Transcript presentatie anesthesiologie - Extranet

Pijnbehandeling in het IJsselland ziekenhuis
J.A.H. Hendriks, M.M.F. Hoeven, J. Bergsma, M van Doorn
IJsselland Ziekenhuis
Capelle aan den IJssel
tel. (010) 258 5000
www.ysl.nl
Casus
•
•
•
•
•
8-4-2015
Vrouw, 25 jaar
Samenwonend, dochter 1 jaar
Multiple klachten
Recent verwijzing psycholoog
Kinderwens
2
SCEGS
•
•
•
•
•
8-4-2015
Somatiek
Cognities
Emoties
Gedrag
Sociaal
3
Somatiek
•
•
•
•
8-4-2015
Chronische nek- en lage rugklachten
FT, MT en Mensendieck
Whiplash associated disorder
Aanvullend onderzoek: geen afwijkingen
4
Cognities/emoties
• Bang voor fysieke belasting zwangerschap
en bevalling.
• Kan mijn lichaam dat aan?
• Pijnstilling tijdens zwangerschap?
8-4-2015
5
Gedrag
•
•
•
•
8-4-2015
Sport niet
Fietsen/traplopen
Gebruikt regelmatig paracetamol/NSAID’s
Meldt zich regelmatig ziek
6
Sociaal
• Weinig steun in huishouden
• Relatie goed, soms weinig begrip
• Steun en begrip bij vriendinnen
8-4-2015
7
Hulpvraag
•
•
•
•
8-4-2015
Retour specialist?
Kan ik zwangerschap aan?
Andere therapie?
Pijnstilling tijdens zwangerschap?
8
Lichamelijk onderzoek
• WK: SI gewrichten pijnlijk, verder gda
• Geen neurologische afwijkingen
8-4-2015
9
Revalidatie of pijnpoli?
8-4-2015
10
Pijnbehandeling in het IJsselland
ziekenhuis
J.A.H. Hendriks, M.M.F. Hoeven, J. Bergsma, M van Doorn
IJsselland Ziekenhuis
Capelle aan den IJssel
tel. (010) 258 5000
www.ysl.nl
Multidisciplinair pijnbehandelteam
Carola van Dijk,
revalidatie arts
Anky Hendriks,
revalidatie arts
Annemarie Wijnhoud,
neuroloog
8-4-2015
Mary van der Meer,
pijnverpleegkundige
Eleonora Asselé,
nurse practitioner pijn
Christine Pluymakers,
anesthesioloog-pijnspecialist
Aart Oosterhuis,
klinisch psycholoog
Mirjam van Doorn,
anesthesioloog-pijnspecialist
Frans-Wouter van Alphen,
anesthesioloog-pijnspecialist
Jelmer Bergsma,
anesthesioloog-pijnspecialist
12
Anesthesiologische pijnbestrijding
•
•
•
•
•
•
8-4-2015
Medicatie en medicatiebegeleiding
TENS spreekuur
Invasieve pijnbestrijding
Iontoforese
Qutenza
Multidisciplinair overleg
13
TENS
• Activatie β en δ receptoren (poort theorie)
• Beïnvloeding neurotransmitters
• Vrijzetten endorfines
• Weinig bewijs
• Nauwelijks complicaties
• Patiënt actief betrokken in behandeling
8-4-2015
14
Invasieve pijnbestrijding
•
•
•
•
•
Facetblokkade
Wortelblokkade
Epidurale injectie
Perifere zenuwblokkade
Maligne pijn
->
->
->
->
->
arthrose LWK/CWK
radiculaire pijn
wervelkanaalstenose
meralgia paresthetica
coeliacusblok
• Diagnostisch/medicamenteus
• Radiofrequent
• Gepulseerd radiofrequent
8-4-2015
15
Iontoforese
• Lokale behandeling met dexamethason of
ketamine
Bij
• Neuropathische pijn
• Littekenpijn
• Gewrichtspijn
• Chronisch Regionaal Pijn Syndroom
8-4-2015
16
Capsaïcine pleister (Qutenza®)
• Desensibilisatie van de pijnreceptor.
Bij
• Diabetische polyneuropathie
• HIV gerelateerde neuropathie
• Post-herpetische neuralgie
8-4-2015
17
Zwangerschap
• Paracetamol: OK
• NSAID’S: alleen op strikte indicatie in 1 en
2e trimester
• Opioïden: nee
• TENS: ?, ontraden
• Ionto: ?, ontraden
• Invasief: röntgenbelasting
8-4-2015
18
Whiplash associated disorder
CBO richtlijn WAD I en II
• Informatie en geruststelling
• Pijnstilling
• Activeren
• RF cervicale facetgewrichten
(denervatie m.b.v. thermolaesie)
8-4-2015
19
Cervicale facetgewrichten
8-4-2015
20
Sacro-iliacale gewrichtspijn
Multidisciplinaire behandeling
•
-
Conservatief (correctie oorzaak)
Medicatie
Manuele therapie
Cognitieve gedragsmatige therapie
Oefentherapie
Revalidatiebehandelingen
• Interventionele pijnbestrijding
- Diagnostische blokkades
- RF thermolaesie
8-4-2015
21
Sacro-iliacale gewrichtspijn
8-4-2015
22
IJsselland Ziekenhuis
Capelle aan den IJssel
tel. (010) 258 5000
www.ysl.nl
Pijnteam IJsselland Ziekenhuis
• Waar moet de patiënte uit deze casus
heen?
• Wisselwerking tussen brein en lichaam
• Centrale sensitisatie ( NTVG 2004 )
• Educatieprogramma over pijn
8-4-2015
Voettekst
24
Waar moet deze patiënte heen?
• Wat heeft ze ?
* Laat whiplash syndroom ?
* Chronisch pijnsyndroom ?
8-4-2015
Voettekst
25
Laat whiplash syndroom
• Volgens de flowchart in de CBO richtlijn
whiplash 2008:
Naar de revalidatiearts voor activerende
behandeling en reïntegratie
8-4-2015
Voettekst
26
Klachtenregen
spanningshoofdpijn
fibromyalgie
IBS
whiplash
CVS
RSI
bekkenbodemsyndroom
Lumpers en splitters
• Lumpers: het is allemaal 1 pot nat, want:
* De syndromen overlappen:
FM ¾ heeft ook buikpijn
IBS ¾ heeft ook gewrichtspijnen
* Er is een (gemeenschappelijke ) psychopathologie
angststoornissen
*Stress of trauma speelt vaak een rol
stress -> angst/depressie -> klachten
Er is niets gevonden.
• De dokter
• Stelt de patiënt zich
aan?
• Wil af van de patiënt
waar hij niets mee
kan.
• Wordt radeloos
8-4-2015
Voettekst
• De patiënt
• Heeft de dokter zijn
werk wel goed
gedaan?
• Wil een verklaring.
• Raakt teleurgesteld
29
Hoe leggen we het de patiënt uit
• Centrale sensitisatie
• patiënteneducatie
31
32
Wisselwerking tussen brein en
lichaam
• Emoties worden in de psyche beleefd maar
hebben een sterke uitwerking op ons
lichamelijk functioneren
• Lichamelijke processen veroorzaken
gevoelens en emoties.
• Psycho-neuro-immunologie
8-4-2015
Voettekst
34
Het brein
• Het vegetatieve brein.
•
hersenstam
• Het emotionele brein.
• Het limbisch systeem
• Het bewuste brein. ( I.Q.)
• De neocortex en m.n. prefrontrale cortex
8-4-2015
Voettekst
35
communicatiemiddelen
• Neurotransmitters
• Cytokines
• Hormonen
8-4-2015
Voettekst
36
cytokines
• geproduceerd in hersenen( gliacellen ) en
cellen van het immuuunsysteem.
•
IL-2 verdedigd tegen infecties
•
IL-6 bevorderen van ontstekingsreacties
• “ziekmakers”
8-4-2015
Voettekst
38
De LHHB-as / cortisol
•
•
•
•
8-4-2015
Limbisch systeem
Hypothalamus
Hypofyse
Bijnierschors
Voettekst
39
Het limbisch systeem
• Voor de stressregulatie zijn 3 structuren belangrijk:
de amygdala , de hippocampus, de ACC
8-4-2015
Voettekst
40
stressregulatie
Limbisch systeem
Hypothalamus
CRH
Hypofyse
ACTH
Bijnieren
Cortisol/adrenaline
8-4-2015
Voettekst
41
Werking van stresshormonen
Cortisol bij matige stress
•
•
•
•
8-4-2015
Bloedglucose >
Energie>
Immuniteit>
pijndemping
Voettekst
43
Bij langdurig te hoge
cortisolwaarden
• Cortisolbalans stort in
• Lage cortisol waarden
• Passiviteit, depressie, vermoeidheid en
verstoorde immuniteit
• Centrale sensitisatie ( ontregeling )
8-4-2015
Voettekst
44
Een beetje stress : je presteert goed
Acute stress
: je ‘vergeet’ de pijn
Langdurige stress : je bent extra gevoelig
voor pijn
Centrale sensitisatie
Mensen met weinig pijn
Mensen met veel pijn
8-4-2015
Voettekst
47
Een werkmodel voor SOLK
Uitlokkend moment
genen
•
•
Vroege omgeving
Stressgevoeligheid
neuroticisme
Stressful liveevents en trauma
Centrale sensitisatie
Beoordelen van een situatie
• Is individueel bepaald
• Geschiedt zowel bewust als onbewust
• De persoonlijke inschatting van de situatie
bepaalt de kwaliteit van de hormonale
reactie .
• De soort en de hoeveelheid vrijgekomen
hormonen bepalen weer de kwaliteit en
sterkte van de bijbehorende gevoelens
8-4-2015
Voettekst
49
Regulatie via de hogere menselijke
hersenfucties
• Onze eigen gedachten zijn vaak een
belangrijke bron van stress
8-4-2015
Voettekst
50
pijngedrag
pijnbeleving
pijngewaarwording
Pijnprikkel
pijngedrag
pijnbeleving
pijngewaarwording
Pijnprikkel
Pijngedrag:
Hoe kun je reageren op pijn?
• angst voor pijn
te weinig doen
• Pijn negeren
teveel doen,
overbelasten
Afwisselend te veel en te weinig?
Vrees-, vermijdings- en volhardingsmodel
Onderbelasting
= niet oké
initiërende
factor
Gedrag:
Vermijding
Overbelasting
= niet oké
Gedrag: overactiviteit,
negeren lich. signalen
Pijnervaring
Emotie:
Vrees
Gedachten:
Doemdenken
Catastroferen
Emotie:
Positief geprikkelde
woede
reële
inschatting
flexibele afwisseling van
normale belasting en
ontspanning
Balans
= oké  
Gedachten:
Minimaliseren,
ontkennen, doorbijten
Fase 1,2,3
Fase 1: op zoek naar de oorzaak.
“Als de oorzaak gevonden is, kunnen ze
mijn pijn weghalen”. “Er moet iets zijn?!”
Fase 2: Eerst moet de pijn weg zijn.
“Als ze open hartoperaties kunnen doen, moeten ze
mij toch ook zeker van de pijn af kunnen helpen“
• Fase 3: Verder leven met pijn.
revalideren
Het pijnteam van ons ziekenhuis
bestaat uit…
Anesthesisten van de pijnpoli
Neuroloog
Revalidatieartsen
Nurse practitioner Pijn
Manueel therapeut
Psycholoog
PsyQ, soma en psyche
Doel van het pijnteam
Als een huisarts verwijst naar het pijnteam van het
IJsselland Ziekenhuis, kan hij/zij er vanuit gaan dat er na
beoordeling door het pijnteam een gericht behandeladvies
voor patiënt is opgesteld en dat waar nodig de verwijzing
naar een vervolgtraject door het pijnteam in gang is
gezet, wanneer patiënt hiermee heeft ingestemd.
8-4-2015
Voettekst
58