Transcript انواع گروه‌هاي مواد خطرناك

‫انواع گروه‌هاي مواد خطرناك‬
‫و‬
‫روش‌هاي شناسايي پالكاردها‬
‫چه موادي خطرناك هستند؟‬
‫‪ ‬هرمادهاي كه براي انسان‪ ،‬حيوان و محيط زيست مضر است‪.‬‬
‫‪ ‬نمونههايي از اين مواد عبارتند از‪:‬‬
‫ مواد نفتي‬‫ مواد شيميايي‬‫‪ -‬مواد راديو اكتيو‬
‫‪ -‬و ‪....‬‬
‫لوزي شناسايي خطر‬
‫لوزي شناسايي خطرات مواد استاندارد ‪NFPA‬‬
‫كد ‪704m‬‬
‫لوزي شناسايي خطر‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪ -1‬قابليت اشتعال‬
‫ويژگي از مواد است كه مقدار آن با اعداد صفر تا ‪4‬‬
‫مشخص شده و در خانه قرمز رنگ ( خانه بااليي )‬
‫لوزي شناسايي خطر ثبت مي گردد‪ .‬هرچه قابليت اشتعال‬
‫ماده بيشتر باشد اين عدد بزرگتر مي شود‪ .‬عدد ‪4‬‬
‫شديدترين قابليت اشتعال و عدد صفر عالمت غيرقابل‬
‫اشتعال بودن ماده است‪.‬‬
‫لوزي شناسايي خطر‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪ -2‬قابليت فعل و انفعال شيميايي واكنش پذيري‬
‫در خانه زرد رنگ ( خانه سمت راست ) لوزي شناسايي‬
‫خطر قابليت فعل و انفعال شيميايي و ميزان پايداري و يا تركيب‬
‫با آب را براي ماده نشان مي دهد‪ .‬اين خانه نيز با شماره هاي‬
‫صفر تا ‪ 4‬و با توجه به ويژگي ماده در واكنش پذيري آن طبقه‬
‫بندي مي گردد ‪ .‬اين ويژگي ها عبارتند از‪:‬‬
‫‪ = 4‬ماده احتماالً خطر انفجار دارد‬
‫‪ = 3‬در صورت وارد آمدن شوك يا حرارت احتمال انفجار دارد‬
‫‪ = 2‬تغيير شيميايي شديد ( واكنش پذيري شديد ) دارد‪.‬‬
‫‪ = 1‬در مجاورت حرارت ناپايدار است‬
‫‪ = 0‬مقاوم و پايدار هميشگي‬
‫لوزي شناسايي خطر‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪ -3‬خطرات بهداشتي‬
‫در خانه آبي رنگ لوزي خطر ( خانه سمت چپ ) ويژگي هاي‬
‫خطرات بهداشتي و عوارض مواد بر اندام هاي انسان و محيط زيست‬
‫مشخص مي شود‪ .‬در اين خانه نيز با اعداد صفر تا ‪ 4‬ميزان خطرات‬
‫بهداشتي مواد خطرناك براي سالمتي انسان معين مي گردد و مانند‬
‫خانه هاي ديگر هرچه عدد بزرگتر باشد به همان نسبت بر ميزان‬
‫خطر ماده افزوده مي گردد مفهوم و ويژگي هرعدد به شرح زير‬
‫است ‪:‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ = 3‬مواد بسيار خطرناك‬
‫‪ = 4‬مواد كشنده‬
‫= ماده خطرناك‬
‫‪ = 0‬ماده معمولي يا بدون خطر‬
‫‪ = 1‬ماده كم خطر‬
‫لوزي شناسايي خطر‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪ -4‬خطرات خاص‬
‫در پايين ترين خانه لوزي كه معموالً سفيد يا بدون رنگ و برنگ‬
‫زمينه محل الصاق برچسب مي باشد خطرات خاصي را كه ماده‬
‫در شرايط ويژه اي از خود نشان مي دهد معين مي كنند‪.‬‬
‫خطراتي مثل واكنش پذيري با آب – اسيد يا باز بودن –‬
‫مسموميت – اكسيدكنندگي – پلي مريزاسيون – راديواكتيويته كه‬
‫به ترتيب با عالمت هاي ‪W – ACID – ALKALI – Cor‬‬
‫‪ – Oxy‬و ‪ P‬نمايش مي شود‪.‬‬
‫چرا حساسيت كشورها در حمل مواد خطرناك‬
‫اينقدر زياد است و براي آن دستورالعمل تهيه‬
‫ميكنند و بطور مداوم در حال بهنگام كردن آن‬
‫هستند؟‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫براساس تعريف مواد خطرناك‪“ ،‬هرمادهاي كه براي انسان‪ ،‬حيوان‬
‫و محيط زيست مضر است”‪.‬‬
‫حدود نيمي از كليه بارهايي كه حمل ميشوند‪ ،‬متعلق به گروه مواد‬
‫خطرناك است‪.‬‬
‫يك ليتر نشت بنزين موجب آلودگي ‪ 100‬هزار ليتر آب آشاميدني‬
‫ميگردد‪.‬‬
‫توسعه تجارت با حمل كاالها از يك كشور به‬
‫كشورهاي ديگر ميسر ميگردد‪ .‬براي دستيابي به‬
‫اين مهم وجود دستورالعملها و آئيننامههاي‬
‫يكسان در كشورهاي مختلف ضرورت دارد‪.‬‬
‫آئيننامه مربوط به حمل و نقل مواد خطرناك از‬
‫طريق جاده ‪:‬‬
‫كنوانسيون ‪ ADR‬در رابطه با حمل و نقل مواد خطرناك از‬
‫طريق جاده مباحث زير را ارائه ميكند‪:‬‬
‫‪ ‬گروهبندي مواد خطرناك‬
‫‪ ‬ارائه تمهيدات الزم براي توليدكنندگان‪ ،‬سازندگان‬
‫خودرو‪ ،‬حملكنندگان‬
‫‪ ‬تمهيدات الزم براي تخليه و بارگيري مواد خطرناك‬
‫‪ ‬و ‪...‬‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫مواد خطرناك به ‪ 9‬گروه اصلي تقسيمبندي ميشوند‪:‬‬
‫گروه او ‌ل‪ :‬مواد منفجره‬
‫گروه دوم‪ :‬گازها‬
‫گروه سوم‪ :‬مايعات قابل اشتعال‬
‫گروه چهارم‪ :‬جامدات قابل اشتعال‬
‫گروه پنجم‪ :‬اكسيدكننده‌ها‬
‫گروه ششم‪ :‬مواد سمي‬
‫گروه هفتم‪ :‬مواد راديواكتيو‬
‫گروه هشتم‪ :‬مواد خورنده‬
‫گروه نهم‪ :‬مواد متفرقه‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫گروه‪1 :‬‬
‫زيرگروه‪1 :‬‬
‫مواد منفجره‬
‫مانند باروت‬
‫اين مواد به محض تماس با شعله به صورت انبوه منفجر‬
‫مي‌گردند‪.‬‬
‫اطفاء حريق‪:‬‬
‫‪ ‬جلوگيري از سرايت و پيش‌روي حريق‬
‫‪‬انجام عمليات اطفاء از پشت مكان امن‬
‫‪‬استفاده از آب به مقدار زياد به صورت سيالب‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫تركيبات نيتراتي‬
‫زيرگروه‪2 :‬‬
‫گروه‪1 :‬‬
‫مانند نيترات سلولز‪ ،‬نيترات پتاسيم‪ ،‬و ‪...‬‬
‫اين گروه از مواد و تركيبات به سرعت و سهولت مي‌سوزند و‬
‫حريق بزرگي توليد مي‌كنند‪ .‬قدرت انفجار اين گروه كمتر از‬
‫گروه ‪ 1-1‬است‪.‬‬
‫‪‬روش مقابله‪ :‬استفاده از آب به مقدار زياد به صورت سيالب‬
‫‪‬در صورت نشتي در سيلندرها بايد فورا به هواي آزاد منتقل ‌و دور از‬
‫هر نوع شعله و حرارت كنترل شود‪.‬‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫تركيبات نيتروژني‬
‫زيرگروه‪3 :‬‬
‫گروه‪1 :‬‬
‫اين مواد درصورتيكه با آتش زياد در تماس باشند همانند گروه‬
‫‪ 1-1‬منفجر مي‌شوند‬
‫اطفاء حريق‪:‬‬
‫‪‬انجام عمليات اطفاء از پشت مكان امن‬
‫‪‬استفاده از آب به مقدار زياد به صورت سيالب‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫تركيبات كلرورها‬
‫زيرگروه‪4 :‬‬
‫گروه‪1 :‬‬
‫اين مواد به محض مجاورت با شعله حرارت به شدت‬
‫سوخته و گرماي زيادي توليد مي‌كنند‪.‬‬
‫در اطفاء حريق بايستي از دستگاه‌هاي تنفس ي استفاده كرد و‬
‫دفت نمود كه اثري از مواد فسفري بجاي نماند چون اين‬
‫مواد به محض خشك‌شدن‪ ،‬مجددا خود به خود شعله‌ور‬
‫گرديده و مي‌سوزد و موجب حريق ديگري مي‌شوند‪.‬‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫سوزاننده‌ها‬
‫زيرگروه‪5 :‬‬
‫گروه‪1 :‬‬
‫اين مواد در هنگام سوختن‪ ،‬مواد سمي توليد مي‌كنند‪ .‬خطر‬
‫انفجار در اين مواد كم است‪.‬‬
‫اطفاء حريق‪:‬‬
‫‪ ‬استفاده از آب به مقدار زياد به صورت سيالب‬
‫‪ ‬استفاده از دستگاه‌هاي تنفس ي‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫مهمات‌ها‬
‫زيرگروه‪6 :‬‬
‫گروه‪1 :‬‬
‫اين مواد بايد مدت زيادي در مجاورت شعله قرار بگيرند تا‬
‫منفجر شوند‪ .‬اين مواد در زمان آتش‌سوزي و انفجار ايجاد‬
‫قطعات پرتاب‌شونده مي‌كند‪.‬‬
‫اطفاء حريق‪:‬‬
‫‪‬انجام عمليات اطفاء از پشت مكان امن‬
‫‪‬كنترل حريق با استفاده از مهپاش با فشار زياد‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫مواد آتش‌زا‬
‫زيرگروه‪7 :‬‬
‫گروه‪1 :‬‬
‫بايد مدتي در معرض شعله يا حرارت باشند تا كامال منفجر‬
‫شوند‪ .‬خطر انفجار در اين گروه كمتر از گروه‌هاي قبلي است‪.‬‬
‫اطفاء حريق‪:‬‬
‫‪‬انجام عمليات اطفاء از پشت مكان امن‬
‫‪‬كنترل حريق با استفاده از مهپاش با فشار زياد و در صورت‬
‫گسترش از سيالب استفاده شود‪.‬‬
‫‪ ‬استفاده از دستگاه‌هاي تنفس ي‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫زيرگروه‪ 8 :‬مواد منفجره راديولوژيكي‬
‫گروه‪1 :‬‬
‫در صورت مواجه شدن با شعله يا حرارت‪ ،‬منفجر و مواد‬
‫پرتاب‌شونده از آن توليد شده و افراد متفرقه بايد در فاصله‌اي‬
‫حداقل ‪ 1500‬متر باشند‪.‬‬
‫اطفاء حريق‪:‬‬
‫‪‬انجام عمليات اطفاء از پشت مكان امن‬
‫‪ ‬استفاده از لباس ايمني‬
‫‪‬استفاده از مهپاش آب جهت خنك‌كردن و استفاده از كف سنگين‬
‫براي خفه‌كردن شعله‬
‫‪ ‬معاينه و رفع آلودگي كليه تجهيزات پس از اطفاء حريق‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫پودر فلزات‬
‫زيرگروه‪9 :‬‬
‫گروه‪1 :‬‬
‫مانند منيزيم‪ ،‬آلومينيوم‪ ،‬پودر روي‪... ،‬‬
‫اطفاء حريق‪:‬‬
‫‪ ‬استفاده از مواد خشك مانند پودر هواي فشرده‪ ،‬سيمان نسو ‌ز‪،‬‬
‫ماسه خشك براي اطفاء حريق‬
‫‪ ‬عدم استفاده از گاز ‪ ، CO2‬كف ‪ ،‬آب ‪ ،‬و مواد تبخيرشونده‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫گروه‪ 1 :‬مواد منفجره‬
‫در ‪ ADR‬اين گروه براساس ميزان خطرناكي به ‪ 6‬زيرگروه تقسيم مي‌شود‪ .‬بعض ي از‬
‫اين مواد‪ ،‬شامل مواد جامد‪ ،‬مايع يا مخلوطي از مواد مختلف هستند که در صورت‬
‫انفجار موجب تخريب محيط اطراف خود ميشوند‪.‬‬
‫عالمت زيرگروههاي ‪ 1-1‬و ‪ 2-1‬و‪3-1‬‬
‫عالئم زيرگروههاي ‪ 5-1 ،4-1‬و ‪6-1‬‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫گروه‪2 :‬‬
‫گازها‬
‫به طور كلي گازها به سه گروه گازهاي قابل اشتعال‪،‬‬
‫گازهاي غيرقابل اشتعال و غيرسمي و گازهاي سمي‬
‫تقسيمبندي ميشوند‪ .‬در حمل و نقل انواع آن عبارتست از‪:‬‬
‫گازهاي فشرده ‪ ،‬گازهاي مايع ‪ ،‬گازهاي مبرد‪ ،‬گازهاي محلول‌‬
‫در صورت عدم رعايت اصول ايمني‪ ،‬امكان انفجار و ايجاد خطر‬
‫انتشار گازهاي محرك بيهوش ي‪ ،‬سمي‪ ،‬سوزانندگي و اكسيدكنندگي‬
‫(بسته به نوع ماده‪ ،‬يك يا تمام اين خصوصيات را دارا مي‌باشند)‪.‬‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫گازها‬
‫گروه‪2 :‬‬
‫مانند گاز بوتان‪ ،‬اكسيژن فشرده‪ ،‬مونواكسيد كربن‬
‫عالئم مربوط به گازها‪:‬‬
‫گازهاي قابل اشتعال‬
‫گازهاي غيرقابل اشتعال‬
‫گازهاي سمي‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫مايعات قابل اشتعال‬
‫گروه‪3 :‬‬
‫موادي همچون رنگ ‪ ،‬روغن جال ‪ ،‬الك را دربر مي‌گيرند‪ .‬برخي ‌از‬
‫اين مواد منفجره و برخي از آنها سمي هستند‪ .‬تنفس طوالني‬
‫بخارات حاصل از سوختن اين مواد خطرناك و غير قابل تحمل‬
‫است‪.‬‬
‫اطفاء حريق‪:‬‬
‫‪ ‬استفاده از مواد خفه‌كننده همچون پودر و گاز و كف سنگين‬
‫‪‬استفاده از آب به صورت مهپاش براي خنك‌كردن مخاز ‌ن‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫گروه‪3 :‬‬
‫عالمت مربوط به مايعات قابل اشتعال‬
‫مانند بنزين‪ ،‬گازوئيل‪ ،‬استون‪ ،‬جوهر چاپگر‪.... ،‬‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫گروه‪ 4 :‬زيرگروه‪ 1 :‬جامدات قابل اشتعال‪ ،‬خودفعال‬
‫در صورت تماس با كوچكترين شعله‪ ،‬مشتعل و به سرعت گسترش مي‌يابند‪.‬‬
‫شامل مواد پودري‪ ،‬دانه‌اي و چسبنده ‪ ،‬و موادي است كه ممكن است از‬
‫طريق اصطكاك باعث آتش‌سوزي شوند‪ .‬مانند پودر آلومينيوم‪ ،‬سولفور‪،‬‬
‫پودر تيتانيوم‬
‫خطرات‪ :‬سوختگي شديد‪ ،‬انفجار بخارات در صورت گرم‌شدن و تماس با هوا‪ ،‬سمي‪،‬‬
‫خورنده ‪ ،‬سوزش شديد پوست و چشم در صورت تماس‬
‫اطفاء حريق‪:‬‬
‫‪ ‬استفاده از مواد خشك مانند پودر هواي فشرده‪ ،‬سيمان نسوز‪،‬‬
‫ماسه خشك براي اطفاء حريق‬
‫‪ ‬عدم استفاده از دي‌اكسيدكربن و آب (موجب افزايش خطرات‬
‫مي‌شوند)‪.‬‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫گروه‪ 4 :‬زيرگروه‪ 2 :‬جامدات با قابليت اشتعال خود به خود‬
‫در مدت زمان ‪ 5‬دقيقه شعله‌ور‌‬
‫در مجاورت هوا ‌‬
‫مواد آتش‌زا ‪ :‬اين مواد ‌‬‫مي‌شوند‪.‬‬
‫قادر به توليد گرما هستند‪.‬‬
‫نياز به انرژي ‌‬
‫در تماس با هوا بدون‌ ‌‬
‫ موادي كه ‌‬‫خطرات‪ :‬زنگ‌زدگي‪ ،‬مسموميت ‌و ايجاد آتش‌سوزي‬
‫فسفر سفيد ‌و زرد‬
‫‌‬
‫مانند‪ :‬كربن‪ ،‬سولفيد سديم‪،‬‬
‫اطفاء حريق‪:‬‬
‫‪ ‬استفاده از مواد خشك مانند پودر‪ ،‬ماسه خشك براي اطفا حريق‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫گروه‪ 4 :‬زيرگروه‪3 :‬‬
‫جامدات توليدكننده گازهاي قابل اشتعال در مجاورت آب‬
‫اين مواد در مجاورت هوا بدون منبع انرژي خودبخود گرم شده و مشتعل‬
‫مي‌شوند‪ .‬برخي از اين مواد در صورت مخلوط شدن با آب يا تماس با هواي‬
‫مرطوب خودبخود آتش مي‌گيرند و برخي از آنها در زمان آتش‌سوزي از خود گاز‬
‫سمي توليد مي‌كنند‪.‬‬
‫خطرات‪ :‬سوختگي شديد و سريع‪ ،‬تاول زدن‪ ،‬مسموميت و خورندگي‬
‫مانند‪ :‬كاربيد‪ ،‬باريم‪ ،‬کلسيم‪ ،‬ليتيم‬
‫اطفاء حريق‪:‬‬
‫‪ ‬استفاده از مواد پودري و كفي در صورت مايع بودن مواد‬
‫‪ ‬استفاده از آب بصورت مهپاش در صورت جامد بودن مواد و سازگاري آنها‬
‫با آب‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫گروه‪4 :‬‬
‫مواد قابل اشتعال‪ ،‬خودفعال و‬
‫منفجرشونده غيرحساس‬
‫مواد قابل اشتعال‬
‫خود به خود‬
‫مواد توليدكننده گازهاي قابل‬
‫اشتعال در مجاورت آب‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫زيرگروه‪ 1 :‬مواد اكسيدكننده‬
‫گروه‪5 :‬‬
‫اين مواد قابل اشتعال نيستند ولي با توليد اكسيژن باعث اشتعال‬
‫ساير مواد مي‌شوند‪ .‬مانند نيترات آلومينيوم‪ ،‬كلرات كلسيم‪ ،‬نيترات‬
‫باريم‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫پراكسيدهاي آلي‬
‫زيرگروه‪2 :‬‬
‫گروه‪5 :‬‬
‫در مجاورت گرما تجزيه و هيدروژن آنها آزاد و منفجر و باشدت زياد‬
‫محترق مي‌شوند‪ .‬در مقابل تماس و اصطكاك حساس بوده و با ساير‬
‫مواد واكنش‌هاي خطرناك انجام مي‌دهد و به چشم آسيب مي‌رساند‪.‬‬
‫مانند پراكسيد بنزيل استيل‬
‫اطفاء حريق‪:‬‬
‫‪ ‬استفاده از مواد خفه‌كننده همچون پودر و گاز‬
‫‪‬استفاده از آب به صورت سيالب در حريق‌هاي گسترده‬
‫‪‬استفاده از دستگاه‌هاي تنفس ي‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫گروه‪6 :‬‬
‫مواد سمي و مواد عفوني‬
‫مواد سمي در صورت بلعيدن‪ ،‬استنشاق‪ ،‬يا تماس با پوست بدن‬
‫مي‌تواند باعث مرگ انسان شود و در مجاورت آتش يا گرماي باال از خ ‌ود‬
‫گازهاي سمي متصاعد مي‌كند‪ .‬مانند آرسنيك‪ ،‬نيترات جيوه‪ ،‬نيك ‌وتين‪،‬‬
‫پتاسيم‪... ،‬‬
‫يزا همچون ميكروب‪ ،‬ويروس و ‪...‬‬
‫مواد عفوني حاوي عوامل بيمار ‌‬
‫مي‌باشند‪ .‬مانند فاضالب‌هاي بيمارستاني‬
‫اطفاء حريق‪:‬‬
‫‪ ‬استفاده از خاموش‌كننده‌هاي پودري و كف سنگين‬
‫‪ ‬استفاده از دستگاه‌هاي تنفس ي‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫‪ ‬گروه‪6 :‬‬
‫مواد سمي و مواد عفوني‬
‫مواد سمي‬
‫مواد عفوني (ميكروبي)‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫گروه‪7 :‬‬
‫مواد راديواكتيويته‬
‫اين مواد خودبخود قابل اشتعال نبوده ولي در آتش‌سوزيها خطرات‬
‫تشعشع را به همراه دارد‪ .‬در جعبه‌هاي سربي بايستي حمل شوند‪ .‬بر‬
‫اساس ميزان تشعشع ساطع شده به سه گروه سفيد‪ ،‬زرد و زرد با‬
‫شرايط خاص تقسيمبندي ميكنند‬
‫اطفاء حريق‪:‬‬
‫‪‬استفاده از آب به صورت مهپاش براي جلوگيري از ذوب و سوختن‬
‫جعبه سربي (بسته‌بندي مواد)‬
‫‪‬استفاده از لباس‌هاي ايمني كامل‬
‫‪‬استفاده از دستگاه‌هاي تنفس ي‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫گروه‪7 :‬‬
‫مانند اورانيوم‬
‫مواد راديواكتيويته‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫گروه‪8 :‬‬
‫مواد خورنده‬
‫اين مواد در صورت تماس موجب آسيب مي‌گردند (آسيب به انسان‪،‬‬
‫فلزات‪ ،‬ساير كاالها و وسيله حمل)‪ .‬بلعيدن يا استنشاق بخار آنها موجب‬
‫مسمويت مي‌شود‪ .‬برخي از اين مواد در مجاورت آب يا ساير مواد آلي‬
‫(مانند چوب‪ ،‬كاغذ‪ ،‬فيبر) توليد گرما مي‌كنند‪ .‬وسايل الزم در حمل اين‬
‫مواد عبارتست از‪ :‬لباسهاي ضدمواد شيميايي(ماسك تنفس ي‪ ،‬ك ‌اله‪،‬‬
‫عينك‪ ،‬پيش‌بند‪ ،‬دستكش و چكمه) ‪ ،‬اب و چشم شور‌‬
‫اطفاء حريق‪:‬‬
‫‪ ‬استفاده از مواد خفه‌كننده همچون پودر و گاز و كف سنگين‬
‫‪‬استفاده از آب به صورت مهپاش براي خنك‌كردن مخاز ‌ن‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫گروه‪8 :‬‬
‫مواد خورنده‬
‫فرميك‬
‫انواع اسيدها‪ ،‬اسيد فسفريك‪ ،‬اسيد سولفوريك‪ ،‬اسيد ‌‬
‫انواع گروههاي مواد خطرناك‬
‫گروه‪9 :‬‬
‫ساير مواد خطرناك‬
‫شامل موادي است كه در ساير گروه‌ها قرار نمي‌گيرد‪ .‬مواد مربوط به‬
‫اين گروه‪ ،‬پس از انجام آزمايشات الزم و شناسايي ماهيت دقيق آنها در‬
‫يكي از گروه‌هاي هشت‌گانه قبلي طبقه‌بندي مي‌شوند‪.‬‬
‫اطفاء حريق‪:‬‬
‫‪ ‬استفاده از مواد خفه‌كننده همچون پودر و گاز و كف سنگين‬
‫‪‬استفاده از آب به صورت مهپاش براي خنك‌كردن مخازن‌‬
‫مانند باطريهاي ليتيم‪ ،‬جامدات و مايعات‬
‫آلوده‌كننده محيط زيست‪.... ،‬‬
‫نحوة شناسايي مواد خطرناک‬
‫نحوة شناسايي مواد خطرناک ‌از روي جداول‌ مخصوص ‪ADR‬‬
‫در جداولی تحت عنوان جداول‌ مخصوص ‪ADR‬‬
‫ليست کلية مواد خطرناک ‌‬
‫هر يک ‌از مواد‬
‫در مورد ‌‬
‫در اين جداو ‌ل اطالعات مختلفی ‌‬
‫ارائه شده است‪‌ .‬‬
‫مذکور‌ داده شده است که ‌از اين طريق میتوان به خصوصيات ‌و ويژگيهای‬
‫در اين جداو ‌ل‬
‫دنظر پی برد‪‌ .‬از جملة اطالعات مندرج ‌‬
‫مادة خطرناک مور ‌‬
‫میتوان به موارد ز ‌ير اشاره کرد‪:‬‬
‫‪ -1‬شمارة بيناملللي مواد خطرناک‬
‫‪ -2‬نام ‌و تعريف مادة خطرناک‬
‫‪ -3‬شمارة گروه‬
‫‪ -4‬کد طبقهبندی مادة خطرناک‬
‫نحوة شناسايي مواد خطرناک‬
‫در کشور‌ حمل مي‌گردند‬
‫حاضر ‌‬
‫‌‬
‫در حال‬
‫کدهاي شناسايي مواد خطرناکي که ‌‬
‫شماره‌هاي شناسايي و گروه طبقه‌بندي برخي از مهمترين مواد خطرناكي كه در كشور حمل مي‌گردد‬
‫‪ -3‬نکات و مالحظات اجرايي مربوط به حمل‌ونقل مواد خطرناک‬
‫انواع پالكاردهاي قابل حمل بر روي وسايل نقليه حامل مواد خطرناك‬
‫انواع تابلوها ‪:‬‬
‫تابلوي ثابت‬
‫تابلوی لواليي‬
‫تابلوی كشويي‬
‫شماره شناسايي خطر‬
‫شماره بين‌املللي‬
‫←‬
‫←‬
‫نحوة شناسايي مواد خطرناک‬
‫نحوة شناسايي مواد خطرناک ‌از روي پالک مخصوص ‪ADR‬‬
‫شمارة شناسايي خطر يک مادة خطرناک شامل د ‌و يا سه رقم میباشد که‬
‫نوع ‌و شدت خطرناکی مادة خطرناک را تعيين میکند‪ .‬رقم اول‌ ‌از سمت چپ‬
‫مويد نوع ماده (گروه ماده خطرناک) ميباشد ‌و ارقام دوم يا سوم نشان‬
‫دهنده ويژگيهاي ماده خطرناک ميباشد که به شرح ذيل ميباشد‪:‬‬
‫نحوة شناسايي مواد خطرناک‬
‫اولين عدد سمت چپ‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪4‬‬
‫‪5‬‬
‫‪6‬‬
‫‪7‬‬
‫‪8‬‬
‫‪9‬‬
‫نوع ماده‬
‫گاز‬
‫مايع قابل اشتعال‬
‫جامد قابل اشتعال‬
‫مواد اكسيدكننده‬
‫ماده سمي‬
‫ماده راديواكتيو‬
‫ماده خورنده‬
‫ساير مواد خطرناك‬
‫نحوة شناسايي مواد خطرناک‬
‫خاصيت ماده‬
‫(ويژگي‌ها)‬
‫ساير اعداد (ارقام دوم و‬
‫سوم)‬
‫خطر انفجار‬
‫‪1‬‬
‫خطر انتشار گاز‬
‫‪2‬‬
‫خطر مشتعل شدن (مايعات)‬
‫‪3‬‬
‫خطر مشتعل شدن (جامدات)‬
‫‪4‬‬
‫خطر اكسيدشدن‬
‫‪5‬‬
‫خطر مسموميت‬
‫‪6‬‬
‫خطر تشعشع اتمي‬
‫‪7‬‬
‫خطر خورندگي‬
‫‪8‬‬
‫خطر آسيب به محيط زيست‬
‫‪9‬‬
‫نحوة شناسايي مواد خطرناک‬
‫نحوة شناسايي مواد خطرناک ‌از روي پالک مخصوص ‪ADR‬‬
‫خطر‬
‫‌‬
‫در شمارة شناسايي نشاندهندة افزايش شدت آن‬
‫تکر ‌ار يک عدد ‌‬
‫امر است‬
‫خاص میباشد‪ .‬وجود حرف ‪ X‬قبل ‌از شمارة شناسايي مبين اين ‌‬
‫در مجاورت آب واکنش شديدی خواهد داد‪ .‬به طو ‌ر مثال‪،‬‬
‫که آن ماده ‌‬
‫در كشور‌ حمل ميشود‪،‬‬
‫بنزين به عنوان يكي ‌از مهمترين مواد خطرناكي كه ‌‬
‫امر است كه بنزين‬
‫داراي كد شناسايي ‪ 33‬ميباشد‪ .‬رقم او ‌ل مبين اين ‌‬
‫متعلق به گروه ‪ 3‬مواد خطرناك (مايعات قابل اشتعال) ميباشد ‌و رقم دوم‬
‫خطر‬
‫در صورتي که‪‌ ،‬‬
‫نشاندهنده قابليت اشتعال باالي اين ماده ميباشد‪‌ .‬‬
‫مادة خطرناک را بتوان با استفاده ‌از يک رقم نمايش داد‪ ،‬بعد ‌از آن رقم‬
‫صفر قر ‌ار داده میشود‬
‫‌‬
‫نحوة شناسايي مواد خطرناک‬
‫نحوة شناسايي مواد خطرناک ‌از روي پالک مخصوص ‪ADR‬‬
‫طريقه صحيح نصب پالكارد در عقب وسيله نقليه (شماره شناسايي گازوئيل)‬
‫نحوة شناسايي مواد خطرناک‬
‫نحوة شناسايي مواد خطرناک ‌از روي پالک مخصوص ‪ADR‬‬
‫بيشتر با نحوه قرائت ‌و شناسايي ارقام مربوط به خطرات مواد خطرناك‪ ،‬جدول‌ ز ‌ير شماره‌هاي‬
‫‌‬
‫در راستاي آشنايي‬
‫‌‬
‫خطر متداول‌ برخي ‌از مواد خطرناك را نشان مي‌دهد‪.‬‬
‫شناسايي ‌‬
‫رديف‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪4‬‬
‫‪5‬‬
‫‪6‬‬
‫شماره‬
‫شناسايي خطر‬
‫‪20‬‬
‫‪22‬‬
‫‪223‬‬
‫‪23‬‬
‫‪236‬‬
‫‪265‬‬
‫توضيحات‬
‫گاز خنثي‬
‫‌‬
‫گاز سرد شده‬
‫‌‬
‫گاز سرد شده‪ ،‬قابل اشتعال‬
‫‌‬
‫گاز قابل اشتعال‬
‫‌‬
‫گاز قابل اشتعال سمي‬
‫‌‬
‫گاز سمي اكسيد كننده‬
‫‌‬
‫نحوة شناسايي مواد خطرناک‬
‫نحوة شناسايي مواد خطرناک ‌از روي پالک مخصوص ‪ADR‬‬
‫بيشتر با نحوه قرائت ‌و شناسايي ارقام مربوط به خطرات مواد خطرناك‪ ،‬جدول‌ ز ‌ير شماره‌هاي‬
‫‌‬
‫در راستاي آشنايي‬
‫‌‬
‫خطر متداول‌ برخي ‌از مواد خطرناك را نشان مي‌دهد‪.‬‬
‫شناسايي ‌‬
‫رديف‬
‫‪7‬‬
‫‪8‬‬
‫‪9‬‬
‫‪10‬‬
‫‪11‬‬
‫شماره‬
‫شناسايي خطر‬
‫‪266‬‬
‫‪30‬‬
‫‪33‬‬
‫‪333‬‬
‫‪368‬‬
‫توضيحات‬
‫بسيار سمي‬
‫گاز ‌‬
‫‌‬
‫مايع قابل اشتعال‬
‫بسيار باال‬
‫‌‬
‫مايع با قابليت اشتعال‬
‫مايع آتشزا‬
‫مايع قابل اشتعال‪ ،‬سمي ‌و خورنده‬
‫نحوة شناسايي مواد خطرناک‬
‫نحوة شناسايي مواد خطرناک ‌از روي پالک مخصوص ‪ADR‬‬
‫رديف‬
‫شماره شناسايي‬
‫خطر‬
‫‪12‬‬
‫‪x382‬‬
‫‪13‬‬
‫‪X338‬‬
‫‪14‬‬
‫‪423‬‬
‫‪15‬‬
‫‪44‬‬
‫‪16‬‬
‫‪x426‬‬
‫توضيحات‬
‫گاز توليد‬
‫مايع قابل اشتعال ‌و خورنده كه با آب واكنش ميدهد ‌و ‌‬
‫ميكند‪.‬‬
‫بسيار با ‌ال ‌و خورنده كه با آب واكنش‬
‫‌‬
‫مايعات با قابليت اشتعال‬
‫خطرناك ميدهد‪.‬‬
‫گاز قابل اشتعال توليد ميكند‪.‬‬
‫ماده جامدي كه ‌‬
‫بسيار باال‬
‫‌‬
‫در درجه حرارت‬
‫در حالت مذاب ‌و ‌‬
‫جامد قابل اشتعال ‌‬
‫منتشر‬
‫‌‬
‫گاز سمي‬
‫جامد قابل اشتعالی كه با آب واكنش داده ‌و ‌‬
‫ميكند‪.‬‬
‫نحوة شناسايي مواد خطرناک‬
‫رديف‬
‫شماره‬
‫شناسايي خطر‬
‫‪17‬‬
‫‪18‬‬
‫‪19‬‬
‫‪20‬‬
‫‪21‬‬
‫‪22‬‬
‫‪48‬‬
‫‪50‬‬
‫‪539‬‬
‫‪55‬‬
‫‪558‬‬
‫‪56‬‬
‫‪23‬‬
‫‪59‬‬
‫‪24‬‬
‫‪25‬‬
‫‪60‬‬
‫‪606‬‬
‫توضيحات‬
‫جامد خود گرمازا با قابليت اشتعال با ‌ال ‌و خورنده‬
‫ماده اكسيد كننده‬
‫پراكسيد ارگانيك‪ ،‬قابل اشتعال‬
‫ماده اكسيد كننده شديد‬
‫ماده اكسيد كننده شديد‪ ،‬خورنده‬
‫ماده اكسيد كننده سمي‬
‫ماده اكسيد كننده كه ميتواند به صورت خود به خود واكنش‬
‫شديد ايجاد كند‪.‬‬
‫ماده سمي‬
‫ماده حاوي مواد واگيردار عفوني‬
‫نحوة شناسايي مواد خطرناک‬
‫نحوة شناسايي مواد خطرناک ‌از روي پالک مخصوص ‪ADR‬‬
‫رديف‬
‫شماره شناسايي‬
‫خطر‬
‫‪26‬‬
‫‪665‬‬
‫بسيار سمي ‌و اكسيد كننده‬
‫‌‬
‫ماده‬
‫‪27‬‬
‫‪69‬‬
‫ماده سمي كه ميتواند به صورت خود به خودي واكنش خطرناك ايجاد نمايد‬
‫‪28‬‬
‫‪638‬‬
‫ماده سمي‪ ،‬خورنده ‌و قابل اشتعال‬
‫‪29‬‬
‫‪70‬‬
‫ماده راديواكتيو‬
‫‪30‬‬
‫‪723‬‬
‫گاز ‌و قابل اشتعال‬
‫راديواكتيو‪‌ ،‬‬
‫‪31‬‬
‫‪76‬‬
‫ماده راديواكتي ‌و ‌و سمي‬
‫‪32‬‬
‫‪80‬‬
‫ماده خورنده‬
‫‪33‬‬
‫‪x823‬‬
‫منتشر ميكند‬
‫‌‬
‫گاز قابل اشتعال‬
‫در تماس با آب ‌‬
‫ماده خورنده كه ‌‬
‫‪34‬‬
‫‪839‬‬
‫منجر به‬
‫‌‬
‫ماده خورنده‪ ،‬قابل اشتعال كه ميتواند به صورت خود به خودي‬
‫واكنش شديد شود‪.‬‬
‫توضيحات‬
‫نحوة شناسايي مواد خطرناک‬
‫نحوة شناسايي مواد خطرناک ‌از روي پالک مخصوص ‪ADR‬‬
‫رديف‬
‫شماره‬
‫شناسايي خطر‬
‫‪35‬‬
‫‪842‬‬
‫‪36‬‬
‫‪883‬‬
‫‪37‬‬
‫‪X886‬‬
‫‪38‬‬
‫‪39‬‬
‫‪90‬‬
‫‪99‬‬
‫توضيحات‬
‫گاز قابل‬
‫جامد قابل اشتعال كه با آب واكنش ميدهد ‌و ‌‬
‫اشتعال توليد ميكند‪.‬‬
‫بسيار با ‌ال ‌و قابل اشتعال‬
‫‌‬
‫ماده با خورندگي‬
‫خطرناك‬
‫بسيار با ‌ال ‌و سمي كه با آب واكنش ‌‬
‫‌‬
‫ماده با خورندگي‬
‫ميدهد‬
‫مواد خطرناك متفرقه با خطرات محيط زيستي‬
‫بسيار با ‌ال حمل ميگردد‪.‬‬
‫‌‬
‫در دماي‬
‫مواد خطرناك متفرقه كه ‌‬
‫مالحظات مربوط به وسيلةنقليه (خودر ‌و ‌و بارگير)‬
‫نحوه برچسبگذاري بستهبنديها و نشانگذاري مواد خطرناک‬
‫‪‌ ‬از نصب عالئم اضافي ‌بر روي پشت ‌و بدنه وسايل نقليه مواد خطرناك‬
‫پرهيز نماييد‪.‬‬
‫‌‬
‫‪ ‬برای وسايلنقليهای که مواد خطرناک را به صورت فلهای حمل‬
‫بهتر است پالکاردها عالوه ‌بر طرفين‪،‬‬
‫تانکردار ‌‬
‫‌‬
‫مینمايند يا وسايل نقلية‬
‫نيز نصب گردند‪.‬‬
‫در پشت وسيلة نقليه ‌‬
‫‌‬
‫در شرايط آب ‌و هوايي‬
‫قادر به تحمل قر ‌ار گرفتن ‌‬
‫‪ ‬پالكاردها بايد ‌‬
‫تغيير زيادي نمايند‪ ،‬را داشته باشند‪.‬‬
‫مختلف‪ ،‬بدو ‌ن آنكه ‌‬
‫ساير وسايل نقليهاي كه خالي ميباشند ولي‬
‫‪ ‬تانك كانتينرها‪ ،‬تانكرها ‌و ‌‬
‫گاز به طور‌ كامل تخليه نشدهاند بايد همچنان‬
‫تميز نشده ‌و ‌از ‌‬
‫هنوز‌ ‌‬
‫بار قبل خود اقدام نمايند‪.‬‬
‫نسبت به حمل پالكاردهاي مربوط به ‌‬
‫‪ -3‬نکات و مالحظات اجرايي مربوط به حمل‌ونقل مواد خطرناک‬
‫انواع پالكاردهاي قابل حمل بر روي وسايل نقليه حامل مواد خطرناك‬
‫معرفی و نحوة بکارگيری تجهيزات ايمنی‬
‫مخصوص كاميون‌ها ←‬
‫مخصوص تريلرها ←‬
‫نمونه‌ای از تابلوهای بازتابنده و محل نصب آنها‬
‫مالحظات مربوط به وسيلةنقليه (خودرو و بارگير)‬
‫از نصب عالئم اضافي در پشت وسيله نقليه مواد خطرناك بپرهيزيد‬
‫‪‬موفق باشيد‬