Transcript bezpieczeństwo państwa - Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
BEZPIECZEŃSTWO
PAŃSTWA
Maciej Milczanowski
13 kwietnia 2015
Rzeszów
1
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
SPRAWY ORGANIZACYJNE
• Struktura zajęć
• Wymagania
• Organizacja i terminy zaliczeń
13 kwietnia 2015
Rzeszów
2
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
STRUKTURA ZAJĘĆ
•
•
•
•
•
•
•
Współczesna istota, zakres i uwarunkowania bezpieczeństwa państwa
Polityka, modele i filary bezpieczeństwa
Współczesne zagrożenia militarne i niemilitarne dla bezpieczeństwa państwa
Historia konfliktów zbrojnych
Bezpieczeństwo polityczne państwa
Pojęcie i organizacja powszechnej ochrony i obrony narodowej
Rola i zadania podmiotów rządowych i samorządowych w tworzeniu
bezpieczeństwa państwa
• Rola służb, inspekcji i straży w bezpieczeństwie państwa
• Organizacja wojskowa
• Wyzwania w tworzeniu bezpieczeństwa państwa w XXI wieku
13 kwietnia 2015
Rzeszów
3
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
Literatura przedmiotu
Obowiązkowa:
• Obrona narodowa w tworzeniu bezpieczeństwa Polski w XXI
wieku, podręcznik dla studentów, Bellona, Warszawa 2008
• Jakubczak R, Flis J., Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI
wieku, Warszawa 2006;
• Biała księga, BBN, Warszawa 2014;
• Prasa codzienna, tygodniki (m. in.: „Newsweek”, „Przekrój”,
„Polityka”)
13 kwietnia 2015
Rzeszów
4
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
Uzupełniająca:
• Abram M., Quo vadis Trzecie tysiąclecie, Warszawa 2002;
• Brzeziński Z., Wielka szachownica, Warszawa 1998;
• Dworecki S., Zagrożenia bezpieczeństwa państwa, Warszawa 1994;
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Dworecki S., Od konfliktu do wojny, Warszawa 1996;
Gawliczek P., Pawłowski J., Zagrożenia asymetryczne, Warszawa (AON) 2003;
Gryz J., Kitler W., System reagowania kryzysowego. Warszawa 2007;
Izdebski H., Kulesza M., Administracja publiczna. Zagadnienia ogólne,
Warszawa 2004
Kaczmarek J., Bezpieczny świat. Utopia czy realna szansa, Wrocław 2003;
W. Kitler, Obrona narodowa III RP. Pojęcie. Organizacja. System. AON,
Warszawa 2002 ;
Kukułka J., Bezpieczeństwo międzynarodowe w Europie Środkowej po zimnej
wojnie, Warszawa 1994;
Kuźnia R., Polska polityka bezpieczeństwa 1989-2000, Warszawa 2001;
Przewodzki E., Bezpieczeństwo militarne państwa. Analiza podstawowych
pojęć i treści, Warszawa 1997;
Stańczyk J., Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa, Instytut Studiów
Politycznych PAN, Warszawa 1996;
Świniarski J., Filozoficzne podstawy edukacji dla bezpieczeństwa, Warszawa
1999;
Wesołowska E. A., Szerauc A., Patriotyzm, Obronność, Bezpieczeństwo,
13 kwietnia 2015
Rzeszów
5
Warszawa 2002.
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
EGZAMIN
• Termin
• Miejsce:
• Forma: pisemna, test z pytaniami otwartymi.
13 kwietnia 2015
Rzeszów
6
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
Zaliczenie przedmiotu
• Na ocenę składają się:
– Praca pisemna (3 pytania otwarte, za każde 7 pkt. Suma 21pkt.)
• Ocena końcowa zostanie ustalona na podstawie sumarycznej ilości
punktów:
0 - 11 pkt.: ocena 2,0
12 - 13 pkt.: ocena 3,0
14 - 15 pkt.: ocena 3,5
16 - 17 pkt.: ocena 4,0
18 - 19 pkt.: ocena 4,5
20 - 21 pkt.: ocena 5,0
7
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
Pytania
do kwestii organizacyjnych?
13 kwietnia 2015
Rzeszów
8
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
BEZPIECZEŃSTWO
PAŃSTWA
Istota i analiza pojęcia bezpieczeństwa
państwa.
Maciej Milczanowski
13 kwietnia 2015
Rzeszów
9
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
ISTOTA I ANALIZA POJĘCIA
BEZPIECZEŃSTWA.
13 kwietnia 2015
Rzeszów
10
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
POJĘCIE
„BEZPIECZEŃSTWO”
POCHODZI
Z ANTYCZNEJ ŁACINY – SECURITAS. RZYMIANIE
ŚWIETNIE ROZUMIELI POJĘCIE BEZPIECZEŃSTWA
I
ODNOSILI
WEWNĄTRZ
JE
ZARÓWNO
PAŃSTWA
JAK
DO
I
SYTUACJI
DO
ZEWNĘTRZNYCH.
13 kwietnia 2015
Rzeszów
11
KWESTII
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
Hasła schyłku XX w.:
Bezpieczeństwo jest fundamentem wszystkiego,
Koniec historii – F. Fukujama
co czynimy.
- H. Kissinger
Po pierwsze gospodarka głupcze – B. Clinton
Po pierwsze bezpieczeństwo – R. Kuźniar.
13 kwietnia 2015
Rzeszów
12
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE (PAŃSTWA)
Jest to najwyższa, egzystencjalna potrzeba i wartość
(…) z wyjątkiem niewielu wybitnych osobowości ludzie
narodowa oraz priorytetowy cel państwa dla
są z natury raczej źli. Dopiero dobre instytucje czynią
zapewnienia
przetrwania,
ochrony
i
obrony
ich dobrymi. Tymi instytucjami są religia, własne siły
dziedzictwa narodowego, wartości i interesów
zbrojne i ustawy, to właśnie w takiej kolejności.
narodowych przed istniejącymi i potencjalnymi
zagrożeniami oraz tworzenie warunków pomyślnego
- N Machiavelli
życia i rozwoju obecnemu i przyszłym pokoleniom
Polaków.
13 kwietnia 2015
Rzeszów
13
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
PODSTAWOWE SKŁADNIKI BEZPIECZEŃSTWA
/wg. J. Stańczyka/
• Gwarancje nienaruszalnego przetrwania.
• Swoboda rozwoju.
13 kwietnia 2015
Rzeszów
14
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
Podstawowe składniki bezpieczeństwa
/wg. J. Kukułki/
• Przetrwanie, pojmowane jako suwerenny byt państwa
i narodu w różnych aspektach.
• Integralność terytorialna.
• Niezależność
polityczna
i
swoboda
działania
międzynarodowego.
• Jakość życia, czyli samodzielny wybór ustroju społecznopolitycznego i systemu gospodarczego, jak również
kształtowania
własnej
przyszłości
na
tradycji,
kulturze oraz innych wartościach narodowych.
13 kwietnia 2015
Rzeszów
15
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
ISTOTA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO
(PAŃSTWA)
BEZPIECZEŃSTWO
PAŃSTWA
WEWNĘTRZNE
ZEWNĘTRZNE
RACJA STANU
INTERES NARODOWY
13 kwietnia 2015
Rzeszów
16
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
Zmiana znaczenia pojęcia „bezpieczeństwo”
• Wzrost zakresu przedmiotowego.
• Wzrost skali wartości podlegającej ochronie.
• Wzrost dynamizmu bezpieczeństwa.
• Wzrost względności.
• Wzrost zakresu przestrzennego.
13 kwietnia 2015
Rzeszów
17
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
Bezpieczeństwo jako stan
Stan
i
poczucie
niezagrożenia
-
pewności,
wolność
od
spokoju,
zagrożeń
i strachu oraz możliwość ciągłego rozwoju
13 kwietnia 2015
Rzeszów
18
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
BEZPIECZEŃSTWO JAKO PROCES
definicja wg Leksykonu politologii
Stanowi cel działania państwa i rządu dla
zapewnienia wewnętrznych i zewnętrznych
warunków sprzyjających rozwojowi państwa,
jego żywotnym interesom oraz ochrony przed
istniejącymi i potencjalnymi zagrożeniami.
13 kwietnia 2015
Rzeszów
19
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
Bezpieczeństwo jako proces
Stan
organizacja
zmianom
bezpieczeństwa
podlegają
stosownie
i
jego
dynamicznym
do
naturalnych
zmian uwarunkowań bezpieczeństwa.
13 kwietnia 2015
Rzeszów
20
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
Postrzeganie stanu bezpieczeństwa
/wg. D. Frei/
• Stan braku bezpieczeństwa,
• Stan obsesji,
• Stan fałszywego bezpieczeństwa,
• Stan bezpieczeństwa.
13 kwietnia 2015
Rzeszów
21
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
Subiektywny i obiektywny wymiar bezpieczeństwa
wg. M. Pietrasia
duża
Brak
bezpieczeństwa
mała
Subiektywna
niepewność
Obiektywna niepewność
duża
mała
Fałszywe
Bezpieczeństwo
bezpieczeństwo
13 kwietnia 2015
Rzeszów
Obsesja
22
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
Możliwość występowania danych poziomów ryzyka
Potencjał
bezpieczeństwa
Potencjał
zagrożenia
Zdolność do
zapobiegania
stratom
Zdolność do
powstawania
strat
Ryzyko
Ryzyko
nieakceptowalne kontrolowane
Ryzyko
tolerowane
POZIOM RYZYKA
13 kwietnia 2015
Rzeszów
23
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
SYSTEM BEZPIECZEŃSTWA
Całokształt przygotowania i organizacji państwa dla ciągłego tworzenia
bezpieczeństwa narodowego.
13 kwietnia 2015
Rzeszów
24
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
ELEMENTY SYSTEMU BEZPIECZEŃSTWA
• Prawne podstawy bezpieczeństwa;
• Polityka i strategia bezpieczeństwa narodowego;
• Cywilna
i
wojskowa
organizacja
ochrony
i obrony narodowej;
• Infrastruktura bezpieczeństwa;
• Edukacja dla bezpieczeństwa;
• Sojusze
i
współpraca
międzynarodowa
w zakresie bezpieczeństwa.
13 kwietnia 2015
Rzeszów
25
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
Podstawą systemu bezpieczeństwa
jest cywilna i wojskowa organizacja
ochrony
i
obrony
narodowej
jako
element bezpieczeństwa narodowego
13 kwietnia 2015
Rzeszów
26
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
Międzynarodowe stosunki wojskowe
• Są najczęściej wyróżnianą pochodną dziedziną stosunków
politycznych. Obejmują one wszelkie formy współpracy
wojskowej
między
państwami,
których
celem
jest
zapewnienie
szeroko
rozumianego
bezpieczeństwa
narodowego.
• Bezpieczeństwo
narodowe
poszczególnych
państw,
a zwłaszcza odgrywających kluczową rolę w systemie
międzynarodowym,
określa
stan
bezpieczeństwa
międzynarodowego, choć nie jest ich sumą. Obejmuje ono
ogół podejmowanych przez społeczność międzynarodową
działań
(politycznych,
wojskowych,
gospodarczych,
społecznych, ekologicznych itd..) w celu utrzymania pokoju i
eliminacji występujących lub potencjalnych zagrożeń.
13 kwietnia 2015
Rzeszów
27
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
Pytania do egzaminu:
1. Podstawowe składniki bezpieczeństwa.
2. Co wieściło hasło Fukuyamy: Koniec historii i dlaczego
się ono nie sprawdziło?
3. Postrzeganie stanu bezpieczeństwa.
4. Elementy systemu bezpieczeństwa.
13 kwietnia 2015
Rzeszów
28
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
PYTANIA?
13 kwietnia 2015
Rzeszów
29