Transcript Document

Metody wielokryterialnej oceny
wariantów inwestycji transportowych
Mgr inż. Wojciech Godlewski
Konferencja:
Polityka Przestrzenna a Transportowa
- Ewaluacja Inwestycji Infrastrukturalnych
Warszawa 17.12.2012
Analizowane metody
Metody oceny wariantów inwestycji infrastrukturalnych:
 HDM-4 - Highway Design and Management, ver.4
 „Blue Book” – Niebieska Księga dla oceny
transportowych inwestycji infrastrukturalnych
przygotowana przez inicjatywę Jaspers
 Metody z wyliczaniem średniej ważonej
 AHP (Analytic Hierarchy Process)
 Metody eliminacji wariantów słabszych
Metody oceniono na podstawie wyników analizy
wariantów lokalizacji Centralnego Portu Lotniczego
2
Polityka Przestrzenna a Transportowa - Ewaluacja Inwestycji Infrastrukturalnych 17.12.2012
Analizy ekonomiczne / wielokryterialne
Metody: HDM-4, „Blue Book”, „IBDiM”
(Instytut Badawczy Dróg i Mostów)
Metody: oparte o wyliczanie średniej ważonej,
AHP, eliminacji wariantów słabszych
Zalety:
 Jednoznaczność wyniku
 Sprecyzowane kryteria
Zalety:
 Uwzględniają dowolną liczbę kryteriów
Wady:
 Nie uwzględniają wielu kryteriów
3
Wady:
 Kryteria są definiowane w każdym
przypadku odrębnie (są nieporównywalne)
 Wynik często nie jest jednoznaczny
Studium przypadku – dojazdy do lotnisk
Badania ruchu- źródła i środki transportu
Liczba godzin
podróż do portu lotniczego im Fryderyka
Chopina wg badań ankietowych
14
100.0%
12
80.0%
10
60.0%
8
40.0%
6
4
20.0%
2
0
0
100
200
300
400
500
liczba kilometrów
rozkład pasażerów - środek transportu lotnisko Okęcie (2009)
Autobusy
39%
Samochody
osobowe
46%
TAXI
15%
4
Odległości dojazdu samochodów os.
0.0%
do 25 km do 100 km do 200 km do 300 km do 400 km do 500 km do 600 km do 700 km
wg badań ankietowych
wg badań ruchu
rozkład pasażerów - środek transportu lotnisko Balice (2009)
Pociągi
36%
Samochody
osobowe
43%
Autobusy
19%
Taxi
2%
Ustalenie wag kryteriów na podstawie badań
ankietowych
samorządowiec
transportowiec
Lotnicze
Lotnicze
Społeczne
Społeczne
Środowiskowe
Środowiskowe
Komunikacyjne
Komunikacyjne
Ekonomiczne
Ekonomiczne
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
0%
5%
ekolog
5
Lotnicze
Społeczne
Społeczne
Środowiskowe
Środowiskowe
Komunikacyjne
Komunikacyjne
Ekonomiczne
Ekonomiczne
5%
10%
15%
15%
20%
25%
30%
35%
25%
30%
35%
podróżujący
Lotnicze
0%
10%
20%
25%
30%
35%
0%
5%
10%
15%
20%
Porównanie metod – zróżnicowanie wyników
Wskaźniki charakteryzujące warianty przy
różnych metodach oceny
Metoda
W0
W1
W2
W3
W4
W5
W6
W7
W8
W9
6
BB
250,6
40,9
19,5
60,4
57,9
67,3
97,6
112,6
72,6
57,5
AWK1 AWK2
0,485 5,94
0,650 5,54
0,700 8,00
0,708 4,89
0,699 5,46
0,690 5,03
0,648 4,16
0,552 2,39
0,602 4,51
0,613 4,10
AHP
0,66
1,28
2,18
1,2
1,31
1,02
0,69
0,83
0,85
0,98
BAWS
4,1
10
35,6
10,7
13,2
6,6
2,7
6,6
8,2
5,4
Uszeregowanie wariantów przy różnych
metodach oceny
Metoda
W0
W1
W2
W3
W4
W5
W6
W7
W8
W9
BB AWK1 AWK2 AHP BAWS BANW
10
10
2
2
10
9
2
5
2
4
3
4
1
2
1
1
1
1
5
3
1
6
4
3
4
1
1
3
2
2
6
4
2
5
5
5,5
8
7
1
9
9
10
9
9
2
10
8
5,5
7
6
2
7
7
8
3
8
2
8
6
7
Polityka Przestrzenna a Transportowa - Ewaluacja Inwestycji Infrastrukturalnych 17.12.2012
Porównanie metod
Metody porównano za pomocą współczynnika korelacji
Analizowane metody porównywano za pomocą 4 ocen:
Współczynniki korelacji:
• między wynikiem uzyskanym daną metodą i wszystkimi innymi
• między wynikiem uzyskanym daną metodą i wynikami badań ankietowych
Porównanie 2 wartości:
•Wskaźników charakteryzujących warianty wyliczone za pomocą
poszczególnych metod
•Uszeregowanie miejsc wariantów według analizowanych metod
7
Polityka Przestrzenna a Transportowa - Ewaluacja Inwestycji Infrastrukturalnych 17.12.2012
Dlaczego należy eliminować warianty wyraźnie słabsze?
9 wariantów (bez wyraźnie słabszego)
1.00
0.80
0.60
0.40
0.20
0.00
BB
AWK1
AWK2
AHP
metoda analizy
porównanie miejsca
uśredniony wsp. korelacji
uśredniony wsp. korelacji
10 wariantów
porównanie wartości
0.60
0.40
0.20
0.00
BB
AWK1
AWK2
AHP
metoda analizy
porównanie wartości
1.00
Wsp. Korelacji z
badaniami
ankietowymi
Wsp. Korelacji z
badaniami
ankietowymi
0.80
porównanie miejsca
1.00
0.80
0.60
0.40
0.20
0.00
0.80
0.60
0.40
0.20
0.00
BB
AWK1
AWK2
Metoda analizy
8
1.00
AHP
BB
AWK1
AWK2
Metoda analizy
Polityka Przestrzenna a Transportowa - Ewaluacja Inwestycji Infrastrukturalnych 17.12.2012
AHP
Podsumowanie
Wnioski z analizy porównawczej:
 Analizy wielokryterialne dają możliwości uwzględnienia
większej liczby czynników
 W pierwszej fazie należy wyeliminować warianty
wyraźnie słabsze, ponieważ zaburzają one ocenę
 Wartości różnych kryteriów, ale wyrażone w tych samych
jednostkach, należy dodać i przypisać im łączną wagę.
W przypadku inwestycji infrastrukturalnych należy
obejmować analizą cały system dróg obciążanych
ruchem związanym z daną inwestycją. Dotyczy to także
fazy budowy. Nawet krótkotrwałe obciążenie dróg
dojazdowych ruchem ciężkim powoduje wyczerpanie
kapitału zmęczeniowego i uszkodzenia, których koszt
także należy uwzglęnić
9
Polityka Przestrzenna a Transportowa - Ewaluacja Inwestycji Infrastrukturalnych 17.12.2012
Niewielka ilość
danych
Zakres zastosowań - wnioski
10
Polityka Przestrzenna a Transportowa - Ewaluacja Inwestycji Infrastrukturalnych 17.12.2012