Transcript Slayt 1 - Ankara İli 2. Bölge Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği

TESTLERİN PATOLOJİK SONUÇ ORANLARININ KARŞILAŞTIRARAK GEREKSİZ TETKİK İSTEMLERİNİN
BELİRLENMESİ
Çiğdem Sönmez1, Kadir Okhan Akın2,Arzu Kösem3, Emin Sevinç4 ,Murat Parpucu5 ,Ahmet Reşat Doğusan5, Serdar Mercan6 ,Oğuz Sarıyıldız 6
1Ankara 2. Bölge Kamu Hastaneler Birliği, Dr. Abdurrahman Yurtaslan Onkoloji Eğitim Ve Araştırma Hastanesi - Tıbbi Biyokimya, 2Ankara 2. Bölge Kamu Hastane Birliği, Keçiören Eğitim Ve Araştırma Hastanesi - Tıbbi Biyokimya
3Ankara 2. Bölge Kamu Hastaneler Birliği, Gölbaşı Hasvak Devlet Hastanesi - Tıbbi Biyokimya, 4Ankara 2. Bölge Kamu Hastane Birliği, Sincan Dr. Nafiz Körfez Devlet Hastanesi - Tıbbi Mikrobiyoloji, 5Ankara 2. Bölge Kamu Hastaneler Birliği - Tıbbi
Hizmetler, 6Ankara 2. Bölge Kamu Hastaneler Birliği - Genel Sekreterlik
Ortanca
15,4
6,4
9,5
6,0
0,5
18,9
11,8
16,7
13,4
3,8
5,5 10,2 4,7
7,1 12,1 4,1
ALT
2,3
4,6
6,2
6,0
4,8
4,7
5,8
7,7
5,6
5,9
21,3
9,7
21,4
25,8
20,5
6,6 5,5 11,2
4,7 4,7 1,7
7,0 9,8 4,4
9,0 10,5 10,8
9,7 7,3 10,3
4,8 6,0 8,7
1,1 0,6 2,6
2,0 2,8 1,2
6,1 12,8 6,5
6,0 12,0 15,3
10,6
3,5
1,3
1,7
11,1
5,5
4,0
4,4
7,5
7,6
3,7 10,2 10,0
3,6 6,8 5,6
4,6 13,0 9,2
5,4 8,5 9,6
6,3 7,9 7,2
8,4
4,8
4,8
6,7
5,8
6,9
3,0
4,1
10,6
6,7
19,2 6,8
9,6
8,8
5,6
7,1
Albumin
15,6 5,8 7,6 13,2 8,0
16,2 8,5 10,2 9,9 6,1
7,1
7,6
12,2
1,8
1,2
0,5
6,5
D.Bilirubin
15,3
10,9
31,3
13,6
3,2
T.bilirubin
GGT
9,5 10,2 15,6 20,4 7,5 17,6
8,1 8,6 9,3 8,4 5,8 7,1
5,2 8,2 10,2 11,3 7,1 8,0
8,0 10,7 9,1 9,2 4,9 9,6
3,4 8,0 2,9 5,1 1,7 1,8
Demir
Mg (mağnezyum)
20,3
12,5
25,0
14,3
3,9
T.protein
ORTANCA DEĞERLER
17,3 18,9 9,3 9,6
10,2 3,6 8,9 7,0
10,6 5,5 5,6 16,5
8,9 5,0 9,1 7,0
2,1 0,8 3,9 5,4
Cl (klor)
K (potasyum)
Na (sodyum)
ürik asit
Kreatinin
Üre
Alkalen Fosfataz
19,5
26,3
10,4
19,0
8,6
LDH
BÖLÜMLER
Acil Polikliniği
Dahiliye Polikliniği
Çocuk Polikliniği
Genel Cerrahi Polikliniği
Kulak Burun Boğaz Polikliniği
Ortopedi ve Travmatoloji
Polikliniği
Üroloji Polikliniği
Kadın Hastalıkları ve Doğum
Polikliniği
Cildiye Polikliniği
Fizik Tedavi Polikliniği
Kardiyoloji Polikliniği
Nöroloji Polikliniği
AST
Test artışının başlıca nedenleri aşağıda sıralanmıştır.
Bakım standartlarının yükselmesi
Yaşlı nüfusun artması
Laboratuvar testlerinin nispeten ucuz ve kolay ulaşılabilir oluşu
Klinisyenlerin kendilerini koruma dürtüsü (dava korkusu!)
Yanlış, şablonlaşmış “protokol”ler (panel, profil, bataryav.b.)
Nosyon farkı ve “test bağımlılığı”
Bilgi eksikliği
Araştırma amaçlı istemler
İstem – sonuç verme süresinin (Turnaround time) kısalması
İletişim eksikliği nedeniyle tekrar istem
Hastanın beklentisi
Modern Teknoloji: Cihaz ve kit üreticilerinin pazarlama faaliyetleri
Glukoz
GİRİŞ: Tüm dünyada hasta sayısı her yıl ortalama %2, test sayısı her yıl ortalama
%10 artmaktadır. Sonuçta test sayısı hasta sayısından hızlı artış gösterdiği
aşikardır. Sürekli daha karmaşık testlerin geliştirilmesi sonucunda klinisyenlerin
klinik laboratuvara bağımlılığı artmaktadır. Tüm dünyada laboratuvar testlerinin
sağlık sistemine getirdiği mali yük, yaklaşık olarak sağlığa ayrılan bütçenin %411’ini kapsamaktadır ve gün geçtikçe artış göstermektedir.
Tablo 1. Tüm Hastanelerimizde biyokimya testleri için patolojik test yüzdeleri
21,4
26,7
34,9
25,7
14,1
13,2
9,1
23,3
12,1
3,6
11,0
6,8
19,4
10,3
3,3
8,3 26,3 5,0
9,2 16,0 6,9
4,0
5,6
8,9
6,6
6,3
9,3
16,0
9,4 10,1 5,4
33,3
19,1
19,2
19,1
24,5
9,1 5,3
5,1 4,4
3,0 1,2
8,6 10,0
4,9 2,7
9,2 23,0 7,7
5,5
Kaynaklar:
1. Institute of Medicine. To err is human: Building a safer health system. Brief summary. 1999. Available at:
http://www.iom.edu/File.aspx?ID=4117
2. Brennan TA. The Institute of Medicine report on medical errors--could it do harm? N Engl J Med 2000;342:1123-5.
3. McDonald CJ, Weiner M, Hui SL. Deaths due to medical errors are exaggerated in Institute of Medicine report. JAMA
2000;284:93-5.
4. Blendon RJ, DesRoches CM, Brodie M, et al. Views of practicing physicians and the public on medical errors. N Engl J Med
2002;347:1933-40.
5. Dybkær R, Solberg HE. Approved recommendation (1987) on the theory of reference values. Part 6. Presentation of
observed values related to reference values. J Clin Chem Clin Biochem 1987; 25:657-62.
6. Henny J, Petitclerc C, Fuentes-Arderiu X, Hyltoft Petersen P, Queraltó JM, Schiele F, Siest G. Need for revisiting the
concept of reference values. Clin Chem Lab Med 2000; 38:589-95.
7. Gräsbeck R. The evolution of the reference value concept. Clin Chem Lab Med 2004; 42:692-7.
Mg (mağnezyum)
GGT
Demir
21,4
4,4
9,5
11,0
0,0
12,9
9,4
8,3
10,1
1,1
27,3
26,7
29,9
26,3
6,1
13,2
5,5
11,2
11,7
1,0
Albumin
21,1
11,8
26,4
10,2
2,1
T.protein
30,2
14,0
11,7
11,2
1,9
Cl (klor)
ORTANCA DEĞERLER
17,6 14,9 6,5 7,7 8,5
7,1 8,2 3,5 7,4 6,1
2,3 4,1 1,2 5,6 7,4
8,4 5,0 4,4 9,2 5,6
0,0 0,0 0,0 3,3 2,6
K (potasyum)
Na (sodyum)
7,5
5,8
4,5
4,8
0,8
Alkalen Fosfataz
23,5
6,3
9,4
8,8
2,1
LDH
22,6
6,1
5,1
15,1
3,4
ürik asit
kreatinin
Üre
33,2
20,7
6,9
17,9
14,7
AST
12,5
8,1
5,0
4,4
4,3
ALT
26,8
29,0
10,4
19,3
12,3
8,6 5,8 10,0 18,9 8,6 1,7 3,6 0,0 0,0 4,6 0,9 5,5 16,2 4,7 7,2 26,3 3,6
21,0 9,6 11,5 11,8 5,4 3,8 4,7 4,7 4,7 8,0 5,4 7,1 14,8 4,5 8,1 10,5 5,4
21,7
9,9
22,0
29,9
21,0
21,0
6,8
3,1
4,1
12,0
7,6
6,3
8,0
19,1
24,2
23,0
25,9
18,5
6,2
4,5
9,8
10,5
5,8
8,0
6,8
0,0
1,2
11,0
8,9
7,7
4,0
0,0
0,8
5,9
4,6
4,3
6,0
0,0
2,1
6,3
8,1
5,4
8,7
1,5
0,0
3,4
4,6
4,3
5,8
0,5
0,0
1,0
8,6
2,4
5,5
4,0
5,8
6,9
4,5
5,7
4,6
1,2
3,3
4,4
4,3
4,5
10,2
0,2
18,8
16,1
5,5
10,7
11,5
11,7
6,4
21,6
9,2
11,7
50,0
1,8
0,0
0,0
6,5
4,6
6,8
5,4
2,5
11,8
7,9
8,0
33,3
23,1
14,2
31,6
24,5
26,3
11,5
3,9
0,0
8,6
0,9
5,5
Alkalen Fosfataz
Mg (mağnezyum)
GGT
Demir
T.bilirubin
D.Bilirubin
24,5
12,6
16,7
14,7
5,5
10,2
28,1
36,7
36,9
25,0
15,2
26,0
14,9
10,8
50,0
10,6
4,9
5,0
14,7
8,7
50,0
10,2
4,0
5,4
7,4
Üroloji Polikliniği
Kadın Hastalıkları ve Doğum
Polikliniği
17,5 8,1
8,0
9,9
7,7
4,4
6,3
7,2
6,1
4,0
9,9
2,3 12,6 16,0 6,8
5,9
14,1 7,4
6,1
6,1
8,7
4,0
6,0 12,2 13,7 4,6
3,4
8,0
3,9 11,2 10,3 33,5 6,0
7,1
Cildiye Polikliniği
Fizik Tedavi Polikliniği
Kardiyoloji Polikliniği
Nöroloji Polikliniği
Ortanca
10,5
20,1
25,5
20,1
15,6
4,6
5,8
7,2
6,9
7,0
5,3 4,2 4,0
7,6 4,8 1,0
5,9 9,9 5,9
9,9 12,3 12,2
9,1 8,5 4,4
3,4
2,8
13,0
11,8
6,4
3,9 7,5 4,5 1,1 6,9
3,1 11,4 10,3 4,7 6,6
6,8 7,6 10,2 2,1 9,9
8,9 9,8 7,7 5,8 16,5
7,0 8,9 10,1 5,3 11,4
3,5
6,2
12,3
8,5
7,4
4,4
3,1
9,5
16,5
12,2
3,9
ALT
14,1
6,5
6,5
5,0
0,8
5,6
Albumin
15,3
11,6
36,6
12,3
2,2
9,6
T.protein
19,8
10,7
41,8
15,8
4,0
0,0
Cl (klor)
6,1 16,5
7,2 6,4
8,2 9,6
4,3 9,9
1,4 1,8
4,2 5,6
K (potasyum)
13,8
8,3
12,3
9,2
5,3
6,9
ORTANCA DEĞERLER
21,7 20,9 9,7 10,0
12,1 6,3 9,7 7,6
15,5 6,3 5,1 19,4
17,9 5,1 9,4 7,2
4,0 1,6 7,8 6,2
18,2 5,2 5,9 7,1
Na (sodyum)
ürik asit
7,3 8,2 13,3
6,8 7,4 14,5
7,7 12,2 26,7
7,9 8,2 8,3
3,4 5,5 3,1
5,5 6,1 13,2
LDH
11,2
23,2
14,9
15,6
6,0
15,6
AST
BÖLÜMLER
Acil Polikliniği
Dahiliye Polikliniği
Çocuk Polikliniği
Genel Cerrahi Polikliniği
Kulak Burun Boğaz Polikliniği
Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniği
kreatinin
Tablo 3. Hizmet Hastanelerimizde biyokimya testleri için patolojik test yüzdeleri
Üre
MATERYAL-METHOD: 13 sağlık tesisisin (4 Eğitim ve Araştırma Hastanesi- 9
Hizmet Hastanesi) 12 polikliniğinden (1 acil - 6 dahili - 5 cerrahi) 18 biyokimyasal
tetkikin patolojik çıkan test sonuçlarının oranları alındı. Veriler toplam, EAH ve
HH grubu olarak 3 farklı grupta incelendi. Her bir testin istenme sayısı ve referans
değer dışında çıkan istemlerin sayısı çıkarıldı ve % patolojik oranları hesaplandı.
Verilerin ortanca minimum ve maksimumu değerleri elde edildi. Patolojik test
sayılarını ortanca değerleri % 5 değerinin altında olanlar gereksiz test istemi
olarak değerlendirildi.
BULGULAR: Veriler branş bazında değerlendirildiğinde her 3 grupta da KBB, deri
ve zührevi hastalıklar ve FTR polikliniklerinden ve EAH grubunda da ortopedi ve
üroloji polikliniklerinden istenen testlerde, patolojik değer oranının %’5in altında
olan tetkik sayısının daha yüksek olduğu izlendi.
Test bazında incelendiğinde ise patolojik çıkan sonuçların ortanca değerleri % 5’in
altında olan tetkikler tüm grupta potasyum 4.8 (0-37) ve albümin 4.8 (0-33); DH
grubunda potasyum 4.4 (0-37), EAH grubunda potasyum 4.3 (0-6.9), T.protein 4.4
(0-8.3), albümin 2.4 (0-17.9), AST 4.5 (0-7.6), magnezyum 4.6 (0.1-15.8),
D.bilirubin 2.2 (0-8.5) olarak bulundu. Tüm gruplarda ortanca değeri en yüksek
olan Glukoz ve demir olarak izlendi. Sağlık tesisi grupları kümülatif olarak
değerlendirildiğinde total protein, albümin, Cl, K, AST, Bilirubin testlerinde
patolojik test yüzdesinin düşük olduğu izlendi. Her 2 grupta da acil polikliklerinde
istenen testlerin patolojik oranlarının %5'in üzerinde olduğu görüldü.
BÖLÜMLER
Acil Polikliniği
Dahiliye Polikliniği
Çocuk Polikliniği
Genel Cerrahi Polikliniği
Kulak Burun Boğaz Polikliniği
Ortopedi ve Travmatoloji
Polikliniği
Üroloji Polikliniği
Kadın Hastalıkları ve Doğum
Polikliniği
Cildiye Polikliniği
Fizik Tedavi Polikliniği
Kardiyoloji Polikliniği
Nöroloji Polikliniği
Ortanca
Glukoz
Pek çok çalışmada gereksiz test isteminin %25-40 arasında olduğu
gösterilmiştir.Kanıta dayalı laboratuvar tıbbı, laboratuvar testlerinin
klinisyenlerce klinik karar ve hasta bakımında etkin kullanımını gerekli
kılmaktadır. Bu nedenden, laboratuvar testlerinin etkinliği klinik yarar ve sonuç
göz önüne alınarak sürekli değerlendirilmelidir (1-4).
Popülasyona Dayalı Referans Değer hesaplanmasında, popülasyondan elde
edilen değerlerin %5'i dışarıda bırakılmaktadır. Bu da 1 kişiden bir laboratuvar
testi istendiğinde, testin referans değer dışında kalma olasılığının en az %5
olacağı anlamına gelir (5-7).
Bu çalışmada Ankara 2. Bölge Kamu Hastaneler Birliği bünyesindeki
laboratuvarlarda çalışılan testlerin patolojik sonuç oranlarının karşılaştırarak
gereksiz olabilecek tetkik istemlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Glukoz
Tablo 2. Eğitim ve Araştırma Hastanelerimizde biyokimya testleri için patolojik test yüzdeleri
3,5
2,1
1,3
10,2
5,2
4,4
7,1
9,6
9,6
7,5
24,0
19,6
11,3
22,1
24,5
5,6
4,2
5,0
10,2
6,4
5,6
3,6
8,5
8,0
7,5
SONUÇ: Glukoz ve demirin sonuçlarında yüksek oranda patolojik sonuç görülme nedenleri
toplumumuzda görülen demir eksikliği anemisinin sıklığı ve yaygınlaşan obesite problemine ve
beslenme alışkanlıklarımıza bağlı olabilir.
Tüm sağlık tesislerinde, KBB, deri ve zührevi hastalıklar ve FTR kliniklerinde hastalardan istenen
testlerden elde edilen düşük patolojik test yüzdeleri ve genel olarak Na, K, CL, Mg, P, albümin testlerinin
düşük patolojik yüzdeleri bu testlerin el alışkanlığı ile istendiğini düşündürmektedir.
Klinisyenlere sürekli geri bildirim ve bilgilendirmelerin yapılması, akılcı test istemi ile ilgili düzenlemeler
yapılması gereksiz istemlerin azaltılmasını sağlayacaktır.
Hastanelerimizde her geçen gün hasta sayısı ve hekimlere düşen yük artmaktadır. ortalama günde 80100 hasta bakmak zorunda olan bir hekimin hasta başına hastaya ayıracağı sürede 8 saatlik mesaide en
fazla 1-3 dakika olabilecektir. Bu kısıtlı zamanda hekimlerin hastadan tam bir anamnez alması, kusursuz
bir fizik muayene yapması ve ön tanılarını düşünerek test istemesi beklenmemelidir.