Transcript Taşıyıcı Yönetimi - Dr. Gültekin Altuntaş

YÖN339
Taşımacılık Yönetimine Giriş
Ders - VIII
Yrd. Doç. Dr. A. Özgür KARAGÜLLE
Arş. Grv. Gültekin ALTUNTAŞ
Taşıyıcı Yönetimi

Taşıyıcı
bir
işletmede
yöneticilik
anlamında bir kariyerden söz edebilmek
için iki temel beceriye sahip olmak
gereklidir:


Bilgi ve teknoloji yoğun bir sektör olması
nedeniyle, üst düzeyde bilgi ve iletişim
teknolojileri becerisi,
Sektörün dayanağının optimizasyon düşüncesi
olması
nedeniyle,
yöneylem
araştırması
uygulama yeteneği.
Taşıyıcı Yönetimi
Genel Bilgiler

Taşıyıcı işletmeler sahiplik açısından



Şahıs şirketleri,
Sermaye şirketleri olabilir.
Bu
anlamda
işletmeleri,




bakıldığında,
taşıma
Tek bir kişinin kurduğu tek kişi işletmesinden,
Büyük ölçekli anonim şirkete,
Az sayıda ortaktan,
Çok sayıda kişinin yer aldığı kooperatiflere kadar
uzanan geniş bir yelpazede yer alabilir.
Taşıyıcı Yönetimi
Genel Bilgiler

Örneğin,





Tek başına bir birey yük taşımacılığı yapan bir çekici
sahibi olabilir.
2-5 ortaklı bir limitet şirket aynı işi farklı bir boyuta
taşıyabilir.
Daha büyük ölçekli borsaya açık bir işletme haline
gelebilir (Reysaş Lojistik, vb.)
Farklı bir boyut olarak, işletme sahibi devlet (TCDD,
vb.) ya da çalışanlar (United Airlines, vb.) olabilir.
Yine farklı bir düşünceyle, taşıyıcıların bir araya
gelerek kurduğu kooperatiflerden söz edilebilir (S. S.
60 No.lu Aliağa Yolcu Taşıma Kooperatifi, S. S.
Kütahya Kamyoncular Nakliye Kooperatifi, S. S. Mavi
Marmara Deniz Yolcu Eşya Turizm Motorlu Taşıyıcılar
Kooperatifi, Taksi durakları, vb.)
Taşıyıcı Yönetimi
Genel Bilgiler

Görüldüğü gibi taşımacılık sektörü faaliyet gösteren
işletmeler yönünden oldukça karmaşık bir yapı
göstermektedir. Bu nedenle, uyulması gereken
mevzuat konusunda da oldukça geniş bir alan söz
konusudur:









Ticari yaşama ilişkin yasalar (Ticaret Yasası, Borçlar Yasası, vb.)
Hak ve özgürlüklere ilişkin yasalar (Ceza Yasası, vb.)
Taşıma hizmetine ilişkin yasalar (Karayolu Taşıma Yasası, -tasarı
aşamasındaki- TCDD Yasası, vb.)
Uluslar arası işlemlere yönelik yasalar (Gümrük Yasası, vb.)
İşletme türüne yönelik yasalar (Kooperatifler Yasası, vb.)
Borsada işlem gören işletmelere yönelik İMKB ve SPK Mevzuatı,
Ulaştırma Bakanlığının yayınladığı mevzuatı,
Sanayi ve Ticaret Bakanlığının yayınladığı mevzuat,
Daha niceleri…
Taşıyıcı Yönetimi
Genel Bilgiler

Serbestleşme (deregülasyon) hareketleri
taşıma hizmeti sunan işletmelerin faaliyet
gösterebildikleri alanların genişlemesine yol
açmaktadır:


Örneğin, Türk Hava Yolları A. O. esas işi olan taşıma
hizmeti dışında,
 Teknik bakım hizmetleri veren THY Teknik A. Ş. ve
P & W. T. T. Uçak Bakım Merkezi Ltd. Şti.nin,
 Yer hizmetleri sunan TGS Yer Hizmetleri A. Ş.nin,
 İkram hizmetleri sağlayan THY DO & CO İkram
Hizmetleri A.Ş.nin sahibi ya da ortağıdır.
Dünyada bu hizmetler dışında, enerji, konaklama,
güvenlik, eğitim, vb. hizmetler sunan taşıma
işletmeleri de mevcuttur.
Taşıyıcı Yönetimi
Finansman


Taşıyıcılar, işlerini yapabilmek için katlanmak
zorunda oldukları giderleri sıklıkla faaliyet kârları
üzerinden yaparlar.
Sermayesi sınırlı olan şahıs şirketleri, gerek
duydukları
sermayenin
bir
kısmını
kendileri
karşılarken,
kalan
kısmını
araç
üreticilerinin
kurdukları finansman şirketleri ya da finansal
kiralama şirketleri aracılığıyla karşılarlar:

Örneğin, Mercedes-Benz marka bir çekici için
Mercedes-Benz Finansman Türk A. Ş. ya da Garanti
Leasing A. Ş. kullanılabilir.
Taşıyıcı Yönetimi
Finansman

Finansal açıdan sıkıntılı bir dönem geçirdikleri
durumlarda alternatif gelir kaynakları yaratmaya
odaklanırlar:



Örneğin, personel taşımacılığı yapan işletmelerin ek
olarak nişan, düğün, cenaze, vb. organizasyonlar ile
piknik,
vb.
kurumsal
organizasyonlara
araç
sağlamaları, vb.
Farklı olarak, otobüs sahiplerinin 15 günlük alacaklarını
kesmek gibi.
Vergi avantajı sağlamak, sorumluluğu sınırlamak,
yeni finansman kaynakları oluşturmak çabası,
işletmeleri, büyüme ile birlikte sermaye şirketine
dönüşmeye zorlar.
Taşıyıcı Yönetimi
Finansman

Özellikle yüksek araç bedellerin söz konusu
durumlarda, taşıma işletmeleri araçları
satın almak yerine sıklıkla finansal kiralama
yöntemini kullanırlar:




Örneğin, şu an kullanımda olan uçakların büyük
bir çoğunluğu finansal kiralama işletmelerinin
sahipliğindedir.
Yeterli birikim olsa bile uçak satın almak cazip
değildir.
Pazarın sık değişmesi, ihtiyaç duyulan uçağın da
değiştirilmesini gerektirdiğinden uçak alınmaz.
Benzer bir durum, deniz taşımacılığı için de
yaşanılabilecek bir durumdur.
Taşıyıcı Yönetimi
Pazarlama


Yük taşıma talebi, türev (dolaylı) bir
taleptir. Özetle, taşınacak yükün bir talebi
olmalıdır ki taşıma talebi ortaya çıksın!
Ek olarak, gerçekten iyi bir biçimde
gerçekleştirilen taşıma hizmeti, yükleyiciye
yeni pazarların da kapılarını açabilir:


Örneğin, dondurulmuş gıda, deniz ürünleri, vb.
Fiyatlama da talebe göre değişebilir.

Örneğin, talebin yoğun
uçaklar daha pahalıdır.
olduğu
dönemlerde
Taşıyıcı Yönetimi
Pazarlama
4P
7P





Ürün (Product),
Fiyat (Price),
Tanıtım (Promotion),
Dağıtım (Place)…






Ürün (Product),
Fiyat (Price),
Tanıtım (Promotion),
Dağıtım (Place),
İnsan (People),
Süreç (Process),
Fiziksel Kanıt (Physical
Evidence)…
Taşıyıcı Yönetimi
Pazarlama


Ürün / hizmet karması, bir işletmenin kârını
maksimize etmek için pazara sunduğu tüm
ürün / hizmet çeşitliliğini ifade eder.
Bu anlamda, taşıma işletmeleri
uygulamalar geliştirmişlerdir:



çeşitli
Standart tarifeye bağlı uçuşlarda, birinci sınıf, ekonomik sınıf,
vb. uçak bileti,
Aynı şekilde, yataklı kompartıman, vb.
Ya da farklı olarak, ne kadar yolcu, ne kadar yük taşınacak
kararı, vb.
Taşıyıcı Yönetimi
Pazarlama


Pazar bölümlendirme, potansiyel müşterileri,
ortak ihtiyaç veya pazarda gösterdikleri davranış
benzerliklerine
göre
sınıflandırarak
pazarı
homojen özelliklere sahip tüketici gruplarına
ayırmaktır.
Bu anlamda, taşıma hizmeti satın alan
yükleyicileri, yedi gruba ayırmak mümkündür:
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
VII.
Rekabetçi yükleyici,
Fiyat yönelimli yükleyici,
Hizmet yönelimli yükleyici,
Büyük miktar yükleyici,
Kayıp/hasar yönelimli yükleyici,
Dışsal bağımlı yükleyici,
Stok yönelimli yükleyici
Taşıyıcı Yönetimi
Pazarlama

Yan ürün (By product)

Aynı hizmet döneminde, aynı hizmet işlemi veya
işlemleri sonucunda ortaya çıkan ve her biri başlı
başına bir ana ürün olabilecek çeşitli hizmetlere
ortak ürün denir.



Uçakların, yolcu, yük ve postayı birlikte taşıması
Ortak (Birleşik) ürün (Joint product)
İşletmenin temel faaliyet konusu dışında hizmet
üretimde ortaya çıkan ve ana ürün ya da ürünlerden
hem miktar hem de değer olarak daha az olan
hizmetlerdir.

Taşıyıcının boş semi-treyler ile geri dönmesi yerine ucuz
da olsa başka bir yük ile geri dönmesi, vb.
Taşıyıcı Yönetimi
Pazarlama
Gelir yükselt

Pazarlama hedefi  Kâr
Maliyet düşür

Özellikle tarifeli seferlerde, sefer yapılmasa bile
belirli maliyetlere katlanılır.


Örneğin ofis, terminal, ekipman, personel, vb.
Bu anlamda, verimliliği arttırmak gerekir.

Ekipman kullanımını arttırmak,



Gereğinden fazladır.
Taşıma talebi büyük değişkenlik gerekir.
Dolaylı olarak, ROI (yatırım kârlılığı) artar.
Taşıyıcı Yönetimi
Pazarlama

Reklâm, tanıtım, halkla
açısından bakıldığında ise,

Amaç,
Yeni müşteri kazanmak,
 Mevcut müşterileri elde etmek,
 Sektörün imajını geliştirmek…


Rakipleri kötülememek gerekir.

Taşıma başka moda kayabilir.
ilişkiler
Taşıyıcı Yönetimi
Pazarlama

Tanıtım,

Genelden çok özele hitap eder.



Yükleyicinin işi tam olarak bilinmelidir ki taşıma işi
özelleştirilebilsin…
Hatırlanmak
amacıyla,
(kalem,
takvim,
vb.)
promosyonel araçlar kullanılabilir.
Halkla İlişkiler,

Büyük taşıma işletmeleri halkla ilişkiler birimine
sahiptir.


Örneğin, THY.
Maddi hasarlı, yaralanmalı
yönetilmesi gerekir.
ve
ölümlü
kazaların
Taşıyıcı Yönetimi
Pazarlama

Müşteri hizmetleri ve Satış


Bilet  Check-in  Bagaj  Uçuş hizmeti  Sonuç


Örneğin, SAS Havayolları,
Tekerli sandalye, vejetaryen yemek, bagaj kayıp fişi, tazmin,
vb.
Her yıl değerleme yapılır.

Örneğin, AQR (Airline Quality Rating), vb.
Lojistik Organizasyon Tasarımı
Chief Logistics Officer
Müşteri İlişkileri
Yönetiminden Sorumlu
Genel Müdür Yardımcısı
Müşteri Hizmetleri
Yöneticisi
Sipariş İşleme
Yöneticisi
Tedarik
Yönetiminden Sorumlu
Genel Müdür Yardımcısı
Stok Yönetimi
Yöneticisi
Satınalma
Yöneticisi
Dağıtım
Yönetiminden Sorumlu
Genel Müdür Yardımcısı
Taşıma Operasyonları Dağıtım Merkez
Yöneticisi
Operasyonları Yöneticisi
Taşıyıcı Yönetimi
Lojistik Organizasyon Tasarımı

Taşıyıcı planlama,

Finans grubu ile birlikte yapılarak, uzun
dönemde
etkisi
görülecek
kararların
alınmasında kullanılır.

Özellikle, coğrafik, pazara, insan kaynaklarına,
ekipmana, terminallere yönelik kriterler önem
kazanır.
Satın al

Ekipman seçimi açısından
Kirala
Taşıyıcı Yönetimi
Lojistik Organizasyon Tasarımı

Ekipman seçimi,

Taşıma kapasitesi (Payload),













Yolcu miktarı x saat  Saatte yolcu km.si
Yük miktarı x saat  Saatte yük km.si
Taşıma menzili (Range)
Mevcut ekipman
Ekipman üreticisinin imajı
Bakım onarım kolaylığı
Boyut ve süre açısından yükleme/boşaltma kolaylığı
İşletme maliyeti
Yakıt verimliliği
Çevre kirliliğine etkisi
Güvenlik ve rahatlık
Ek ekipman gereksinimi (pompa, vb.)
Hurda / ikinci el değeri, vb.
Taşıyıcı Yönetimi
İnsan Kaynakları

Nitelikli işgücü bulmak, eğitmek ve elde tutmak
gün geçtikçe zorlaşmaktadır.

Bu anlamda, seçme ve yerleştirme önemlidir.

Yönetici düzeyi için,



Saha ve ofis deneyimi gereklidir.
Zaman içerisinde personele, gelişen teknolojinin
gerek duyduğu nitelikleri kazandırmak amacıyla
eğitim verilmesi gerekir.
Aynı eğitim,
sağlanmalıdır.
iş
güvenliği
açısından
da
Taşıyıcı Yönetimi
Ekipman Planlama

Ekipman çizelgeleme ve kontrol açısından
bakıldığında,


Doğru yer ve zaman önemlidir.
Çalışma kurallarına uyulmalıdır.


Ekipmana yönelik bakımlar iyi planlanmalıdır.



Örneğin havayolu personeli gittiği yerde nerede
ve nasıl konaklayacaktır?
Örneğin, uçak bakım gece yapılır.
Az bakım istasyonu ve birim istasyon başına çok
uçak düşmelidir.
Müşteri istekleri dikkate alınmalıdır.


Yolcular gündüz uçmak ister.
Bu nedenle, sabah erken saatlerde batıdan
doğuya, gün biterken, batıya, geceleri doğuya
uçulur.
Taşıyıcı Yönetimi
Ekipman Planlama

Ekipman çizelgeleme
açısından bakıldığında,

ve
Semi-treyler
ve
treylerlerin
kullanımı
için
çizelgeleme
getirilmelidir.

kontrol
ortak
denk
Miktar olarak az ve frekans olarak çok
taşımaktansa, miktar olarak çok ve
frekans olarak az taşımak gerekir.
Taşıyıcı Yönetimi
Ekipman Planlama

Ekipman bakım ve onarım açısından
ise,

Önleyici bakım,



Arıza öncesi, belirli dönemlerde bireysel araç
bakımını, belirli dönemlerde filonun tümünün
bakımını ifade eder.
Maliyetli ama araç bozulma olasılığını düşürür.
Düzeltici bakım,


Arıza sonrası bakımdır.
Daha az maliyetlidir ama geri dönülemez
maliyetler içerebilir.

Büyük ölçekli maddi hasar, araç, yük, insan,
vb. kaybı
Taşıyıcı Yönetimi
Ekipman Planlama

Ekipman bakım ve onarım açısından
ise,

Bakım ve onarım faaliyetlerinin içeride
/ dışarıda yapılması da bir seçimdir.
İETT, vb. gibi içeride yapılabilir.
 Pek
çok
işletme
gibi,
servislerinde yaptırılabilir.



araçların
Bir diğer karar, yarı emekli etme?!
Bir başkası ise, filonun ne zaman
yenileneceğidir.
Taşıyıcı Yönetimi
Ekipman Planlama

Yolcu ve yük emniyeti oldukça önemli hale gelmiştir:

Uçak kaçırma, bombalama, vb. eylemlere yönelik engelleme
faaliyetleri, zaman ve para açısından maliyetli, yolcular
açısından da hoşlanılmayan durumlar yaratır.





Havalimanlarında aranma, vb.
Yük emniyeti açısından, kargonun çalınması da özellikle
kargonun değerinden çok toplam çizelgelemenin zarar
görmesi nedeniyle tehlikelidir.
Kayıp/hasar oranları, taşıma işletmelerinin performans
kriterlerinden biri haline gelmiştir.
Bu anlamda, yalnızca yolcu ve yük emniyetinden söz
etmek anlamlı değildir; iş sağlığı ve iş güvenliği de göz
ardı edilemez.
Sözü edilen emniyete yönelik yansımalardan birisi de
çevre emniyetidir.