Transcript Plany ochrony parków krajobrazowych i ich rola w ochronie

Plany ochrony parków krajobrazowych
i ich rola w ochronie krajobrazu i
przyrody.
Konferencja „Chronić chronione”
12.08.2014 r.
Dr inż. Marian Tomoń
Parki krajobrazowe w
województwie kujawskopomorskim zajmują ponad
8% jego powierzchni.
Jako 25 park w Polsce i pierwszy w ówczesnym województwie
toruńskim w 1985 roku został utworzony Brodnicki Park
Krajobrazowy. Nastąpiło to w drodze uchwały nr V/32/85
Wojewódzkiej Rady Narodowej w Toruniu. Na podstawie ustawy z
31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska
wprowadzono zakazy, ograniczenia i nakazy dotyczące obszaru
Parku, a także nałożono obowiązek opracowania planu
zagospodarowania przestrzennego Parku.
16 października 1991 r. pojawił się w ustawie zapis dotyczący
parku krajobrazowego:
Dla parku krajobrazowego sporządza się plan ochrony,
zatwierdzony przez wojewodę. Ustalenia planu są wiążące przy
sporządzaniu planów zagospodarowania przestrzennego.
Od tego momentu utworzenie parku następuje w drodze
rozporządzenia wojewody, który dodatkowo może upoważnić
dyrektora parku do wydawania decyzji administracyjnych w
zakresie ochrony przyrody na terenie parku.
30 maja 1997 r. został
zatwierdzony Plan Ochrony
Brodnickiego Parku
Krajobrazowego. Projekt
planu został sporządzony
przez Wojewódzkie Biuro
Planowania Przestrzennego w
Toruniu.
Zgodnie z obowiązującą metodyką obszar parku podzielono na 40
jednostek elementarnych (przyrodniczo-krajobrazowych). Dla
każdej sporządzono opis:
- w sferze informacyjnej, zawierający dane dotyczące jej
wielkości, sposobu użytkowania gruntów, walorów przyrodniczych i
kulturowych, zagrożeń i konfliktów
- w sferze regulacyjno-ochronnej, ustalającej dopuszczalne
sposoby zagospodarowania i użytkowania
- w sferze operacyjno-zadaniowej, opisującej programy działań i
przedsięwzięć umożliwiających osiąganie wytyczonych w planie
celów ochrony
1 maja 2004 r. plany ochrony parków krajobrazowych zgodnie z
zapisami ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody zostały
unieważnione. Od tego momentu jedynym orężem w rękach
dyrektora parku stały się zakazy wyszczególnione w rozporządzeniu
wojewody.
Zakazy są bardzo ogólnikowe i stwarzają dużą dowolność ich
interpretacji, 14 zakazów ma być uniwersalnym sposobem ochrony
dla ponad 130 parków krajobrazowych. Do niedawna obowiązujące
plany ochrony traktowały indywidualnie każdy Park i każdą
jednostkę elementarną w Parku np. w każdej z jednostek
przyrodniczo-krajobrazowych obowiązywały różne odległości z
zakazem budownictwa od poszczególnych jezior czy rzek (a nie
ogólnie 100 m od zbiorników wodnych).
Dodatkowo na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o
planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80 poz.
717 z późn. zm.) straciły moc prawną miejscowe plany ogólne
zagospodarowania gmin a także dopuszczono do realizacji
inwestycji na podstawie decyzji o ustaleniu warunków do
zabudowy, które nie muszą być zgodne ze studiami uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin.
W praktyce oznacza to, że na obszarach parków
krajobrazowych o zagospodarowaniu przestrzennym decyduje
rolnik, sprzedający działki lub każdy inny właściciel gruntu.
Zgodnie z aktualnie obowiązującą ustawą o ochronie przyrody art. 16 pkt. 3
park krajobrazowy jest powoływany w drodze uchwały sejmiku
województwa. Zgodnie z treścią art. 19 pkt. 1 tejże ustawy plan ochrony
parku krajobrazowego sporządza jego dyrektor lub dyrektor zespołu parków
krajobrazowych. Projekt wymaga uzgodnienia z regionalnym dyrektorem
ochrony środowiska, musi być zaopiniowany przez właściwe miejscowo
rady gmin a przy jego sporządzaniu należy zapewnić udział społeczeństwa.
Plan powinien zawierać m.in.:
- cele ochrony przyrody
- identyfikację oraz sposoby likwidacji zagrożeń
- ustalenia do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego
przestrzennego.
gmin
oraz
miejscowych
planów
zagospodarowania
Podsumowanie
Należałoby się zastanowić, czy nie warto wrócić do tego co sprawdzone i co
przyjęło się w praktyce oraz było akceptowane przez samorządy gminne. W
przypadku Brodnickiego Parku Krajobrazowego był to okres od 1997 do
2004 r.
- czy racjonalne jest wydawanie znacznych publicznych środków na
dokument, który w praktyce w niewielkim stopniu pozwala chronić park
krajobrazowy.
- czy przy kolejnych nowelizacjach ustawy o ochronie przyrody nie
należałoby zaprosić w ramach konsultacji reprezentacji doświadczonego i
zaangażowanego środowiska zawodowego parków krajobrazowych jakim
jest Porozumienie Parków Krajobrazowych Polski?