Transcript Detectie binnen de ACM - Vereniging voor Mededingingsrecht

Detectie van kartels,
twee innovatieve projecten
Stijn van den Broek, 24 april 2014
Vereniging voor Mededingingsrecht
1
ACM Detectie
• Strategie en toezichtstijl
• Organisatie Detectiefunctie binnen ACM
• Twee innovaties in detectie
– Criminologische screening
– ACM-anoniem (Aa)
2
Strategie en Toezichtstijl
Missie/Strategie
“Het bevorderen van kansen en keuzes voor bedrijven en
consumenten.”
onwettig
schadelijk
Probleemoplossend Toezicht (Malcolm Sparrow)
“Find important problems, solve them and tell it to the world”
3
Detectie binnen DM
Bestuur
BBC
Directie
Consumenten
Detectieteam
Team 1
Directie
Mededinging
Team 2
Economisch bureau
Directie
Telecom
Vervoer en Post
Team 3
Directie Energie
Team 4
Juridische Zaken
Team 5
Clementie
Inlichtingen
Operationeel
Legal Privilege
4
1. Criminologische Screening
Scott Hammond: “You cannot catch a thief with an economist.”
Keuze: economen eruit…óf…multidisciplinaire aanpak?
5
Strafrechtelijk verleden van kartellisten
Onderzoek NMa/Justitiële Informatiedienst (Luijten, 2011)
Conclusies:
1. Betrokkenheid van onderneming in het verleden bij
organisatiecriminaliteit = risico-indicator voor kartelvorming
2. Betrokkenheid natuurlijke persoon in het verleden bij
witteboordencriminaliteit = risico-indicator voor kartelvorming
Maar belangrijker: criminologisch onderzoek kan een goede
aanvulling vormen op economisch onderzoek naar kartelvorming…
Vervolgonderzoek:
Wat zijn de criminologische kenmerken en achtergronden van
kartels?
6
Criminologische factoren bij
kartelvorming
Onderzoek naar criminologische factoren die een rol gespeeld
hebben in NMa-zaken (Jaspers, 2012)
Enkele beelden:
Motivationele factoren (willen)
• Straintheorie: spanning tussen maatschappelijke doelen en
beschikbare middelen (kartel als “innovatieve” uitweg)
• Controletheorieën: deviant gedrag bij ontbreken effectieve
controle (o.a. zelfcontrole, sociale controle, cognitieve controle,
of controle door handhaver)
Situationele factoren (criminogene gelegenheidsstructuur)
• Gebruik en acceptatie van neutralisatietechnieken
• Organisatiecultuur als rechtvaardiging
• Norm van de sociale omgeving
• Mogelijkheid tot geheimhouding
7
‘Illegal? Yes, but not criminal. (…) I assumed that criminal
action meant damaging someone, and we did not do that. I
thought that we were more or less working on a survival
basis in order to try to make enough to keep our plant and
our employees.’
8
Stand van Zaken en vervolg
• Selectie veertigtal indicatoren uit criminologische literatuur: klaar
• Op dit moment: validatie van indicatoren
(rangorde/gewicht naar voorspellende waarde?)
• Verdere operationalisatie o.b.v. openbare data (2014/2015)
Toekomst: big data?
9
2. Anoniem digitaal melden
Kernprincipes huidige Inlichtingeneenheid:
(zie werkwijze anonieme informanten in Staatscourant)
•
•
•
•
•
•
Anonimiteit van de melder is altijd de 1e prioriteit
Identiteit van de informant is geheim (intern/extern)
Contact met Inlichtingeneenheid is vrijwillig
Geen gebruik van bevoegdheden
Alleen niet-herleidbare info gaat naar operationeel team
Geheimhouding wordt gegarandeerd tot de rechter
Inlichtingenunit werkt goed, maar wat biedt ACM een melder
die volledig anoniem een digitaal dossier bij ACM wil
neerleggen?
Flash Forward…
10
“ACM Anoniem” voorlopige uitkomsten
haalbaarheidsonderzoek
Combinatie van functies:
• Anonieme dropbox
• Anonieme tweewegcommunicatie
ACM: juridische en technische hobbels kunnen genomen worden,
binnenkort start verkenning architectuur en vervolgens (bij go)
bouw systeem “ACM Anoniem”.
11
Voorlopige uitgangspunten
• Heldere keuze bij melding:
–
–
–
–
bedrijvenloket/consuwijzer (reguliere signalen/besluitaanvragen)
clementie-telefoon (clementieaanvragen)
inlichtingentelefoon (24 uur per dag bereikbaar voor informanten)
ACM Anoniem (volledig anoniem melden)
• Systeem moet voldoende bestand zijn tegen hackers
• Duidelijke uitleg over waarborgen en beveiliging (en
beperkingen daarbij)
• Alle stukken die via de dropbox binnenkomen gaan naar het
operationele onderzoeksteam, tenzij herleidbaar tot de
identiteit van de melder
Planning: bij akkoord Bestuur in gebruik in 2015
12
Stellingen
• Stukken uit een anonieme bron kunnen worden gebruikt als
bewijs (vrije bewijsleer bestuursrecht)
• Een dergelijk systeem moet vanaf iedere locatie bereikt
kunnen worden
• Als het systeem gehackt wordt is ACM niet aansprakelijk voor
de schade
13
Heeft u nog vragen?
14