Transcript PARTIE POLITYCZNE XIX/XX w.

Polskie partie polityczne
XIX/XX w.
Ugrupowania polityczne na ziemiach
polskich w II poł. XIX w.:


1.
2.

Ruch ludowy
Ruch socjalistyczny
nurt internacjonalny (ekonomiczny)
nurt niepodległościowy (narodowy)
Ruch nacjonalistyczny
Ruch ludowy w Galicji

Ks. Stanisław Stojałowski
(„Wieniec”, „Pszczółka”, Towarzystwa Trzeźwości);

Bolesław i Maria Wysłouchowie
„Przegląd Społeczny” i „Przyjaciel Ludu”

1895 Rzeszów – Stronnictwo Ludowe
Ks. St. Stojałowski
Ruch ludowy w Galicji
SL 1895
PSL 1903
PSL – Lewica (Wyzwolenie)
PSL – Piast
1913
1913
Jan Stapiński
Wincenty Witos
Ruch ludowy w Królestwie Polskim





Polski Związek Ludowy 1904 -1907
(Stefan Brzeziński)
Grupa skupiona wokół pisma „Siewba” 1906
Pismo „Zaranie” od 1907
(Maksymilian Miłguj-Malinowski)
PSL w Królestwie Polskim 1915
PSL Wyzwolenie 1918
Liczebność polskiego proletariatu
ok.1880 r.
Królestwo Polskie
1864 – 78 tys.
1880 – 120 tys.
 Galicja – 25 tys.
 Zabór pruski – ok. 200 tys.

W sumie proletariatu polskiej narodowości ok. 350 tys.
Drzewo
genealogiczne
polskiej
lewicy
Początki ruchu robotniczego
Tzw. program brukselski:
Genewa – Warszawa 1878 r.
 „Lud Polski”
Bolesława Limanowskiego
– 1881 r.


Międzynarodowa Socjalno-Rewolucyjna Partia
Proletariat (tzw. I Proletariat) Ludwika Waryńskiego 1882 - 1886
Polska Partia Socjalistyczna
Rok zał. 1893
Zw. Robotników Polskich+
II Proletariat +
Zagr. Zw. Socjalistów Pol.
Józef Piłsudski 1899
Polska Partia Socjalistyczna
Program paryski –
- nacisk na walkę niepodległościową
 Organ prasowy – „Robotnik”


Organizacja Bojowa PPS
Rozłam w PPS-ie 1893
PPS
Kierunek internacjonalny
SDKP
SDKPiL (1900)
Kierunek narodowy
PPS
Rozłam w PPS-ie 1906
PPS
1906 Wiedeń - Kraków
PPS – Lewica
(młodzi)
PPSFrakcja Rewolucyjna
(starzy)
Polska Partia Socjalno-Demokratyczna
Galicji i Śląska Cieszyńskiego
Rok zał. 1892
Lwów
Ignacy Daszyński
Jędrzej Moraczewski
Socjaldemokracja
Królestwa Polskiego i Litwy
Julian
Marchlewski
Róża
Luksemburg
Feliks
Dzierżyński
Adolf
Warszawski
- Warski
Bund
‫בונד‬



Powszechny Żydowski Związek Robotników
w Litwie, Polsce i Rosji
Pełna nazwa w jęz. jidysz: ‫ַאלגעמַײנער ייִדישער‬
‫ ּפוילן און רוסלַאנד‬,‫ ַארבייטערסבונד אין ליטע‬Algemajner Jidiszer Arbejtersbund in Lite,
Pojln un Rusland
Rok zał. 1897 - Wilno
Narodziny Narodowej Demokracji


1886 – w Warszawie powstaje „Głos”,
felietony Jana Ludwika Popławskiego
1887 – koło Zurychu powstaje
Liga Polska, m.in. Zygmunt Miłkowski
(Teodor Tomasz Jeż)
J. L. Popławski


1888 – Związek Młodzieży Polskiej „Zet”
podporządkowany Lidze Polskiej
przez Zygmunta Balickiego
1893 – Roman Dmowski
tworzy Ligę Narodową
Roman Dmowski –
okres studiów
Zakres działalności Ligi Narodowej






Stronnictwo Narodowo – Demokratyczne (1897 r.)
Towarzystwo Oświaty Narodowej
Zet (reaktywowany w 1898 r.)
Pet – „Przyszłość” (zab. rosyjski)
oraz „Czerwona Róża” (zab. pruski)
Narodowy Związek Robotniczy (1905)
Organy prasowe: „Polak” i „Przegląd
Wszechpolski”
Stronnictwo
Narodowo-Demokratyczne
Wszystko co polskie jest moje:
niczego się wyrzec nie mogę.
Wolno mi być dumnym z tego,
co w Polsce jest wielkie,
ale muszę przyjąć i upokorzenie,
które spada na naród
za to co jest w nim marne.
Myśli nowoczesnego Polaka, 1903
„Dmowskiego do Ligi bym nie przyjął” Wywiad Pawła Wrońskiego z Romanem Giertychem o Romanie Dmowskim
(…)
Przyjąłby Pan Dmowskiego do Ligi Polskich Rodzin?
- Prowokacyjne pytanie. To trochę tak, jakby dziennikarze
zapytali George'a Busha, czy chciałby mieć w Partii
Republikańskiej G. Washingtona. Bush odpowiedziałby:
oczywiście. A dziennikarze na to: to znaczy, że prezydent Bush
popiera niewolnictwo, bo Washington miał niewolników.
Podobnie jest z Dmowskim. Ja oczywiście nigdy
nie przyjąłbym do Ligi Polskich Rodzin polityka z tak
otwarcie antysemickimi poglądami. Gdyby jednak Dmowski
żył dzisiaj, czy byłby antysemitą? Wątpię.