Transcript Sunum için tıklayınız... - Su Yönetimi Genel Müdürlüğü

PROTOKOL
YÖNETİMİ
Kamusal Yaşamda Protokol
ve Davranış Kuralları
(Ders Notu)
Yrd. Doç. Dr. Hande MİMAROĞLU ÖZGEN
TODAİE Öğretim Üyesi
YAŞAM ALANIMIZ
ÖZEL ALAN
SOSYAL
ALAN
GÖRGÜ VE
NEZAKET
KURALLARI
KAMUSAL
(RESMİ)
ALAN
PROTOKOL
KURALLARI
SOSYAL ALANDA GÖRGÜ VE NEZAKET KURALLARI;
KAMUSAL ALANDA PROTOKOL KURALLARI
UYGULANIR.
PROTOKOLÜN ANLAM VE ÖNEMİ
• PROTOKOL; KAMUSAL YAŞAMDA
TÖRENSEL VE BİÇİMSEL DAVRANIŞ
KURALLARI BÜTÜNÜDÜR.
• PROTOKOL VE SOSYAL DAVRANIŞ
KURALLARININ AMACI BİREYSEL,
KURUMSAL VE ULUSAL ONURU VE
SAYGINLIĞI KORUMAKTIR.
BİR YÖNETİCİNİN BAŞARISINI
%34 TEMSİL NİTELİĞİ (Protokol)
%33 BİLGİ VE BECERİSİ (işi)
%33 KİŞİLİĞİ
OLUŞTURUR.
**
BAŞARI PROTOKOLDE GİZLİDİR.
PROTOKOL KURALLARININ
UYGULANDIĞI KAMUSAL
YERLER
• YÖNETİCİLERİN MAKAM ODALARI
• RESMİ OTOMOBİLLER
• RESMİ TOPLANTILAR
• RESMİ TÖRENLER
• RESMİ DAVET VE ZİYAFETLER
KAMUSAL VE SOSYAL
YAŞAMDA PROTOKOL
KURALLARININ
UYGULANDIĞI
ÖNEMLİ KİŞİLER
KONUKLAR (Özel, sosyal
ve kamusal alanda)
 YÖNETİCİLER (Kamusal
alanda)
 HANIMLAR (Sosyal alanda)
KAMUSAL VE SOSYAL YAŞAMDA
BİR İNSANIN
• İMAJI, KIYAFETİYLE
• NEZAKETİ, DAVRANIŞIYLA
• BİLGİSİ, KONUŞMASIYLA
• GÖRGÜSÜ, YEMESİ VE
İÇMESİYLE
ORTAYA ÇIKAR.
PROTOKOL VE SOSYAL
DAVRANIŞ KURALLARININ
TEMELİ
SAYGI VE NEZAKETTİR.
KAMUSAL VE SOSYAL YAŞAMDA;
• KONUKLARA
• ÜSTLERE
• HANIMLARA
SAYGI VE NEZAKET ESASTIR.
PROTOKOL KİŞİYE, KURUMA VE
DEVLETE HAK ETTİĞİ VE LÂYIK
OLDUĞU SAYGI VE İTİBARI
GÖSTERMEKTİR.
BİR KİŞİNİN PROTOKOL VE
SOSYAL DAVRANIŞ
KURALLARINA ÖNEM
VERMEMESİ VE BUNLARA
UYMAMASI; ÖNCE KENDİSİNİN,
SONRA TAŞIDIĞI UNVANIN,
ÇALIŞTIĞI KURUMUN VE
TEMSİL ETTİĞİ MAKAMIN
İTİBARINI DÜŞÜRÜR.
PROTOKOLDE TEMSİL ESASTIR.
KAMUSAL YAŞAMDA,
KİMSE KENDİNİ TEMSİL ETMEZ.
TAŞIDIĞI UNVANI VE ÇALIŞTIĞI
KURUMU
TEMSİL EDER.
------KİŞİNİN TEMSİL NİTELİĞİ;
KILIK-KIYAFETİ, KONUŞMA VE
DAVRANIŞI, YEME-İÇMESİ;
PROTOKOL, SAYGI, GÖRGÜ VE
NEZAKET KURALLARINA
UYMASI İLE ORTAYA ÇIKAR.
KURUMLARARASI
İŞ VE İLİŞKİLERDE,
GÖRÜŞMELERDE,
TELEFONDA KONUŞMADA,
YAZIŞMALARDA ,
İMZALARDA,
DAVRANIŞLARDA,
KABULLERDE,
ZİYARETTE,
KARŞILAMADA,
AĞIRLAMADA
DÜZEY EŞİTLİĞİ, DENKLİK
VE
KARŞILIKLILIK ESASTIR.
PROTOKOLDE MAKAM,
UNVAN, RÜTBE VE KIDEM
ÖNEMLİDİR. MAKAMA VE
UNVANA SAYGI ESASTIR.
---PROTOKOLDE (KAMUSAL
YAŞAMDA) AKADEMİK
UNVAN SAHİBİ OLMAK,
YAŞLI OLMAK VE / VEYA
HANIM OLMAK ÖNCELİK
SAĞLAMAZ.
HANIM OLMAK VE / VEYA
YAŞÇA BÜYÜK OLMAK
SOSYAL YAŞAMDA
ÖNEMLİDİR.
PROTOKOL VE SOSYAL
DAVRANIŞ KURALLARINI BİLMEK;
KAMUSAL VE SOSYAL YAŞAMDA
İNSANA GÜVEN VERİR,
ÜSTÜNLÜK VE SAYGINLIK
SAĞLAR.
BU KURALLARA UYAN KİŞİLER
İŞ YAŞAMINDA
FARK EDİLİR,
TAKDİR EDİLİR
TERCİH EDİLİR
ve
YÜKSELTİLİRLER.
KAMUSAL YAŞAMDA HER DAVRANIŞIN
BİR ANLAMI VE YORUMU VARDIR. ZİRA,
KAMUSAL YAŞAMDA DAVRANIŞLAR;
ÜST’E,
AST’A VE
EŞİTE
KARŞI DAİMA FARKLIDIR.
ÜST’E KARŞI SAYGI,
AST’A KARŞI ÜSTÜNLÜK,
EŞİTE KARŞI KARŞILIKLILIK VE NEZAKET
ESASTIR.
1. MAKAMDA, RESMİ ARABADA,
TOPLANTI VE TÖRENLERDE,
RESMİ DAVET VE ZİYAFETLERDE
BÜTÜN DAVRANIŞLAR RESMİDİR.
(PROTOKOL KURALLARINA
TABİDİR.)
2. KURUM İÇİNDE DAVRANIŞ
KURALLARI KURUMSALDIR VE
KURUM KÜLTÜRÜRÜNE BAĞLIDIR.
3. AST – ÜST İLİŞKİLERİ, MAKAMDA
DA OLSA, BİREBİR OLARAK DAİMA
ÖZEL VE KİŞİSELDİR. YAKINLIĞA
VE SAMİMİYETE BAĞLIDIR.
4. KAMUSAL (RESMİ) VE SOSYAL
DAVRANIŞ KURALLARI DAİMA
ÜÇÜNCÜ (YABANCI) KİŞİNİN
YANINDA BAŞLAR.
KAMUSAL VE SOSYAL YAŞAMDA
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
SELAM VERMEK,
HİTAP ETMEK,
TANITMAK
TOKA ETMEK,
ÖPMEK/ÖPÜŞMEK
AYAKTA DURMAK, OTURMAK,
TELEFONDA KONUŞMAK,
AYAKKABI VE ÇORAP GİYMEK,
SAAT, KEMER VE KRAVAT TAKMAK,
ÇAY İÇMEK, ÇORBA İÇMEK, MEYVE
YEMEK,
• HEDİYE ALMAK / VERMEK
• TEŞEKKÜR ETMEK
ÖNEMLİDİR.
ÇÜNKÜ; ÖZEL, SOSYAL VE KAMUSAL
YAŞAMDA FARKLIDIR.
MAKAM PROTOKOLÜ
YÖNETİCİ ZİYARETÇİYE
ÇAY/KAHVE İKRAM
ETTİĞİNDE…
YÖNETİCİNİN ÇAY/KAHVE
İÇME SÜRESİ ZİYARETÇİYE
AYIRDIĞI SÜREYİ GÖSTERİR.
• Bina önünde Bayrak direği 2, 4,
veya daha fazla ise Türk Bayrağı
bina önyüzüne (binadan çıkana)
göre sağ başa çekilir. Ancak
Bayrak direği 3 ise, Türk Bayrağı
ortadaki direğe çekilir.
• Kurumsal bayrak çeken
kuruluşlarda, bina ön yüzüne göre
sağdaki direğe Türk Bayrağı
soldaki direğe kurumsal bayrak
çekilir.
• Uluslararası toplantılarda yabancı
turistlerin konakladıkları yerlerde,
yabancı devlet bayrakları ancak
Türk Bayrağı ile birlikte çekilebilir.
• Türk Bayrağı, yabancı ülke
bayraklarıyla çekildiğinde aynı
yükseklikte olmalıdır. Yalnızca
kurumsal bayraktan yarım metre
yüksek olabilir.
• Bu durumda Türk Bayrağı binanın
ön yüzüne göre sağdaki ilk direğe
çekilir. Diğer devletlerin Bayrakları,
Türk Bayrağının soluna Türkçe
alfabetik sıraya göre çekilir.
TOPLANTI PROTOKOLÜ
TEK BAŞKANLI VE TEK TARAFLI TOPLANTI DÜZENİ
BAŞKAN
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
TEK BAŞKANLI ÇİFT TARAFLI TOPLANTI DÜZENİ
BAŞKAN
KONUK
EVSAHİBİ
1
1
2
2
3
3
4
4
5
5
EŞBAŞKANLI VE ÇİFT TARAFLI
TOPLANTI DÜZENİ
5
3
EŞBAŞKAN 1
4
2
1 EŞBAŞKAN
2
3
4
5
İKİ TARAFLI TOPLANTILARDA BAŞKANLARIN DÜZEY
OLARAK,
ÜYELERİN SAYI OLARAK EŞİTLİĞİ ESASTIR.
İKİ BAŞKANLI TEK TARAFLI
TOPLANTI DÜZENİ
ÜSTBŞK. ASTBŞK
1
3
5
7
9
11
13
2
4
6
8
10
12
14
ÇAĞDAŞ – KATILIMCI TOPLANTI
DÜZENİ
BAŞKAN
1
2
3
3
4
3
5
6
7
8
TAŞIT PROTOKOLÜ
MAKAM OTOMOBİLİNDE OTURMA DÜZENİ
(KSMT: Koruma, sekreter, memur, mihmandar, tercüman)
Ş
KSMT
2
1
MAKAM
Ş
KSMT
2
1
BOŞ
RESMÎ TAŞITLARDA OTURMA
DÜZENİ
Ş
3
2
1
Ş
2
4
3
1
TAKSİLERDE OTURMA DÜZENİ
(Ş: Şoför, H: Hanım, E: Erkek)
Ş
E2
E1
H
Ş
E
H2
H1
OTOMOBİLİ SAHİBİNİN KULLANDIĞI ÖZEL TAŞITLARDA
OTURMA DÜZENİ (K: Konuk, KE: Konuk Erkek, KH: Konuk
Hanım; EH: Evsahibi Hanım)
Ş
1K
BOŞ
BOŞ
Ş
1 KE
3 EH 2 KH
HİTAP BİÇİMLERİ
Resmi Hitap Biçimleri
• CUMHURBAŞKANLIĞI YÜCE
KATINA
• BAŞBAKANLIK MAKAMINA/
BAŞBAKANLIĞA
• MALİYE BAKANLIĞINA
• GAZİ ÜNİVERSİTESİ
REKTÖRLÜĞÜNE
• AYDIN VALİLİĞİNE
Yarıresmi Hitap Biçimleri
• Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN
Başbakan
Sayın Mehmet ŞİMŞEK
Maliye Bakanı
• Sayın Başbakan, Sayın Bakan, Sayın
Vali, Sayın Genel Müdür
Sosyal Hitap Biçimleri
• Devlet ve Hükümet Adamları İçin:
Pek Muhterem Beyefendi, Pek
Muhterem Hanımefendi, Muhterem
Beyefendi, Muhterem Hanımefendi
• Yöneticiler İçin: Muhterem
Beyefendi, Sayın Beyefendi,
Muhterem Hanımefendi, Sayın
Hanımefendi
YÖNETİM DİLİNDE
“RİCA ETMEK”,
EMİR VERMEKTİR.
ÜSTLERE VE DENKLERE ARZ;
ASTLARA RİCA EDİLİR.
*
İMZA, KİŞİYİ VE KİŞİLİĞİ TEMSİL
EDER.
İMZA KİŞİNİN ADINI VE/VEYA
SOYADINI ELYAZISIYLA
OKUNABİLİR BİÇİMDE
YAZMASIDIR.
İMZA, METİN İLE İSİM ARASINDAKİ
BOŞLUĞA ATILIR.
*
BİR YÖNETİCİNİN DOLMAKALEMİ
GÜZEL OLMALIDIR.
*
ARŞİVLİK BELGELER VE YAZILAR
LACİVERT MÜREKKEPLİ
DOLMAKALEM İLE İMZALANIR.
EŞDÜZEYDE OLDUĞU HALDE, “RİCA
EDERİM” İFADESİ KULLANARAK YAZI
GÖNDEREN BİR KURULUŞA,
KARŞILIKLILIK İLKESİ GEREĞİNCE,
“RİCA EDERİM” İFADESİYLE; “ARZ
EDERİM” İFADESİYLE YAZI
GÖNDEREN EŞDÜZEYDEKİ BİR
KURULUŞA DA “ARZ EDERİM”
İFADESİYLE CEVAP VERİLİR.
TEK KURULUŞA GÖNDERİLEN YAZIDA
HİÇBİR ZAMAN “ARZ/RİCA EDERİM”
VEYA “ARZ VE RİCA EDERİM”
DENMEZ. Sadece “Arz ederim” ya da
“Rica ederim” denir. “Arz ve rica ederim”
yalnızca DAĞITIMLI yazıda kullanılır.
• BİR YAZIDA “ARZ” VEYA “RİCA”
KONUSUNDA SORUN OLDUĞUNDA
“SAYGILARIMLA RİCA EDERİM”
DEMEK SORUNU ÇÖZER.
EŞ VEYA ÜST DÜZEYDE OLDUĞU
HALDE, “SAYGILARIMLA” İFADESİNİ
KULLANARAK YAZI GÖNDEREN BİR
KURULUŞA VERİLEN CEVABİ YAZIDA
“SAYGILARIMLA” İFADESİNİ
KULLANMAK SAYGI VE NEZAKET
GEREĞİDİR.
ADLİ VE ASKERİ KURULUŞLARA
DAİMA ARZ EDİLİR.
*
KURUM OLARAK ŞAHIS VE ÖZEL
KURULUŞLARA “SAYGILARIMLA
RİCA EDERİM”
*
ARZ VE RİCA KONUSUNDA SORUN
OLDUĞUNDA “SAYGILARIMLA
RİCA EDERİM” DEMEK SORUNU
ÇÖZER.
KURUMLARARASI YAZIŞMALARDA
İMZA KONUSUNDA
DÜZEY EŞİTLİĞİ VE DENKLİK
ESASTIR.
MÜDÜRÜN İMZASIYLA GELEN BİR
YAZI MÜDÜRÜN İMZASIYLA;
GENEL MÜDÜRÜN İMZASIYLA
GELEN BİR YAZI DA GENEL
MÜDÜRÜN İMZASIYLA
CEVAPLANDIRILIR.
MAKAMA YAZILAN YAZILAR MAKAMIN
İMZASIYLA GÖNDERİLİR:
MALİYE BAKANLIĞINA
İmza: Bakan veya Müsteşar veya Müst.Yrd.
VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE
İmza: Genel Müdür veya Genel Müdür Yardımcısı
-----BİRİME YÖNELİK YAZILAR BİRİM
AMİRİNİN İMZASIYLA GÖNDERİLİR:
MALİYE BAKANLIĞINA
(Bütçe ve Malî Kontrol Genel Müdürlüğü)
İmza: Gn. Md. / Gn. Md.Yrd.
VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE
(Personel Dairesi Başkanlığı)
İmza: Daire Başkanı veya Şube Müdürü
Ulusal, resmi, kurumsal ve
sosyal törenlerde programa
saygı duruşu ve İstiklal Marşı
ile başlanır.
Atatürk ve silah arkadaşları ile
aziz şehitlerimizin manevi
huzurlarında saygı duruşuna
davet ediyorum.
KONUKLARI SELAMLAMA
•Konuşmanın başında topluluk saygıyla
selamlanır
HEPİNİZİ SAYGIYLA SELAMLIYORUM
•Konuşmanın sonunda topluluğa
saygılar sunulur
HEPİNİZE SAYGILAR SUNARIM
PLAKET TAKDİMİ
Sayın Ayşe Aykul’a plaketini takdim
etmek üzere, Milli Eğitim Bakanı Sayın
Ömer Dinçer’e davetimi arz ediyorum.
Sahneye, kürsüye ya da platforma
çıkanlar, onur konuğunu başlarıyla
selamlarlar.
Onur konuğunun kalkışında ve yerine
geçerken ön sırada oturanların
önlerinden geçerken, bu kişilerin
ayağa kalkarak selamlamaları gerekir.
TÖRENLERDE
TAKDİM HİTAP VE KONUŞMA KURALLARI
• Konuşmacıları takdim sırasında, önce
konuşmacının kurumunu ve/veya unvanını,
varsa akademik titrini ya da rütbesini, sonra
“sayın” sözcüğünü ekleyerek adını ve soyadını
söyler. Örnek:
- Milli Eğitim Bakanı Sayın Ömer DİNÇER
• Takdimde, ast konuşmacıları kürsüye davet
ederken, “… davet ediyorum”; üst
konuşmacıları ve onur konuklarını davet
ederken “… teşriflerini arz ediyorum” demek
uygundur. Örnek:
- Konuşmalarını yapmak üzere, Milli Eğitim
Bakanı Sayın Ömer DİNÇER’in teşriflerini arz
ediyorum.
• TÖRENLERE ÇAĞRILI OLDUĞU HALDE
KATILAMAYANLARIN TELGRAFLARINDAN
YALNIZCA, TÖRENDEKİ ONUR KONUĞUNUN
ÜSTÜNDE OLANLARIN MESAJLARI, AÇILIŞ
KONUŞMASINDAN SONRA, PROGRAM SUNUCUSU
TARAFINDAN OKUNUR.
• ONUR KONUĞU İLE EŞDÜZEYDE OLANLARDAN
TELGRAF ÇEKENLERİN SADECE ADI, SOYADI
VE/VEYA UNVANLARI ZİKREDİLİR.
• ONUR KONUĞUNUN ALTINDA OLUP TELGRAF
ÇEKENLERİN HEPSİNE SADECE TEŞEKKÜR
EDİLİR.
• HİTAPTA; TÖRENE KATILAN TÜM KONUKLAR EN
ÜST’TEN ASTLARA DOĞRU ÖNDEGELME SIRASINA
GÖRE ZİKREDİLİR:
• SAYIN BAKAN, SAYIN MÜSTEŞAR, SAYIN GENEL
MÜDÜRLER, SAYIN MÜFETTİŞLER, SAYIN
MÜHENDİSLER, SAYIN KONUKLAR
• TÖRENDE EN UYGUN HİTAP YÖNTEMİ, YALNIZCA
TÖRENE KATILAN ONUR KONUĞU İLE TÜM
KONUKLARI VE VARSA BASIN MENSUPLARINI
ZİKRETMEKTİR:
• “SAYIN BAKAN, SAYIN KONUKLAR”.
• ONUR KONUĞU (1 NUMARA), KONUŞMASINDA
YALNIZCA “SAYIN KONUKLAR” DİYE HİTAP EDER.
TEK SIRALI ALANDA OTURMA
PLANI
9
7
5
3
1
2
4
6
8
İKİ SIRALI ALANDA OTURMA
PLANI
8
6
4
2
1
3
5
7
ÜÇ SIRALI ALANDA OTURMA
PLANI
11 10 9
5 3 1 2 4
6 7 8
EŞLİ OTURMA
5-eşi
3-eşi
1-eşi
2-eşi
4-eşi
ONUR / YABANCI KONUĞU OLAN
KURUMSAL TÖRENLERDE EŞLİ
OTURMA
K&Eşi-OK Eşi- OK-ES-ES Eşi-K&Eşi
K&Eşi-YK Eşi-ES-YK-ES Eşi-K&Eşi
ONUR KONUĞU OLAN
KURUMSAL TÖRENDE EŞSİZ
OTURMA
7 5 3 OK(1) ES(2) 4 6 8
GİYİM
KİŞİNİN İMAJIDIR.
TÖRENLERDE, RESEPSİYONLARDA VE
RESMÎ AKŞAM YEMEKLERİNDE,
GÖNDERİLEN DAVETİYEDE BELİRTİLEN
KIYAFET GİYİLİR.
SİVİL OLARAK RESMÎ KIYAFET;
HANIMLARDA TAYYÖR; ERKEKLERDE
MANŞETLİ DÜZ BEYAZ GÖMLEK VE
LÂCİVERT/SİYAH ÜÇ DÜĞMELİ YA DA
KRUVAZE TAKIM ELBİSEDİR.
----KAMUSAL VE SOSYAL YAŞAMDA
HANIMLARDA TAKI, AYAKKABI VE ÇANTA
ERKEKLERDE KRAVAT, AYAKKABI VE SAAT
KİŞİNİN GÖRGÜSÜNÜ, KÜLTÜRÜNÜ VE
STATÜSÜNÜ GÖSTERİR.
GİYİM KURALLARI
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
KURUMA, AMACA, ORTAMA, ZAMANA VE
KOŞULLARA UYGUN GİYİNMEK,
YAŞA VE VÜCUDA UYGUN GİYİNMEK,
ERKEK OLARAK UYUMLU ÜÇ RENKTE
GİYİNMEK
HANIM OLARAK RESMİ ORTAMDA BİR
VEYA İKİ RENK; SOSYAL ORTAMDA
UYUMLU ÜÇ RENKTE GİYİNMEK
CEPLERE BİR ŞEY KOYMAMAK,
EVLİ ÇİFT OLARAK, AYNI TARZ VE
RENKTE UYGUN VE UYUMLU GİYİNMEK.
HANIM OLARAK RESMİ ORTAMDA İNCİ
TAKI KULLANMAK; KIYMETLİ TAKIYI TEK
TAKMAK VE PASTEL MAKYAJ YAPMAK
ERKEK OLARAK, KRAVATI DOĞRU VE
UYGUN TAKMAK.
HANIMLARDA TAYYÖR RESMİ; TAKIM
PANTOLON-CEKET VE İKİ PARÇA GİYİM
YARIRESMİDİR.
ERKEKLERDE TAKIM GİYİM RESMİ; İKİ
PARÇA GİYİM YARIRESMİ, KRAVATSIZ
GİYİM SPORDUR.
KRAVAT TAKMA KURALLARI
1) KRAVAT KALİTELİ İPEK OLMALIDIR.
2) GÖMLEK VEYA CEKET ÇİZGİLİ İSE, KRAVAT SADE
VE DÜZ RENK; GÖMLEK VE CEKET DÜZ RENK İSE,
KRAVAT DESENLİ VEYA ÇİZGİLİ VEYA NOKTALI
OLMALIDIR.
3) ÇİZGİLİ GÖMLEK VE CEKET GİYİLDİĞİNDE ÇİZGİLİ
VE DESENLİ KRAVAT TAKILMAMALIDIR.
4) GÖMLEK YA DA CEKET HAFİF ÇİZGİLİ İSE, KRAVAT
KOYU VE KALIN ÇİZGİLİ OLMALIDIR.
5) GÖMLEK V YAKA İSE KRAVAT ÜÇGEN; AÇIK
(İTALYAN) YAKA İSE DÖRTGEN BAĞLANMALIDIR.
6) GÖMLEĞİN YAKA DÜĞMESİ İLİKLENMİŞ; KRAVATIN
BOYUNBAĞI GÖMLEK YAKASINA İLİŞİK OLMALIDIR.
7) KRAVATIN KALIN UCU KEMERİN TOKASINI
KAPATMALIDIR.
8) KRAVAT GÖMLEK İLE UYUMLU; GÖMLEĞİN
KONTRASTI OLMALIDIR.
9) KRAVAT, GİYİMDE ÜÇÜNCÜ RENK OLMALIDIR.
10) ŞIK BİR KRAVAT ÜÇ RENKLİDİR: 1.GÖMLEK
RENGİ, 2. CEKET RENGİ, 3. KIRMIZI.
11) SARI, KAHVERENGİ, BORDO, VİŞNEÇÜRÜĞÜ
AYAKKABI GİYİLDİĞİNDE KRAVATTA DA AYNI RENK
OLMALIDIR.
12) KRAVAT TEMALI, FİGÜRLÜ, RESİMLİ
OLMAMALIDIR.
13) SPOR, YAKASI DÜĞMELİ, KARELİ, KOYU RENKLİ
GÖMLEK KRAVAT TAKILMAMALIDIR.
14) KRAVAT TAKINCA, BAĞCIKLI AYAKKABI
GİYİLMELİDİR.
KONUK PROTOKOLÜ
KONUK; DAVET VEYA KABUL DİLEN;
KARŞILANAN, AĞIRLANAN VE
UĞURLANAN KİŞİDİR.
KONUK, EŞDÜZEY KİŞİDİR. (HERKES
DENGİNİN KONUĞUDUR.)
ONUR KONUĞU, ÜST VEYA YABANCI
KONUKTUR.
DAVET EDİLEN VEYA KABUL EDİLEN KİŞİ
BİÇİMSEL VE TÖRENSEL OLARAK
KARŞILANIR, AĞIRLANIR VE
UĞURLANIR. AYRICA, KAMUSAL VE
SOSYAL YAŞAMDA İLK KARŞILAMA
İLE SON UĞURLAMA DAİMA
RESMİDİR. (Kişi, biçimsel ve törensel
olarak karşılanır, ağırlanır ve uğurlanır.)
KONUĞA VERİLEN ÖNEM
 KARŞILAMA
 OTURTULAN YER
 SUNULAN İKRAM
 GÖSTERİLEN İLGİ
 UĞURLAMA
İLE DEĞERLENDİRİLİR.
KONUK KARŞILAMA KURALLARI
1.
2.
3.
DAHA ÖNCE ZİYARET GERÇEKLEŞMİŞ
İSE, KARŞILAMADA KARŞILIKLILIK
ESASTIR. KİŞİ NASIL KARŞILANMIŞ İSE,
KONUĞU DA ÖYLE KARŞILAR.
DAHA ÖNCE DAVET VE ZİYARET
GERÇEKLEŞMEMİŞ İSE; KURUM AMİRİ
KENDİSİ DAVET ETTİĞİNDE,
HAVALİMANINDA VEYA BİNA ÖNÜNDE
KENDİSİ KARŞILAR. KONUK RANDEVU
ALIP KABUL EDİLDİĞİNDE,
HAVALİMANINDA VEYA BİNA ÖNÜNDE
YARDIMCISI KARŞILAR.
ÖZEL VEYA SOSYAL OLARAK GELEN BİR
KONUK/ZİYARETÇİ KARŞILANMAZ VE
AĞIRLANMAZ. ÖZEL KALEM
(SEKRETERLİK) ÖZEL OLARAK
İLGİLENİR.
ONUR KONUKLARI (YABANCI
KONUKLAR, DEVLET VE HÜKÛMET
ADAMLARI, MAKAM SAHİBİ ÜST
YÖNETİCİLER) GELDİKLERİ VE
ARAÇTAN İNDİKLERİ YERDE
(HAVALİMANINDA VEYA BİNA
ÖNÜNDE) KARŞILANIR VE
UĞURLANIRLAR.
ZİYARETÇİLER:
▫ ÜST ZİYARETÇİLER MAKAM
KAPISINDA
▫ EŞDÜZEY ZİYARETÇİLER MAKAM
ORTASINDA
▫ AST ZİYARETÇİLER MAKAM
KOLTUĞUNDA AYAĞA KALKARAK
VE EL SIKARAK KARŞILANIRLAR.
RESMİ YEMEK DAVETİ
• DAVETİN RESMİ BİR AMACI OLMALIDIR.
• DAVET YAZILI OLARAK (DAVETİYE İLE)
YAPILMALIDIR.
• DAVET GİDERİ KURUM BÜTÇESİNDEN
ÖDENMELİDİR.
• RESMİ UNVAN VE MAKAM SAHİBİ KİŞİLER
DAVET EDİLMELİDİR.
• DAVETTE ONUR KONUĞU VEYA YABANCI
KONUK BULUNMALIDIR.
• DAVETLİ SAYISI 8’DEN FAZLA OLMALIDIR.
• DAVETLİLER KARŞILANMALIDIR.
• DAVET AKŞAM YEMEĞİ OLARAK
DÜZENLENMELİDİR.
• DAVETTE KOYU RENK KIYAFET (TAKIM
ELBİSE) GİYİLMELİDİR.
• MASA VE OTURMA DÜZENİ PROTOKOLE
GÖRE DÜZENLENMELİDİR.
• MASA ÜSTÜ EN GÜZEL BİÇİMDE
DÜZENLENMELİ VE SÜSLENMELİDİR.
• YEMEK TAKIMLARI KALİTELİ VE AYNI TAKIM
OLMALIDIR.
• İKRAM EDİLEN YEMEK ÇEŞİDİ 5 VEYA 6
OLMALIDIR. (7’DEN FAZLA 5’TEN AZ
OLMAMALIDIR.)
KONUK AĞIRLAMA (İKRAM) KURALLARI
• ZİYAFETTE ÖNEMLİ OLAN ÇOK ÇEŞİTLİ YEMEK
DEĞİL, GÜLER YÜZLE İYİ BİR KARŞILAMA, GÜZEL
BİR SOFRA DÜZENİ VE DAMAK ZEVKİ VEREN
GÜZEL BİR MENÜDÜR.
• YABANCI KONUKLARA VERİLEN ZİYAFETLERDE
ULUSAL NİTELİKTE YEMEKLER; ÖZEL
DAVETLERDE İSE, YÖRESEL YEMEKLER
SUNULMALIDIR.
• ZİYAFETTE, ONUR KONUĞU EŞLİ İSE, DAVET DE
EŞLİ VERİLMELİDİR.
• ZİYAFETTE, ONUR KONUĞU İÇKİ ALMIYORSA
KONUKLARA DA ALKOLLÜ İÇKİ İKRAM
EDİLMEMELİDİR.
• EVSAHİBİ ALKOLLÜ İÇKİ ALMIYORSA KONUK DA
ALMAMALIDIR.
• YEMEKLER GÖZE VE DAMAĞA HİTAP ETMELİ;
SOFRANIN VE SUNULAN YEMEKLERİN
SÜSLEMESİNE ÖNEM VERİLMELİDİR.
• HAFİF YEMEKLER (ZEYTİNYAĞLI SEBZELER,
BEYAZ ETLER VE DENİZ ÜRÜNLERİ) ÖNCE; AĞIR
YEMEKLER (KIRMIZI SICAK ETLER) DAHA SONRA
VERİLMELİDİR. MEYVE, TATLIDAN SONRA SERVİS
EDİLMELİDİR.
• RESMÎ YEMEKLERDE TAVUK İKRAM EDİLMEMELİ;
BALIK VE/VEYA HİNDİ, KUZU VEYA DANA ETİ İKRAM
EDİLMELİDİR.
• ZİYAFETLERDE SOĞAN, SARIMSAK, ACI BİBER VE
HARDAL SOFRAYA GELMEMELİ; MASAYA KÜL
TABLASI VE KÜRDAN KONMAMALIDIR.
İKRAM TÜRÜ VE SIRASI
1) ANTRE: ORDÖVR, ÇORBA VEYA ZEYTİNYAĞLIDIR. (DAVET
İÇKİSİZ İSE, ÇORBA VERİLİR. İÇKİLİ İSE ORDÖVR VEYA
ZEYTİNYAĞLI VERİLİR.)
2) ARASICAK: ORDÖVRDEN VEYA ZEYTİNYAĞLI YEMEKTEN
SONRA ARASICAK VERİLİR.
3) ESAS YEMEK (BALIK VE/VEYA ET): ESAS YEMEK DAİMA
SICAK ETTİR. (ET, SEBZE SOTELİ VE TEREYAĞLI BADEMLİ
PİLAVLI OLARAK AYNI TABAKTA SUNULABİLİR.)
4) SALATA. SICAK ET YEMEĞİ İLE BİRLİKTE VERİLİR.
5) TATLI VE/VEYA MEYVE: AKŞAM YEMEKLERİNDE MEYVEDEN
ÖNCE TATLI İKRAM EDİLİR. ÖĞLE YEMEĞİNDE YALNIZCA
BİRİ İKRAM EDİLİR. (HAMUR TATLISI YERİNE MEYVELİ
VEYA DONDURMALI SÜTLÜ TATLILAR TERCİH
EDİLMELİDİR.)
6) KAHVE: YEMEK MASASINDA VEYA SALONDA KAHVE İKRAM
EDİLİR. (İÇKİLİ YEMEKTEN SONRA KAHVE VE LİKÖR
İKRAM EDİLİR).
ONUR KONUĞU OLAN VE EŞSİZ VERİLEN RESMİ
DAVETTE UZUN MASADA OTURMA DÜZENİ
9
5
1
Evsahibi
3
7
11
Pencere
12
8
4 Onur Konuğu
2
6
10
EŞLİ VERİLEN RESMİ DAVETTE UZUN
MASADA OTURMA DÜZENİ
Romen rakamı hanımları gösterir
3
6
IV
I
Evsahibi
II
4
Evsahibesi
1
III
VI
Pencere
V
2
5
KURUMSAL YEMEK DAVETİ
EYY
Konuk
Yön.
ESGM
Müsteşar Yrd. ESGM
Evsahibi
Kurum Yön.
Bakan
Bakan
KYY
ESGMY
Müsteşar ESGMY
18-32 KİŞİLİK RESMİ KONUKLU-EŞLİ DAVETTE
U MASADA OTURMA DÜZENİ
(ESİ:EVSAHİBESİ, 0KE: ONURKONUĞU ERKEK,
ES: EVSAHİBİ, OKH: ONURKUNUĞU HANIM)
2.KH
1.KE
ESİ
OKE
ES OKH
2.KE
1.KH
E
E
H
H
E
E
H
H
E
E
H
H
E
E
EŞLİ ÖZEL/SOSYAL YA DA KURUMSAL BİR
DAVETTE YUVARLAK MASADA
OTURMA DÜZENİ
II.KONUK ERKEK
EVSAHİBİ
1. KONUK HANIM
I. KONUK ERKEK
EVSAHİBESİ
2. KONUK HANIM
KAMUSAL VE SOSYAL YAŞAMDA EN UYGUN YEMEK MASASI
YUVARLAK MASADIR. YUVARLAK MASADA PROTOKOL VE
HİYERARŞİ YOKTUR. EŞİTLİK VARDIR. ANCAK EVSAHİPLERİ 1
KONUKLARI SAĞINA ALIRLAR.)
SAMİMİ BİR AİLENİN DAVETLİ OLDUĞU
YEMEK
(EV/RESTORAN)
Evsahibi Erkek – Evsahibi Hanım
Pencere
Konuk Erkek – Konuk Hanım
MASADA SERVİS TAKIMI VE DÜZENİ
Soldan itibaren:
Salata tabağı.
Antre (veya balık) çatalı, esas yemek çatalı, salata çatalı.
Servis tabağı, tabak içinde peçete ve üstünde masa yer kartı
(özel yemekte peçete çatalların solunda yer alır).
Esas yemek (et) bıçağı, balık bıçağı ve çorba kaşığı.
Çorba kaşığı ucunda beyaz ve kırmızı şarap kadehleri; bunların
sol ilerisinde su bardağı.
Servis tabağı önünde tatlı çatal veya kaşığı. (Resmî yemekte,
tatlı veya meyve takımı ayrıca servis edilir).
BEKAR BİR YÖNETİCİ EŞSİZ
DAVET VERİR. ONUR KONUĞU
EŞLİ OLDUĞUNDA DAVET EŞLİ
VERİLİR.
KARŞILAMADA
•MAKAM SAHİBİ-EŞİ1.YARDIMCISI-EŞİ
•EVSAHİBİ EŞİ-ONUR KONUĞU
EŞİ
UĞURLAMADA
•1. YARDIMCI-EŞİ (EVSAHİBİ
SADECE ONUR KONUĞUNU
UĞURLAR)
T.C. İL PROTOKOL LİSTESİ
1.
2.
3.
Vali
Orgeneral, oramiraller; TBMM üyeleri
Mahallin en büyük komutanı, general ve
amiraller, garnizon komutanı
4. Belediye başkanı
5. Cumhuriyet Başsavcısı, Adlî Yargı Adalet
Komisyonu Başkanı, Bölge İdare
Mahkemesi Başkanı
6. Üniversite rektörleri, Baro Başkanı.
Rektör yardımcıları, fakülte dekanları
7. Genel ve katma bütçeli kuruluşların genel
müdürleri
8. Valilikçe belirlenen sayıda Garnizon
Komutanınca tespit edilecek silahlı
kuvvetler mensupları
9. Vali yardımcıları, il emniyet müdürü, ilçe
kaymakamları ve ilçe belediye başkanları
10. Hakimler, savcılar, noter odası başkanı,
11. İktidar partisi, anamuhalefet partisi ve
TBMM’de grubu bulunan diğer partilerin
İl/İlçe başkanları (alfabetik)
12. Dekan yardımcıları, enstitü ve yüksek
okul müdür yardımcıları ile
üniversitelerce belirlenecek diğer öğretim
üyeleri
13. Bakanlık Müfettişleri, Hesap Uzmanları,
Sayıştay Denetçileri
14. Bakanlıkların il/ilçe teşkilatındaki bölge ve
il/ilçe müdürleri
15. Başkanlık, Genel Müdürlük
müfettişleri
16. Resmi banka müdürleri (TCZB
Müdürü) KİT ve TRT üst
yöneticileri
17. TBMM’de grubu bulunmayan
siyasî partilerin il/ilçe
başkanları (alfabetik sıraya
göre)
18. İl genel meclisi ve belediye
meclisi üyeleri
19. İldeki/İlçedeki mesleki
kuruluşlar ve en fazla üyeye
sahip basın kuruluşunun
temsilcileri
20. Özel banka müdürleri
21. Kamu yararına çalışan dernek
başkanları (Kızılay, THK
İLÇE PROTOKOL LİSTESİ
1.
KAYMAKAM
TBMM Üyeleri, general ve amiraller
2. Garnizon komutanı
3. Belediye başkanı
4. Cumhuriyet Başsavcısı
5. Rektör/Dekan, yüksek okul müdürü
6. Genel müdürler
7. Kaymakamca belirlenen sayıda Garnizon
Komutanınca seçilen Silahlı Kuvvetler
mensupları
8. İlçe emniyet müdürü / amiri
9. Belde belediye başkanı
10. Hakimler, savcılar
11. İktidar partisi, anamuhalefet partisi ve
TBMM’de grubu bulunan diğer partilerin
İl/İlçe başkanları
12. Dekan yardımcıları, yüksek okul müdür
yardımcıları, üniversite öğretim üyeleri
13. Bakanlık Müfettişleri, Sayıştay Denetçileri
14. Bakanlıkların ilçe teşkilatındaki müdürleri
15. Başkanlık, Genel Müdürlük
müfettişleri
16. Resmi banka müdürleri (TCZB
Müdürü) KİT ve TRT üst
yöneticileri
17. TBMM’de grubu bulunmayan
siyasî partilerin il/ilçe
başkanları (alfabetik sıraya
göre)
18. İl genel meclisi ve belediye
meclisi üyeleri
19. İldeki/İlçedeki mesleki
kuruluşlar ve en fazla üyeye
sahip basın kuruluşunun
temsilcileri
20. Özel banka müdürleri
21. Kamu yararına çalışan dernek
başkanları (Kızılay, THK
Başkanı vd).
Kaynak
• Aytürk, Nihat (2009), Protokol
Yönetimi Kamusal Yaşamda Protokol
Kuralları, Ankara: TODAİE.