meb.k12.tr